زیارت حسین بن علی ـ علیهما السلام ـ بر هر کس که او را از سوی خداوند «امام» می داند واجب است.[۱]

زیارت یکی از راه های یاد و احیای اهداف امام حسین ـ علیه السلام ـ و الگو قرار دادن تفکرات ناب آن حضرت است و زیارت اربعین یعنی چهلمین روز شهادت آن حضرت و روز بیستم صفر یکی از با فضیلت ترین زیارت هاست و امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ خواندن زیارت اربعین را یکی از علامت های مومن می شمارند.[۲]

در فرازی از این وصیت چنین آمده است: «وصل علی الحسین المظلوم، الشهید الرشید، قتیل العبرات و ....»[۳] «و درود فرست بر حسین مظلوم، شهید رشید، کشته شده اشکها و...

«العبرات» از عبره است یعنی گریه ای که از سینه بیرون آید و کنایه از کسی است که با یادآوری مطلب و یا شخصی بغض گلویش را می گیرد و چشمانش اشک آلود می شود و مراد از این که امام حسین ـ علیه السلام ـ کشته شده اشک هاست، به این است که هر کس امام حسین ـ علیه السلام ـ و واقعه عاشورا را یاد کند، چشمانش اشک آلود می گردد.

شهیدی که هم یادش گریه آور است و هم اشک ریختن در سوگ او ثواب دارد و موجب احیای اهداف عاشورا می شود و امامان ـ علیهم السلام ـ نیز توصیه فراوان بر عزاداری و گریستن بر مصیبت های آن حضرت داشته اند. امام حسین ـ علیه السلام ـ می فرمایند: من کشته شده اشک هایم.[۴] و باز فرمود: من کشته شده اشکم و هیچ مومنی مرا یاد نمی کند مگر آن که گریه کرده و بغض گلویش را بگیرد و اشک در چشمانش می آید.[۵] و امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: کشته اشک یعنی هیچ مومنی او را یاد نمی کند مگر گریه کند.[۶]

بنابراین مراد از کشته شده اشک ها یعنی امام حسین ـ علیه السلام ـ به خاطر اهداف بزرگ و متعالی که داشتند و عده ای نگذاشتند این اهداف در جامعه عملی شود و آن حضرت را شهید کردند بر ملت های آزاده چنان این غم و اندوه سنگین است که هماره بر آن حضرت اشک می ریزند و حسین ـ علیه السلام ـ کشته شده ای است که اشک ها در یاد او سرازیر است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. نفس المهموم، شیخ عباس قمی، ترجمه علامه شعرانی.

۲. لهوف، سید ابن طاوس، ترجمه عقیقی بخشایشی.

۳. عاشورا مکتب انتظار، دکتر علی هراتیان.

۴. حماسه حسینی، شهید مطهری.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پایان مراسم عزاداری اربعین سید و سالار شهیدان که امروز با حضور دانشجویان در حسینیه امام خمینی(ره) برگزار شد، طی سخنانی دلهای پاک و مؤمن جوانان را موجب کیفیت‌بخشی به دعا و موعظه و افزایش هدایت الهی دانستند و تاکید کردند: مراسم اربعین که پرچم بلند حضرت سیدالشهداء است امسال با شکوه‌تر و معظّم‌تر از هر دوره دیگری در تاریخ برگزار شد.

رهبر انقلاب، حادثه معجزه‌آسای راهپیمایی اربعین را نشانه اراده پروردگار برای برافراشته‌تر کردن پرچم اسلامِ اهل‌بیت خواندند و افزودند: این حرکت با هیچ سیاست و تدبیر بشری قابل تحقق نیست و این دست خدا است که با این جلوه عظیم بشارت می‌دهد راه پیش روی ما روشن و پیمودنی است.

ایشان، جوانان را به قدر دانستن دوران جوانی و اهتمام ویژه به هیئت‌های حسینی توصیه کردند و گفتند: هیئت‌ها هم باید یاد اهل‌بیت را زنده نگه دارند هم مرکز و پایگاه تبیین حقایق باشند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به تلاش‌های بی‌وقفه بدخواهان و رهزنان حقایق بر ضد حوادث مهمی همچون راهپیمایی شورانگیز اربعین، همگان را به وظیفه‌شناسی سفارش و خاطرنشان کردند: دو جمله حیاتی و جاودانی قرآن یعنی تواصی به حق و تواصی به صبر برای همیشه و بخصوص برای امروز ما یک دستورالعمل اساسی است.

ایشان، صبر را به معنای پایداری، ایستادگی، خسته نشدن و خود را در بن‌بست ندیدن دانستند و خطاب به جوانان عزیزِ هیئتی و قرآنی گفتند: هم خودتان راه حق را بروید هم تلاش کنید با منوّر کردن محیطهای گوناگون از جمله دانشگاه به رنگ خدا، دیگران نیز به این راه هدایت شوند.

همچنین در این مراسم، حجت‌الاسلام عالی در سخنانی، لازمه ظهور منجی عالم بشریت را ایجاد آمادگی و استعداد عمومی در امت اسلامی دانست و گفت: زیارت اربعین که امروز به نماد همگرایی مؤمنان و اجتماع عظیم حق‌طلبان تبدیل شده است، بستری بی‌نظیر برای تربیت جمعی جامعه اسلامی و تحکیم پیوندهای مؤمنین و ایجاد آمادگی برای ظهور است.

در این مراسم، محمد کاویان زیارت اربعین را قرائت کرد و میثم مطیعی نیز به مقتل‌خوانی و مرثیه‌سرایی پرداخت.

سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان در پایان مراسم اربعین حسینی در شهر بعلبک گفت: ما در این مراسم این حادثه بزرگ و دردناک را گرامی می‌داریم.

وی افزود: یکی از مهمترین درس‌های روز اربعین وقتی مواضع امام سجاد(علیه السلام) و حضرت زینب(س) در مجلس یزید را به یاد می‌ آوریم، این است که  مصیبت هر قدر بزرگ باشد و شرایط هر قدر سخت باشد، (انسان) مومن ، غیرممکن است، ضعیف و یا تسلیم شود.

ذکر محمد (ص) و خاندانش تا روز قیامت جاودانه است

سید حسن نصرالله تاکید کرد، حضرت زینب (ع) همان بانویی است که عزیزانش کشته شدند و از شهری به شهر دیگر به اسارت برده شد، اما در برابر یزید می‌‌ایستد و سخنانی بالاتر از همه ارزش‌ها بر زبان می آورد و خطبه‌ای بسیار قوی و بسیار کوبنده علیه یزید ایراد می‌کند.

دبیرکل حزب الله لبنان تاکید کرد که ذکر محمد (ص) و خاندانش تا روز قیامت جاودان و پابر جاست.

سید حسن نصرالله گفت: بسیاری تلاش کردند، یزید را از ریختن خون حسین (ع) تبرئه کنند اما همه  تلاش‌ها با شکست مواجه شد و این خون همچنان در مقابل یزید فریاد می‌زند.

