حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان درباره مذاکرات صلح افغانستان گفت که هیچ صلحی بدون در نظر گرفتن لزوم مذاکره بین افغانستانی‌ها و البته تفاهم همسایگان مخصوصاً ایران به نتیجه نمی‌رسد و پایدار نمی‌ماند.
کرزی در «برنامه بدون مرز» با اشاره به 18 سال حضور نظامیان خارجی در افغانستان خاطرنشان کرد که همیشه با سیاست‌های آمریکا مخالف بوده است چون شعار و عمل این کشور با هم فرق داشته است.
آمریکایی‌ها با شعار برقراری امنیت و زندگی بهتر به افغانستان آمدند اما نتیجه حضور آنها جز بمباران خانه‌های مردم، ناامنی و نابود شدن زندگی مردم عادی چیز دیگری نبود.
اخبار ضدونقیضی از افغانستان به گوش می‌رسد؛ از یک طرف افزایش درگیری‌ها و از طرف دیگر روند مذاکرات صلح در جریان است، اکنون 17 سال از حضور آمریکا در این کشور می‌گذرد و افغانستان همچنان ناآرام است. چه اتفاقی افتاده که آمریکایی ها در حال حاضر به‌فکر برگزاری مذاکرات صلح هستند؟
متأسفانه مردم افغانستان در سالهای اخیر رنج بسیاری کشیده‌اند. حملات تروریستی، آمدن داعش به افغانستان و کشتار در هر قسمت از کشور، مردم افغانستان را به سطوح آورده است. مردم دنبال راه نجات هستند. اینها یک طرف قضیه است، طرف دیگر کوشش‌های تازه با حضور طالبان، شورای صلح افغانستان و... برای مذاکرات صلح است. ما این تلاش را حمایت و تشویق می‌کنیم تا این شورا کار کند و افغانستان به صلح برسد.
مسئله دیگر کوشش تازه آمریکا توسط زلمی خلیلزاد برای اجرای صلح است. ما امیدوار هستیم حقیقی باشد و آنها واقعاً درپی برقراری صلح در افغانستان باشند تا این صلح از راه مذاکره بین افغانستانی‌ها و در تفاهم با کشورهای منطقه اتفاق بیفتد. اگر آمریکا در افغانستان صلح می‌خواهد این صلح بدون تفاهم با همسایگان افغانستان مخصوصاً ایران و پاکستان ممکن نیست. امیدواریم کوشش آمریکا شامل این شرایط باشد.
برخی معتقدند آمریکا در افغانستان شکست خورده اما گروهی از کارشناسان می‌گویند که آنها دنبال بازی جدیدی با عنوان مذاکره صلح هستند، نظر شما چیست؟
هر دو دیدگاه وجود دارد. ناامنی افغانستان باعث شکست آمریکاست. آمریکا هدفش را امنیت بهبود وضعیت زندگی مردم و ثبات مردم‌سالاری در افغانستان اعلام کرده بود اما هیچ‌کدام از این اهداف محقق نشد. مردم افغانستان برای بار اول در تاریخ کشورمان به حضور نیروهای خارجی نظامی روی خوش نشان دادند. اکثریت مردم بعد از سالها اشغال ضمنی و خونریزی دنبال رهایی بودند. روزهای اول خوب بود اما بعداً دیدید که کار به‌عکس شد. افغانستان در هر حالتی دنبال صلح است و البته نمی‌خواهد محل تقابل قدرت‌ها باشد بلکه مایل است تا محل تفاهم آنها باشد. اگر این تفاهم ایجاد شود هم برای آمریکا خوب است هم برای افغانستان.
اگر استراتژی آمریکا علیه افغانستان ثابت مانده باشد و فقط تاکتیک آن تغییر کرده باشد باز هم صلح در افغانستان محقق نخواهد شد؟
اگر استراتژی آنها ادامه جنگ در افغانستان و استفاده از خاک ما برای منافعشان باشد قطعاً این صلح محقق نخواهد شد و نقشه آمریکا افشا می‌شود. اما اگر آمریکا به سالهای 2002 تا 2004 برگردد که در همکاری مطلق با منطقه و کشورهای منطقه مخصوصاً ایران همه برای صلح تلاش می‌کردند دراین‌صورت شانس موفقیت وجود دارد. ما دنبال تقابل قدرت‌ها نیستیم و نمی‌خواهیم افغانستان محل جنگ‌های غیرمستقیم و نیابتی کشورهای مختلف باشد.
برخی کارشناسان معتقدند که استراتژی آمریکا عوض نشده چون هنوز با کانون تروریسم در منطقه یعنی عربستان و کشورهای دوست آن کاری ندارد و مقابله‌ای نمی‌کند. آمریکا سراغ عربستان نرفته و حالا سراغ افغانستانی آمده که خود قربانی تروریسم است.
زمانی که سازمان ملل آمریکا را موظف کرد تا به افغانستان برود و با تروریسم مبارزه کند ما مردم حضور آنها را در افغانستان پذیرفتیم. در ابتدا موفقیت‌های خوبی هم نصیب کشورمان شد از بازسازی گرفته تا تعلیم و تربیت جوانان. در آن مقطع ایران و عربستان هم همکار و همراه افغانستان شدند و کمک‌های مهمی کردند ولی بعدتر دیدیم که آمریکا به لانه تروریست‌ها در کشورهای همسایه مثل پاکستان هیچ توجهی نکرد که باعث ناکامی‌های امروز در رسیدن به صلح و امنیت پایدار شد.
