Hz. Mehdi konusunda sözkonusu edilen konulardan birisi de Hazra adasıdır. Hz. Mehdi'nin çocuklarıyla birlikte Hazra adasında yaşadığını söyleyenler vardır. Ama Hazra adası olayı daha çok bir efsaneye benzemektedir. Bu konuda Allame Meclisi Biharu'l Envar'da genişçe bir hikaye nakletmektedir. O hikaye kısaca şöyledir:Irak'ın Necef şehrinde Emire'l Müminin kütüphanesinde "Hazra Adası Olayı" imiyle meşhur olan bir kitap buldum. El yazısıyla yazılmış olan o kitabın yazarı Fazl b. Yahya Tayyibi'dir. Fazl b. Yahya kitabında şöyle yazar:
Hazra adası olayını ben ilk olarak İmam Hüseyin'in türbesinde (699 yılının Şaban ayının 15'inde) Şeyh Şemsuddin ve Şeyh Celaluddin'den duydum. O ikisi olayı Zeynuddin Ali b. Fazil-i Mazanderani'den naklediyorlardı. Bunun üzere ben olayı kendisinden duymak istedim.
Aynı sene Şavval ayının başlarında Şeyh Zeynuddin tesadüfen Hille şehrine gitti ve ben onunla Seyyid Fahruddin'in evinde görüşerek kendisinden olayı bana da nakletmesini rica ettim. Bunun üzerine Şeyh Zeynuddin şöyle dedi: Ben Dimeşk'te Şehy Abdurrahim-i Hanefi ve Şehy Zeynuddin-i Ali Endülüsi'nin yanında ilim tahsil ediyordum. Şeyh Zeynuddin hoş sohpet birisi olup İmamiye Şia'sı alimlerine karşı iyimserdi; onlara saygı gösterirdi. Ben bir müddet kendisinden istifade ettim. Bir gün Mısır'a gitmesi icabet etti. Biz birbirimizi çok severdik, dolayısıyla beni de beraberinde Mısır'a götürmeye karar verdi. Birlikte Mısır'a giderek Kahire'de ikamet ettik. Orada kaldığımız dokuz ay çok güzel geçti. Bir gün babasından bir mektup geldi. O mektupta babası çok hasta olduğunu ve ölmeden önce kendisini görmek istediğini yazmıştı. Üstad mektubu okuyunca ağladı ve Endulos'a gitmeye karar verdi. Ben de yanına takıldım. Adanın ilk şehrine yetişince ben şiddetli bir şekilde hastalandım; hareket etmeye gücüm yoktu. Üstad benim bu halime çok üzüldü; nihayet beni şehrin hatibine bırakarak bana bakmasını rica etti ve kendisi de şehrine doğru hareket etti. Hastalığım üç gün sürdü. Sonra yavaş yavaş iyileşmeye başladım. Evden çıkarak şehrin sokaklarını dolaştım. Bu arada dağlık bölgeden gelmiş olan bir kafileye rastladım. -Satmak için- oradan eşya getirmişlerdi. Oradakilere kafiledekilerin kimler olduğunu ve nereden geldiklerini sorduğumda dediler ki: Bunlar Rafizilerin adalarına yakın olan Barbarlar'ın şehrinden gelmişler.
"Rafizilerin adası" adını duyunca orayı merakla görmek istedim. Oradakiler, o adalara yirmi beş günlük yol olduğunu ve iki günlük yolda ise su ve bayındırlık olmadığını söylediler. Ben o iki gün yolda zorluğa düşmemek için bir binek kiraladım, yolun geriye kalanını da piyade gittim ve nihayet Rafizilerin adalarına ulaştım. Adanın etrafı yüksek ve sağlam burçları olan duvarlarla çevrilmişti. Şehrin merkez camisine girdim, çok büyük bir cami idi. Bu arada Şiiler gibi ezan okuyan müezzinin sesini duydum; ezandan sonra da İmam-ı Zaman'ın (Hz. Mehdi'nin) zuhurunun tacili için dua etti. Sevinçten kendimi tutamayıp ağladım. Millet camiye gelip Şia fıkhına göre abdest aldılar, hoş simalı bir kişi camiye girerek mihraba doğru hareket etti, namaz için gelen insanlar o adamın arkasında camaat namazı kıldılar. Namazdan sonra namz duası okudular ve namaz bitince benim hal-hatırımı sordular. Ben durumu anlattım ve asaleten Iraklı olduğumu söyledim. Benim Şia olduğumu anlayınca saygı gösterdiler, sonra camiye ait olan odaların birinde bana yer verdiler. Cami imamı beni ağırlıyor ve asla yalnız bırakmıyordu. Bir gün ona, bu şehrin ahalisinin yiyecek ve diğer ihtiyaçlarının nereden temin olduğunu sordum. Zira o etrafta tarla namına bir şey yoktu. Bunun üzerine cami imamı, bu şehrin ahalisinin yiyeceklerinin her yıl iki defa gemiyle Akdeniz'de olan Hazra adasından geldiğini söyledi. Geminin gelmesine ne kadar kaldığını sorduğumda, daha dört ay var dedi.