دبیرکل حزب الله لبنان با اشاره به اهداف قیام امام حسین(ع) تاکید کرد: جایی برای پذیرش ذلت و خواری نیست، بلکه باید با استناد و تکیه بر این  تاریخ پربار و یقین به آینده و وعده الهی حرکت کرد.

سید حسن نصرالله تاکید کرد: یکی از مصادیق سخنان حضرت زینب (س) راهپیمایی اربعین است که این روزها در عراق جریان دارد.

20 میلیون دل به عشق امام حسین می‌تپد

دبیرکل حزب الله لبنان با اشاره به مراسم اربعین حسینی و حضور میلیونی عاشقان اباعبدالله در این مراسم افزود: بیست میلیون زائر یعنی بیست میلیون دل که به عشق امام حسین (ع) می‌تپد.

راهپیمایی اربعین در تاریخ بی‌سابقه است

سید حسن نصرالله با بیان اینکه راهپیمایی اربعین در عراق که با حضور بیست میلیون زائر برگزار شد، از نظر جمعیت در تاریخ بی‌سابقه است، تاکید کرد: راهپیمایی بی‌سابقه اربعین در عراق با وجود دمای 50 درجه شبیه یک معجزه است.

دبیرکل حزب الله لبنان با تاکید بر اینکه از نظر حضور عظیم و گسترده جمعیت، صحنه‌ای تاریخی در عراق رقم خورده که در سطح بین المللی نادیده گرفته می‌شود، افزود: ما از مردم عراق، مقامات این کشور و همه احزاب عراقی به خاطر سخاوتمندی، مهمان نوازی، فروتنی و تواضع و لطف و محبت آنها تشکر می‌کنیم.

کشتار صبر و شتیلا فجیع ترین قتل عام در تاریخ جنگ اعراب و اسرائیل است

سید حسن نصرالله در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به کشتار 40 سال پیش صبرا و شتیلا گفت: این کشتار نه تنها علیه فلسطینیان انجام شد، بلکه منجر به شهادت 1900 لبنانی و 3500 شهید فلسطینی شد.

وی تاکید کرد: کشتار صبرا و شتیلا بزرگترین و فجیع ترین قتل عام در تاریخ جنگ‌های اعراب و اسرائیل است و عاملان آن از مجازات فرار کردند.

سید حسن نصرالله در پاسخ به کسانی که می‌گویند «لبنان ما، لبنان شما نیست» با اشاره به اینکه کشتار صبرا و شتیلا بخشی از فرهنگ شماست و خدا را شکر ما شباهتی به شما نداریم، افزود: در مقابل فرهنگ زشت انتقام جویی شما، فرهنگ ما زندگی و حیات است که باعث می‌شود، هنگام آزادسازی مناطق خود از مزدوران انتقام نگیریم.

دبیرکل حزب الله لبنان با اشاره به ضمانت‌ های آمریکا گفت: این ضمانت‌‌ها نه از لبنانی‌ها و نه فلسطینی‌ها در کشتار صبرا و شتیلا یا هیچ جای دیگر محافظت نکرد.

وی افزود: هرکس ضمانت‌های آمریکا را بپذیرد، مانند این است که پذیرفته گردن مردان، زنان، کودکان و نوزادان در شکم مادران خود را برای بریدن تحویل دهد.

سخنان نصرالله خطاب به جوانان فلسطینی

سید حسن نصرالله در بخش دیگری از سخنانش خطاب به جوانان فلسطینی و جوانان کرانه باختری گفت: به شما به خاطر پایبندی شما به اصول و مبادی و حضور در میدان درود می فرستیم.

استقبال نصرالله از موضع حماس برای تجدید روابط با سوریه

دبیرکل حزب الله لبنان با اشاره به بیانیه جنبش حماس درباره برقراری روابط با سوریه افزود: بیانیه اخیر رهبری حماس در مورد تجدید و تقویت روابط با سوریه، موضع بسیار عالی است و ما به این گزینه احترام می گذاریم.

سید حسن نصرالله گفت: اولویت فلسطین و آرمان‌های فلسطین و مقابله با دشمن، همانطور که در بیانیه حماس آمده است، بر همه مواضع حاکم خواهد بود.

وی تاکید کرد: رهبری و مردم سوریه پشتیبان واقعی مردم فلسطین خواهند بود و برای آنها فداکاری خواهند کرد.

مقاومت تنها راه بازپس گیری حقوق ملت فلسطین

دبیرکل حزب الله لبنان با بیان اینکه بیانیه حماس از موضعی صحیح صادر و اقدامی درست و بسیار مهم است و همه نیروهای مقاومت باید متحد شوند، افزود: مقاومت و نه عجز و التماس، تنها راه بازپس گیری حقوق(ملت فلسطین) است.

هشدار مجدد نصرالله به صهیونیست‌ها درباره استخراج میادین گازی لبنان

سید حسن نصرالله در بخش دیگری از سخنانش به مناقشه مرزی بین لبنان و فلسطین اشغالی پرداخت و با اشاره به اینکه لبنان در برابر فرصتی طلایی و تکرار نشدنی است، افزود: با استخراج گاز می‌تواند برای حل بحرانش استفاده کند.

وی گفت: ما پیامی بسیار جدی در قبال هرگونه استخراج گاز از میدان کاریش، قبل از اینکه لبنان به مطالبات بر حق خود برسد، ارسال کردیم.

سید حسن نصرالله تاکید کرد: ما به اسرائیل در خصوص برداشت گاز از میدان کاریش قبل از اینکه لبنان به حقوق خود برسد، هشدار می‌دهیم و این یک خط قرمز است.

اسرائیلی‌ها می‌دانند مقاومت در تهدیدات خود جدی است

دبیرکل حزب الله لبنان با بیان اینکه با هدف استخراج گاز برای لبنان فرصت واقعی برای مذاکره دادیم و به دنبال ایجاد مشکل نبودیم، تاکید کرد: ما در مذاکرات تعیین مرزها حضور نداریم و همه چشم‌مان به کاریش و موشک‌هایمان است.

وی افزود: من فکر می‌کنم اسرائیلی‌ها، آمریکایی‌ها و دیگران اطلاعات کافی در مورد جدیت مقاومت دارند که (مقاومت) «با این موضوع شوخی نمی‌کند» و اگر رویارویی به ما تحمیل شود، آماده آن هستیم.

 تصمیم جدید سازمان ملل درباره ماموریت یونیفل، دام اسرائیلی است

دبیرکل حزب الله لبنان درباره تصمیم اخیر نیروهای چندملیتی وابسته به سازمان ملل در لبنان گفت: تصمیم اخیر در مورد نیروهای یونیفل حمله و تجاوز به حاکمیت لبنان و نشان دهنده ضعف  دولت و عدم حضور آن در صحنه است.

سید حسن نصرالله تاکید کرد: آخرین تصمیم در مورد یونیفل مین و دام اسرائیلی است و هرکس در پس آن قرار دارد، یا نادان است یا توطئه کننده.

