سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش پرتاب موفقیت آمیز سه محموله تحقیقاتی توسط ماهواره‌بر سیمرغ ایران به پایگاه خبری هیل، وابسته به کنگره گفت که ایالات متحده نگران توسعه وسایل پرتاب فضایی ایران است و می‌گوید این خطر جدی وجود دارد که تهران برنامه موشکی بالستیک خود را توسعه دهد و روزی بتواند از آن برای حمل کلاهک هسته‌ای استفاده کند.

این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا مدعی شد: برنامه فضایی ایران که تهران آن را برای اهداف غیرنظامی توصیف می‌کند، نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است که از ایران می‌خواهد فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک و طراحی‌شده برای حمل سلاح‌های هسته‌ای، از جمله پرتاب‌ها را انجام ندهد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه ادعا کرد: «ایالات متحده همچنان به استفاده از همه ابزارهای منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای خود برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر برنامه‌های موشکی ایران ادامه می‌دهد و از دیگر کشورها می‌خواهد تا اقداماتی را برای رسیدگی به فعالیت‌های توسعه موشکی ایران انجام دهند.»

روز پنجشنبه سخنگوی فضایی وزارت دفاع ایران اعلام کرد: ماهواره‌بر «سیمرغ» سه محموله تحقیقاتی را با موفقیت به فضا پرتاب کرد. سید احمد حسینی سخنگوی فضایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ضمن اعلام این خبر، گفت: پس از دستیابی کشور به توانمندی بومی فضایی و ایجاد قابلیت پرتاب ماهواره‌های کوچک با ماهواره برهای سفیر و قاصد، توسعه پرتابگرهای با قابلیت بالاتر مد نظر قرار گرفت و در همین راستا طراحی و توسعه پایگاه فضایی حضرت امام خمینی (ره) و ماهواره‌بر سیمرغ در برنامه صنعت فضایی کشور قرار گرفت.

وی در خصوص عملکرد ماهواره‌بر سیمرغ، افزود: در این پرتاب عملکرد اجزای پایگاه فضایی و عملکرد مراحل ماهواره‌بر به درستی انجام و در نهایت اهداف تحقیقاتی مد نظر از این پرتاب محقق شد.

سخنگوی فضایی وزارت دفاع تاکید کرد: در این مأموریت تحقیقاتی فضایی، برای نخستین بار سه محموله تحقیقاتی به صورت همزمان به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری و با سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه پرتاب و محقق گردید.

حسینی با بیان اینکه در این پرتاب داده‌های تله متری از فرایند پرتاب به طور کامل احصا شد، گفت: با تطبیق داده‌ها و تطبیق عملکردها، برنامه‌ریزی لازم جهت پرتاب عملیاتی انجام خواهد شد.

سیداحمد حسینی سخنگوی فضایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از پرتاب موفق سه محموله تحقیقاتی توسط ماهواره‌بر سیمرغ خبر داد.

وی درباره این خبر اظهار داشت: پس از دستیابی کشور به توانمندی بومی فضایی و ایجاد قابلیت پرتاب ماهواره های کوچک با ماهواره برهای سفیر و قاصد، توسعه پرتابگرهای  با قابلیت بالاتر مدنظر قرار گرفت و در همین راستا طراحی و توسعه پایگاه فضایی حضرت امام خمینی ( رحمه الله علیه) و ماهواره بر سیمرغ در برنامه صنعت فضایی کشور قرار گرفت.

حسینی در خصوص عمکرد ماهواره بر سیمرغ  گفت: در این پرتاب عملکرد اجزای پایگاه فضایی و عملکرد مراحل ماهواره‌بر به درستی انجام و در نهایت اهداف تحقیقاتی مدنظر از این پرتاب محقق شد.

وی خاطرنشان کرد: در این مأموریت تحقیقاتی فضایی، برای نخستین بار 3 محموله تحقیقاتی به صورت همزمان به ارتفاع 470 کیلومتری و با سرعت 7350 متر بر ثانیه پرتاب و محقق  شد.

