علی اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل با فیصل مقداد وزیر امور خارجه سوریه دیدار و در خصوص روابط دو کشور و مسایل بین المللی و منطقه ای گفتگو کردند.

ولایتی در این دیدار که بشار الجعفری معاون وزیر خارجه و اتباع خارجی این کشور نیز حضور داشت، ضمن تاکید بر روابط راهبردی دو کشور، بر ضرورت تمرکز ویژه به منظور ارتقاء و گسترش همه جانبه روابط ایران و سوریه تاکید کرد و گفت: راه ایستادگی و مقابله با دشمنان در سوریه  ادامه دارد و اتحاد کشورهای عضو جبهه مقاومت طی سالهای اخیر موجب شده که در این منطقه بسیار حساس که مورد طمع آمریکا و در گذشته انگلیس بوده،  بتوان در مقابل ادامه سلطه بیگانگان اقدامات موثر، موفق و بی سابقه ای را محقق کرد.

وی افزود: نتایج بسیار مفید و مبارکی که از شکل گیری مقاومت ایجاد شده، جهان اسلام را امیدوار کرده است که با مقاومت می توان ابر قدرتهای متجاوز را به خاک ذلت نشاند.

ولایتی یادآور شد: آنچه رئیس جمهور سوریه در طی سال های سخت اخیر در برابر تهاجم ناجوانمردانه ازحدود ۸۰ کشور در سوریه با محوریت آمریکا، صهیونیست و برخی کشورهای مرتجع منطقه انجام داده اند با حمایت ایران، روسیه،  حزب الله لبنان و از همه مهم تر مقاومت ملت شجاع سوریه در نوع خود بی نظیر است و بی تردید جبهه مقاومت ان شاءلله به پیروزی نهایی خواهد رسید.

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مقاومت یمن اشغالگران را شکست داده و به زودی آنان را وادار به عقب نشینی خواهند نمود و شاهد کشوری مستقل، مقتدر و حامی قدرتمند ارزش های اسلامی و منافع ملت رنج دیده این کشور خواهیم بود.

وی با اشاره به این که برخی کشورهایی که در گذشته جزء موثرین و مقصرین تحمیل یک تهاجم ناجوانمردانه از سوی سلطه گران بین المللی بودند اکنون خواهان برقراری ارتباطات هستند، افزود: این مهم نشان می دهد حتی وابستگان اجانب در منطقه و جهان اسلام نیز دریافتند دوره وادادگی و دلبستگی به بیگانگان گذشته است و صحت و درستی راهی که شما انتخاب کرده اید را مورد تاکید قرار می دهد. 

ولایتی گفت: بی تردید مردم لبنان هم بر مشکلاتی که آمریکا و عوامل مزدور آن در منطقه به وجود آورده اند پیروز خواهند شد و کماکان به عنوان پرچمدار استقلال و تمامیت ارضی لبنان، به مقاومت خود ادامه خواهند داد و این نوع مبارزه که حاصل اتحاد کلمه بین کشورهای جبهه مقاومت است، با آثار مثبت خود در سالهای اخیر می تواند الگویی برای همه جهان به خصوص ملت های مسلمان باشد که در تاریخ معاصر کم نظیر است.

در ادامه این دیدار فیصل مقداد وزیر خارجه سوریه نیز ضمن تشکر از حمایت های تهران از مردم و دولت سوریه و با اشاره به اهمیت کلیدی روابط دمشق و تهران، ملاقات روسای جمهور دو کشور را نقطه عطفی در روابط دانست و اظهار داشت: رابطه راهبردی دو کشور بسیار اهمیت دارد و با اتمام مقدمات لازم این ملاقات انجام خواهد شد.

وی با تبیین آخرین وضعیت میدانی و سیاسی سوریه، از تجاوز مستمر رژیم صهیونیستی و حضور نظامی و تحریم های غیرقانونی ایالات متحده به عنوان نقض حاکمیت و تمامیت ارضی آن کشور و منبع اصلی نا امنی و فشار اقتصادی نام برد و تاکید کرد: ملت سوریه با مقاومت همه جانبه خود این توطئه‌ها را شکست داده و خواهند داد. 

فیصل مقداد تصریح کرد: تعامل و همکاری جمهوری اسلامی ایران و سوریه یک پیام است برای نسل های آینده که ابعاد استراتژیک این رابطه قوی را درک کنند و اجازه دخالت به بیگانگان و ماجراجویان را ندهند.

وزیر خارجه سوریه با تاکید بر ضرورت خروج آمریکا از منطقه هم تاکید کرد: آمریکا در این منطقه آینده ای ندارد و باید خاک سوریه را ترک نماید.

بعد از اتمام نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین، طرف‌های غربی بلافاصله در ادامه تلاش‌های مقصرنمایی که حتی قبل از شروع گفت‌وگوها کلید خورده بود، ایران را به طرح مطالبات زیاده‌خواهانه و خارج از چارچوب برجام متهم کردند. 

