Bölgedeki son gelişmeleri yerinde görmek üzere Suriye’ye giden ABC Gazetesi Ortadoğu Temsilcisi Ömer Ödemiş’in Suriye izlenimleri.
Suriye’ye ilk girdiğim dünlerde daha önceki gelişlerimden farkını çok açık bir biçimde gördüm. İlk 2 gün Şam’da tek bir silah sesi duymadım. Oysa daha önceki gelişlerimde neredeyse sabaha kadar susmayan top ve patlama sesleri ile güne yayılan silah sesleri hiç kesilmezdi. Ancak bu kez birkaç gün hiç ama hiç silah ve patlama sesi duymadım. Bu durum bile Suriye’de özellikle Şam’daki yaşanan sürecin ulaştığı noktayı göstermesi açısından önemliydi.

HALK BU SAVAŞI KAZANACAĞINA İNANIYOR

Aynı durumu yaşamın her alanında görmek mümkün oldu. Kent içinde yaptığım uzun turlarda halkın ne kadar rahatladığı, sokakların ne kadar dolu olduğunu gördüm. Halkla konuştuğumda müthiş bir moral ve motivasyon olduğunu daha ilk sohbetlerde gördüm. Halk bu savaşı kazanacağına inanmış. Özellikle Rusların sürece müdahalesiyle zafere olan inançlara daha bir artmış. Güne dönük telaş ve kaygı yerini gelecek planlarına ve kaygılarına bırakmış. Yer yer binaların tamirat bakımları yapılmaya başlanmış.

 Şam kentine giden yeni birine birileri bu kent ve civarında savaş ve çatışmalar var demese, asla fark edilemeyecek bir noktaya ulaşılmış durumda. Kafeteryalar eğlence merkezleri, restoranlar gecenin ilerleyen saatlerine kadar açık. Gençler kadınlar süslenip giyinip tatil gününde Şam sokaklarını dolduruyorlar. Hemen her yerde bir hareketlilik var.

Şehrin önemli merkezlerinde bazı yaya yürüme yollarına da kontrol noktaları konmuş. Şüphe duydukları kişilerin çantalarına bakıyorlar. Askerlerde bir rahatlama gördüm. Zaman zaman bu rahatlamanın da gevşemeye dönüştüğüne tanık olduk. 

PAHALILIK EL YAKIYOR

Hayat pahalılığının Suriye’de en önemli sorun noktasına geldiğini birkaç gün sonrasında anladım. Hemen her şeyin fiyatı 500 kat artmıştı. Daha 50 liraya bindiğimiz taksi ücreti 500 liraya çıkmış.. Yeme içme, sigara vb. her şey yaklaşık aynı oranda artmış. Ekmek ve şeker gibi temel gıda maddelerindeki artış çok az olmuş. Konuştuğum hemen herkes bu konudan dert yanıyordu.  Gelirler sabit kalırken ya da az artarken, işsizlik ciddi boyutlara yükselmiş iken savaşın asıl yıkımı enflasyon oranındaki yükselme ile yaşanmış. Orta sınıf tamamen yoksullaşmış. Gelirleri çok komik bir düzeyde kalmış. Ücretlere yüzde yüz zam yapılmış ama enflasyon karşısında bu artış tutunamamış. 

Devlet ciddi müdahalelerde bulunmuş ancak savaş ortamında bu artışı durduramamış. Suriye parası dolar karşısında ciddi değer kaybetmiş, 100 dolar 4 bin Suriye lirası iken 40 bin liraya çıkmış. Halk, ciddi olarak sıkıntılar yaşıyor ancak her şeye karşın 5 yıldır tüm saldırılara karşın direnmiş olmalarının yarattığı psikolojik rahatlamayla, bu sorunun çözüleceğine inanıyor.

HALK UMUTLU

Ülkede yaşanan savaşın sonlanmasıyla devletin bu duruma izin vermeyeceğini ve mutlaka çözeceğini düşünüyorlar. Bu yoksullaşmanın ve sıkıntının da geçici olduğuna inanıyorlar.  Uzun ve zorlu bir yolu tükettiklerini, her şeyin normalleşmesine kısa bir süre kaldığını düşünüyor ve bu yoksullaşmayı çok dert etmiyorlar. Devlet her bölgede yardım malzemeleri dağıtıyor. Uluslararası yardım birlikleri bazı bölgelerde gıda maddeleri dağıtarak sorunu biraz hafifletmeye çalışıyorlar.

ŞEHİT AİLELERİNİN DURUMU

Suriye’de karşılaştığım diğer bir önemli sorun da şehit askerlerin ve görevlilerin çocuk ve aileleri. Devlet ve devlete yakın kurumlar bu ailelerin bakımlarını üstlenmişler. Ancak yeterli olamıyorlar. Çok sayıda şehit yakını var. Verilen rakamlar gerçekten ürkütücü. Sadece Golan bölgesinde 1000 şehitten bahsediliyor. Küçük bir kasabada bile 600 şehit olduğu söylenince sorunun boyutunu çok açıkça görmüş oldum. Tüm Suriye’de yalnızca Asker kaybının 60 bin civarında olduğu söyleniyor. Sivil savunma birlikle ve sivil kayıplarla bu rakamın çok çok yüksek olduğu açıkça ortaya çıkıyor. Suriye devletini savaştan sonra çok ciddi mücadeleler bekliyor. Toplumun ve sistemin yeni baştan tedavisi ve yapılanması en az yürütülen savaş kadar zorlu bir görev. Suriye halkı bu zorlu görevinden üstesinden gelecek ve  bölgenin en aktif dinamiği olarak tarih sahnesindeki yerini koruyacaktır.