اگر آمریکا در افغانستان دنبال صلح پایدار است راهش تفاهم با مردم افغانستان و اجازه دادن به مذاکره بین افغانستانی‌ها و همکاری مستقیم و صادقانه با همسایگان ما مخصوصاً ایران است.
ایران و آمریکا با هم سازگار نیستند آمریکا باید به ایران ثابت کند که از خاک ما علیه ایران استفاده نخواهد کرد. این همکاری برای صلح ضروری است. تمام این مذاکرات باید در شفافیت کامل باشد و مردم افغانستان در جریان امور باشند، دراین‌صورت است که ما با آمریکایی‌ها همکاری خواهیم کرد.
زلمی خلیلزاد در قطر با طالبان مذاکره کرد، در مسکو هم نشستی برگزار شد که کشورهای همسایه حضور داشتند اما نمایندگان دولت افغانستان حضور نداشتند. فکر می‌کنید روسیه و آمریکا که امروز برای مسئله افغانستان تلاش می‌کنند دنبال رقابت‌های بین خود هستند یا نگاهشان این است که واقعاً امنیت در کشور شما برقرار شود؟
تلاش ما این است که کشورمان را از رقابت کشورهای بزرگ در امان نگهداریم. افغانستان باید جای تفاهم باشد نه تقابل.
یکی از دستاوردهای حکومت من در افغانستان این بود که افغانستان محل همکاری و تفاهم بین کشورها حتی میان آمریکا و ایران بود. امیدواریم آمریکا به این حالت برگردد. ما روسیه و آمریکا را به همکاری در افغانستان دعوت می‌کنیم تا هم مذاکرات مسکو و هم مذاکرات آقای خلیلزاد به برقراری صلح پایدار ختم شود.
شما سالها با آمریکایی‌ها کار کردید و آنها را می‌شناسید، فکر می‌کنید استراتژی آنها در منطقه چیست؟ آنها با برخورد دوگانه از تروریست‌ها در منطقه حمایت می‌کنند و در نهایت دنبال مذاکرات صلح هستند؟
من با عملکرد آمریکا در افغانستان شدیداً مخالف بودم و در تضاد با آن بودم چون شعار و عمل آنها یکی نبود، شعارشان امنیت بود اما عملشان بمباران خانه‌ها و نابودی زندگی مردم افغانستان بود. هر وقت آمریکا برنامه جدیدی برای صلح آغاز کند ما طرفداری و همکاری می‌کنیم.
نیت آمریکا را نمی‌توانم تفسیر کنم اما آرزو می‌کنم که برای عزت، امنیت و سلامت مردم ما همکاری کند. آمریکا باید درک کند که افغانستان همسایگان بزرگی دارد که همه صاحب منطق و ایده هستند. افغانستان دنبال دوستی با همسایگانش است و تلاش آمریکا نباید خلاف این دوستی‌ها و روابط منطقه‌ای باشد.
ایران تمایل دارد در افغانستان صلح باشد، شما در روزها و هفته‌های گذشته با آقای ظریف هم دیدار داشتید، مشخصاً برای برقراری صلح در افغانستان از ایران چه همکاری‌ای نیاز دارید؟
ایران در افغانستان بازوی صلح است چون صلح ما تأثیر مستقیمی در وضعیت ایران دارد علاوه بر اینکه هم‌مرز هستیم هم‌زبان هستیم و فرهنگ مشترکی داریم. ایران همیشه همکار مردم افغانستان برای برقراری صلح بوده است که باید از رهبر و مردم ایران تشکر کنم.
ما به آمریکایی‌ها برای برقراری صلح لبیک گفتیم و همکاری می‌کنیم اما مراقب هم هستیم تا معامله دیگری صورت نگیرد و اتفاقاتی که بعد از خروج شوروی رخ داد تکرار نشود. امروز از ایران می‌خواهیم تلاش‌های مختلف برای برقراری صلح در افغانستان را حمایت کند و برای ثبات و امنیت افغانستان تلاش کند همچنین از ایران می‌خواهیم برای تقویت حکومت وحدت ملی و دولت افغانستان کمک کند.
تاکنون ایران همکار برقراری صلح بوده است. قطعاً اختلافات مهمی بین ایران و آمریکا وجود دارد اما ما دیده‌ایم که ایران برای صلح افغانستان با آمریکا هم همکاری کرده است. امیدوارم این همکاری ادامه‌دار باشد اما اگر دوباره آمریکایی‌ها صادق نباشند، ما افغانستانی و شما ایرانی‌ها می‌دانیم که چطور باید رفتار کنیم.
آمریکا همه فشارهای تحریمی را علیه ایران اعمال کرده است، ارزیابی شما از وضعیت فشارهای امروز علیه ایران چیست؟
ما شدیداً مخالف تحریم‌های آمریکا علیه ایران هستیم ابداً این تحریم‌ها را قبول نداریم. توصیه ما به آمریکایی‌ها این است که این رفتار درستی در همکاری‌های بین‌المللی نیست. تصور امروز مردم از آمریکا این است که با یک کشور زورگو روبه‌رو هستند. افغانستان پیرو تحریم‌های آمریکا علیه ایران در هیچ زمینه‌ای نیست.