از جمله راهبردهای مقصرنمایی که مقام‌های دولت‌های غربی و امپراطوری‌های رسانه‌ای وابسته به آنها دنبال می‌کردند این بود که ایران بدون توجه به مسائل مطرح شده در شش دور قبلی گفت‌وگوهای انجام‌شده در وین مطالبات جدیدی را مطرح کرده که از برجام فراتر می‌رود. 

این در حالی است که تیم مذاکره‌کننده ایران اعلام کرده که متن پیشنهادی تهران مبتنی و براساس پیش‌نویس 6 دور قبل بوده و همان متن مبنا قرار گرفته و اصلاحات و پیشنهادهای مورد نظر ایران بر روی متن مشخص شده و ارائه گردیده‌اند. تهران علاوه بر این، تصریح کرده که برجام را مبنای مشترک گفت‌وگو می‌داند و به هیچ عنوان خواسته‌ای که ناقض چارچوب توافق باشد مطرح نکرده است. 

مطرح کردن این اتهام که جمهوری اسلامی ایران درخواست‌هایی بیشتر از برجام مطرح کرده در حالی صورت می‌گیرد که  در تمام این سال‌ها گره اصلی احیای توافق هسته‌ای، مطالبات فرابرجامی غرب و طرح ادعاهایی در زمینه برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه ای ایران بوده است. 

 از قضا اکنون، ایران در مذاکرات وین خواستار جلوگیری از همین رویه‌های نامتوازن و یک‌سویه‌ای است که غرب در گذشته دنبال کرده و به همین دلیل از طرف‌های برجامی خواسته به جای آنکه به دنبال تغییر در توافق باشند رفتارشان در اجرای توافق را تغییر دهند و به جای طرح انتظارات حداکثری و پایبندی حداقلی به توافق، دنبال پایبندی متوازن و دوسوگرایانه در اجرای توافق باشند. 

با این حال به نظر می‌رسد طرف‌های غربی در مکانیسمی فرافکنانه آنچه خود مبدع و آغازگر آن بوده‌اند را به ایران نسبت داده و تلاش  تهران برای جلوگیری از آن رویه‌های غیرمنطقی را مطرح کردن «مطالبات زیاده‌خواهانه» و «خارج از برجام» معرفی می‌کنند.

   فرابرجام اوباما

  اولین نشانه راهبرد گره زدن برجام به فرابرجام توسط طرف‌های غربی را می‌توان تنها یک روز بعد از اجرایی شدن توافق هسته‌ای مشاهده کرد، آنجا که خزانه‌داری آمریکا روز 27 دی‌ماه سال 1394 اعلام کرد که به بهانه برنامه موشکی تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرده است. 

اندکی بعد باراک اوباما در یک سخنرانی در روز 14 فروردین 1395 با گره زدن انتفاع اقتصادی ایران به مسائل موشکی و منطقه‌ای نشان داد که واشنگتن، برجام را نه یک توافق صرفاً در زمینه هسته‌ای، بلکه قطعه‌ای از یک پازل بزرگتر با چشم‌انداز عقب راندن ایران در حیطه‌های دیگر از جمله برنامه موشکی، سیاست خارجی و در نهایت مسخ شخصیت و هویت جمهوری اسلامی می‌بیند. 

 اوباما، در آن زمان در بحبوحه انتقادات شرکت‌های اروپایی از کارشکنی‌های دولت آمریکا در تسهیل روابط تجاری با ایران گفت: «توافق هسته‌ای برای توقف برنامه هسته‌ای ایران و انتقال مواد هسته‌ای بود که محقق شد. ایران تا کنون متن توافق را رعایت کرده است، اما روح توافق، مستلزم این است که ایران به جامعه جهانی و شرکت‌ها سیگنال‌هایی بفرستد مبنی بر اینکه اقدام به انجام طیفی از اقدامات تحریک‌آمیزی که شرکت‌ها را هراسان می‌کند، نخواهد کرد. من نمی‌توانم قول بدهم ایران می‌تواند از این فرصت برای ورود به جامعه بین‌الملل استفاده کند.»

چندی بعد (ششم خردادماه 1395) «استفان مول»، هماهنگ‌کننده دولت اوباما برای اجرای برجام در شرایطی که امتناع خزانه‌داری آمریکا از صدور دستورالعمل کتبی درباره مراوده با ایران مورد انتقاد شدید بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی قرار داشت اظهاراتی مشابه با اوباما مطرح کرد و گفت: «ایران برای اینکه به طور کامل از فرصت‌های اقتصادی ایجاد شده (بعد از اجرایی شدن برجام) بهره‌مند شود بایستی مسائل داخلی‌اش که بر روی تصمیم گیری‌های بین‌المللی اثرگذار است را هم حل و فصل کند که از جمله آن مسائل می‌توان به عدم وجود شفافیت در بخش‌های مالی و تجاری و همچنین اقدامات تحریک‌آمیز از قبیل آزمایش مکرر موشک‌های بالستیک اشاره کرد.»