وی با بیان اینکه در این پرتاب داده‌های تله متری از فرایند پرتاب به طور کامل احصا شد افزود: با تطبیق داده‌ها و تطبیق عملکردها، برنامه‌ریزی لازم جهت پرتاب عملیاتی انجام خواهد شد.

حضرت عیسی مسیح وجایگاهش نزد مسلمانان

حضرت عیسی بن مریم(ع) پیامبر بزرگ الهی و اولوالعزم، در روز 25 دسامبر سال اول میلادی، 622 سال قبل از هجرت پیامبر بزرگ اسلام(ص)، در بیت لحم واقع در سرزمین فلسطین به دنیا آمد این روی داد در قرآن کریم ذکر شده است با تفصیل وقایع که بر سر مریم مادر او. آمده است ؛ درقرآن کریم از حضرت عیسی سخن زیاد گفته شده واو یکی از الگوهای بشریت معرفی گردیده است ؛ نگاه قرآ به حضرت عیسی بسیار زیبا و قابل تامل ویکی از نشانه های آفرینش واعجاز قرآن هست . حضرت عیسی(ع) به فرمان خداوند، به گونه‌ای اعجازآمیز از مادری باکره و مقدس متولد شد و سپس در گهواره شروع به سخن گفتن کرد و پیامبری خود را بشارت داد.

حضرت مریم پس از دریافت نور عیسی در وجود خود از طرف پروردگار به نگرانی دچار شد که تمام وجودش  را فرا گرفته بود؛ مریم تربیت شده در کنار ذکریا نبی بود ؛ هرگاه ذکریا به مسجد وارد می شد مریم را در عبادت گاه خود چنان می دید که از جانب خداوند رزق وروزی های بهشتی بهره مند است واین مایه شگفتی ذکریا شده واز خداوند درخواست می نمود تا به او نیز عناینی داشته وفرزندی  عنایت فرماید ؛ مریم تربیت شده ذکریا بود که بشارت فرزند خود را از خدا گرفت عیسی تولد یافت مریم عرضه داشت خدایا مورد تهمت ودر معرض اتهام هستم خداوند فرمود نگران نباش وبرو به سوی مردم مریم در حالیکه کودکی را که در آغوش داشت به نزد قومش آومد. گفتند: «ای مریم، کار بسیار عجیب و بدی انجام دادی! ای خواهر هارون! نه پدرت مرد بدی بود و نه مادرت زن بدکاره ای!»؛ مریم، که به دستور خدا مامور بود به روزه سکوت ، به کودک اشاره کرد؛ یعنی از او بپرسید.

گفتند: «چگونه با کودکی که در گاهواره است سخن بگوییم؟!»، ناگهان کودک زبان به سخن گشود و گفت: «من بنده خدایم، او کتاب (آسمانی) به من عطا کرده و مرا پیامبر قرار داده است و مرا هرجا که باشم موجودی پر برکت خواسته و تا زمانی که زنده‌ام، مرا به نماز و زکات امر فرموده است. سلام خدا بر من، در آن روز که متولد شدم و در آن روز که می میرم و آن روز که زنده برانگیخته خواهم شد»

در جریان مباهله  گروهی از مسیحیان به شهر مدینه آمدند و به حضور پیامبر رسیدند. آنان در گفتگو با پیامبر(ص)، ولادت بدون پدر حضرت عیسی(ع) را نشانه الوهیت او عنوان می‌کردند. در این هنگام آیه نازل شد و جواب آنان را این چنین بیان نمود: «ولادت و خلقت حضرت عیسی ابن مریم(ع) همانند خلقت حضرت آدم(ع) [و بلکه خلقت آدم مهم تر و والاتر] است»؛ یعنی اگر دلیل الوهیت ولادت بدون پدر باشد، پس درباره حضرت آدم که خلقت وی بدون پدر و مادر بوده نیز باید قائل به الوهیت شویم و حال آنکه کسی چنین نگفته است.