سید حسن نصرالله در ادامه سخنان خود با بیان اینکه تصمیم اخیر در مورد یونیفل درها را به روی خطرات بزرگی باز می‌کرد، موضع گیری دولت را در این زمینه خوب توصیف کرد.

به گزارش تسنیم، هفته گذشته شورای امنیت سازمان ملل متحد ماموریت «یونیفل» (نیروهای موسوم به حافظ صلح سازمان ملل مستقر در لبنان) را برای یک سال دیگر تمدید کرد. اما این بار یک بند جدید به بندهای مربوط به ماموریت این نیروها در لبنان اضافه شده است.

در بیانیه سازمان ملل به این منظور آمده که «یونیفیل برای انجام وظایف محوله نیازی به مجوز یا اجازه قبلی از کسی ندارد و اجازه دارد به طور مستقل عملیات خود را انجام دهد».

سازمان ملل در این بیانیه از دولت لبنان خواسته تا آزادی حرکت و عمل یونیفل در مرزهای جنوبی این کشور را تضمین کند.

نباید خلأ ریاست جمهوری در لبنان اتفاق بیافتد

دبیرکل حزب الله لبنان در سخنان خود به تشکیل دولت جدید در لبنان هم اشاره کرد و گفت: در خصوص تشکیل دولت امید زیادی داریم و معتقدیم نباید خلاء ریاستی ایجاد شود.

سید حسن نصرالله گفت: همه باید امتیاز بدهند، انتخابات ریاست جمهوری باید در تاریخ قانون اساسی برگزار شود و تهدید راه به جایی نمی‌برد.

دبیرکل حزب الله لبنان افزود: رئیس جمهور آینده کشور برای ادای وظایف قانونی و قانون اساسی خود، باید وسیع ترین پایگاه سیاسی و مردمی ممکن را داشته باشد.

وی تاکید کرد: ما از دعوت‌ها و درخواست‌ها برای دستیابی به توافق بر سر رئیس‌ جمهور و برگزاری جلساتی به دور از  چالشزایی و وتوها حمایت می‌کنیم.

سید حسن نصرالله درباره اتفاقات اخیر در خصوص بانک‌های لبنانی نیز گفت: برخورد امنیتی کافی نیست و مسئولان باید برای یافتن راهکارهای واقعی، هسته بحران و گروه فوق العاده تشکیل دهند.

وی تاکید کرد: هر مشکلی که در لبنان و در منطقه ما را احاطه کند، جز پیروزی سرنوشت دیگری ندارد و در برابر ما وجود ندارد و مردم ما می توانند، خواست و اراده خود را تحمیل کنند.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور صبح امروز پنجشنبه در آغاز دومین روز سفر خود به ازبکستان، در هتل محل اقامت خود، در دیدار «ژانگ مینگ» دبیرکل سازمان همکاری شانگهای، با تشریح روند اقدامات جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در این سازمان، ظرفیت‌های گسترده جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های سیاسی، فناوری، اقتصادی و ترانزیتی را تبیین کرد.

رئیسی آمادگی کشورمان را برای همکاری با کشورهای عضو و نیز سازمان همکاری شانگهای در عرصه‌های مختلف اشاره شده، اعلام کرد.

«ژانگ مینگ» دبیرکل سازمان همکاری شانگهای نیز در این دیدار با اشاره به اقدامات دبیرخانه این سازمان برای عضویت دائمی جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه منطقه‌ای، تصریح کرد: روز گذشته به همراه آقای امیرعبدالهیان معاهده پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای را امضا کردیم که دارای چهل سند است. با انجام این اقدامات در سال آینده ایران به عنوان عضو دائم سازمان همکاری شانگهای در اجلاسیه شرکت خواهد کرد.

ژانگ مینگ اظهار داشت: ایران کشوری بزرگ و تاثیرگذار است که می‌تواند نقش بسزایی در امنیت منطقه و جهان ایفا کند. جمهوری اسلامی ایران همچنین به عنوان یک کشور بزرگ در منطقه با تکیه بر اشتراکات تاریخی و تمدنی گسترده‌ای که با کشورهای منطقه دارد، روابط سیاسی و تجاری خوبی با اعضای سازمان همکاری شانگهای دارد.

وی با اشاره به تعاملات ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای در 21 سال گذشته در زمینه‌های مختلف گفت: ایران برای اعضای این سازمان ناشناخته نیست.

نشست روسای جمهوری کشورهای عضو شانگهای به ریاست «شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان برگزار شده است.

در این نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از جمله هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان حضور دارند.

همچنین ژانگ مینگ، دبیر کل سازمان همکاری شانگهای و روسلان میرزایف، رئیس کمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای ضدتروریسم این سازمان در این نشست حضور دارند.

در ابتدای این نشست، به صورت رسمی، عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای توسط رییس جمهور ازبکستان اعلام شد که با تشویق حاضران همراه شد.

در ادامه هر یک از سران شرکت کننده در این اجلاس سخنرانی‌های مستقلی ارایه کرده و به تشریح مواضع کشورهای متبوع خود نسبت به تحولات بین‌المللی و همچنین همکاری‌های ذیل این سازمان پرداختند.

شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین در این نشست با برشمردن مزیت‌های این اجلاس در همکاری‌های منطقه‌ای گفت که این سازمان می‌تواند به تقویت کشورهای در حال توسعه ختم شود.

رئیس جمهوری چین همچنین با حمایت از ریاست هند بر این سازمان گفت: ما از ریاست هند برای سال آینده حمایت خواهیم کرد.

نارندرا مودی، نخست وزیر هند نیز با تاکید بر اهمیت این سازمان، گفت که سازمان همکاری‌های شانگهای برای دنیا مهم است.

وی با اشاره به پیش بینی‌ها درباره رشد 7.5 درصدی اقتصاد چین در سال جاری گفت: از این که اقتصاد ما در میان اقتصادهای با سریعترین رشد در جهان به شمار می رود، خرسند هستم.

مودی تاکید کرد که قصد دارد کشورش را به عنوان قطب تولید تبدیل کند و افزود: جهان در حال پیروزی بر همه ‌گیری کرونا است و بخاطر این بیماری و بحران اوکراین، اختلالات متعددی در زنجیره تامین جهانی ایجاد شده بود. ما می خواهیم هند را به مرکز تولید بدل کنیم.

ولادیمیر پوتین نیز در این جلسه گفت: بر این باور هستیم که سازمان همکاری شانگهای می تواند فعالیت‌های گسترده داشته باشد.

وی گفت که از توسعه همکاری با کشورهای علاقمند به همکاری با سازمان شانگهای را حمایت خواهد کرد.

پوتین با اشاره به عضویت ایران در این سازمان گفت: بر این باور هستیم که عضویت کامل ایران یک تغییر مثبت خواهد بود. ایران نقش مثبت برای صلح بین‌المللی بازی می‌کند.

شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان نیز در سخنانی کشورش را قربانی تروریسم اعلام کرد و خواستار همکاری جمعی برای مقابله با این پدیده و محو کامل آن شد.

وی در عین حال صلح در افغانستان را صلح در پاکستان و دیگر کشورهای منطقه توصیف کرد و گفت: ما نیازمند صلح واقعی و بلندمدت در منطقه هستیم.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان به دعوت رسمی همتای ازبکستانی خود و به منظور دیدار رسمی دوجانبه و نیز شرکت در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، به ازبکستان سفر کرده است.

در ادامه مشاهدات خبرنگار تسنیم از این سفر را بخوانید: «به سمرقند خوش آمدید»؛ تماشای این جمله که به فارسی روی دیوارهای نه چندان بلند فرودگاه نوشته شده، همان ابتدا برای ما مشخص می‌کند که وارد یکی از حوزه‌های تمدنی ایران شده‌ایم؛ جایی که نام ایران شناخته‌شده‌تر از هر نام دیگری است.

دولت ازبکستان اساسا از چند سال پیش تصمیم گرفت تا با توجه به وضعیت منابع طبیعی در این کشور و عدم دسترسی راحت به برخی از منابع معدنی برای کسب درآمد، اقتصاد خود را بر مبنای توسعه گردشگری و صنعت توریسم بارتعریف کند. همین مساله باعث شده تا سمرقند به عنوان یکی از شهرهای تاریخی این کشور، به عنوان محلی برای برگزاری اجلاس‌ها و نشست‌های بین‌المللی انتخاب شود.

در همین راستا، شهرکی با نام «راه ابریشم» از دو سه سال پیش در حومه‌ی شهر ساخته شده تا محل اسکان سران کشورهای خارجی و دیپلمات‌های بین‌المللی باشد؛ شهرکی که با تدابیر بسیار ویژه‌ی امنیتی محافظت می‌شود و اساسا امکان ورود و خروج بدون درنظر گرفتن سختگیرانه‌ترین پروتکل‌های حفاظتی وجود ندارد.

با این حال و با هزار ترفند، مجوز تردد در شهر را از مقامات محلی گرفتیم؛ البته با حضور سنگین تیم اسکورت! چرخی که در شهر زدیم، متوجه شدم که با مردمی آرام و قانون‌پذیر سروکار داریم که عمدتا نگاه مثبتی به ایران دارند که بی ارتباط با سابقه و پیشنیه تاریخی مشترک دو کشور نیست. به طور ویژه در اماکن تاریخی و دیدنی سمرقند، شنیدن صدای فارسی‌ حرف زدن عموم مردم، کاملا شفاف است و هر روایتی که از تاریخ این کشور می‌شود، حتما با ذکر نام کشورمان همراه است.

در چنین شرایطی، نقطه‌ی تاریک ماجرا نحوه‌ی فعالیت دستگاه دیپلماسی ایران در قبال ازبکستان است. از سال 1381 تاکنون، هیچ رئیس‌جمهوری از ایران به ازبکستان سفر نکرده و آخرین سفر به زمان سیدمحمد خاتمی بازمی‌گردد. همین دوری باعث شده تا دشمنان تمدن شرقی – به طور مشخص، اسرائیل – جا پای خود را سفت کنند و تبدیل به یکی از شرکای موثر ازبکستان شوند.

البته این مساله کاملا قابل تغییر است.

ازبکستان کشور ثروتمندی نیست اما عطش توسعه، باعث شده تا نیاز گسترده به فناوری و صنعت در این کشور احساس شود و اینجا دقیقا همان نقطه‌ای است که ایران می‌تواند به صورت فعالانه حضور داشته باشد؛ چرا که فناوری‌های اروپایی و آمریکا بسیار گرانقیمت هستند ولی فناوری ایرانی قابل توسعه و رقابت در این کشور است: «حسرت»؛ حسرتِ فرصت‌های اقتصادی موجود در بستر فرهنگی مشترک...

غروب پنجشنبه ۱۷ شهریور ماه ۱۴۰۱ کاخ باکینگهام در بیانیه‌ای از درگذشت ملکه الیزابت دوم ملکه انگلستان در سن ۹۶ سالگی خبر داد و هفت دهه سلطنت الیزابت دوم بر بریتانیا و اتحادیه کشورهای مشترک المنافع پایان یافت. خبر مرگ ملکه انگلیس ساعاتی پس از آن اعلام شد که شاهزاده‌های این کشور پس از دریافت خبر وخامت حال او، شتابزده در کاخ «بالمورال» اسکاتلند حضور یافتند و پس از آن بود که شاهزاده «چارلز سوم» پسر ارشد او وارث تاج و تخت انگلیس شد.

در این ۷۰ سال جهان شاهد مداخله جویی‌های دولت انگلیس تحت ریاست ملکه الیزابت دوم در اقصی نقاط گیتی از جمله ایران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز اقدامات خصمانه دولت ملکه علیه جمهوری اسلامی ایران ادامه داشت و هنوز هم به انحاء مختلف ادامه دارد. از دخالت‌های این دولت در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا جدا کردن بحرین از خاک ایران و حمایت‌های نظامی و تسلیحاتی از رژیم صدام حسین در جنگ هشت ساله علیه ایران تا حمایت از قطعنامه‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی و همراهی با آمریکا در اعمال تحریم‌ها و ....

دو ماه بعد از این‌که ملکه الیزابت دوم در دوم ژوئن ۱۹۵۳ رسما تاجگذاری کرد، کودتای ۲۸ مرداد رخ داد. در ۱۹ اوت سال ۱۹۵۳ برابر با ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شمسی، دولت مصدق از طریق کودتایی نظامی به سرکردگی سرلشکر فضل‌الله زاهدی و به درخواست مستقیم بریتانیا و کارگردانی آمریکایی‌ها سرنگون شد. گرچه این کودتا در ظاهر با دخالت مستقیم افسران اطلاعاتی آمریکا و نفرات لجستیک سفارت آمریکا و حمایت دولت ایالات متحده انجام شد و برخی اینگونه القا کردند که این کودتا صرفا توسط آمریکا صورت گرفته، ولی براساس مدارک‌ و اسناد تاریخی انگلیس‌ در این کودتا نقش مهم‌ و کلیدی‌ ایفا کرد. 

جدایی بحرین از ایران از دیگر خباثت‌هایی بود که بریتانیا در دوران سلطنت ملکه نسبت به مردم ایران روا داشت. بحرین که روزی جزیی از ایران بود، در دوران قاجاریه در پی ضعف دولت مرکزی و در پی قراردادهایی که دولت انگلیس در سال‌های ۱۸۲۰ ، ۱۸۶۱ ، ۱۸۸۰ و ۱۸۹۲ میلادی با بحرین منعقد کرد تحت نفوذ انگلیس قرار گرفت. گرچه در دوره‌های بعد ایران نسبت به این امر معترض شد و حتی در نوامبر ۱۹۲۷ موضوع بحرین را به جامعه ملل ارجاع داد، ولی عملا ره به جایی نبرد. پس از جنگ جهانی دوم لوایحی در ایران به تصویب رسید و به موجب آن دولت ایران موظف شد که نسبت به احقاق حقوق ایران در بحرین اقدام کند. همچنین دولت ایران در سال ۱۹۵۷ بحرین را به عنوان استان چهاردهم خود اعلام کرد و در ۱۹۵۸ نیز از شیخ سلمان بن احمد الخلیفه شیخ بحرین خواست تا وفاداریش را به دولت ایران نشان دهد.

