غنی سازی و تولید دوباره اورانیوم در سایت غنی سازی شهید علیمحمدی (فردو) آغاز شد.

آغاز غنی سازی و تولید دوباره اورانیوم در فردو

عملیات گازدهی به 696 سانتریفیوژ IR1 در تأسیسات غنی سازی شهید مسعود علیمحمدی (فردو) و در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی آغاز شد.

در حال حاضر ۱۰۴۴ ماشین سانتریفیوژ IR1 (شامل ۶ زنجیره ۱۷۴ تایی) در فردو مستقر است که به چهار زنجیره از ۶ زنجیره ۱۷۴ تایی سانتریفیوژ IR1 یعنی ۶۹۶ سانتریفیوژ گاز هگزافلوراید اورانیوم UF6 تزریق شد و دو زنجیره دیگر که شامل ۳۴۸ ماشین IR1 هستند اقدام به تولید و غنی سازی ایزوتوپ‌های پایدار می‌کنند.

گفتنی است امروز  (چهارشنبه) و در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، مخزن ۲۸۰۰ کیلویی حاوی حدود ۲ هزار کیلوگرم گاز هگزافلوراید اورانیوم UF۶ تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از انتقال از نطنز به فردو، در سالن خوراک دهی مجتمع شهید علیمحمدی فردو قرار گرفت.

پس از انتقال مخزن حاوی 2 هزار کیلوگرم UF6 از نطنز به فردو و اتصال مخزن به خطوط خوراک‌دهی و انجام موفقیت آمیز همه عملیات فنی مرتبط شامل خلأ سازی نهایی، کنترل ماشین های سانتریفیوژ و شیرها و چک کردن سیستم های کنترل و اتوماسیون و راه اندازی بخش های جمع آوری و اتمام عملیات پسیواسیون،  پس از دقایق اولیه روز پنج شنبه عملیات گازدهی زنجیره ها و ماشین های سانتریفیوژ و جمع آوری اورانیوم غنی شده در سایت فردو آغاز شد.

همه اقدامات تحت نظر بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شده است.

در همین خصوص بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتگویی پیش از این عنوان کرد: همه عملیات به صورت موفقیت آمیز و با سرعت بسیار زیادی انجام شده و تا 24 امشب کار پسیواسیون و خارج کردن گازهای سبک را تمام می کنیم و به مرحله برداشت محصول می رسیم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: البته در دوره پسیواسیون محصول پسماند را دوباره مخلوط می کنیم. باید به حدی برسیم که محصول با کیفیت مناسب تولید کنیم. ساعت 24 شیرها را باز و محصول را جمع آوری می کنیم، البته این سیستم باید پایدار بشود و روز پنجشنبه از محصول نمونه گیری می شود. آژانس این نمونه ها را می بیند و تا روز شنبه نیز سطح پایداری باید ادامه یابد. حوالی ساعت 10 و 11 صبح شنبه به سطح 4.5 درصد می رسیم و انشاءالله به حد پایداری می رسد.

وی عنوان کرد که جمعی از خبرنگاران روز شنبه از فردو و آخرین اقدامات انجام شده بازدید کرده و نشستی خبری نیز در این محل برگزار خواهد شد.

معاون سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: در حوزه غنی سازی ما دیروز و پریروز به حدود هشت هزار و 600 سو ظرفیت تولید رسیم و حدود 900 سو نیز از فردو اضافه می شود که حدود 9 هزار و 500 سو می شود که اگر در نظر بگیریم در قبل از برجام در بالاترین حدش 11 هزار سو داشتیم، الان تقریبا به حدود قبل از برجام نزدیک شده ایم.

به گزارش فارس، حسن روحانی رئیس جمهوری ایران 14 آبان ماه و همزمان با پایان سومین فرصت 60 روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام، گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد و گفت: سازمان انرژی اتمی از روز چهارشنبه 15 آبان ماه گام چهارم و جدید را بر می‌دارد.طبق برجام بیش از هزار سانتریفیوژ  (۱۰۴۴) در فردو داریم. در برجام قرار بود این سانتریفیوژها بچرخند، اما گاز به آنها تزریق نکنیم که بنده امروز در دستوری به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از روز چهارشنبه گازدهی را در فردو آغاز کنیم.

رئیس جمهوری ایران با بیان اینکه این گام مثل گام‌های دیگر قابل بازگشت و هر زمان به تعهدات کاملشان برگشتند ما هم به تعهداتمان بازمی گردیم؛ در عین حال گفت که این فعالیت جدید با نظارت آژانس خواهد بود و آژانس همچنان نظارت خواهد کرد

روحانی بیان کرد: اما هر وقت آنها به تعهداتش عمل کردند ما دو مرتبه گاز را قطع می‌کنیم، پس قابل بازگشت است، اما در عین حال نمی‌توانیم یکجانبه تحمل کنید که ما به تعهداتمان کامل عمل کنیم و آنها بخواهند به تعهداتش عمل نکند. ظرف ۲ ماه آینده فرصت مذاکره داریم و صحبت می‌کنیم و اگر راه‌حل درستی را یافتیم و پیدا کردیم و راه حل این است که تحریم‌ها برداشته شود و به راحتی بتوانیم نفتمان را بفروشیم و از پول‌های بانک‌مان استفاده کنیم و سایر تحریم هایی که در فلزات و بیمه انجام دادند بردارند و ما هم به شرایط گذشته برمی‌گردیم.