فرابرجام ترامپ

جالب آنکه «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا هم هنگامی که خواستار خروج از برجام شد اساساً خواستار چیزی غیر از آنچه اوباما دنبال می‌کرد نبود. ترامپ منتقد برجام بود اما آنگاه که از او خواسته شد به‌صورت دقیقتر درباره‌ چرایی مخالفتش با برجام سخن بگوید، به فاکس‌نیوز این‌گونه پاسخ می‌دهد که «من با آن توافق (برجام)، می‌توانستم کنار بیایم اگر آنها (ایرانی‌ها) می‌گفتند خب پس دیگر با هم باشیم؛ اما آنها خلاف این عمل کردند و گستاخ‌تر شدند».

 درواقع ترامپ مشکل فی‌النفسه‌ای با برجام نداشت؛ او برجام را نه یک توافق بد، بلکه توافق کمی می‌دانست که باید بیشتر می‌شد؛ ترامپ مشخصا سه شرط را برای باقی‌ماندن در برجام تعیین می‌کرد: اولا موضوع موشکی و ثانیا مساله منطقه‌ای یعنی ایران نیز در چارچوبی قرار بگیرد که آمریکا می‌خواهد و ثالثا اصطلاحا Sunset Clause‌ها، یعنی در بندهایی که محدودیت‌های برجامی ایران قید زمانی دارد، این قید زمان برداشته و محدودیت‌ها دائمی شود.

درواقع ترامپ نیز همچون اوباما معتقد بود تا وقتی که ایران در این دو موضوع موشکی و منطقه‌ای نیز امتیاز ندهد، وارد فاز بهره‌مندی از منافع اقتصادی برجام نمی‌شد. 

فرابرجام بایدن 

 مقام‌های دولت بایدن بارها به صراحت گفته‌اند که قصد دارند از مقوله بازگشت به توافق به عنوان «سکویی برای دستیابی به یک توافق بهتر و قوی‌تر»، یعنی توافقی که در آن به مسائل موشکی و منطقه‌ای با ایران پرداخته می‌شود استفاده کنند. 

مثلاً «جیک سالیوان»، دی‌ماه 1399 به شبکه خبری سی‌ان‌‌ان گفت: ««رئیس‌جمهور بایدن گفته که اگر ایران به پایبندی به مفاد توافق برگردد، به نحوی که برنامه هسته‌ای ایران مجدداً مهار شود ما هم برمی‌گردیم اما این مسئله مبنایی برای مذاکرات بعدی خواهد بود.»   او در ادامه تأکید کرد که مسئله برنامه موشکی ایران باید یکی از موضوعاتی باشد که بر روی میز مذاکره قرار می‌گیرد.

او در مصاحبه‌ای چند ماه قبل‌تر هم گفته بود که چنانچه ایران خواستار رفع تحریم‌ها است باید ضمانت دهد که وارد مذاکره بر سر توافقات متعاقب بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای شود. او در آن مصاحبه گفته بود: «ایرانی‌ها باید واقع‌بین‌تر باشند. تصور کاهش عمده تحریم‌ها از سوی ایالات متحده بدون دریافت ضمانت‌هایی از ایران مبنی بر آغاز مذاکره فوری بر سر توافقی متعاقب که در آن دست‌کم چارچوب‌های زمانی توافق بسط داده شده و مسائل مربوط به راستی‌آزمایی و موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما حل شده باشند، غیرعملی است.»

«وندی شرمن»، قائم مقام وزارت خارجه آمریکا هم هنگامی که برای تأیید صلاحیت در مجلس سنا حاضر شده بود تصریح کرد که بازگشت به برجام 2015 ممکن نیست. او گفت: « «من درباره ایران هوشیار هستم. سال 2021، مثل سال 2015 که برجام مورد توافق قرار گرفت نیست. مثل 2016 که برجام اجرا شد هم نیست. واقعیت‌های میدانی تغییر کرده‌اند. ژئوپولتیک منطقه تغییر کرده است.»

از مجموع این اظهارات در واقع اینطور برمی‌آید که دولت بایدن هم بازگشت به برجام را به عنوان فصلی برای جبران عدم اجرای تعهدات خود نمی‌بیند بلکه آن را «سکویی» برای مطالبه تعهدات بیشتر و تحمیل محدودیت‌های بیشتر در زمینه‌های موشکی و منطقه‌ای به ایران می‌بینند و این یعنی اینکه دولت بایدن، ادامه همان خط اوباما و ترامپ است. 

مطالبه ایران، تغییر رفتار غرب

هنگامی که ایران می‌گوید در مذاکرات وین به دنبال دستیابی به یک «توافق خوب» است منظور این نیست که تهران به دنبال ایجاد تغییرات در توافق قبلی و یا رسیدن به توافقی جدید با آورده‌های بیشتر از متن برجام است بلکه، به کلامی ساده، دنبال تغییر رفتار طرف‌های مقابل و ملزم کردن آنها به اجرای تعهداتشان به صورت کامل است. این درخواست ایران هم  نه برآمده از مفروضه‌های ذهنی بلکه مستند به کارنامه عملی 6 ساله طرف‌های غربی در اجرای برجام است.