چندی بعد محمدرضا پهلوی در سفری رسمی به هندوستان در مصاحبه‌ای مطبوعاتی به تاریخ ۴ ژانویه ۱۹۶۹ اعلام کرد که «اگر مردم بحرین خواهان پیوستن به کشورم نباشند‌، ایران از ادعاهای سرزمینی خود نسبت به این جزیره خلیج فارس دست خواهد کشید.» وی گفت: چنانچه سیاست بین‌المللی خواهان آن باشد،‌ ایران نیز خواست مردم بحرین را می‌پذیرد و ایران مخالف استفاده از زور برای حل مسئله ارضی بحرین است. او در پاسخ به این سؤال که آیا پیشنهاد انجام یک انتخابات عمومی یا رفراندومی در رابطه با کسب نظر مردم بحرین را دارد یا خیر؟ گفت: نمی‌خواهم در این زمان وارد جزییات مربوط به این سؤال شوم، ولی هر نوع وسیله‌ای که بتواند به روش رسمی و مورد پذیرش شما و ما و تمامی جهان نشانگر خواست مردم بحرین باشد،‌ مطلوب خواهد بود. بحرین ۱۵۰ سال پیش به وسیله انگلیس از ایران جدا شد و اکنون خودش (انگلیس) در حال ترک خلیج فارس است، ولی انگلیس نمی‌تواند آنچه را که از ایران ستانده بدون رضایت این کشور به طرف دیگری بدهد و در عین حال،‌ ایران پس از خروج انگلستان در پی اشغال بحرین نخواهد بود،‌ بنابراین چنین حالت و دوره‌ای یک وضعیت غیر امنیتی ایجاد خواهد کرد.

در نهایت در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۹ در جلسه علنی مجلس سنا، گزارش دولت مبنی بر استقلال بحرین بدون هیچگونه اعتراضی به اتفاق آراء مورد تصویب قرار گرفت. بعد از آن هم نتیجه گیری اعلامیه استقلال بحرین در تاریخ ۱۴ اوت ۱۹۷۱ (سال ۱۳۵۰ ) منتشر شد. دولت ایران تنها یک ساعت پس از استقلال بحرین آن را به رسمیت شناخت. یک روز بعد (‌۱۵ اوت)،‌ بحرین و انگلستان قرارداد دوستی با هدف (مشورت) در مواقع ضروری با یکدیگر امضا کردند و عملا بحرین از خاک ایران جدا شد. 

مراودات دولت ملکه با دولت پهلوی دوم نیز در این مدت در جریان بود و در راستای مناسبات گرم دو کشور، ملکه الیزابت دوم بعد از سفر اردیبهشت  ۱۳۳۸ محمدرضا پهلوی به انگلستان و در پاسخ به این سفر، ۱۱ تا ۱۵ اسفند ۱۳۳۹ به ایران آمد. 

حمایت‌های دولت انگلیس از رژیم پهلوی و رفتارهای ضد مردمی‌اش در این سال‌ها ادامه داشت. آنچنان که در پی قیام پانزدهم‌ خرداد ماه‌ سال‌ ۱۳۴۲ و دستگیری‌ امام‌ خمینی‌ (ره) دولت‌ انگلیس‌ به همراه آمریکا و شوروی‌ حمایت‌ و پشتیبانی‌ خود را از اقدامات‌ رژیم‌ شاه اعلام‌ کردند. البته در سال‌های‌ ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ روابط‌ ایران‌ و انگلیس‌ وارد حساس‌ترین‌ مرحله‌ خود شد.

پس از انقلاب اسلامی ایران و در سال 1358 و در پی تعطیل شدن لانه جاسوسی آمریکا و به درخواست واشنگتن، دولت ملکه اقدام به قطع رابطه با ایران کرد، قطع رابطه‌ای که به مدت هشت سال و تا سال ۱۳۶۷ ادامه داشت. اما بعد از آنکه اقدام به ازسرگیری روابط با ایران کرد، علنا به حمایت از سلمان رشدی پرداخت که در نتیجه آن سه ماه بعد از بازگشایی سفارتخانه‌ها مجددا این روابط از سوی ایران قطع شد.

در همین خصوص «مرتضی مکی» کارشناس مسائل اروپا در گفت‌وگویی با شورای راهبردی روابط خارجی گفت: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی انگلیس تلاش کرد همچنان نقش مخربی را در مواجهه با انقلاب اسلامی ایفا کند و حمایت از گروه‌ها و جریان‌های تجزیه طلب و ضدانقلاب نمونه‌ای از این سیاست‌ورزی لندن در قبال جمهوری اسلامی ایران بود.»

خباثت‌های انگلیس علیه مردم ایران به این‌ها هم ختم نشد و در دوران جنگ هشت ساله تحمیلی رژیم صدام حسین این کشور یکی از حامیان دولت بعثی علیه جمهوری اسلامی ایران بود از کمک‌های تسلیحاتی به این رژیم و حمایت‌هایی که به عمل آورد و اطلاعات محرمانه دفاعی و نظامی ایران که در اختیار رژیم بعث عراق قرار داد. حتی این حمایت‌ها مورد اذعان انگلیسی‌ها نیز قرار گرفته است. در همین زمینه قاضی اسکات در گزارش ۲۰۰۰ صفحه‌ای به پارلمان انگلیس در سال ۱۳۷۵ اعلام کرد که بر خلاف تعهدات بین‌المللی مبنی بر عدم تأمین تسلیحات طرفین درگیر، انگلیس مقادیر زیادی اسلحه غیرمتعارف به ارزش میلیاردها دلار به عراق فروخته بود.  در همین زمینه می‌توان به تحویل تانک‌های چیفتن به عراق به مبلغ یک میلیارد دلار، فروش هواپیماهای جنگنده «هاوک» به مبلغ ۲ میلیارد دلار، تحویل قطعات یدکی تانک، قرارداد فروش جت‌های جنگنده «آلفا» اشاره کرد. خبرگزاری یونایتدپرس در همان اوایل جنگ در گزارشی از انعقاد قرارداد سری انگلیس با صدام برای تحویل تانک‌های چیفتن خبر داده بود.