آیات نازله در باره حضرت عیسی در قرآن بسیار زیبا و قابل تامل ودرس آموز است ؛ عیسی براساس قرآن دارای معجزات مختلف، بیان وتبلیغ مسائل اخلاقی به همراه مثال‌ها، شفای بیمارانِ صعب العلاج و هدایت ودعوت مردم وبنی اسرائیل بر اطاعت از شریعت و پرستش خدای یکتا باعث شد اما بنی اسرائیل به انکار پرداختند ؛ جمعی به عیسی ایمان آوردند وحضرت داری گروهی از پیروان جوان شد که به حواریون معروف شدند ؛ براساس قرآن حضرت عیسی گروه تبلیغی به راه انداخت و مستبدین واحبار دنیاپرست وزراندوز یهود را نگران نمود وبه فکر توطئه وقتلش افتادند. اما قرآن هم قتل و هم به دار کشیده شدن اورا نفی کرده است.

آسمانی شدن حضرت عیسی (ع)

بر اساس آیه 157 قرآن کریم در سوره نساء، بر پندار قوم یهود و عقیده بعضی از فِرق مسیحیت درباره مرگ حضرت عیسی خط بطلان می‌کشد. در این آیه آمده است: «گفتند که ما مسیح، پیامبر خدا، را کشتیم. بلکه آنها او را نکشتند و دار نزدند؛ بلکه امر بر آنها مشتبه شد. آنان که درباره انتقال حضرت مسیح به عالم بالا اختلاف و گفت و گو می‌کنند در شک و تردیدند. یقیناً عیسی کشته نشده است؛ بلکه خداوند او را نزد خود برد که او قادر و داناست»

همچنین در سوره آل‌عمران، اینگونه آمده است:«به یاد آر آن گاه را که خداوند فرمود: ای عیسی، من تو را به قرب خود بالا می برم و از معاشرت کافران پاک می گردانم»

این آیات شریفه، مؤید این هستند که حضرت عیسی(ع) کشته نشد، بلکه به آسمان رفت. یهودیان مدعی قتل عیسی(ع) بودند و مسیحیان نیز گمان می‍‌کردند یهود، عیسی(ع) را با دار زدن، کشته‌اند و پس از قتل، خداوند او را از میان قبر به سوی آسمان برده است. ناگفته نماند بر اساس آنچه از ظاهر آیات قرآن برمی‌آید، حضرت عیسی(ع) در نزد خداوندِ متعال زنده است و نخواهد مرد تا همه اهل کتاب به او ایمان آورند.

در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: «حضرت عیسی به حواریون گفت: خدای تعالی به من وحی کرده است که مرا در این ساعت نزد خود خواهد برد. کدام یک از شما حاضرید جان خود را فدا کنید و در بهشت با من باشید؟ جوانی از بین آنان برخاست و اعلام آمادگی کرد. پس خدا او را شبیه عیسی کرد و یهود او را دستگیر کرد و به دار آویخت.»

شباهت امام زمان(عج) و عیسی مسیح(ع)

مهدی(عج) و مسيح(ع) نوادگان دختری «يسّی»

حضرت عيسی(ع) نواده دختری «يسّی» است. مهدی(ع) نيز از جانب مادرش، نرجس خاتون، نواده دختری «يسّی» است، زيرا او دختر يشوعا، پسر قيصر، شاه روم و از نسل داود پيامبر(ع) بوده و مادرش از اولاد يكی از حواری‌های عيسی(ع) به نام شمعون صفا، وصی حضرت عيسای مسيح است، كه وی نيز نواده عيسی(ع) است.

 شباهت در تولد

آن‌گونه كه از ظاهر برخي آيه‌ها و روايت‌ها بر می‌آيد، هنگامی كه حضرت مسيح(ع) به دنيا آمد، خداوند متعال ولادت او را پنهان نگاه داشت و به مريم دستور داد به مكان «قصّی» رفته و در آنجا پناه گيرد. سپس زكريا و همسرش، خاله مريم، در پی او روان شده و او را يافتند. پس از آن، حضرت عيسی(ع) معجزه‌‌آسا به سخن آمده و خود را معرفی نمود.

در مورد امام زمان(ع) نيز خداوند بزرگ، حمل مادر و هنگام ولادتش را مخفی داشت و پس از به دنيا آمدن هم، جز حكميه و مادرش، و بعدها گروهی اندک از ياران ويژه، كسی آگاه نشد. البته از حديث‌های رسيده استفاده می‌شود كه در شرايط مناسب، امام عسكری(ع) او را به برخی از مردم ديگر نيز معرفی كرده است. امام زمان(ع) پس از وفات امام حسن عسكری(ع) و نماز بر پيكر آن حضرت، طولی نكشيد كه از طريق سرداب مقدس، در پس پرده غيبت قرار گرفت.