در سوی مقابل،  آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان که تا کنون به هیچ یک از تعهداتشان در قبال ایران عمل نکرده‌اند هنوز سوادی ادامه مسیر غیرمسئولانه گذشته- یعنی مطالبه انتظارات حداکثری از ایران در ازای پایبندی حداقلی به برجام- را در سر می‌پرورانند و هر گاه با درخواست محکم ایران برای اجرای کامل برجام (و فقط برجام) مواجه می‌شوند از طریق ایجاد هیاهو ایران را به خواسته‌های زیادتر از برجام متهم می‌کنند. 

دور بعدی مذاکرات آشکار خواهد کرد جهان غرب بالاخره از این مسیر به عقب بازخواهد گشت یا خیر. 

مولوی نذیر احمد سلامی عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب، با اشاره به بیداری امت اسلامی در برابر توطئه های جهان غرب و خنثی نمودن اهداف منحرف استکبار جهانی، بیان کرد: دنیای غرب و رسانه های شیاطین و ایادی آنان، جریانات منحرف را راه اندازی می کنند که چه بسا امت اسلامی را از راه صحیح و درست خود منحرف سازند.

وی افزود:  امت اسلام باید با یک اتحاد و خرد جمعی به میدان آیند، زیرا دولتمردان غربی درصدد آن هستند که مسلمانان را از اهداف اصلی خود منحرف سازند و توطئه هایی که برعلیه مسلمانان انجام داده اند را به فراموشی بسپارند.

مولوی سلامی ادامه داد: از سویی دیگر علما ، اندیشمندان و نخبگان جهان اسلام باید وضعیت کنونی جهان اسلام را به درستی و مستمرا رصد و پیگیری کنند زیرا که هر نوع بی توجهی و سهل انگاری می تواند آسیب جدی را بر پیکر اسلام وارد کند که در آینده قابل جبران نباشد.
 
وی تصریح کرد: در جهت خنثی نمودن توطئه های دشمنان، امت اسلامی و خصوصا صاحبان قدرت در جهان اسلام با تکیه برمشترکات می توانند گروه ها و مراکز پژوهشی، تعیلم و تفسیر را در یک مسیر قرار دهند و با توجه به مشترکاتی که وجود دارد، کمک بسیار بزرگی برای مجمع جهانی تقریب باشند.

عضو شورای عالی مجمع تقریب افزود: از تمام امت اسلامی می خواهیم غبارشبهات را با عمل به دین زدوده و مسیر تقریب و وحدت را باز و هموار کنند و در مسیر اصلی اهداف وحدت و انسجام حرکت نمایند.
 

مولوی شرف الدین جامی احمدی عضو شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت و امام جمعه تربت جام در ارتباط با لزوم توجه به تحکیم وحدت امت اسلامی، بیان نمود: در عصر حاصر نخبگان و اندیشمندان فراوانی وجود دارند که بر اثر تفرقه بین کشورهای اسلامی نمی توان آنان را گردهم آورد و از فکر و نوآوری آنان به نفع اسلام و مسلمین استفاده کرد.

وی افزود: خدواند متعال خود واحد است و امت اسلامی و بشریت را به وحدت و انسجام دعوت می کند؛ لازمه تقویت کشورهای اسلامی ، اتحاد و انسجام است؛ رهبری ایران اسلامی نیز به خوبی این مسئله را هدایت فرموده اند، در واقع کشوری متشکل از اقوام و قومیت های مختلف تحت ارشاد  مقام معظم رهبری یک ملت واحد با عنوان "ایران اسلامی" تشکیل داده اند؛ در زمان فعلی تنها کشوری که رهبری یکپارچه دارد و می تواند الگویی برای جهان اسلام و امت اسلامی باشد، کشور ایران اسلامی است و نمونه دیگری در هیچ یک از کشورهای اسلامی دیده نمی شود.

مولوی جامی در بخش دیگری از این گفتگو تصریح کرد: در صدر اسلام پیامبر اکرم(ص) امت را به انسجام و وحدت و عمل به فرامین وحی الهی دعوت و نصیحت می کردند؛ اتفاقی دیگر که در صدر اسلام انجام شده است، شکل گرفتن اخوت و اتحاد اسلامی بین مهاجرین و انصار بود.

وی در پایان تاکید کرد: اکنون اختلاف ، تشتت و انحرافات فکری که دنیای اسلام را مبتلا کرده است  و استکبار جهانی آن را دنبال می کند خطری برای آینده امت اسلامی است لذا توصیه می شود این وحدتی که با هزاران خون دل به ثمر نشسته است را پاسداری نماییم.

نخستین دور از مذاکرات رفع تحریم‌ها روز گذشته (جمعه) در شهر وین اتریش پایان یافت، اما تنها اندکی بعد از اتمام گفت‌وگوها، طرف‌های غربی و رسانه‌های نزدیک به آنها بازی مقصرنمایی با هدف  آغاز کردند.

«امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه نخستین فردی بود که دیروز جمعه بعد از اتمام جلسه کمیسیون مشترک مدعی شد این دور از مذاکرات وین موفقیت‌آمیز نبوده و به احتمال زیاد دور بعدی این گفت‌وگوها در کوتاه مدت از سر گرفته نخواهد شد.

اندکی بعد از اظهارات ماکرون و مواضع مشابه سایر طرف‌‌های غربی یک دیپلمات ارشد ایرانی گفت که بن‌بستی در مذاکرات وجود ندارد و ایران پیشنهادات «مشخص و ملموس» خودش را به طرف‌های غربی داده و آنها را تشویق کرده با پاسخ‌های کتبی و ایده‌های جدید به مذاکرات بیایند.

«علی باقری»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران هم تصریح کرد که حتی طرف اروپایی هرگز ادعا نکرده که پیشنهادهای ایران فاقد مبانی حقوقی بوده است.  او گفت: «اینکه طرف‌های اروپایی از پیشنهادهای ما رضایت نداشتند، درست است. اما نکته مهم این است که این پیشنهادها بر اساس مبانی مشترک بین دو طرف تدوین شده است؛ لذا آنها اعتراضی مبنی بر اینکه این پیشنهادها نامربوط است، نداشتند اما می‌گفتند این‌ها با دیدگاه‌های ما انطباق ندارند. من هم به آنها گفتم که این امر طبیعی است و قرار نیست که ما در مذاکرات مطالبی را بگوییم که مطابق با دیدگاه‌های شما باشد. ما مطالبی را بر اساس دیدگاه‌‌ها، منافع و سیاست‌های خودمان می‌گوییم، اما نکته مهم این است که این پیشنهادها بر اساس یک مبنایی است و آن مبنا مورد قبول طرف مقابل هم هست. روی این [موضوع] همه اتفاق نظر داشتند و هیچ‌کس و هیچ طرف اروپایی به هیچ وجه ادعا نمی‌کرد که پیشنهادهای ایران فاقد مبنای حقوقی و قانونی مورد قبول دو طرف است.»

وی در پاسخ به این سؤال که آیا فکر می‌کند طرف‌های اروپایی پس از بازگشت به مذاکرات پیش‌نویس جدیدی را به ایران ارائه خواهند کرد، اظهار داشت: «اشکالی ندارد. اگر طرف اروپایی هم پیش‌نویس بدهد، آن پیش‌نویس هم قابل مذاکره خواهد بود. اما شرط ارائه پیش‌نویس این است که آن پیش‌نویس مبتنی بر مبانی مشترک دو طرف باشد. اگر آن پیش‌نویس مبتنی بر مبانی مشترک نباشد، قاعدتاً دیگر پیشنهادی برای مذاکره و دستیابی به توافق نیست، بلکه برای گفتگویی است که معلوم نیست به چه نتیجه‌ای می‌رسد.»

این اختلاف در روایت را می‌توان در سایه بازی مقصرنمایی که رسانه‌ها و مقام‌های غربی سعی داشتند مذاکرات وین را با آن آغاز کنند، بهتر درک کرد. این رسانه‌ها و مقام‌ها، پیش از شنیدن نظرات طرف‌های ایران روی احتمال به ثمر ننشستن مذاکرات مانور می‌دادند.

به عنوان مثال خبرگزاری رویترز یکشنبه هفته گذشته از تاکتیک قدیمی‌اش یعنی استناد به منابع گمنام غربی برای القای این پیام که نباید انتظار چندانی از گفت‌وگوها داشت استفاده و تلاش کرد تیم مذاکره‌کننده جدید ایرانی را مقصر هر گونه شکست احتمالی در گفت‌وگوها نشان دهد.

پس از پایان مذاکرات هم هیأت‌های اروپایی که قرار است پیش‌نویس‌های ارائه‌شده از سوی ایران را در پایتخت‌های خود مورد بررسی قرار دهند در یک سناریوی پیش‌دستانه سعی کردند با طرح ادعاهایی مانند اینکه مطالبات ایران «زیاده‌خواهانه» یا «مغایر با برجام» بوده سعی کردند انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه رفتند تا اصطلاحاً از این طریق، فشارها بر تیم مذاکره‌کننده را افزایش دهند. 

نکته شایان توجه آنکه چین و روسیه، به عنوان شریکان کشورهای غربی در گروه 1+4، هیچ یک نه تنها مبنای استدلال‌های ایران را زیر سوال نبردند بلکه از آن حمایت کردند. مثلاً «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌‌المللی مستقر در وین گفت: « درخواست ایرانی‌ها برای دریافت ضمانت‌ها کاملاً واضح و موجه است. باید این اطمینان وجود داشته باشد که اقدام بدخواهانه‌ای که در زمان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا از طریق سیاست فشار حداکثری انجام شد، تکرار نخواهد شد. همه این‌ها باید مورد بحث قرار گیرد.»