«جک استراو» وزیر خارجه پیشین انگلیس در کتابش می‌نویسد: «ایرانی‌ها همچنین نگرانی قابل درکی درباره کلک زدن‌های بریتانیا داشتند. بریتانیا بخشی از‌ تانک‌هایی را که ایران (در زمان شاه) هزینه شان را پرداخت کرده بود، مجدداً به صدام حسین فروخته و او در جنگ ایران و عراق از‌تانک‌های خود ایران علیه او استفاده کرده بود.»

سازمان ملل متحد نیز در گزارشی به کمک‌های کشورهای غربی به برنامه‌های تسلیحاتی عراق اشاره و اعلام کرد: «عراق تسلیحات خود را از ۱۵۰ شرکت آلمانی و آمریکایی و انگلیسی تهیه کرده است. براساس گزارش‌ها دولت عراق از سال ۱۹۷۵ توسط ۸۰ کمپانی آلمانی، ۲۴ شرکت آمریکایی و حدود ۱۲ شرکت انگلیسی و چند شرکت سوئیسی، ژاپنی، ایتالیایی، فرانسوی، سوئدی، برزیلی و آرژانتینی تجهیزات دریافت کرده است.» در دوران جنگ تحمیلی صدام علیه ایران به طور متوسط هر سال ۴۰ خلبان نظامی عراقی در پایگاه نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، آموزش می‌دیدند.

«حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل خاورمیانه در این باره می‌گوید: ملکه انگلیس پس از پیروزی انقلاب اسلامی سیاست‌های دولت انگلیس را با آمریکا علیه جمهوری اسلامی هماهنگ می‌کرد که نمونه آن جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم بعث عراق علیه ملت ایران بود. 

در همین زمینه «جیووانی دی استفانو» وکیل ایتالیایی صدام به تلاش صدام برای به دست آوردن مواد شیمیایی اشاره و عنوان می‌کند: «به‌طور مشخص شرکت‌هایی از انگلیس، آلمان، ایتالیا، هلند و فرانسه در چارچوب تضمین مالی آمریکا به عراق کمک کردند. انگلیس از جنگ بین عراق و ایران خوشحال بود، زیرا در جریان این جنگ قیمت نفت خام برنت شمال به اوج رسیده بود». سازمان ملل متحد نیز در گزارشی صراحتا تصریح کرد که عراق تسلیحات خود را از ۱۵۰ شرکت آلمانی و آمریکایی و انگلیسی تهیه کرده است. دولت عراق از سال ۱۹۷۵ توسط ۸۰ کمپانی آلمانی، ۲۴ شرکت آمریکایی و حدود ۱۲ شرکت انگلیسی و چند شرکت سوئیسی، ژاپنی، ایتالیایی، فرانسوی، سوئدی، برزیلی و آرژانتینی تجهیزات دریافت کرده است. 

«دیوید کرن» دیپلمات سابق آمریکا در بغداد در این باره می‌گوید: دولت انگلیس تنها چند هفته بعد از آنکه عراق از سلاح شیمیایی در حلبچه استفاده کرد، با اعزام یک وزیر کابینه انگلیس به بغداد اعتبارات بازرگانی داده شده به دولت عراق را دو برابر افزایش داد. مجله تایمز مالی چاپ انگلیس نیز در همین باره نوشت: «یک شرکت انگلیسی مقادیر زیادی گلوله‌های حاوی گازهای سمی چون هنسلین، ترونیات و نیز بمب‌های آتش زا (شبیه بمب‌هایی که آمریکا در ویتنام به‌کار برد) را به عراق صادر کرد.»

پس از پایان جنگ هم این سیاست‌های خصمانه علیه ایران به اشکال مختلف ادامه یافت از جمله در همراهی برای صدور شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران درباره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز این کشور و همراهی با آمریکا در اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ملت ایران. قطعنامه‌های (۱۷۳۷)، (۱۷۴۷)، (۱۸۰۳)، (۱۸۳۵)، (۱۸۸۷) و (۱۹۲۹).

دولت ملکه پس از حصول توافق 2015 نیز به همراه دو عضو دیگر اروپایی برجام به تعهدات خود در پی خروج یکجانبه دونالد ترامپ از این توافق عمل نکرده و در خرداد ماه گذشته به همراه آلمان و فرانسه و در همراهی با آمریکا بانی قطعنامه‌ای در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد، بیانیه‌ای که در ساعات پایانی چهارشنبه (۱۸ خرداد ماه) به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران ارائه و با ۳۰ رای مثبت، دو رای منفی چین و روسیه و سه رای ممتنع لیبی، پاکستان و هند به تصویب رسید.

بریتانیا اخیرا نیز بیانیه‌ای به همراه این دو کشور درباره برنامه هسته‌ای ایران صادر و ادعاهایی بی اساس را علیه ایران مطرح کرد. در این بیانیه آمده است: «هنگامی که در حال نزدیکتر شدن به یک توافق بودیم، ایران مسائل جداگانه‌ای را دوباره باز کرد که به تعهدات الزام‌آور قانونی تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) و توافق پادمانی انجام شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط است. این درخواست اخیر تردیدهایی جدی در قصد و تعهد ایران برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌آمیز درباره برجام ایجاد کرده است. موضع ایران با تعهدات الزام‌آور قانونی در تناقض بوده و چشم‌انداز احیای برگام را تضعیف می‌کند».

البته در این مدت شاهد مداخلات سفرای این کشور در تهران در امور داخلی ایران بودیم که از آن جمله می‌توان به دخالت‌های بی جای «رابرت مک ایر» سفیر پیشین انگلیس در تهران اشاره کرد. مک ایر بارها و بارها در طول دوران سفارتش به وزارت امور خارجه ایران احضار شد. از جمله دی ماه ۱۳۹۸ به خاطر حضور در تجمع غیرقانونی مقابل دانشگاه امیرکبیر. «راب مک ایر» سفیر انگلیس در تهران در حالی که در این تجمع غیرقانونی حضور یافته و در حال تهیه فیلم و عکس بود از سوی نیروهای پلیس ایران دستگیر و پس از مشخص شدن هویتش آزاد شد. 

علاوه بر این، لندن مدت‌هاست به پایگاه‌ رسانه‌های نفاق پراکن فارسی زبان از جمله بی.بی.سی فارسی، ایران اینترنشنال و اخیرا ایندیپندنت فارسی تبدیل شده است و بارها این موضوع مورد اعتراض جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته ولی دولت بریتانیا به این اعتراضات وقعی ننهاده است.

از سوی دیگر این کشور در پی اقدام دولت آلبانی در قطع یکجانبه روابط سیاسی و دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران با ادعای حمله سایبری ایران علیه آلبانی و در همنوایی با واشنگتن اتهامات بی اساس آلبانی را تکرار کرد. گرچه این کشور در رویکردی دوگانه در قبال حملات سایبری به زیرساخت‌های ایران از جمله تاسیسات هسته‌ای ایران سکوت پیشه کرده است. 

