کلسترول بالا و منشا آن

کلسترول چیست؟

کلسترول چربی موجود در غشای سلولی بسیاری از بافت های بدن می باشد. کلسترول در پلاسمای بدن انسان منتقل می شود. بیشترین منبع کلسترول از غذاهای ساخته شده از چربی های اشباع می باشد و قسمت کمی از آن مستقیما از غذاهایی مانند شیر، تخم مرغ، مغز، گوشت قرمز جذب می گردد.

 

ویژگی های کلسترول عبارتند از: توانایی حل در خون را ندارد و در صورت انتقال به سلول ها، باید به لیپوپروتئین ها متصل شوند. (لیپوپروتئین ها مولکول های تولیدی توسط کبد هستند و حامل هایی قابل حل در آب برای کلسترول می باشند). در کبد، کلسترول با پروتئینی ترکیب می گردد که سبب تولید دو نوع از کلسترول به نام LDL ( لیپوپروتئین با وزن مولکولی پایین) و HDL (لیپوپروتئین با وزن مولکولی بالا) می شود و آنها را به جریان خون منتقل می کند.

 

HDL میزان کمی کلسترول دارد که می تواند با کلسترول های آزاد موجود در خون ترکیب شود تا سبب انتقال آنها به کبد گردد. بنابراین، هرچه میزان HDL در خون بیشتر باشد، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری قلب کاهش می یابد. افرادی که میزان HDL موجود در خون آنها بالاتر از 60 میلی گرم در دسی لیتر است، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی در آنها محدود است ولی اگر سطح آن به زیر 40 میلی گرم در دسی لیتر برسد، فرد در معرض خطر شدیدی برای ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار می گیرد.

 

در مقابل، LDL دارای کلسترول فراوانی می باشد و به طور عمومی سبب ساخت پلاک های کلسترولی در دیواره شریان ها، به ویژه شریان های کرونری می گردد که به آن آترواسکلروزیس گفته می شود. این پلاک ها سبب انسداد یا نازک شدن عروق خون رسان به قلب می گردند که می توانند عامل حملات قلبی گردند. با افزایش سطح LDL خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری افزایش می یابد.

 

کلسترول بالا چیست؟

کلسترول توسط بدن تولید می شود، بنابراین  هر میزان کلسترول مصرفی ما اضافی است. هنگامی که کلسترول اضافی در بدن زیاد باشد، به دیواره شریان ها چسبیده و سبب انسداد در مسیر جریان خون شریان ها می گردد که همین عامل سبب کاهش میزان اکسیژن رسانی به قلب می شود و خطر حمله قلبی را افزایش می دهد. هیپرکلسترولمی هیچ گونه علایمی از خود نشان نمی دهد و فقط به هنگام آزمایش های خونی تشخیص داده می شود.

 

علل رایج کلسترول بالا چیست؟

هیپرکلسترولمی اغلب حاصل ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد. عوامل محیطی شامل استرس، وزن و تغذیه می باشد.

 

چندین عامل اصلی برای افزایش سطح کلسترول وجود دارد که عبارتند از:

 

– جنسیت و سن

استروژن به طور مستقیم متابولیسم چربی ها  و به طور غیر مستقیم عروق خونی را تحت تاثیر قرار می دهد. زنان در سنین بین 15 تا 45 سال دارای سطوح پایینی از تری گلیسیرید نسبت به مردان می باشند. با این حال در زمان عادت ماهانه میزان تری گلیسیرید و کلسترول بد (LDL) افزایش یافته و بنابراین خطر آترواسکلروزیس را در زنان افزایش می دهد. با افزایش سن، باید از غذاهای کم چرب استفاده کنید و بیشتر ورزش کنید.

 

– الکل

مصرف بیش از حد توصیه شده الکل می تواند سطح یکی از انواع چربی به نام تری گلیسیرید را افزایش دهد که در نهایت منجر به افزایش سطح کلسترول بد (LDL) می گردد. اما اثبات شده است که مصرف یک لیوان شراب قرمز سطح کلسترول شما را افزایش داده ولی سطح کلسترول بد را می کاهد.

