کودکان، از سنین نوزادی و شیرخوارگی، عاشق ساختن صداهای جدید و سر و صدا کردن هستند. این موضوع در سنین بالاتر می‌تواند به کنترل خشم و حتی مهارت‌های شنیداری و موسیقیایی کودک کمک کند.

بسیاری از متخصصان از بازی برای کنترل خشم کودکان استفاده می‌کنند. خشم در کودکان مانند یکی از هیجان‌های طبیعی در انسان می‌باشد، خشم حتی در مواقعی، برای بقا لازم است. بروز خشم، در زمان و مکان مناسب، به فرد کمک می‌کند که هیجانات خود را متعادل نگه داشته و با تخلیه هیجانی سلامت روان وی حفظ شود.

اما نحوه ابراز خشم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. والدین از همان دوران کودکی می‌توانند مهارت‌های کنترل خشم را به کودک خود آموزش دهند. آموزش مهارت کنترل خشم در کودکان، عمدتا به وسیله بازی انجام می‌شود. بنابراین در این مطلب، در مورد بازی‌هایی که منجر به یادگیری مهارت کنترل خشم در کودکان می‌شود، اشاره کرده ایم.

ساختن و خراب کردن، معجزه کنترل خشم
معمولا کودکان زمانی که خشمگین هستند، اشیاء را به هم می‌کوبند، پرت می‌کنند، سرو صدا می‌کنند و در نهایت با تخلیه هیجان، به گونه ای آرام می‌گیرند. در این مواقع باید برای کودک بازی‌هایی فراهم کرد تا امکان ساختن و خراب کردن را به او بدهد، بدون اینکه به چیزی آسیبی برساند. یکی از این بازی‌ها، ابزار خانه سازی یا کلا ساخت و ساز است که کودک با ساختن و خراب کردن می‌توانند تا حدودی خشم خود را تخلیه کرده و کنترل کنند.

کودکان عاشق سر و صدا هستند
کودکان، از سنین نوزادی و شیرخوارگی، عاشق ساختن صداهای جدید و سر و صدا کردن هستند. این موضوع در سنین بالاتر می‌تواند به کنترل خشم و حتی مهارت‌های شنیداری و موسیقیایی کودک کمک کند. وسایلی مثل طبل و سازهای موسیقی بهترین گزینه است، اما اگر شرایطش را ندارید، با یک قاشق و یک ظرف، می‌توانید خشم کودک تان را کنترل کنید.

بازی‌های موثر بر کنترل خشم کودک
بسیاری از شما این بازی‌ها را می‌شناسید و گاهی با فرزندتان آن‌ها را بازی کرده اید؛ اما شاید ندانید همین بازی‌های ساده راهی برای تخلیه هیجانی و کنترل خشم فرزندتان می‌باشد. در ادامه تعدادی بازی که می‌تواند به آموزش مهارت کنترل خشم کودکان کمک کند را بیان می کنیم:

حباب بازی
حباب بازی، یکی از همان نوع بازی‌های ساختن و خراب کردن است. کودکان برای ساختن حباب، مجبورند تنفس آرام، طولانی و آهسته داشته باشند و همین مسئله، به آرامش کودک کمک می‌کند. این بازی برای کودکان 3 – 5 ساله مناسب است.

بازی پا کوبیدن
در این بازی کودک مجاز است که پاهایش را به هرشکلی که می‌خواهد به زمین بکوبد. باید سعی کنید که سلامت کودک به خطر نیافتد و یا کفش پای او باشد یا در زمینی نرم به این کار بپردازد. به او بگویید که عصبانیت و خشمش، با هر ضربه از پاهایش خارج شده و روی زمین پخش می‌شود.

گِل بازی و خمیر بازی
یکی از بهترین بازی‌ها برای پرورش و تربیت کودک، گِل بازی و خمیر بازی است. متاسفانه این روزها والدین، کودکانشان را به خاطر مسائل بهداشتی از گل بازی منع می‌کنند، اما در صورت رعایت نکات بهداشتی، گِل بازی و خمیر بازی، هم برای رشد خلاقیت کودک و هم برای تخلیه هیجانی و کنترل خشم او موثر است. بهتر است در این بازی از قالب‌های آماده استفاده نکنید تا کودک هیجاناتش را به راحتی و بدون هیچ تسهیل کننده ای ابراز کند. این بازی برای سنین 3 تا 11 سال مناسب می‌باشد.

