امام سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ در مسیر بازگشت از جنگ تبوک در حالی که بر شتری سوار بود با اسامه که بر شتری به نام «عَضباء» سوار بود مسابقه داد. «عَضباء» (از شتر پیامبرـ صلی الله علیه وآله ـ) پیشی گرفت. مردم (تماشاگر فریاد زده و) می گفتند: رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ برنده شد. ولی رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ می فرمود: (این طور نیست، بلکه من باختم و) اُسامه برنده شد.

1. لزوم آموزش ورزشی

قال النّبی ـ صلی الله علیه و آله ـ: عَلِّمُوا اَبْنائکُمُ السَّباحَةَ و الرِّمایة.َ پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: به پسرانتان شنا و تیراندازی را آموزش دهید.

2. قوی ها نیز ضعیفند!

قال علی ـ علیه السلام ـ: کُلُّ قَوی غیرَالله سُبْحانَهُ ضَعیف.[1]حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود: هر نیرومندی جز خداوند سبحان، ضعیف و ناتوان است (پس به زور بازو و سایر توانایی هایتان مغرور نشده و از آن سوء استفاده نکنید.)

3. جوازِ بازی و ورزش

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ: اُلْهُوا وَ الْعَبُوا فَاِنّی اَکْرَهُ ان یری فی دینِکُم غِلظَة.[2]رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: تفریح و بازی کنید زیرا دوست ندارم، در دین شما خشونتی دیده شود.

4. میانه روی در ورزش

قال علی ـ علیه السلام ـ: وَلْیکُنْ اَحَبُّ الامُورِ اِلَیکَ اَوْسَطَها فِی الْحَقِّ وَ اَعَمَّها فی العَدلِ.[3]حضرت علی ـ علیه السلام ـ: کاری که باید بیش از هر کار دوست داشته باشی، میانه روی در حقّ است و همگانی کردن آن در برابری و دادگری.

5. استراحت شب قبل از مسابقه

قال علی ـ علیه السلام ـ: فَاََرِحْ فیهِ بَدَنَکَ و رَوّحْ ظَهرُک.َ[4]حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود: اول شبِ (قبل از مبارزه) تن و مرکبت را آسوده گذار.

6. پرهیز از درگیری

قال علی ـ علیه السلام ـ: لا تُقاتِلَنَّ اِلّا مَنْ قاتَلَکَ.[5]حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود:جنگ مکن مگر با کسی که با تو بجنگد.

7. رابطة صداقت و قهرمانی

قال علی ـ علیه السلام ـ: لَوْ تمیزَتِ الاَشیاءُ لَکانَ الصَّدقُ مَعَ الشَّجاعَةِ.[6]حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود: اگر اشیاء دسته بندی شوند بدون شک صدق و راستی با شجاعت و قهرمانی همراه خواهد بود.

8. تأیید کُشتی

مَرَّ النَّبِی بِرَجُلَینِ کانا یتَصارَعانِ فَلَمْ ینْکِرْ عَلَیهما.[7]پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ از کنار دو مرد که با یکدیگر کُشتی می گرفتند عبور نموده، آنها را سرزنش نکرد.

9. پرهیز از زورگویی

قال علی ـ علیه السلام ـ: لاتَکُنْ قَویاً عَلی ضعیف.ٍ[8]حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود: برای افراد ضعیف، قوی مباش (و به آنها زورگویی و ستم مکن).

10. مؤمن قوی

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ: الْمؤْمِنُ الْقَوی خََیرٌ وَ اَحَبُّ مِنَ الْمؤمِنِ الضَّعیفِ (مؤمنٍ ضعیفٍ).[9]پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: شخص باایمانِ قوی و نیرومند از شخص با ایمانِ ضعیف، بهتر و دوست داشتنی تر است.