 

– کلسترول بالا با رژیم غذایی ناسالم

مصرف غذاهای دارای چربی اشباع شده می تواند میزان کلسترول را افزایش دهد. این نوع چربی در غذاهایی مانند گوشت قرمز، کره، پنیر و کیک یافت می شود.  مصرف زیاد غذاهای سرخ شده، کیک، شیرینی و بیسکویت سبب افزایش سطح کلسترول بدن شما می گردد پس  باید از مصرف این غذاها خودداری کرد یا به صورت حداقلی از آنها مصرف کرد. محققان تغذیه توصیه می کنند که از مصرف بیش از 500 گرم گوشت قرمز در هفته خودداری کنید و به جای آن از برگرها، سوس و سایر مواد کم چرب استفاده کنید.

 

 – چاقی

چاقی یا به عبارتی اضافه وزن نیز عامل سطوح بالای کلسترول در خون می باشد. چاقی همچنین سبب انسداد عروق خونی می گردد که  می تواند فعالیت های روزانه فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

 

– ورزش نکردن

افرادی که تمام روز می نشینند یا دراز می کشند در خطر افزایش سطح کلسترول خون قرار دارند. سبک زندگی فعالانه  سبب کاهش تری گلیسیرید (عامل افزایش سطح کلسترول خون) و تناسب اندام و وزن فرد می گردد.

 

– داروها

تعدادی از داروها می توانند سطوح تری گلیسیرید را افزایش دهند. بنابراین قبل از مصرف هر گونه دارویی، ضروری است که با پزشک خود مشورت کنید.

 

– سیگار کشیدن و ایجاد کلسترول بالا

کشیدن سیگار نقش مهمی در ایجاد کلسترول بالای خون دارد زیرا سبب کاهش سطح کلسترول و عمر شما می شود. بنابراین با ترک سیگار، سطح کلسترول بدن خود را در حد نرمال نگه دارید.

 

– استرس

به نظر می رسد که استرس عامل بسیاری از بیماری های امروزی از جمله افزایش کلسترول می باشد. به هنگام استرس اغلب افراد سعی در تسکین خود با مصرف سیگار، نوشیدنی و غذاهای چرب  دارند. از این رو استرس طولانی مدت می تواند سطوح کلسترول را افزایش دهد.

 

– بیماری های دیگر

بعضی بیماری ها مثل دیابت، کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار می تواند سطح کلسترول بدن را افزایش دهد. به همین دلیل فرد باید به طور منظم تحت آزمایش های پزشکی قرار گیرد تا سطوح کلسترول کنترل گردد و از سلامتی وی اطمینان حاصل شود. سایر بیماری هایی که می توانند سطوح کلسترول را افزایش دهند عبارتند از : دیالیز، سندرم کلیوی، بیماری گاموپاتی مونوکلونال ، سندرم کوشینگ و کم خوری عصبی.

 

علایم رایج کلسترول بالا

افراد دارای کلسترول بالا هیچ گونه علایم واضحی ندارد. کلسترول بالا نه تنها در افراد چاق بلکه در افراد لاغر نیز وجود دارد. با این حال خطر کلسترول بالا در افراد چاق و دارای اضافه وزن، بیشتر است. بیماری اغلب متعاقب موارد زیر کشف می شود: سنجش های پزشکی، بستری شدن برای سایر بیماری ها، آزمایشهای لازم برای اختلالات خونی یا عوارض قلبی عروقی، دیابت، پانکراتیت حاد و آزمایش خونی .

 

کلسترول بالا به آرامی پیشرفت می کند و علایم و نشانه های آن به هنگام بروز عوارض نمایانگر می شوند که معمولا شامل موارد زیر می باشد:

 

– درد قفسه سینه فراگیری وجود دارد که در زمان کوتاهی اتفاق می افتد. این درد بدون درمان از بین می رود ولی امکان عود مجدد آن وجود دارد.  این حالت ممکن است از چندین دقیقه تا حتی یک ساعت طول بکشد. درد قفسه سینه به هنگام فعالیت شروع می شود و هنگام استراحت کاهش می یابد. کوتاهی تنفس ممکن است با یا بدون تنگی سینه باشد. بیماران ممکن است از وجود درد در یک یا هر دو بازو، پشت، گردن، فک، یا حتی شکم شکایت کنند.