 شباهت سیمای مهدی(عج) به مسیح(ع)

نقل شده است که مهدی قائم آل محمد(ع) از نسل علی بن ابی‌طالب(ع) است. وی در اخلاق، اوصاف، دارای شکوه و هیبت، چون عیسی بن مریم است؛ خداوند به همه پیامبران هر عنایت فرموده ، به او نیز بیشتر از آن را عنایت فرموده.

و عامه نیز روایت کرده‌اند: آن جناب شبیه‌ترین مردم است به عیسی بن مریم. هر چند ابن عربی گوید: «موعود منتظر(ع) در آفرینش چون رسول اکرم(ع) و در اخلاق یک درجه پایین‌تر از اوست، زیرا بدیهی است که کسی نمی‌تواند در سطح پیامبر اکرم(ع) باشد»، ولی از روایات شیعه استفاده می‌شود که آن بزرگوار، شبیه پیامبر خاتم (ع) هستند.

 شباهت‌های حضرت مهدی(عج) به مردان قبيله مسيح‌(ع)

حذيفه فرزند يمان، از پيامبر اكرم(ص) روايت كرده است: «المهدی ولدی وجهه كالقمر، واللون منه لون عربی، والجسم جسم اسرائيلی، ميلا الارض عدلا كما ملئت جورا، يرضي بخلافته اهل السماوات و الارض والطير في الجو»،  پيامبر اكرم(ع) فرمود: «مهدی از نسل من است. سيمايش چون ماه تابان، رنگش عربی(گندم گون) و جسمش اسرائيلی است(يعنی قامت رشيد، راست و قوی دارد)، زمين را از عدل و داد پر می‌كند، همان گونه كه از جور و ستم پر شده است. به خلافت او، اهل آسمان‌ها و زمين و حتی پرنده هوا رضايت مي‌دهند».

ابو امامه باهلی گويد: رسول خدا (ع) فرمودند: «ميان شما مسلمانان و روم، چهار بار صلح نامه منعقد می‌شود؛ چهارمين آن به دست مردی از نژاد هرقل است كه تا هفت سال دوام خواهد داشت». مستور بن غيلان، از تيره عبدالقيس، پرسيد: «يا رسول‌الله، امام و رهبر مردم در آن روز چه كسی است؟»، فرمود: «مهدی كه از نسل من است (از نظر قوت و قدرت) چهل ساله است، گويا صورتش چون ستاره درخشان و در گونه راستش خايل سياه و بر دوش او دو عبای قطوانی و مانند مردان بنی‌‍اسرائيل (قوي، پر قدرت و رشيد) است؛ همه گنج‌ها را بيرون می‌آورد و دروازه‌های شركت به رويش گشاده مي‌شود».

توضيح: اسرائيل در لغت به معنای قوت و قدرت آمده است، بعضی گفته‌اند: اسرائيل، نام دوم يعقوب است. مرد شامی از اميرالمومنين(ع) پرسيد: «شش نفر از پيامبران دارای دو اسم هستند، آنان كدام‌اند؟»، آن حضرت در جواب فرمود: «يوشع بن نون (وصي حضرت موسي (ع)) كه همان ذوالكفل است؛ يعقوب كه همان اسرائيل است؛ حضر كه نام ديگرش حلقيا (در نسخه بحارالانوار «تاليا») است؛‌ يونس كه اسم دومش ذوالفنون است؛ عيسی كه نام دومش مسيح بوده و محمد، كه احمد نيز ناميده شده است». و بعضی ديگر آن را لقب می‌دانند.