11. ورزشِ کودکان و تشویق آنها

عنِ الصّادق ـ علیه السلام ـ عَنْ اَبائِهِ قال:  دَخََلَ النَّبی ذاتَ لَیلَةٍ بَیتَ فاطِمَةَ ـ علیها السلام ـ وَ مَعَهُ الْحَسَنُ و الْحُسَینُ ـ علیهما السلام ـ فَقالَ لَهُما النّبِی ـ صلی الله علیه و آله ـ قُوما فَاصْطَرِعا.فَقاما لِیصْطَرِعا، وَ قَدْ خَرَجَتْ فاطِمَةُ صَلَواتُ اللهِ عَلَیها فی بَعْضِ خِدْمَتِها فَدَخَلَتْ فَسَمِعَتِ النَّبی ـ علیه السلام ـ وَ هوَ یقوُلُ:اَیهِنْ یا حَسَنُ! شُدَّ عَلَی الحُسَینِ فَاَصْرعْهُ فَقالَتْ لَهُ:یا ابَهْ واعَجَباهُ، اَتُشَجّعُ هذا علی هذا؟ تُشَجِّعُ الْکَبیرَ عَلَی الصَّغیر؟! فَقالَ لَها:یا بُنیةُ، اَما تَرْضینَ اَنْ اَقولَ اَنا: یا حَسَنُ شُدَّ عَلَی الحسینِ فاَصْرعْهُ، و هذا حَبیبی جِبْرئیلُ یقولُ: یا حسینُ شُدَّ علی الحسنِ فَاَصرعهُ؟[10]امام صادق ـ علیه السلام ـ به نقل از پدران بزرگوارش می فرماید: شبی پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ به خانة فاطمه ـ علیها السلام ـ وارد شد. امام حسن و امام حسین ـ علیهما السلام ـ نیز (که در سنین کودکی بودند) به همراه ایشان بودند. آن حضرت خطاب به آن دو فرمود: بپا خیزید و با یکدیگر کُشتی بگیرید. آنها نیز برخاسته و به کشتی پرداختند، حضرت فاطمه ـ علیها السلام ـ که برای انجام کاری از اتاق خارج شده بود وارد شد و متوجه شد که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ امام حسن ـ علیه السلام ـ را تشویق نموده و می فرماید:حسن! بپر، حسین را محکم بگیر و به زمین بزن.با تعجب عرض کرد:پدر جان! این بسیار عجیب است که شما حسن را تشویق می کنید تا حسین را شکست دهد! چگونه شما پسرِ بزرگتر را تشویق می کنید تا پسر کوچک تر را شکست دهد؟! پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ در پاسخ فرمود: دختر جان! آیا تو راضی نمی شوی من بگویم: «حسن! حسین را به زمین بزن»، در حالی که دوستم «جبرئیل» اینجا ایستاده و می گوید: «ای حسین! حسن را محکم گرفته و به زمین بزن؟!

12. شُکرانة بازوی توانا

قال علی ـ علیه السلام ـ: کُونا لِلظّالِمِ خَصْماً وَلِلْمَظلومِ عَوْناً.[11]حضرت علی ـ علیه السلام ـ در وصیت خویش خطاب به امام حسن و امام حسین ـ علیهما السلام ـ فرمود: همواره دشمنِ ظالم و یاور مظلوم باشید.

13. بالاترین توان

قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ: لاقُوًّةَ کَغَلَبَةِ الْهوی... و لاقُوَّةَ کَرَدِّ الْغضَب.ِ[12] پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: هیچ قوه ای همانند غلبه بر هوای نفس... و هیچ توانی مثلِ برگرداندن (و فرونشاندن) خشم نیست.

14. پیروزی بر قوی ترین دشمن

وَخَرَجَ ـ صشلی الله علیه و آله ـ یوْماً وَ قَومٌ یدْحُونَ حَجراً، فَقالَ: اَشَدُّکُمْ مَنْ مَلَکَ نَفْسَهُ عِندَ الْغَضَب.[13] روزی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ از کنار گروهی (از جوانان) عبور کرد که سنگ (بزرگی) را جابجا می کردند، فرمود: قوی ترین شما کسی است که به هنگام خشم و غضب، خویشتن داری کند.

15. حق پذیری در مسابقه

قال السجّاد ـ علیه السلام ـ: اِنَّ النَّبی اَجْری الْاِبِلَ مُقْبِلَةً مِنْ تَبوُکٍ فَسَبَقَتِ الْعَضْباءُ، عَلَیها اُسامَةٌ فَجَعَلَ النّاسُ یقولونَ:

سَبَقَ رَسُولُ اللهِ وَ رَسوُلُ اللهِ یقُولُ سَبَقَ اُسامَة.[14] امام سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ در مسیر بازگشت از جنگ تبوک در حالی که بر شتری سوار بود با اسامه که بر شتری به نام «عَضباء» سوار بود مسابقه داد. «عَضباء» (از شتر پیامبرـ صلی الله علیه وآله ـ)پیشی گرفت. مردم (تماشاگر فریاد زده و) می گفتند: رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ برنده شد.ولی رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ می فرمود: (این طور نیست، بلکه من باختم و) اُسامه برنده شد.

پی نوشت ها

[1] نهج الفصاحه، ص 413، حدیث شماره 1955.

[2] غررالحکم، ج 4، ص 536.

[3] نهج الفصاحه، ص 105، حدیث شماره 531.

[4] نهج البلاغه، فیض الاسلام، نامه 53، 996.

[5] نهج البلاغه فیض الاسلام، وصیت 12، ص 856.

[6] نهج البلاغة فیض الاسلام، نامه 12، ص 856.

[7] غررالحکم، ج 5، ص 118.

[8] اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 14، ص 285.

[9] غررالحکم، ج 6، ص 436.

[10] الاسلام و الطّبّ، ص 263 و مسائل تربیتی اسلام، دکتر حجّتی، ص 141.

[11] بحارالانوار، ج 103، ص 189.

[12] نهج البلاغه فیض الاسلام، نامه 47، ص 977.

[13] بحارالانوار، ج 77، ص 148، حدیث 67.

[14] بحارالانوار، ج 102، ص 190، و وسائل الشیعة، ج 13، ص 351.