 

– وجود علایمی از اختلالاتی مثل تعریق، تهوع، سردرد، گیجی، کوتاهی تنفس، تنش عصبی و احساس خستگی دائمی.

 

– وجود گره های پوستی زرد و براق که در سطح پوست چشم ها، آرنج ها، باسن، پاشنه و کمر و قفسه سینه ظاهر می گردند و فاقد هر گونه خارش یا درد می باشند.

 

چه کسانی در معرض کلسترول بالا می باشند؟

بعضی از افرادی که در خطر میزان بالای کلسترول هستند، عبارتند از:

 

    افراد چاق یا دارای اضافه وزن

    افراد با رژیم غذایی ناسالم

    افراد مصرف کننده الکل، شراب و سیگار

    افراد مبتلا به دیابت و نارسایی مزمن کبدی یا کلیوی

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما علایم و نشانه هایی را که در بالا ذکر شد، دارا می باشید باید به پزشک مراجعه کنید تا به طور مستقیم مورد سنجش قرار بگیرید. علاوه بر این اگر به طور ناگهانی دچار درد قفسه سینه شدید همراه با سختی تنفس شدید، باید سریع مورد معالجه و معاینه قرار بگیرید چون احتمال دارد افزایش کلسترول شما شدید بوده باشد و سبب تعدادی بیماری شده باشد.

 

13 درمان خانگی برتر برای کلسترول بالا

1- دانه های گشنیز

بسیاری از افراد از تاثیرات بالقوه دانه های گشنیز جهت کاهش قند خون و غلبه بر علایم دیابت آگاهی دارند. با این حال به نظر کارشناسان، دانه های گشنیز علاوه بر تاثیرات ذکر شده توانایی کاهش سطح LDL و تری گلیسیرید را نیز دارند که در نهایت سبب کاهش علایم ناشی از کلسترول بالا می گردد.

 

برای استفاده از دانه گشنیز جهت کاهش سطح کلسترول، دستور العمل زیر را به کار ببرید :

 

– 2 تا 3 قاشق چای خوری از  پودر دانه های گشنیز ( برای تولید پودر می تواند دانه های گشنیز را آسیاب کرد)  و یک فنجان آب را آماده کنید.

 

– مواد را با هم مخلوط کرده و بگذارید تا بجوشد.

 

– بعد از جوشیدن آب، منتظر باشد تا به آرامی خنک گردد و سپس آن را بنوشید.

 

استفاده مداوم از این درمان خانگی سبب بهبود چشمگیر وضعیت کلسترول شما خواهد شد .

 

2- پیاز

در بین درمان های خانگی جهت کنترل سطح بالای کلسترول، مصرف پیاز یکی از موثرترین موارد می باشد. همانطور که پیش تر اشاره شد، وجود مقادیر زیادی از HDL در خون سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری کرونری قلب می گردد و مقادیر بالای LDL سبب افزایش خطر ابتلا به بیماری کرونری قلب می گردد.

 

مطابق با نتایج تحقیق دانشمندان، پیاز سبب افزایش HDL و کاهش LDL می گردد. پیاز همچنین غنی از ترکیبات پلی فنولیک به نام فلاونوئید می باشد که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد سرطانی، ضد التهابی و ضد تکثیری می باشد. در یکی از پژوهش ها فلاونوئید موجود در پیاز، میزان کلسترول بد یا لیپوپروتئین کم حجم (LDL) افراد چاق را کاهش می داد.

 

برای استفاده از این درمان خانگی، مطابق دستورالعمل زیر عمل کنید:

 

– پیاز را به غذای خود بیافزایید. توجه داشته باشید که  بعد از مصرف آن در هر وعده غذایی به دلیل بوی بد دهان، به طور کامل دهان خود را بشویید.

 

– پیاز را رنده کرده و با یک سوم قاشق چایخوری از فلفل و یک فنجان دوغ مخلوط کنید. استفاده مداوم از این روش بسیار موثر می باشد.

 

– می توان پیاز را رنده و یک قاشق چایخوری از آن را با یک قاشق چایخوری از عسل مخلوط کرده و یکبار در روز مصرف کرد.