کشور ترکمنستان دارای ذخایر عظیم گازی است و بخش مهمی از درآمدهای این کشور از منابع گازی تأمین می‌شود. نگاه به گاز در این کشور عمدتا شامل دو محور می‌شود: اولا گاز ابزاری برای ایجاد رفاه مردم است؛ بنابراین گاز در بخش خانگی ترکمنستان رایگان است.

ثانیا گاز از دو طریق پیشران توسعه کشور قلمداد می‌شود؛ از طریق فروش گاز به صورت غیرمستقیم به واحدهای صنعتی مصرف‌کننده گاز و از طریق صادرات مستقیم گاز با خط لوله با قیمت بسیار ارزان و صادرات حداکثری آن به منظور کسب درآمد بیشتر. به طور کلی از منظر تجارت گاز، راهبرد ترکمنستان عمدتا بر دو موضوع «متنوع‌سازی» سبد صادرات و «فروش در مرز خود» قرار دارد.

*صادرات گاز به ایران سودآورترین گزینه صادراتی ترکمنستان از منظر اقتصادی است

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «ملاحظات و الزامات راهبردی تجارت انرژی ایران و ترکمنستان» با اشاره به ظرفیت همکاری ایران و ترکمنستان در حوزه انرژی عنوان کرده است: بررسی گزینه‌های تجارت گاز ترکمنستان نشان می‌دهد با توجه به مشکلات ترکمنستان برای اجرای خطوط لوله تاپی و ترانس کاسپین و همچنین تمایل این کشور به تنوع بخشی به مقاصد صادرات گاز خود علاوه بر روسیه و چین، ایران گزینه‌ای مطلوب‌تر برای بازار گاز ترکمنستان خواهد بود. از طرف دیگر به دلیل نزدیکی مسافت انتقال گاز، صادرات گاز به ایران سودآورترین گزینه صادراتی ترکمنستان از منظر اقتصادی است.

همچنین از آنجا که ترکمنستان سیاست فروش گاز در مرز را دنبال می‌کند، ایران مطلوب‌ترین مقصد صادراتی ترکمنستان خواهد بود. از سوی دیگر، ترکمنستان می‌تواند از طریق ایران به دیگر بازارها نظیر ترکیه، هند، پاکستان، عراق دست یابد، این درحالی است که مسیرهای جایگزین آن بسیار پرهزینه است.

با این وجود، باید توجه داشت که ترکمنستان در حال تنوع بخشی در گزینه‌های صادراتی خود است و ایران بایستی با سرعت بیشتری در مورد تعامل با این کشور در حوزه انرژی تصمیم‌گیری کند.

بر این اساس و با توجه به اینکه راهبرد کلان ایران بایستی تبدیل شدن به قطب (هاب) انرژی منطقه باشد، پیشنهاد می‌شود راهبرد کشور تعامل حداکثری با ترکمنستان به منظور واردات گاز از این کشور باشد. گفتنی است اگرچه معاوضه (سوآپ) گازی با این کشور برای احیای روابط دو کشور ضروری بوده است؛ اما با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور، راهبرد ایران بایستی مبتنی بر خرید و فروش گاز (واردات و صادرات) قرار گیرد.

*4 محور استراتژیک برای همکاری انرژی ایران و ترکمنستان زیر ذره‌بین

در ادامه پیشنهادهایی به منظور توسعه تعاملات ایران با ترکمنستان با تکیه بر تعاملات انرژی ارائه می‌شود:

الف) واردات حداکثری گاز از ترکمنستان: یکی از الزامات راهبرد تبدیل شدن ایران به قطب (هاب) انرژی منطقه، واردات گاز از کشورهای منطقه است. در این بین با توجه به ذخایر بالای گاز در ترکمنستان و کاهش هزینه گاز دریافتی به دلیل مسافت کم انتقال، واردات گاز از این کشور اهمیت راهبردی دارد. از این رو، ایران بایستی کل گاز مازاد ترکمنستان را وارد کند.

با توجه به داده‌های بین‌المللی، میزان تولید گاز طبیعی ترکمنستان در سال 2010 معادل 40.1 و در سال 2020 معادل 66 میلیارد متر مکعب بوده است. این میزان در سال 2021 افزایش چشمگیری یافت و به 79.3 میلیارد متر مکعب رسید که بالاترین سطح نسبت به یک دهه گذشته بوده است.

مطابق پیش‌بینی‌ها میزان تولید گاز این کشور در سال 2030 به 89 میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت که با فرض میزان مصرف 51 میلیارد متر مکعبی، تا سال 2030، 47 میلیارد متر مکعب ظرفیت مازاد صادرات گاز خواهد بود.

بر اساس بازارهای گاز ترکمنستان، در گام اول (میان‌مدت)، ظرفیت واردات به میزان 15-20 میلیارد متر مکعب برای ایران فراهم است که به معنای استفاده از حداکثر ظرفیت دو خط لوله فعلی بین دو کشور است.

همچنین با توجه به تحولات اخیر جنگ اوکراین، امکان واردات گاز روسیه از مسیر ترکمنستان با توسعه زیرساخت خط لوله وجود دارد. در گام دوم (بلندمدت) نیز ایران بایستی با حضور در توسعه میادین گازی ترکمنستان، همانند چین راهبرد توسعه میدان و خرید گاز از این کشور را دنبال کند و بر ظرفیت وارداتی خود بیفزاید.

ب) ترانزیت و معاوضه (سوآپ) فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و استفاده از مشارکت بخش خصوصی در حوزه فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی: با توجه به موقعیت محصور در خشکی ترکمنستان، ایران می‌تواند اقدام به ترانزیت و سوآپ این محصولات مبتنی بر موقعیت جغرافیایی خود کند.

یکی از زیرساخت‌های مهم در این حوزه، مسیر ترانزیت شمال به جنوب ایران (از بندر چابهار به سرخس) است که فرصت‌های مناسبی برای گسترش تعاملات و مبادلات تجاری میان دو کشور به ویژه فروش محصولات پتروشیمی این کشور فراهم می‌آورد. در این حوزه، می‌توان از مشارکت بخش خصوصی نیز استفاده کرد.

ج) ایجاد اتاق تسویه دوجانبه: خرید متقابل یا تجارت دوجانبه علاوه بر ایجاد تعادل در تراز تجاری، می‌تواند ریسک تجارت خارجی در شرایط چالش‌های بین‌المللی را به شدت کاهش دهد. در همین راستا و به منظور توسعه تجارت دوجانبه، تشکیل اتاق‌های تسویه در شرایط اعمال محدودیت‌های بانکی، می‎‌تواند به عنوان کانال امن و بدون ارتباط با نظام‌های مالی تحت کنترل غرب عمل کند.

علاوه بر آن، در صورت استفاده از این سیستم، تجارت بین کشورهای مختلف ارزان‌تر خواهد بود. استفاده از این روش موجب تسهیل و تنوع در روش‌های پرداخت تجارت خارجی و کاهش ریسک ارزی کشور نیز می‌شود. درحال حاضر، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه از اتاق‌های تسویه پایاپای تجاری در تجارت خارجی خود بهره می‌برند.