 گل بازی و خمیر بازی برای تخلیه هیجانی و کنترل خشم کودک موثر است

بادکنک‌های خشم
این بازی، بیان مستقیم خشم است. کودک با نفس‌های سنگین و عمیق به داخل بادکنک، می‌تواند انتقال خشم خود به داخل بادکنک را لمس کند و ببیند. والدین باید به او بفهمانند که نفس‌های او، همراه با خشم است که در حال پر کردن بادکنک می‌باشد. سپس از او بخواهید که بادکنکش را بترکاند. او بدون اینکه به کسی آسیبی برساند خشم خود را تخلیه کرده است. همچنین کودک می‌تواند با تخلیه باد بادکنک و مشاهده آن، خالی شدن خشم را مشاهده کند.

پاره کردن روزنامه
برای کودکتان مقداری روزنامه باطله تهیه کرده و به او بگویید هر وقت عصبانی شد و خواست واکنش نشان دهد، روزنامه هایش را تا آنجا که می‌تواند پاره کرده و ریز ریز کند.

آیا می دانید برای کنترل خشم فرزندتان چه کارهایی را لازم است انجام دهید؟
- به او نگویید که عصبانیتش بی مورد است و مسئله مهمی برای عصبانیت وجود ندارد.
- هرگز نگویید تو بزرگ شدی نباید گریه کنی، مرد که گریه نمی کنه
-خشم او را کوچک و مسخره جلوه ندهید. مثلاً “خجالت داره مرد به این بزرگی سر مسئله به این کوچیکی اینقدر عصبانی شود”.

-در هنگام خشم کودک، خودتان را مثال بزنید و از خاطرات کودکی خود برای او تعریف کنید.
- وقتی فرزندتان در حال عصبانیت است، او را نصیحت نکنید و به سخنرانی نپردازید.
- او را با کودکان دیگر مثل خواهر و برادرهای دیگرش، کودک همسایه یا همکلاسی‌هایش مقایسه نکنید.
-یک صندلی در اتاق بگذارید و بگویید هر وقت هر کس از اعضای خانواده عصبانی شد روی آن بنشیند تا آرام شود، خودتان هم می‌تواند این کار را بکنید.
- یک بالش در اتاق فرزندتان بگذارید و به او بگویید در هنگام عصبانیت می تواند با تمام قدرت بر آن بالش ضربه بزند.

آیا می دانید برای کمک به کنترل خشم فرزندتان عبارتی نباید استفاده کنید؟
- در هنگامی که فرزند شما عصبانی و ناراحت است او را با برخی عبارات سرزنش نکنید و  سعی کنید آمرانه با او صحبت نکنید.

- این کلمات را هنگام عصبانیت فرزندتان به کار نبرید: “تو باید …” “تو نمی‌توانی…”تو اشتباه می کنی …” ” تو نمیفهمی …” من الان برای…  وقت ندارم.”

- هیچگاه به او حرفهای تحقیر کننده نزنید و شخصیت او را کوچک نکنید. دختر بدی هستی… پسر بدی هستی بگوید:” آن روز کار بدی انجام دادی”

- به او نگویید “دیگه تو را دوست ندارنم”.
بهتر است بگوئید: ” من وقتی تو این کار را کردی دلخور شدم و سعی کن دیگه این کار را تکرار نکنی “

- کنترل خشم یک مهارت است که با یادگیری آن می توان ارتباط خود را با دیگران توسعه و بهبود بخشید. اگرچه برای به دست آوردن آن زمان و حوصله زیادی لازم است اما به کمک آن می‌توان بر بسیاری از مشکلات زندگی غلبه کنید.

همراهی والدین، محور اصلی
نکته بسیار مهم در این بازی‌ها و کنترل خشم، این است که کودک به تنهایی موضوع را یاد نمی‌گیرد، بلکه کاملا وابسته به آموزش والدین هستند. بنابراین، والدینی که به روش‌های تربیتی مسلط نباشند و نتوانند یا نخواهند برای آموزش این مهارت‌ها به کودک خود وقت بگذارند، در آینده نمی‌توانند انتظار رفتار منطقی و معقول از او داشته باشند.

به کودک یاد بدهید که در وهله اول، سعی کند از محیط خارج شود و برای آرام شدن صبر کند. همچنین لازم است که والدین در طول این بازی‌ها، به کودک، هیجان خشم را توضیح داده و در طول بازی‌ها، به او نشان دهند که چگونه خشم از سر و بدن او به نوک انگشتان می‌آید و با کاری که می‌کند، از بدن او خارج می‌شود. کنترل خشم، مهارتی است که اگر درست آموخته شود، تضمین یک زندگی سالم و بی دردسر را در آینده خواهد داد.