ABD ve İsrail’in İran ile Azerbaycan ilişkilerini baltalamaya dönük girişimleri boşa düşürüldü. Tahran ile Bakü arasındaki ilişkilerde yeni döneme girilirken iki lider nifak sokma girişimlerini başarısızlığa uğrattıklarını açıkladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi Taşkent’te Ekonomik İşbirliği Teşkilatı toplantısı vesilesiyle bir araya geldi. Bölgenin güvenliğinin ancak bölgesel işbirliğiyle mümkün olacağını bildiren iki lider, Batı'dan gelecek her türlü müdahalenin bölge ülkelerine zarar vereceğini kaydetti. Aynı zamanda Reisi ile Aliyev, transit geçiş, enerji işbirliğinin güçlendirilmesi ve bu sektörlerdeki etkileşimlerin artırılması üzerinde de durdu.
TEMASLAR GİDEREK ÜST SEVİYEYE YÜKSELDİ
Alt düzeyde temaslarını sürdüren İran ile Azerbaycan bunu kademe kademe üst seviyeye taşıdı. Önce İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Bakü’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi. Abdullahiyan’ın ardından İran Savunma Bakanı Yardımcısı Tümgeneral Muhammed Ahadi’nin başkanlığındaki askeri heyet Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov ile görüştü. Son olarak da Taşkent’te Cumhurbaşkanları bir araya geldi
Azerbaycan’ın son Karabağ zaferi sonrası saf dışı bırakılan Atlantik cephesi, yeni süreçte İran ile Azerbaycan’ı karşı karşıya getirmek için çeşitli komplolara başvurdu. Washington yönetimi ve ABD merkezli düşünce kuruluşlarının öncülük ettiği komploların peşinde Türkiye’deki kimi basın yayın organları da takıldı. “İran Azerbaycan’a saldırmak için sınıra askeri yığınak yapıyor” “İran, Azerbaycan’ın Karabağ zaferinden rahatsız”, “İran’da Güney Azerbaycan devleti kurulacak” gibi kara propaganda argümanlar kullanılmaya başlandı. Tahran ile Bakü ise bu kara propagandaya prim vermedi. Taşkent’teki görüşmede, nifak tohumlarına rağmen iki ülke ilişkilerinin derinleştirilmesi kararı alındı.
‘DÜŞMANLARA RAĞMEN…’
İran Cumhurbaşkanlığı’nın resmi internet sitesinde yer alan habere göre, Reisi görüşmede iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesinden duyduğu memnuniyeti ifade etti. İran’ın Dağlık Karabağ da dâhil olmak üzere Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne verdiği desteği vurgulayan Reisi, “Karabağ'ın yıllar sonra ata topraklarına dönmesinden büyük mutluluk duyuyoruz. Burası Azerbaycan ve Azerbaycan toprak bütünlüğünü yeniden sağlamayı başardı. Karabağ'ın yeniden inşa edilmesini ve restore edilmesini umuyoruz. Bu kapsamda, daha önce olduğu gibi, Karabağ'ın yeniden imarı konusunda sizlere destek olmaya, mühendislik ve teknik alan da dâhil olmak üzere hizmetlerimizi sunmaya hazırız. İran şirketleri, Karabağ'ın yeniden inşası ve genel olarak Azerbaycan'ın kalkınması konusunda Azerbaycanlı sevgili dostlarımıza yardım etmeye hazır.” diye konuştu. İki ülke arasında bölgenin sorunlarının çözümüne yönelik varılan anlaşmadan duyduğu memnuniyeti de dile getiren Reisi, Azerbaycan ile Nahçıvan’ı birbirine bağlayacak Ağbend rotasını da bir önce tamamlama kararlılığını vurguladı. İran ile Azerbaycan arasında siyasi ve komşuluk ilişkilerinin ötesinde, derin ve kopmaz bağa dayanan ilişkiler olduğundan söz eden Reisi, “Düşmanların isteklerine rağmen İran İslam Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler genişliyor ve kötü niyetli kişilerin komploları başarısız oldu. İlişkilerimizi engellemek isteyen ülkelerin planlarını uygulayamayıp hayal kırıklığına uğradıklarından eminiz. İki ülkenin yetkilileri aralarındaki ilişkileri çeşitli alanlarda geliştirmeye kararlıdır.” dedi.
‘BUNDAN SONRA DA AMAÇLARINA ULAŞAMAYACAKLAR’
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de iki ülke yetkililerinin iradesinin, aralarındaki ilişkilerin sağlamlaştırılması ve canlandırılması konusunda çok önemli olduğunu belirtti. Aliyev, İran’ın Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü konusundaki tutumunu de takdir etti. İran ile Azerbaycan arasında diplomatik heyetlerin gidiş gelişlerinin arttığına işaret eden Aliyev, bunun Tahran-Bakü etkileşimini ve ilişkilerini güçlendirdiğini ifade etti. Eylül ayında yapılan terörle mücadele operasyonu sonucunda Azerbaycan’da bölücülüğe son verdiklerini belirten Aliyev, “Bu sadece Azerbaycan'ın daha aktif gelişmesi için koşullar yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda tüm bölgede elverişli bir ortam yaratıyor. İkili ilişkilerimizin tarihinde önemli bir aşamada. Ağband yakınlarında Aras Nehri üzerinde köprü inşaatlarının başlamasından bahsettiniz. Bu büyük umutları olan bir proje. İkinci Karabağ savaşından sonraki üç yıl boyunca Ermenistan, Azerbaycan'ın büyük kısmından Nahçıvan'a ulaşım sağlama yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddetti ve reddetmeye de devam ediyor. Bu onların tercihi, bence büyük bir hata yaptılar. İran ve Azerbaycan temsilcilerinin ortak çalışmaları sonucunda demiryolu ve karayolu güzergâhının Aras Nehri'nin güney kıyısından geçmesi konusunda anlaşmaya vardığımızdan büyük mutluluk duyuyorum. Eminim ki bu proje kısa sürede hayata geçirilecek ve Kuzey-Güney Ulaşım Koridorunun bir başka yönü haline gelecektir.” değerlendirmesi yaptı. Aliyev görüşmede, “Geçtiğimiz yıllarda bölge dışı güçlerin İran ile Azerbaycan arasındaki dostluk ilişkilerine müdahale etme girişimlerine de tanık olduk. Bu girişimler başarısızlıkla sonuçlandı. Eminim ki düşmanlarımız bundan sonra da amaçlarına ulaşamayacaklardır. İran ve Azerbaycan başarılı işbirliğine ve ilişkileri güçlendirmeye devam edecek.” ifadelerini kullandı.
Gürkan Demir