اتاق‌های تسویه پایاپای چین با روسیه، چین با گروه بریکس، ژاپن با چین، کشورهای حاشیه خلیج فارس با یکدیگر و چین، روسیه با ایتالیا، روسیه با برزیل، عربستان با چین و عربستان با هند ازجمله این اتاق‌های تسویه به شمار می‌روند. با توجه به اینکه ایران واردات گاز از ترکمنستان دارد امکان ایجاد و توسعه اتاق تسویه بین دو کشور فراهم است.

د) صدور خدمات فنی و مهندسی به ویژه مشارکت در طرح‌های پتروشیمی ترکمنستان: با توجه به کثرت منابع نفت و گاز در ترکمنستان اقتصاد این کشور به شدت در حال رشد است و طرح‌های بزرگی در آن انجام شده و یا در حال انجام است.

از جمله این موارد می‌توان به توسعه میادین نفت و گاز، توسعه صنعت پتروشیمی، توسعه خطوط لوله نفت و گاز، ساخت دهکده المپیک و فرودگاه عشق‌آباد اشاره کرد. گرچه مشارکت شرکت‌های بین‌المللی نظیر پتروناس مالزی، گازپروم روسیه و سی‌ان‌پی‌سی چین در این طرح‌ها بسیار زیاد بوده اما ایران حضور جدی و اثرگذاری در این عرصه نداشته است. با فعال شدن دستگاه دیپلماسی میان ایران و ترکمنستان، یکی از مسیرهای تعامل تجاری با این کشور، می‌تواند انتقال خدمات فنی و مهندسی باشد.

«سید مجتبی حسینی» نماینده مقام معظم رهبری در عراق با انتشار ویدئویی در یوتیوب راهپیمایی اربعین را راهپیمایی وحدت خواند و اظهار داشت: بسیاری از افراد از کشورهای مختلف جهان و از مذاهب مختلف اسلامی و حتی از پیروان دیگر ادیان در این راهپیمایی شرکت می‌کنند و این امر بیانگر این است که راهپیمایی اربعین، راهپیمایی وحدت امت اسلامی بلکه وحدت انسانی است.

وی با بیان این که ما می‌توانیم راهپیمایی اربعین را معجزه عصر حاضر بدانیم، تاکیدکرد: این راهپیمایی، نماد عزت، کرامت، بخشش، محبت و برادری است و ما همه اینها را با چشمان خود شاهد بودیم.

نماینده مقام معظم رهبری در عراق اظهار داشت: راهپیمایی ما در اربعین، باید همان ثمراتی را به همراه داشته باشد، که حرکت حضرت زینب(س) و امام زین‌العابدین(ع) از کربلا به کوفه و از کوفه به شام به دنبال داشت.

وی در این باره توضیح داد: اهل بیت پیامبر (ص) در این حرکت توانستند عزت اسلام و خیانت و ذلت دشمنان را به تصویر کشند و پیام ما نیز امروز باید همان پیام باشد. پیام تولی و تبری. تبری از دشمنان خداوند و مستکبران و یزید زمان و تولی به اولیای خداوند و هر آنکه جمله لاإله الا الله را بر زبان رانده و از خداوند عز و جل عزت انسانیت را خواستار است. 

«سید مجتبی حسینی» در پایان از جانب خود و مقام معظم رهبری از مردم عراق تشکر و قدردانی و برای آنان آرزوی توفیق کرد.

1. مصرف ماست کم‌ چرب و پاستوریزه، لیموترش و یا آبلیمو همراه با وعده های غذایی می تواند از مسمومیت جلوگیری کند.

2. به دلیل گرمی هوا و جلوگیری از گرمازدگی از دوغ های پاستوریزه بسته بندی استفاده کنید. مقداری نعنا و پونه خشک به دلیل خاصیت ضدعفونی کننده به همراه داشته باشید و به همراه دوغ میل کنید.

3. از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه به ویژه پنیر، کره و شیر محلی که به صورت فله است خودداری کرده و از لبنیات دارای بسته بندی بهداشتی استفاده کنید.

4. بهتر است هنگام سفر، شیر مصرف نشود، چرا که علاوه بر فاسد شدن سریع آن سبب نفخ و مشکلات گوارشی می‌شود. بنابراین بهتر است به جای آن برای تامین نیازهای بدن به کلسیم از دوغ، ماست و پنیر استفاده شود.

5. از خوردن سالاد و سبزی های خام خودداری شود، اما استفاده از سبزی های پخته شده مثل سیب زمینی، کدو و هویج در کنار غذای می تواند از یبوست در طول سفر پیشگیری کرده و توصیه می شود که مورد استفاده قرار گیرد.

6. غذاهای پخته شده نباید بیش از دو ساعت در دمای محیط نگهداری شود و بیشتر از یک بار نباید گرم شود. از نگهداری غذای پخته شده برای وعده های بعدی پرهیز شود و غذای مانده حتی پس از گرم شدن، به هیچ وجه خورده نشود.

7. به جای مصرف تخم مرغ نیمرو، بهتر است تخم مرغ آب پز و سفت شده مصرف شود تا علاوه بر هضم بهتر، امکان آلودگی کمتری نیز داشته باشد.

8. برای پیشگیری از گرمازدگی از شربت های خاکشیر و تخم شربتی که در موکب های بین راه ارائه می شود، تهیه و میل کنید.

9. به دلیل گرمی هوا بهتر است روزانه تا 6 لیوان آب بنوشید، اما از سلامت آب آشامیدنی خود اطمینان داشته باشید.

10. میوه ها را قبل از مصرف با دقت با آب سالم شست و شو دهید و  پوست آن را جدا کنید.

11. مصرف چای را فراموش نکنید، از نوشیدن چای و مایعات داغ در لیوان های یک بار مصرف شفاف خودداری و سعی کنید لیوان شخصی به همراه داشته باشید.

12. برای جلوگیری از یبوست مواد غذایی ملین مثل انجیر و آلو به همراه خود داشته باشید.

13. در طول راه، به عنوان تنقلات، مقداری آجیل مثل نخودچی، کشمش، خرما، توت خشک، انجیر خشک، انواعی از مغزهایی که بسته بندی بهداشتی دارد، به همراه داشته باشید.

14. به دلیل گرمی هوا از مصرف غذاهای حاوی نمک زیاد خودادری شود، چرا که مصرف نمک زیاد باعث افزایش تشنگی و از دست دادن آب بدن می شود و می تواند فرد را مستعد گرمازدگی کند.

15. تا حد امکان از مصرف غذا‌های پرچرب و شور خودداری کرده تا خطر ابتلا به بیماری‌های گوارشی کاهش یابد.

16. اگر فرد زائر مبتلا به دیابت است توصیه می شود در مصرف مواد قندی و شیرینی در طول مسیر خودداری شود.

17. اگر فرد زائر مبتلا به فشارخون بالا است، توصیه می شود از خوردن غذاهای شور و پرنمک خودداری شود.