 حمایت آسمانی از سوی جبرئيل

 جبرئيل» كلمه‌ای است عبرانی، به معنای «بنده خدا»، و نام فرشته وحی و از بزرگان ملائكه است كه بر همه انبيا يا بر اولوالعزم از آنان و يا بر بعضي از پيغمبران الهی نازل شده و وحي خدا را به آن‌ها ابلاغ می‌كرده است. نقل شده كه وی حدود بيست و چهار هزار بار بر حضرت محمد (ع) و ده بار بر عيسی مسيح (ع) فرود آمده است. رسول گرامی اسلام‌(ع) فرموده‌اند: «جبرئيل از همه فرشتگان برتر است.» خداوند متعال در قرآن حكيم می‌فرمايد: «وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ؛‌ يعنی عيسی بن مريم را با معجزه‌ها و به وسيله جبرئيل تقويت نموديم.

امام صادق (ع) فرمود: «نخستين كسی كه با قائم(ع) بيعت می‌كند، جبرئيل(ع) است»، همچنين امام صادق(ع) می‌فرمايد: «زمانی كه خداوند به قائم آل محمد(ع) اجازه خروج دهد، رخداوند جبرئيل را می‌فرستد تا نزد او بيايد. جبرئيل در حجر اسماعيل نزد آن حضرت می‌آيد و می‌گويد: «چه چيز مردم را می‌خوانی؟»، حضرت دعوت خود را به او خبر می‌دهد. جبرئيل می‌گويد: «من نخستين كسی هستم كه با تو بيعت خواهم نمود

نقش حضرت عیسی(ع) در حکومت جهانی امام زمان(عج)

محوریت و رهبری حکومت عدل گستر جهانی اسلامی،که بشر سالها در انتظار آن است با حضرت مهدی (عج) است ؛ حضرت عیسِی بن مریم (ع)، به همراه آن حضرت در کنار آن حضرت برای جهانی شدن ارزشهای الهی وعدالت واقعی، از یاوران حضرت است. یکی از عوامل مهم وموثر در قیام وانقلاب جهانی امام عصر(عج) و برقراری حکومت عدل جهانی اسلامی در سراسر دنیا، حضور این پیامبر الهی در کنار قائم آل محمد(ص) است. این براساس اخبار متواتر از قعیات است.

در زمان ظهور آن حضرت، مسیح(ع) نزول خواهند کرد و در رکاب آن بزرگوار و پشت سر آن بزرگوار اقامه نماز خواهند نمود و این به مفهوم خاتمیت و خاتم الاوصیاء بودن آن بزرگوار است؛ و در روایت آمده که آن بزرگوار به حضرت مسیح(ع) احترام نموده و مسیح(ع) گوید: «کسی را نرسد که بر ائمه اهل البیت(ع) تقدم بجوید و حق تقدم با شماست.

در روایتی از رسول الله (ص) آمده است: «سوگند به آن کسی که مرا بشارت دهنده راستین قرار داده ، اگر از عمر جهان، حتی یک روز نمانده باشد، خداوند همان یک روز را آن قدر طولانی می‌کند، تا فرزندم مهدی خروج کند. پس از خروج او، عیسی روح الله فرود می‌آید و در پشت سر او نماز می‌گزارد، آن گاه زمین با فروغ پروردگار خویش روشن می‌شود و حکومت مهدی به شرق و غرب گیتی می‌رسد.

از آن جا که در این دوران عده بسیار زیادی از مردم را پیروان حضرت عیسی(ع) تشکیل می‌دهند و ایشان، آن حضرت را به عنوان منجی و مصلح جهانی می‌دانند، با دیدن این صحنه و به پیروی از پیامبر خود به حضرت مهدی (عج) علاقه مند شده و به حضرتش گرایش و ایمان می‌آورند و این مطلب، خود یکی از اسباب پیروزی آن حضرت، در این حرکت و قیام عظیم جهانی او است.

حکمت  فرود آمدن و عروج حضرت عیسی(ع)

 با توجه به آیه «قرآن» که، هیچ کس باقی نماند ؛ مگر اینکه به خداوند  ایمان آورد. وشرک از زمین برکنده شود؛می‌توان گفت، وبراساس اخبارمعتبر همه ملل مسیحی و یهودی پس از نزول مسیح به مهدی ودعوت او  ایمان می‌آورند. شاید حکمت عروج او به آسمان و طولانی شدن عمرش برای ایفای نقش بزرگی است که در مرحله حساس و تاریخی ظهور امام زمان(عج) بر عهده می‌گیرد تا مسیحیان عالم که احتمالاً یکی از بزرگ ترین جمعیت های جهان هستند ایمان بیاورند . لذا قرآن از عیسی به کلمه الله تعبیر دارد .او ذخیره خداست همانطوریکه حضرت مهدی ذخیره وبقیه الله است.