 

3- درمان مشکل کلسترول بالا با سیر

تعدادی از پژوهش ها توصیه می کنند که سیر ممکن است سبب کاهش سطوح کلسترول خون گردد و روند ایجاد آترواسکلروز را کند کرده و سطح فشار خون را نیز کاهش دهد. سیر محتوی ماده  فعال سولفوری به نام آلیسین می باشد که طبق نتایج حاصل از مطالعات انجام گرفته، آلیسین مانع ساخت کلسترول در کبد می گردد.

 

سیر همچنین به عنوان ماده کاهش دهنده کلسترول طبیعی بدن نیز شناخته شده می باشد. همه آنچه شما باید انجام دهید عبارت است از افزودن تکه های سیر به غذایتان می باشد که نه تنها سبب خوشمزگی غذا بلکه سبب کاهش کلسترول بدن نیز می گردد.

 

4- آجیل، دانه ها  و جوانه آن

آجیل هایی مانند بادام زمینی، گردو و بادام غنی از استرول و فیبر می باشد که به همین دلیل میزان کلسترول بالا را بهبود می بخشند. متخصصان بر این باورند که گردو  ممکن است سبب کاهش کلسترول و تری گلیسیرید گردد. بادام زمینی غنی از استرول های گیاهی (ذره فعالی که در غذاهای با پوشش سخت مثل گردو، بادام و کنجد وجود دارد) می باشد که سبب عدم جذب کلسترول از روده به خون می گردد.

 

علاوه بر این وجود کولین و لکتین در بادام زمینی سبب عدم حلالیت کلسترول در سایر بافت های بدن می گردد تا در نهایت از بدن خارج گردد. دانه هایی مانند لوبیای سبز، سویا و لوبیای قرمز غذاهای کاهنده کلسترول خون می باشند چون دارای مقادیر فراوانی فیبر قابل حل می باشد. فیبرهای قبال حل نه تنها سبب هضم بهتر می شود بلکه از جذب کلسترول در روده کوچک جلوگیری می کند.

 

جوانه لوبیای سبز نیز مانند خود لوبیا غذای کاهنده کلسترول می باشد و 67 برابر خود لوبیا دارای ویتامین C می باشد. فیبر بالای موجود در آن عاملی برای دفع بیشتر کلسترول می گردد و از ایجاد پلاک در دیواره شریان ها ممانعت می کند. بدین منظور مصرف مرتب آجیل، دانه ها و جوانه آنها سبب بهبودی علایم کلسترول بالا می گردد.

 

5- سیب

کاربرد سیب به عنوان عامل کاهنده کلسترول خون یکی از درمان های  محدود شناخته شده خانگی می باشد که کارایی لازم را هم دارا می باشد. سیب ها دارای مقادیر فراوانی فیبر های قابل حل می باشد که در کنار آن، پکتین موجود نوعی از این فیبر های قابل حل می باشد. ویتامین C به همراه پکتین کلسترول موجود در کبد اتصال می یابد تا از طریق صفرا خارج شده تا اثر کاهندگی خود را بر روی کلسترول بالا اعمال کند. مصرف منظم سیب نه تنها سبب کاهش سطح کلسترول شما می گردد بلکه سبب می شود تا پوست زیبا به نظر برسد.

 

6- درمان مشکل کلسترول بالا با قارچ

استفاده از قارچ ها یکی از موثرترین درمان های خانگی برای درمان مشکل کلسترول بالا می باشد . گروه های زیادی از مواد موجود در قارچ می توانند عاملی برای کاهش سطوح کلسترول گردند.

 

از جمله :

 

بتا گلوکان

نوعی از فیبر قابل حل که از جذب کلسترول به خون ممانعت می کند.

 

اریتادنین

ماده فعالی که می تواند متابولیسم فسفولیپیدهای کبدی را تغییر دهد.

 

موینولین

سبب توقف متابولیسم کلسترول کبدی می گردد. ساختار این مواد ممکن است به دلیل تنوع قارچ ها با همدیگر تفاوت داشته باشد. بهتر است قارچ ها جهت کاهش اختلالات ناشی از افزایش کلسترول به خون اضافه گردند.