گفتنی است، روز سه‌شنبه نیز کاظم غریب‌‌‌آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس از تحویل نامه ایران به این سازمان درباره گازدهی فردو خبر داد.

به گزارش فارس، در بند پنج برجام آمده است:« ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای 15 سال، فعالیت‌های مرتبط با غنی‏ سازی اورانیوم، از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنی سازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنی‏ سازی اورانیوم خود را تا سقف ۳.۶۷ درصد نگه خواهد داشت و در فردو، از هرگونه غنی‏ سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنی ‏سازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافت ‏پذیر خودداری خواهد ورزید.»

بند ششم برجام نیز عنوان می‌کند: «ایران تاسیسات فردو را به یک مرکز هسته‌ای، فیزیک و فناوری تبدیل خواهد کرد. همکاری بین‌المللی از جمله به شکل سرمایه‏‌گذاری‏‌های مشترک علمی در حوزه‏‌های تحقیقاتی مورد توافق ایجاد خواهد شد. 1044 ماشین IR-1 در قالب شش آبشار در یک بال در تاسیسات فردو باقی خواهد ماند. دو عدد از این آبشارها به همراه زیرساخت‌های مربوطه بدون اورانیوم به چرخش ادامه خواهد داد و  از جمله از طریق اصلاح مقتضی زیرساخت‏‌ها، برای تولید ایزوتوپ‏‌های پایدار منتقل خواهد شد. چهار آبشار دیگر به همراه کلیه‏ زیرساخت‌‏های مربوطه به صورت ساکن باقی خواهند ماند. کلیه سانتریفیوژهای دیگر و زیرساخت‌‏های مرتبط با غنی‏ سازی جمع ‏آوری و تحت نظارت مستمر آژانس به نحو مشخص شده در پیوست یک انبار خواهد شد.»

 پس از آنکه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری و در یکمین سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای از کاهش برخی تعهدات برجامی خبر داد، فرصتی ۶۰ روزه نیز به طرف‌های باقیمانده به ویژه اروپایی‌ها داده شد تا تعهدات بانکی و نفتی خود در برجام را عملیاتی کنند. این فرصت دو بار دیگر تمدید شد، ولی هیچ اقدامی از ناحیه طرف‌های مقابل صورت نگرفت و در این مدت ایران سه گام در راستای کاهش تعهدات در برجام برداشت.

بعد از بیانیه ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری، اقدامات مربوط به کاهش تعهدات برجامی آغاز و در این راستا سازمان انرژی اتمی در نخستین گام کاهش تعهدات برجامی، محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین را رعایت نکرد و در همین راستا در گام اول، جمهوری اسلامی ایران از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد عبور کرد و در حال حاضر موجودی اورانیوم غنی شده کشور ۵۰۰ کیلوگرم UF6 با غنای حدود ۴ درصد است.

از سوی دیگر کارخانه تولید آب سنگین اراک که دارای ظرفیت اسمی تولید ۱۶ تن آب سنگین در سال با خلوص هسته‌‌ای است در زمان ابلاغ گام اول کاهش تعهدات، میزان موجودی آن حدود ۱۲۵ تن بود. این کارخانه در زمان ابلاغ دستور شورای عالی امنیت ملی مبنی بر عدم پایبندی به ۱۳۰ تن، در مرحله تعمیرات بود که با ابلاغ به سازمان در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه مرحله تعمیرات با سرعت پایان یافته و کارخانه مجددا تولید را آغاز کرده است و در این مدت حدود ۲ تن از آب سنگین تولیدی به خارج از کشور صادر و حدود ۲ تن دیگر هم برای محصولات دوتره در داخل مصرف شده است و در حال حاضر موجودی کل آب سنگین کشور حدود ۱۳۰ تن است.

در پایان این گام و زمان ورود به گام دوم (۱۶ تیر ماه) نیز عنوان شد که ایران از این به بعد سقف غنی سازی ۳.۶۷ درصد را رعایت نمی‌کند و یک روز بعد هم بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتگو با فارس خبر داد که سقف اورانیوم غنی شده ایران به ۴.۵ درصد رسید و سپس در حالت پایا و بهینه تولید محصول در سطح غنای ۴.۳ درصد و ۴.۴ درصد ثابت ماند و در حال حاضر زنجیره‌های سانتریفیوژ در حالت تولید حداکثری با غنای بیش از ۴ درصد هستند.

گام سوم هم براساس اعلام حسن روحانی رئیس جمهور از روز جمعه ۱۵ شهریور آغاز و سازمان انرژی اتمی موظف شد در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مدنظر بوده را کنار بگذارد که اقدامات لازم نیز در این زمینه انجام شد از جمله گازدهی به زنجیره 30 تایی IR6، رونمایی از سانتریفیوژهای IR9 با ظرفیت غنی سازی 50 سو و IR7 با ظرفیت غنی سازی 20 سو و IRS و ... راه اندازی زنجیره های 164 تایی IR4 و IR2m در مجتمع غنی سازی نطنز و ...