از این رو، طبیعی است که با ظهور مسیح (ع)، جهان مسیحیّت خوشحالی خود را با دیدن عیسی ابراز نموده  و فرود عیسی(ع) را برای خود در برابر ظهور مهدی(عج) برای مسلمانان، موهبتی الهی پندارند و طبیعی است که حضرت مسیح (ع) از کشورهای مختلف آنان دیدار کند، و خداوند نشانه‌ها و معجزه‌هایی را به دست او آشکار سازد جهت هدایت تدریجی انسانها وپیروان مسیح (ع). در نتیجه، اینگونه حکمت عروج و فرود مسیح (ع) روشن شود وآن کاهش دشمنی وتقابل حکومت‌های غربی نسبت به اسلام و مسلمانان و براساس روایات، آنها با مسلمانان به جهت حضور عیسی (ع) به صلح برسند ودست از اسلام هراسی بردارند

حضرت عیسی(ع)مشاور  وزیر امام زمان(عج)

در حکومتی که رهبری آن به‌عهده حضرت‌ مهدی(عج) است، کارگزاران و مسئولان حکومت او نیز باید از بزرگان و نیکان امت باشند؛ لذا طبق آنچه در روایات آمده است، ترکیب دولت حضرت‌ مهدی(عج) را پیامبران، جانشینان آنان، پارسایان از پیروان ادیان الهی  و صالحان روزگار که کم نیستند وگمنام تشکیل خواهند داد.

در روایات اسلامی در این باب مطالب بسیار زیاد وپر محتوا وجود دارد که نیازمند رویگرد جدی برای گفتمان سازی است که کارشناسان ادیان ومحققان مهدویت را بایسته است در این موضوع متمرکز شوند برای نمونه به چند روایت اشاره می شود :

 1-در روایتی است که حضرت‌ عیسی(ع) به حضرت ‌مهدی(عج) عرضه دارد :  همانا من به‌ عنوان وزیر فرستاده شده‌ام نه امیر و فرمانروا [1]

2-همچنین در روایتی آمده است که حضرت ‌عیسی(ع)، وزیر حضرت مهدی(عج) و حاجب  و جانشین آن حضرت است[2].

 3- نیز در روایتی دیگر آمده است:... آنگاه عیسی فرود می‌آید و مسئول دریافت اموال حضرت ‌قائم می‌شود و اصحاب کهف نیز در پشت سر او خواهند بود.[3]

دراین باب روایات فراونی هست که نیاز به تحلیل روشمند وتبیین است .

اما از آنچه نباید غفلت نمود مشرکاتی است که درباره حضرت عیسی وحضرت مهدی سلام الله علیم آمده است ومی توان این مشترکات را به گفتمان زیبا جهت تقریب بین الادیان قرار داد و گفتگوهای رهبران ادیان را در پیرامون این بینش گرد آورد .

[1] . الملاحم، ص83؛ 

[2] . غایة‌المرام، ص697؛ ؛ حلیة‌الابرار، ، ج2، ص620

[3] . غایة‌المرام، ص697؛ حلیة‌الابرار، ج2، ص620

روز نهم دی ماه به دلیل خروش ملت بصیر ایران در سال هشتاد و هشت که طومار فتنه جویان را به اشاره و راهنمایی های مقام عظمای ولایت در پیچید به حق به نام روز بصیرت و میثاق با ولایت نام گذاری گردیده است، به همین مناسبت سزاوار است در خصوص بصیرت و راه حصول آن توضیحاتی ارائه دهیم، مفهوم  بصيرت در معناي کلي آن عبارتست از نيرويي که به انسان قدرت تشخيص درست و به موقع داده و او را در زمانه انتخاب ياري مي نمايد. در قرآن کريم خداوند دعوت به دين را دعوت همراه با بصيرت معرفي کرده و مي فرمايد: «قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَي اللّهِ عَلَي بَصِيرَةٍ أَنَاْ وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللّهِ وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِکينَ».^[1]