حتی برخی از تحلیلگران و مقام‌های سابق غربی هم با توجه به ناکارآمدی برجام از نگاه سرمایه‌گذاران و بانک‌های بین‌المللی در اثر خروج آمریکا از ایران  به ایران بابت درخواست ضمانت‌‌ها و تضمین‌هایی از طرف‌های غربی که بتواند تجارت مشروع بین‌المللی با ایران را تسهیل کند، حق‌ می‌دهند. 

مثلاً «جرارد آرود»، سفیر اسبق فرانسه در تهران روز گذشته، ضمن انتقاد از اینکه چرا دولت بایدن زودتر از این با رفع تحریم‌ها دیوار بی‌اعتمادی ایجادشده در اثر فشار حداکثری دوران ترامپ را نشکسته در توییتر نوشت: «حتی اگر برجام احیا شود هیچ شرکت غربی جرأت سرمایه‌گذاری به اندازه یک سنت در ایران نخواهد داشت و هیچ بانک غربی هم به دلیل تهدید بازگشت تحریم‌ها در سال 2025 مبادلات مربوط به ایران را تسهیل نخواهد کرد. یک بار بس است. ایرانی‌ها این را می‌دانند.»

با آنکه جزئیاتی از مفاد پیش‌نویس پیشنهادی ایران به گروه 1+4 منتشر نشده اما قابل پیش‌بینی است که درخواست‌های ایران مواردی را شامل می‌شوند که هدف آن ضمن حفظ مفاد توافق اصلی، تبدیل برجام از سندی یکجانبه و غیرمتوازن -که کفه تعهدات ایران بر کفه منافع اقتصادی‌اش سنگینی می‌کند- به قراردادی دوجانبه و متوازن و بالتبع، تضمین رفع واقعی تحریم‌ها به جای رفع نمایشی و سمبلیک تحریم‌ها است.

با این توضیحات، واکنش اروپایی‌ها که از سال 2015 به این سو با پایبندی حداقلی به برجام به دنبال تحمیل تکالیف حداکثری به ایران بوده‌اند قابل پیش‌بینی است. بدون شک، طرف‌های غربی با توجه به سیاست‌های کلانی که ضد جمهوری اسلامی دارند انتفاع اقتصادی ایران از برجام را به زیان خود می‌دانند.

بر همین اساس، بازگشت تیم‌های اروپایی به پایتخت به نوعی تکرار سناریویی پیش دستانه، برای مقصر جلوه دادن ایران در عدم نتیجه گیری از این دور مذاکرات است.  پیشنهادات دقیق و عملی ایران تا شروع دور بعدی مذاکرات پیش روی طرف های مذاکره به ویژه اروپا قرار خواهد داشت و باید دید این سه کشور اروپایی در دور بعد با چه دستورالعملی وارد مذاکرات خواهند شد.

اردنی‌ها با برگزاری یک راهپیمایی اعتراضی خواستار لغو همه توافقات کشورشان با رژیم صهیونیستی شدند.

این راهپیمایی پس از اقامه نماز جمعه در مسجد حسینی در شهر امان پایتخت اردن برگزار شد و شرکت‌کنندگان پلاکاردهایی را به همراه داشتند که در آن هرگونه توافق با رژیم صهیونیستی محکوم شده بود.

این تظاهرات به دعوت کمپین ملی اردن برگزار شده بود و معترضان شعارهایی از جمله «عادی‌سازی روابط خیانت است» و «توافق وادی» باید ساقط شود سر دادند.

جمعه گذشته نیز معترضان اردنی در راهپیمایی مشابهی خواستار لغو توافقات گازی با رژیم صهیونیستی شده بودند.

در شرایطی که قطار عادی سازی روابط میان کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی با سرعت در حال حرکت است در این میان مردم منطقه ساکت ننشسته و به مقابله با تلاش‌ها روی آورده‌اند که در این میان می‌توان به اعتراضات گسترده‌ای اشاره کرد که در اردن علیه توافق جدید امضا شده میان امان و تل آویو برگزار می‌شود. توافق جدید میان رژیم صهیونیستی و اردن در زمینه آب پس از توافق قبلی در زمینه انرژی، خشم مردم اردن را به دنبال داشته است، زیرا این توافق تبعات خطرناکی برای امنیت و آینده اردن دارد.

امام صادق (علیه السلام):

مَن ماتَ مُنتَظِرًا لِهذَا الأَمرِ کانَ کَمَن کانَ مَعَ القائِمِ فی فِسطاطِهِ ، لا بَل کانَ کَالضّارِبِ بَینَ یَدَی رَسولِ اللّه  صلی الله علیه و آله بِالسَّیفِ .

کسی که در حال انتظار این امر [ظهور قائم] از دنیا برود، همانند کسی است که با قائم در خیمه او باشد، نه، بلکه همانند کسی است که پیشاپیش رسول خدا صلی الله علیه و آله شمشیر زند.