Ben müddetin uzun olmasına üzüldüm, ama tesadüfen gemiler kırk gün sonra geldiler. Yedi gemi arka arkaya iskeleye yanaştı. Büyük gemiden hoş simalı bir kişi inerek, camiye geldi ve Şia fıkhına göre abdest alarak öğle ve ikindi namazını kıldı. Namazdan sonra bana dönerek selam verdi. Benim ve babamın ismini söyledi. Olup bitenlerden hayrete düştüm. Şam'dan Mısır'a veya Mısır'dan Endulos'a yaptığım yolculukta mı ismimi duydun? dedim. Bunun üzerine o hayır, dedi; seni ve babanın ismini, yüz hatlarını ve huyunu bile daha önce söylemişlerdi bana, seni kendimle birlikte Hazra adasına götüreceğim cevabını verdi. O adam bir hafta o adada kaldı ve oradaki işlerini yaptıktan sonra birlikte Hazra adasına doğru hareket ettik. Onaltı gün denizde yolaldık. Onyedinci gün denizin ortasındaki beyaz sular dikkatimi çekti. İsmi Muhammed olan o adam bana, bir şey mi dikkatini çekti, dedi. Ben buranın sularının rengi farklı değil mi? dedim. Adam: Burası Akdeniz'dir ve bu da Hazra adasıdır. Bu sular bir duvar gibi Hazra adasını kuşatmıştır; dolayısıyla Allah'ın hikmeti olacak ki, düşmanlarımızın gemileri bu noktaya yaklaşmak istediklerinde İmam-ı Zaman'ın (a.s) bereketi hürmetine batıverirler. O sudan bir miktar içtim; Fırat suyu gibi serin ve tatlıydı. Ak suları geçtikten sonra Hazra adasına yetiştik. Gemiden inip şehire girdik. Ada meyve ağaçlarıyla dolu bir şehirdi, pazarları eşyalarla dolup taşmaktaydı. Şehrin ahalisinin iyi bir yaşamları vardı. Bu güzel manzaraları görmek oldukça sevindirmişti beni.
Arkadaşım Muhammed beni kendi evine götürdü. Bir müddet dinlendikten sonra oldukça büyük olan merkez camisine gittik. Camideki kalabalık camaatin arasında tavsif edilmeyecek derecede heybetli bir kişi vardı. İsminin Seyyid Şemsuddin Muhammed olduğunu söylediler. Millet ondan arap edebiyatı, Kur'an, fıkıh ve akaid dersleri alıyordu. Huzuruna çıktığımda bana hoş geldin dedi, kendi yanına oturtarak hal-hatırımı sordu, bana Şeyh Muhammed'i benim peşime gönderdiğini söyledi ve sonra camiye ait olan odaların birinde benim için bir yer hazırlamalarını istedi. Orada dinleniyor ve yemekleri de Seyyid Şemsuddin ve arkadaşlarıyla yiyiyorduk. Onsekiz gün böyle geçti. Orada olduğum ilk Cuma namazını Seyyid Şemsüddin'in farz kastıyla kıldığını gördüm. Bu konu çok ilgimi çekti; daha sonra bir fırsatta bu konuyu Seyyid Şemsuddin'e açarak dedim ki:
- Cuma namazı ancak Hz. Mehdi'nin (a.s) huzurunda (zuhurundan sonra) farz kastıyla kılınabilir.
- Seyyid evet, ama ben Hz. Mehdi'nin özel naibiyim.
- Şimdiye kadar Hz. Mehdi'yi (a.s) görmüş müsün?
- Görmüş değilim ama babam sesini duyduğunu söylüyordu, fakat kendisini görmüyormuş. Ama büyük babam hem kendisini görüyormuş hem de sesini duyuyormuş.
- Efendim! Bazıları Hz. Mehdi'yi görürken diğer bazılarının görmemesinin sebebi nedir?
- Bu Allah Teala'nın bazı kullarına olan lütfudur.
Sonra Seyyid elimden tutarak beni şehirin dışına götürdü. Irak ve Şam'da benzerini görmediğim bir çok nehirler, bağ ve bostanları vardı. Gezi sırasında hoş görünümlü bir kişiye rastladık; bize selam verdi. Seyyid'e onun kim olduğunu sorduğumda bana:
- Şu büyük dağı görüyor musun?