همچنين در قرآن کريم از هشدارهايي سخن به ميان مي آورد که اهل بصيرت با درک آنها به رستگاري مي رسند و اهل بي بصيرتي که خود را به ناديدن و کوري مي زنند در اثر نديدن به گمراهي مي افتند «قَدْ جَاءکم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّکمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا؛ به راستي رهنمودهايي از جانب پروردگارتان براي شما آمده است. پس هر کس با ديده بصيرت بنگرد، به سود خود او و هر کس به ديده بصيرت ننگرد، به ضرر خود اوست».^[2]

در یک نگاه اجمالی می توان بصیرت را به انواع مختلفی تقسیم کرد که از جمله آنها بصیرت اعتقادی، بصيرت اخلاقی- معنوی و بصیرت سیاسی می باشد که بر اساس هر کدام از انواع بصیرت شرایط ویژه ای برای تحقق بصیرت و اطلاق عنوان بصیر بر فرد لازم خواهد بود، امّا بصیرت سیاسی نیازمند شرایطی است که در این نوشتار تلاش می شود تا عواملی که باعث بصیرت سیاسی در فرد می شود از منظر آیات وروایات بررسی شود .

مهمترین کارکرد بصيرت سياسي در زمان فتنه ها ، تشخيص درست و به هنگام و جلوگيري از مردود نشدن در برابر فتنه ها مي باشد. به لحاظ تاريخي، نداشتن بصيرت در زمان امام علي ـ عليه السلام ـ باعث شد افرادي که به ظاهر جزء عابدين و زاهدين زمانه بودند در زمانه انتخاب، دچار اشتباه شده و از صف امام علي ـ عليه السلام ـ جدا شوند در جنگ صفين آنگاه که معاويه خطر نابودي را در کمين ديد با مشورت عمرو عاص قرآن بر سر نيزه ها کرده و بدين ترتيب افراد بي بصيرت سپاه امام علي ـ عليه السلام ـ را فريب دادند و همين افراد که حضرت علي ـ عليه السلام ـ را مجبور به پذيرش حکميت نمودند پس از اينکه از نتيجه حکميت آگاه شدند و فريب معاويه را به چشم ديدند اين بار باز علي ـ عليه السلام ـ را مقصر دانسته و از او خواستند تا توبه نمايد و آنگاه لشکري برانگيخته و با امام علي ـ عليه السلام ـ وارد جنگ نهروان شدند و مولاي متقيان سرانجام توسط يکي از همين افراد بي بصيرت و به ظاهر مومن به شهادت رسيدند . بنابر این برای رسیدن به بصیرت مطلوب لازم است تا عوامل بصیرت افزا و نیز موانع بصیرت زدا شناسایی شوند تا اولی تقویت شده و از دومی اجتناب صورت گیرد .

الف) برخي از مهم ترين راه هاي حصول و تقويت بصيرت:

1. تقوا و خدا ترسي: يکي از عوامل ايجاد کننده بصيرت تقواي الهي و خدا ترسي است که زمينه بينايي را براي انسان فراهم مي سازد. خداوند متعال در ضمن آيات متعددي بر اين امر تصريح دارد. در آيه اي آمده است: «يِا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إَن تَتَّقُواْ اللّهَ يَجْعَل لَّکمْ فُرْقَاناً...».^[3] اي کساني که ايمان آورده ايد اگر تقواي الهي پيشه کنيد، خداوند براي شما فرقان (وسيله جدايي حق از باطل ديده بصيرت) قرار مي دهد فرقان در اين آيه شريفه به صورت نکره و مطلق ذکر شده است که هم دلالت بر عظمت اين نور الهي دارد و هم گستردگي آن شامل مسائل اعتقادي، علمي و هر گونه اظهار نظر در امور مهمه زندگي مي شود. در برخي از تفاسير ذيل اين آيه آمده است:

«فرقان» صيغه مبالغه از ماده «فرق» است و در اينجا به معناي چيزي است که به خوبي حق را از باطل جدا مي کند،^[4] اين جمله کوتاه و پر معنا يکي از مهم ترين مسائل سرنوشت ساز انسان را بيان کرده است.