کمال الدین : ۳۳۸ / ۱۱ عن المفضّل بن عمر

با مراجعه به كتاب هاي ملل و نحل و فرق و مذاهب اسلامي، فرقه هاي زيادي به چشم مي خورد كه با انحراف از راه ثقلين، داراي عقايد باطلي شده اند كه با هيچ يك از اصول واقعي اسلام ناب مطابقتي ندارند. گرچه با گذشت زمان اكثر اين فرقه ها منقرض شده اند. از جملة ي اين فرقه ها، فرقة كامليه است. در رابطه با اين فرقه اقوالي هست كه برخي از آنها را نقل مي كنيم:
1. اين فرقه از غاليان[1] و منسوب به رهبرشان ابوكامل معاذ بن الحصين النبهاني هستند. آنها صحابه را به خاطر ترك بيعت با حضرت علي ـ عليه‎ السلام ـ تكفير مي كنند و همچنين معتقدند كه حضرت علي ـ عليه‎ السلام ـ بدليل ترك جنگ با كساني كه با حضرتش بيعت نكرده اند، كافر شده است. و اين در حالي است كه در حق آن حضرت غلو كرده، و مي گويند: امامت نوري است كه از شخص به شخص ديگر منتقل مي شود. آن نور در شخص نبوت است، و در شخص ديگر امامت و چه بسا امامت در شخص، به نبوت تبديل شود. و اين فرقه به بدترين مردم منسوب هستند.[2]
2. فرقة كامليه مي گويد: ياران پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ به علت مخالفت با نص جلي­ كه در غدير خم دربارة علي ـ عليه‎ السلام ـ رسيده بود، كافر شدند. و علي ـ عليه‎ السلام ـ هم از روي تقيه، از جنگ با ايشان صرف نظر كرد كه او نيز كافر شد. و معتقدند آن حضرت كشته نشده، بلكه زنده است و به آسمان صعود كرده، و رعد صداي ايشان و برق تازيانة اوست و به دنيا باز خواهد گشت و دشمنان خودش را خواهد كشت.[3]
از جمله باورهاي اينها اين است كه همانند شيطان، معتقدند كه آتش از خاك افضل است. و از رجال معروف اينها (بشّار بن برد) يكي از شاعران معروف اين فرقه مي باشد؛ علي ـ عليه‎ السلام ـ و صحابه را كافر مي داند. به دستور مهدي خليفه عباسي وي را به خاطر ترويج عقايد فاسد در دجله غرق كردند.[4]
با توجه به عقايدي كه از اين فرقه ذكر گرديد. هيچ يك از عقايد و رفتارهاي اينها را قرآن، پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و ائمه ـ عليهم السلام ـ تأييد نكرده و اين فرقه از جرگة مسلمانان خارج و كافر هستند. آن گونه كه خداوند در آيه شريفه اي دربارة لهو و لعب مي فرمايد: اي رسول آنان را كه دين خود را بازيچه و هوسراني گرفتند و زندگاني دنيا آنها را فريب داده، بحال خود واگذار، همين قدر به آنها تذكر بده كه هر كس به عاقبت عمل خود گرفتار مي شود.[5]
و امام صادق ـ عليه‎ السلام ـ در اين باره مي فرمايد: گوش دادن به غنا و لهو، نفاق را در قلب مي روياند، چنانچه آب زراعت را مي روياند.[6] ولي فرقة كامليه برخلاف آيات و احاديث، گوش دادن به غنا و لهو را عبادت مي دانند. و در مورد حضرت علي ـ عليه‎ السلام ـ راه غلو را پيش مي گيرند.
احاديث رسيده مسلمانان را به كسب روزي حلال و تحصيل علم، سفارش مي كنند. چنان چه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: طلب علم بر هر مسلماني واجب است.[7] و امام صادق درباره كسب روزي مي فرمايد: هر كس به دنبال كسب روزي براي خانواده خود برود، مانند مجاهدي است كه در راه خدا جهاد مي كند.[8]
ولي فرقة كامليه بر خلاف اين احاديث ترك كسب و كار به خاطر رسيدن به دنيا را، واجب مي دانند.
عبدالقاهر مي گويد: من از دو جهت كامليه را كافر مي شمارم: يكي اين است كه آنان همة صحابه را بدون استثناء كافر مي شمارند، و ديگر اينكه آتش را از خاك برتردانسته و از قول شيطان تبعيت مي كنند.[9] و غير از اينها نظريات ديگري در مذمت اين فرقه وارد شده است.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. شهرستاني، محمد بن عبدالكريم، توضيح الملل، ج 1، ناشر: اقبال، مكان تهران.
2. بهبهاني، محمدعلي، خيراتيه، ج2، ناشر انصاريان، تاريخ 1412 ق.
3. نوبختي، فرق الشيعه، ترجمه و توضيح، محمدجواد مشكور.