 

7- کاهو

کاهو سبزی ای  است که مقادیر فراوانی سلولز جهت کاهش چربی خون دارد. سلولز در بدن انسان جذب نمی گردد. جهت درمان چاقی و کاهش جذب غذاهی مصرفی در بدن به کار می رود و همچنین سبب کاهش LDL (کلسترول بد) می گردد. همچنین دانشمندان دریافته اند که اثرات مرگ آور کاهو به خاطر حضور موادی است که سبب افزایش پراکسیداسیون لیپید می گردد.

 

8- چای ( چای سبز، سیاه و نارنج)

چای به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار شناخته شده می باشد. امروزه دانشمندان دریافته اند که چای سبب کاهش کلسترول LDL می گردد. چای سیاه قادر به کاهش 10 درصدی سطوح لیپیدی در طول سه هفته می باشد. تحقیقات نشان داده است که چای نارنج فاقد هر گونه چربی است و مقادیر کمی سدیم دارد و همچنین دارای مالونیک اسید است که سبب کاهش چربی خون و خروج چربی اضافی از بدن می گردد. خاصیت آنتی اکسیدانی قدرتمند موجود در چای سبز به دلیل وجود EGCG می باشد که باعث کاهش کلسترول بد (LDL) می گردد.

 

 

دستور العمل زیر را به کار ببرید:

 

یک قاشق چایخوری از چای سبز را در فنجانی از آب بریزید و سپس بجوشانید و آن را از صافی رد کنید. در حالی که  سرد می شود، مقداری عسل به آن اضافه کنید و تا وقتی گرم است بنوشید. برای اینکه بهترین نتیجه برای شما حاصل شود بهتر است این نوشیدنی را سه بار در روز بنوشید.

 

9- درمان مشکل کلسترول بالا با انگور فرنگی هندی

مطابق با پژوهش های محققان، انگور فرنگی هندی توانایی بالقوه ای جهت کاهش لیپید دارا می باشد. انگور فرنگی هندی عضلات قلب را قوی تر می کند، بنابراین قلب با قدرت بیشتری خون را به سراسر بدن پمپاژ می کند. با کاهش تجمع کلسترول اضافی، کرومیوم سبب کاهش خطر آترواسکلروز یا پلاک ساخته شده در شریان ها می شود که می تواند سبب کاهش خطر سکته و حمله قلبی گردد.

 

محتوای آهنی موجود در انگورفرنگی هندی دارای اثراتی می باشد که عبارتند از: ساخت گلبول های قرمز جدید، اکسیداسیون سلول ها جهت بهبودی حداکثری، ساخت مجدد سلول های تنفسی و پاک کردن عروق خونی و شریان ها. برای استفاده از این درمان خانگی باید یک قاشق چایخوری از انگور فرنگی هندی را با یک فنجان آب گرم مخلوط کنید و قبل از خوردن صبحانه، آن را بنوشید.

 

10- سرکه سیب

سیب به عنوان یکی از بهترین درمان های طبیعی خانگی برای  سطوح بالای کلسترول می باشد. یکی از بهترین مزایای سرکه سیب کاهش سطح کلسترول توتال و تری گلیسیرید می باشد. سرکه سیب دارای پکتین و استیک اسید است. پکتین اسید سبب کاهش کلسترول بد (LDL) می گردد در حالی که استیک اسید سبب کاهش وزن در چاقی ناشی از کلسترول بالا می گردد.

 

یک قاشق چایخوری از سرکه سیب را با یک فنجان آب مخلوط کرده و دو تا سه بار در روز آن را بنوشید. این دستورالعمل را به مدت یک ماه مداوم انجام دهید تا شاهد نتایج آن باشید. جهت خوشمزگی مخلوط می توان مقادیری از آبهای میوه هایی مانند پرتقال، انگور یا سیب به آن اضافه کرد. همچنین می توان سه قاشق چایخوری عسل را با سه قاشق چایخوری از سرکه سیب  و دو فنجان آب داغ مخلوط کرد. این مخلوط را دوبار در روز بنوشید.

