Bir insan için en kötü sapkınlık, düşünce sapkınlığıdır. Bu öyle bir sapkınlıktır ki, insanın iyiyi kötüden ayırt edememesine neden olur.
Lokman / 7, 8, 9: "Ona ayetlerimiz okunduğu zaman, sanki bunları işitmemiş, sanki kulaklarında ağırlık varmış gibi büyüklük taslayarak yüz çevirir. Sen de ona acıklı bir azabın müjdesini ver!” “İnanan ve iyi işler yapanlara nimeti bol cennetler vardır.” “Orada ebedi kalacaklardır. (Bu,) Allah’ın gerçek vaadidir. O üstündür, hüküm ve hikmet sâhibidir.”
وَاِذَا تُتْلٰى عَلَيْهِ اٰيَاتُنَا وَلّٰى مُسْتَكْبِرًا كَاَنْ لَمْ يَسْمَعْهَا كَاَنَّ فٖى اُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ اَلٖيمٍ
Önemli sosyal konulardan biri de iş bölümü meselesidir. Çünkü insanlar, çeşitli yeteneklere sahip bir şekilde yaratılmıştır. Herkesin belli bir işte kabiliyeti vardır. Dolayısıyla ilgi duyduğu bir alanda çalışması en güzel olanıdır. Gelişmiş toplumlarda daha çocuk yaşlardan itibaren insanların yetenekleri tespit edilmekte ve okul dosyaları incelenip psikolojik durum tespiti yapılarak o insanın neye ilgi duyduğu saptanmaktadır. Dolayısıyla bir genç, ilgi duymadığı bir alanda istihdam edilmemektedir. İnsan yaratılışında da bu iş paylaşımı gayet açık bir şekilde gerçekleşmiştir. Her iş, onu yapabilecek olan organa bırakılmaktadır. Bedenimizin çeşitli ihtiyaçları vardır. Bütün bu ihtiyaçlar çeşitli organ ve var olan güçlerimizle giderilmektedir. Bedenimizin yemekleri hazmetmeğe, kanı tasfiye etmeğe, yemeğin bütün hücrelere ulaştırılmasına, koruyucu askerlere, alıcıya, vericiye ve daha diğer onlarca şeye ihtiyacı vardır.
Bütün bu ihtiyaçlar en güzel şekilde giderilmektedir ve bedenin herhangi bir yerinde işe yaramayan bir tek hücre bile bulunmamaktadır. Kulağın görevi göze veya midenin görevi kalbe bırakılsa insan hayatı sona erer. İnsanın sadece fiziksel yapısı değil, ruhsal yapısı da bu iş paylaşımı temeli üzere tasarlanmıştır. İnsanın ruhsal güçlerinin her biri belli bir iş için yaratılmıştır. İnsanın ruhsal düzeninin temeli iki büyük güçtür; manevî yaşamı tamamen bu iki güce dayalıdır.
Birincisi, nefsanî güçlerdir. Bu güçlerin her birinin belli bir amacı vardır. Bu güçlerle donatılmamış bir insanın yaşaması mümkün değildir. İnsan bir gün gazap, şehvet, mal ve makam sevgisi, eş ve evlat sevgisi vb. gibi özellikleri yitirse yaşamın onun için bir anlamı kalmaz ve yaşamak için bir adım bile atmaz.
İkincisi, bu güçleri dengeleyen ve insanın bu ruhsal güçlerden faydalanmada rehberliğini yapan akıl gücüdür. İnsanın içgüdüleri ona tıpkı bir araba motoru gibi güç ve hareket vermektedir. Ancak akıl gücü ise tıpkı bir araba freni gibi yersiz hareketlere engel olmakta ve insanın sağlık ve bekasını garanti altına almaktadır. Akıl, tıpkı arabanın farları gibi yolu aydınlatmakta ve sorunsuz yol ile sorunlu yolu insanın görmesini sağlamaktadır. Ruhî düzende aklın ayrıcalıklı bir yeri vardır. O halde akıl düzenini bozacak şeylere, aklın duyma ve görme özelliklerini zayıflatacak işlere engel olmak gerekir. Çünkü maddî ve manevî bir yaşam, aklın doğru yönlendirmeleri olmadan mümkün değildir.
İslam dinî aklın konumunu korumak için aklı yok edip, akıl sistemini saptıracak her türlü etken karşısında şiddetle durmuş ve içki ile uyuşturucu çeşitlerini haram kılmıştır. Sadece akıl sistemini etkileyecek nedenlerin karşısında durmakla kalmamış, insan fıtrî akıl ile aklın sonradan kazanmış olduğu bulguları bir araya getirebilmesi için aklın gelişimi hususunda da çaba göstermiştir. Âlimlerin eserlerini okuyarak ve yaratılış kanunlarını inceleyerek elde edilen ilim, aklın hayrete düşmesini sağlamaktadır.
Sürekli günah işlemek, kötü insanlarla oturup kalkmak ve günah olan şeyleri görmek, aklın görme ve işitme özelliğini zayıflatmakta ve çirkin şeyleri normal bir hale getirmektedir. Bir insan için en kötü sapkınlık, düşünce sapkınlığıdır. Bu öyle bir sapkınlıktır ki, insanın iyiyi kötüden ayırt edememesine neden olur. Hatta bundan daha kötüsü ise bâtılın onun gözünde hak olarak görülmesidir. Peygamber Efendimiz (s.a.a) bir gün ashabına nasihat ederken şöyle buyurdu:
“Öyle bir zaman gelecek ki, kadınlarınız ve gençleriniz sapacak ve iyiliği emredip kötülükten sakındırma görevi terk edilecektir.” Ashaptan bir kişi şaşırmış bir halde şöyle dedi: Böyle bir şey olabilir mi? Peygamber efendimiz şöyle buyurdu: “Bundan daha kötüsü de olacak. Öyle bir zaman gelecek ki, sizi kötülüğe çağıracak ve iyilikten alıkoyacaklar.” Denildi ki: Böyle bir şey olabilir mi? Peygamber efendimiz şöyle buyurdu: “Bundan daha kötüsü de olacak. İyilikler insanların nazarında kötü ve kötülükler de iyi sayılacaktır.”[1]
Peygamber Efendimizin (s.a.a) son cümlesi, insanların teşhis etme özelliğinin alt üst olacağına ve iyi ile kötüyü ayırt edemeyeceklerine, hatta ahlakî açıdan kötü sıfatların insanî erdem ve faziletlerin yerini dolduracağına işaret etmektedir.
[1] Vesailu’ş-Şia, c.4, s.394.
ehlader