پي نوشت ها:
[1] . غاليان بر گروهي اطلاق مي شود كه در مورد حضرت علي ـ عليه‎ السلام ـ قائل به الوهيت و... شدند.
[2] . شريف يحيي الامين، فرهنگ نامة فرقه هاي اسلامي، ترجمه محمدرضا موحدي، بيجا، بي نا، بي تا، ص 223.
­ . نص جلّي نصي كه پيامبر صراحتاً حضرت علي را از جانب خدا به پيامبري برگزيده است.
[3] . طوسي، خواجه نصيرالدين، تلخيص المحصل، ص 49-48، مشكور، محمدجواد، سير كلام در فرق اسلامي، ص 273.
[4] . عبدالمنعم الحفني، موسوعة الفرق و الجماعات، انتشارات مكتبة مربولي، ص 529.
[5] . انعام/70.
[6] . كليني، الكافي، ج 6، ص 431.  
[7] . صابري يزدي، علي رضا، الحكم الزاهره، بي جا، انتشارات مؤسسة النشر الاسلامي، بي تا، ص 22.
[8] . مشكور، محمدجواد، ترجمة الفرق بين الفرق، ص 30-29.
[9] . كليني، محمد بن يعقوب، الكافي، تحقيق علي اكبر غفاري، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، چاپ سوم، 1367 هـ ، ج 5، ص 88.

فرقه مخمسه از فرقه هاي غلات بوده که در همان قرن هاي اول منقرض شده است. غلات به کساني گفته مي شود که با وجود تظاهر به دين اسلام، الوهيت يا نبوت را به امام علي ـ عليه السلام ـ و ساير ائمه ـ عليهم السلام ـ نسبت مي دهند و آنان را به اموري توصيف مي کنند که براي آنان نمي باشند.[1]
اماميه (شيعه دوازده امامي) اعتقاد دارند که غلات کافر به خدا هستند و از يهود و نصاري و مجوس و قدريه و حروريه (خوارج) و از جميع اهل بدعت گمراه ترند.[2]
اسم مخمسه بر دو گروه از غلات اطلاق شده است:
1. مخمسه به فرقه اي گفته مي شود که منسوب به خانواده کرخي ها است. اين فرقه توسط قاسم بن علي بن محمد کرخي تأسيس شد و برادرش به نام احمد و دو پسرش به نام هاي جعفر و محمد اولين پيروان او هستند. اين فرقه معتقد بوده که پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و امام علي ـ عليه السلام ـ و فاطمه و حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ پنج نورند که از قديم بوده و تا ابد خواهند بود.[3] و گفته شده اين فرقه معتقد بوده که خداوند متعال اداره مصالح بندگان خود را به پنج نفر سپرده است و آنها عبارتنداز: سلمان، مقداد، عمار، ابوذر و عمر و ابن اميه.[4]
2. فرقه دومي از غلات که به اسم مخمسه معروف است منسوب به پيروان ابوالخطاب مي باشد. اين فرقه در کتاب هاي فرق و مذاهب به نام خطابيه نيز ياد مي شود. پيروان اين فرقه معتقدند که خداوند به صورت پنج نفر ظاهر گرديده و آنان عبارتنداز: محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، علي، فاطمه، حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ .[5]
ابوالخطاب، محمد بن مقلاص اسدي کوفي که به ابو زينب اسدي معروف است در ابتداء از اصحاب امام صادق ـ عليه السلام ـ و شيعه بوده و سپس غالي گرديده است.[6] هنگامي که امام صادق ـ عليه السلام ـ از اعتقاد غلوآميز او آگاهي يافت از او تبرئه جسته و مورد لعنت خود قرار داد. ابوالخطاب پس از آن مردم را به سوي خود دعوت نمود و خود را بتي قلمداد کرد و گمان مي کرد انبياء تفويض نموده اند که مردم از او اطاعت کنند. او معتقد بود که تمام امامان نبي هستند بلکه به الوهيت ائمه باور داشته است و مي پنداشت که حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ پسران خدا مي باشند. بعد از قتل ابوالخطاب پيروان او معتقد بوده اند که شخصي به نام «معمر» جانشين او، وي را عبادت مي کرده است. يکي از اعتقادات ديگر اين فرقه اين است که بهشت همين نعمت هاي دنيا و جهنم سختي هاي آن است و دنيا فنا ناپذير است و روي اين جهت تمام محرمات را مباح دانسته و فرائض را ترک نمودند.[7]

معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ الملل و النحل، عبدالکريم شهرستاني.

پي نوشت ها:
[1]. شيخ مفيد، محمد بن نعمان، تصحيح اعتقادات الاماميه، بيروت، دارالمفيد، چاپ دوم، 1414ق، ص131.
[2]. شيخ صدوق، محمد بن علي، الاعتقادات في دين الاماميه، بي تا، ص71.
[3]. احاديث نور النبي و اهل بيته(ع)، تأليف مرکز المصطفي، ص41.
[4]. نوري طبرسي، حسين، خاتمة المستدرک، قم، مؤسسه آل البيت، چاپ اول، 1415ق، ج1، ص163.
[5]. همان.
[6]. حلي، حسين بن يوسف، منتهي المطلب، مشهد، مجمع البحوث الاسلاميه، چاپ اول، 1415ق، ج4، ص71.
[7]. جزائري، سيد نعمت الله، نور البراهين، قم، مؤسسه نشر اسلامي، 1417ق، ج2، ص310.