- Evet.
- Bu dağın ortasında, ağaçların altında serin suları olan güzel bir yer var. Orada tuğlayla yapılmış bir kubbe var; bu adam da diğer arkadaşıyla birlikte o kubbenin bekçisidir. Ben Cuma sabahları İmam-ı Zaman'ı (a.s) ziyaret için oraya gidiyorum ve iki rekat namaz kıldıktan sonra tüm dini ihtiyaçlarımın cevabının yazılmış olduğu bir kağıt buluyorum. Senin de oraya gidip İmam-ı Zaman'ı ziyaret etmen iyi olur.
Onun bu sözü üzerine ben o dağa doğru hareket ettim. Kubbeyi bana tarif ettiği gibi buldum. O iki hizmetçiyi orada gördüm. Onlara İmam-ı Zaman'la (a.s) görüşmek istediğimi bildirdim. Onlar bunun mümkün olmadığını, bu konuda kendilerine izin verilmediğini söylediler. Ben de, öyleyse hakkımda dua edin, dedim, onlar da bu ricamı kabul ettiler. Sonra dağdan aşağı inerek Seyyid Şemsuddin'in evine gittim. Seyyid evde yoktu. Gemide beraberimde olan Şeyh Muhammed'e giderek dağda olup bitenleri ona anlattım ve o iki hizmetçinin Hz. Mehdi'yle görüşmeme müsade etmediklerini söyledim. Şeyh Muhammed bana, "Seyyid Şemsüddin'den başka hiç kimsenin oraya gitme hakkı yoktur. O Hz. Mehdi'nin (a.s) evlatlarından olup beş göbekten Hz. Mehdi'ye ulaşmaktadır. Ayrıca Hz. Mehdi'nin (a.s) özel naibidir" dedi.
Ondan sonra Seyyid Şemsüddin'den bazı zor dini meseleleri kendisinden nakletmeme müsade etmesini ve Kur'an-ı Kerim'in doğru okunuşunu bana öğretmesini rica ettim. Seyyid Şemsuddin bir sakıncası olmadığını söyledi, ama ilk önce Kur'an'dan başla dedi. Kur'an okurken arada fırsat buldukça Kur'an'ın diğer farklı okunuşlarını da okuyordum.
Seyyid'den izin alarak yaklaşık doksan meseleyi ondan naklettim ve ben muminlerden özel bir grubu dışında hiç kimsenin onları görmesine müsade etmem.
Daha sonra gördüğü diğer bir olayı naklederek şöyle diyor: Ben Seyyid'e Hz. Mehdi'den (a.s) "Büyük gaybette beni gördüğünü iddia eden kimse yalancıdır" tabirindeki hadislerin elimizde olduğunu ve bu hadislerin sizin Hz. Mehdi'yi görmenizle çeliştiğini söyledim.
Seyyid, doğrudur dedi İmam böyle buyurmuştur ama bu o zaman Abbasiler ve diğer düşmanlarının çok olduğu zamana aittir, düşmanlarımızın ümidi kestikleri, şehirlerimizin de onlardan uzak olduğu ve hiç kimsenin elinin bize ulaşmadığı günümüzde Hz. Mehdi'yle (a.s) görüşmenin bir tehlikesi yoktur.
Daha sonra Seyyid'den diğer bir takım şeyleri naklederek şöyle diyor:
Seyyid bana dedi ki:
- Sen de şimdiye kadar Hz. Mehdi'yi görmüşsündür elbette, ama onu tanımamışsın.
Seyyid bana batı şehirlerinde kalmamamı ve çok çabuk Irak'a geri dönmemi emretti ve ben de emrine itaat ederek geri döndüm. [1]
Hazra adası olayı özetle böyledir. Sonuçta şunu söylemek gerekir ki, bu olay hiç bir geçerliliği yoktur ve bu gerçekten daha ziyade efsaneye ve romana benziyor.
Çünkü; herşeyden önce senedi muteber değil. Hikaye, tanınmayan el yazması kitaptan nakledilmiştir ve Allame Meclisi (a.s) de bu hikaye hakkında diyor ki: "Ben bu hikayeyi sağlam kaynaklarda bulamadığımdan (kitaptakilere karışmaması için) onu ayrı bir babda naklettim."