 

11- پرتقال

پرتقال دارای چربی های حلقوی می باشد و غنی از ویتامین C است که برای بدن بسیار نشاط آور و مغذی می باشد. آب پرتقال علاوه بر مغذی بودن، دارای اثرات درمانی می باشد. پرتقال متشکل از مواد دیگری نیز هست که می تواند باعث کاهش تولید کلسترول در کبد گردد. مطالعات نشان می دهد که پرتقال سبب کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش میزان کلسترول خوب (HDL) می گردد.

 

بنابراین ضمن محافظت از کبد، خطر بیماری قلبی عروقی به ویژه بیماری کرونری قلبی را می کاهد. طی انتشار مقاله ای با عنوان ” لیپید ها در سلامتی و بیماری” نتایج نشان می داد که مصرف طولانی مدت و منظم آب پرتقال ممکن است سبب کاهش سطوح کلسترول گردد. برای کسب نتایج عالی باید حدود یک لیوان از آب پرتقال تازه را دو تا سه بار در روز نوشید.

 

12- درمان مشکل کلسترول بالا با روغن نارگیل

یکی از موثرترین درمان های خانگی برای کلسترول بالا به شمار می آید. روغن نارگیل دارای چربی اشباع شده ای به نام لوریک اسید، نوعی از MCT (تری گلیسیریدهای با زنجیره متوسط) می باشد. این اسید چرب نسبت به سایر چربی ها هضم آسان تری دارد. اثبات شده است که لوریک اسید سبب افزایش میزان HDL در خون و بهبود میزان کلسترول می شود.

 

این اسید چرب با تبدیل کلسترول به پرگننولون ( ماده پیش ساز بسیاری از هورمون های مورد نیاز بدن) سبب کاهش کلسترول می گردد و همچنین سبب بازگشت فعالیت عادی تیروئید می شود. بدین منظور می توان مقداری روغن نارگیل را به سالاد یا غذای افزود یا آن را به عنوان روغن پخت و پز غذا به کار ببرید یا می توان یک قاشق غذاخوری از روغن نارگیل را به صورت روزانه مصرف کرد.

 

13- جوی دو سر

جو دوسر هدیه ای گران قیمت از جانب طبیعت برای زندگی می باشد. جوها علاوه بر کاربرد مراقبتی برای سلامتی، در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها نقش دارند. نقش موثر جو ها در درمان کلسترول بالا خاص می باشد چون غنی از فیبرهای قابل حل برای کاهش کلسترول بد (LDL) یا لیپوپروتئین کم حجم می باشد. جوی دو سر همچنین سبب کاهش جذب کلسترول می گردد پس با مصرف منظم جوی دو سر کلسترول بالای خود را کنترل کنید.

نکات اضافی درمورد درمان مشکل کلسترول بالا

علاوه بر مصرف درمان های خانگی که در بالا اشاره شد، باید موارد زیر را نیز رعایت کنید تا چربی خون روزانه خود را کنترل کنید:

 

– رژیم غذایی متشکل از میوه های تازه، سبزیجات ( کمتر از 500 گرم به طور روزانه) و فیبرهای لبنی مصرف کنید. باید میوه ها را بیشتر از آب میوه ها مصرف کنید.

 

– باید حداقل 3 بار در هفته ماهی بخورید و حداقل یکبار در هفته از دانه ها (لوبیا سبز، شیرینی دانه ای و …) مصرف کنید. اگر گوشت مصرف می کنید گوشت های نازک بدون چربی، پوست و تاندون را انتخاب کنید.

 

– هر هفته فقط دو عدد تخم مرغ بخورید.

 

– در طول روز مقادیر فراوانی آب بنوشید (از جمله چای سبز) .

 

– غذاهای سرخ شده را به دلیل دارا بودن مقادیر فراوان چربی و روغن مصرف نکنید.

 

– غذاهای غنی از کلسترول مانند چربی، پوست مورغ و زرده تخم مرغ را نخورید.

 

– شیرینی های ( مانند مربا، آبنبات و بستنی)  زیادی را مصرف نکنید.

 

– شراب یا الکل ننوشید.

 

– سیگار نکشید.

 

– از رژیم غذایی غنی از فروکتوز اجتناب کنید چون می تواند سطح کلسترول LDL خون را افزایش دهد.