Ayrıca hikayenin kendisinde çelişki görülmektedir. Zira bir taraftan Seyyid Şemsuddin'in raviye, "ben İmam'ın özel naibiyim, ama şimdiye kadar İmam'ı görmüş değilim, babam da O'nu görmemiş ama sesini işitmiş. Ancak büyük babam hem kendisini görmüş ve hem de sesini duymuştur." derken diğer taraftan Seyyid Şemsüddin'in raviye, "Ben her Cuma sabahı İmam'ı ziyaret etmek için o dağa gidiyorum ve senin de gitmen iyi olur." dediğini görüyoruz. Ve Şeyh Muhammed de raviye diyiyor ki: "Ancak Seyyid Şemsuddin ve benzerleri Hz. Mehdi'yle (a.s) görüşebilirler." Gördüğünüz gibi bu hikayede çelişki var.
Dikkat edilmesi gereken diğer nokta da şu ki: Seyyid Şemsüddin kendisinden başka kimseyi oraya bırakmadıklarını bildiği halde niçin raviye Hz. Mehdi'yle görüşmek için o dağa gitmesini öneriyor.
Bu hikaye romantik bir şekilde hazırlanmıştır. Zeynuddin adında bir şahıs ilim okumak için Irakt'an Şam'a gidiyor, oradan üstadıyla birlikte Mısır'a gidiyor, Mısır'dan da yine üstadıyla birlikte Endülüs'e (İspanya'ya) sefer ediyor; bu kadar uzun mesafeti katettikten sonra yolda hastalanıyor, üstadı onu terkediyor, ve iyileştikten sonra o çevrede Rafizi'ler adasının var olduğunu duyunca orayı görmeyliyim derken üstadını unutuyor: Uzun ve tehlikeli bir yolculuktan sonra Rafizilerin adasına varıyor. Adada ziraat yeri olmadığından bu halkın yiyeceğinin nereden karşılandığını merak ediyor. Böylece yiyecek maddelerinin Hazra adasından getirildiğini öğreniyor. Gemilerin dört ay sonra geleceği söylenmişken aniden kırk günden sonra gemiler sahile yanaşıyorlar ve bir hafta bekledikten sonra onu kendileriyle birlikte adaya götürüyorlar. Akdenizin ortasında beyaz serin ve tatlı suları görüyor, sonra o geçilmesi mümkün olmayan noktadan geçip Hazra adasına gidiyor ve ...
İlginç olan nokta şu ki: Iraklı bir kişi bu kadar uzun ve uzak yolu katederek, çeşitli ülkelerde o bölgenin insanlarıyla konuşuyor ve hepsinin dilini de biliyor. Acaba İspanya halkı da arapça mı konuşuyorlardı? Bu hikayeyi dikkat edilirse onun uydurma olduğu malumdur.
Son olarak şunu da söyleyelim ki, daha önce de hatırlattığımız gibi hadislerimizde Hz. Mehdi'nin (a.s) halk arasında kendisini tanıtmayarak yaşadığı, hac merasimlerine katıldığı ve bazı sorunları çözmek için insanlara yardım ettiği kaydedilmiştir.
Hz. Mehdi (a.s) hakkında aklı kurcalayan bir soru da şu ki, acaba Hz. Mehdi'nin (a.s) evlatları var mıdır?
Bu sorunun cevabında şunu söyleyebiliriz ki, Hz. Mehdi'nin (a.s) evlendiğini ve çocuklarının olduğunu ispat veya reddedecek muteber bir delil yoktur elimizde. Elbette maslahat gereği gizlice evlenmiş olması ve evlatlarının olması ama tanınmamaları mümkündür. Gerçi bazı dualarda Hz. Mehdi'nin (a.s) çocukları olduğu veya olacağına işaret edilmiştir. [2]
Ancak ulemanın bildiği gibi, mezkur dualar bir konuyu ispatlayacak derecede sağlam değillerdir, ama bütün bunlarla birlikte yine de Hz. Mehdi'nin (a.s) çocuklarının olması uzak bir ihtimal değildir. İmam Sadık (a.s) bir hadiste şöyle buyuruyor:
"Ben, Kâim'in ailesi ve ehliyle birlikte Mescid-i Sahl'eye inişini görür gibiyim." [3](ehlader)
Ayetullah İbrahim Emini
Kaynaklar
[1]- Bihar-ul Envar, c.52, s.59-174.
[2]- Örneğin şu dua gibi: "Allahım, (Hz. Mehdi'ye) nefsinde, ehlinde, evlatlarında, soyunda, ümmetinde ve emri altında olan herkeste onun gözlerini nurlandıracak şeyi ba?ışla kendisine (Mefatih-ul Cinan); Nahiye ziyaretinde ise şöyle gelmiştir: "Allah'ım; ona kendi nefsinde, soyunda, Şia'sında, emri altında olanlarda, kendisine yakın olanlarda, yakın olmayanlarda, düşmanında ve bütün dünya ehlinde gözlerini aydınlatacak şeyi ba?ışla" ( Mefatih-ul Cinan)
[3]- Bihar-ul Envar, c.5, s.317.