در طول تاريخ در حالات مردان و زنان پرهيزکار، روشن بيني هايي مشاهده شده که هرگز از طريق علم و دانش معمولي قابل درک نيست، آنها بسياري از حوادث را که در لا به لاي آشوب هاي اجتماعي ريشه آن ناشناخته بود به خوبي مي شناختند و چهره هاي منفور دشمنان حق را از پشت هزاران پرده فريبنده مي ديدند. اين اثر عجيب تقوا در شناخت واقعي و بصيرت و درک انسان ها در بسياري از روايات و آيات ديگر نيز آمده است؛ از جمله در سوره بقره آيه 282 مي خوانيم «و اتّقوا الله و يعلمکم الله» تقوا پيشه کنيد و خداوند به شما تعليم مي دهد در حديث معروف آمده است: «المؤمن ينظر بنور الله؛ انسان با ايمان با نور خدا مي بيند».^[5] بنابراين تقوا و خدا ترسي سرچشمه بصيرت و دستيابي به تشخيص حق از باطل مي باشد و افزايش و تعميق تقوا در وجود انسان تقويت بصيرت تشخيص حق در مواقع شبهه ناک را به دنبال دارد.

2. تفکر کردن و استفاده از ابزار عقل در تشخيص درست و نادرست

در روايات اسلام علم به نور تشبيه شده است که موجب روشنايي دل و جان آدمي مي گردد. در نزد بزرگان دين علم به مثابه چراغي است که انسان به وسيله آن راه از چاه را در تاريکي هاي حوادث و رويدادها تشخيص مي دهد. يعني بدون علم انسان نمي تواند به بصيرت دست پيدا کند. هم چنين بر تفکر و به کار گيري فکر تأکيد فراواني در متون ديني شده است به طوري که آن را از بالا ترين عبادات دانسته اند. تفکر موجب بصيرت مي شود، چنان چه امام علي ـ عليه السلام ـ در نامه 31 نهج البلاغه مي فرمايند: «من تفکر أبصر» هر کس انديشه خود را به کار گيرد، حقايق را مي بيند و راه صحيح را انتخاب مي کند اهميت تفکر در همه امور دنيا و آخرت چيزي نيست که بر کسي مخفي باشد و تمام افراد پيروزمند و موفق همين راه را پيموده اند.^[6] تفکر مي تواند گاه معراج انسان و وسيله سعادت او باشد در تاريخ داستان فضيل عياض به عنوان يکي از مثال هايي که در آن يک لحظه تفکر فضيل که راهزن مشهوري بود با شنيدن يکي از آيات الهي باعث توبه او شد به گونه اي که فضيل راهزن در نهايت تبديل به يکي از اولياء الله شد و يا داستان بشر حافي که با لحظه اي تفکر در سخن امام کاظم ـ عليه السلام ـ توبه کرد، در روايات نيز ارزش تفکر بالاتر از عبادت خالي دانسته شده است چنانکه امام فرموده اند: «تفکر ساعة افضل من عبادة سبعين سنه».

در روايتي ديگر فردي نزد امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده و از همسايه مؤمنش ياد مي کند و مي گويد همسايه اي دارم که بسيار نمازخوان است و بسيار صدقه مي دهد و فراوان حج به جاي مي آورد و از احوال او مي پرسد؟ امام ابتدا از عقل او مي پرسد و مي گويد: کيف عقله؟ يعني ميزان عقل و خرد او چقدر است؟ و چون آن صحابي امام صادق ـ عليه السلام ـ جواب مي دهد که: «جعلت فداک ليس له عقل؛ هيچ عقلي ندارد» امام صادق عليه السلام ـ مي فرمايند: «لايرتفع بذلک منه؛ اين عبادات او مقام او را بالا نمي برد »^[7] و اين نشان دهنده ميزان اهميت عقل و تدبير تفکر در اسلام مي باشد. تاکيد آيات قرآني بر تدبر و تفکر نيز بر همين اساس مي باشد؛ آياتي که در آنها عباراتي همچون «افلا تعقلون»، «لعلهم يتفکرون»، «ان في ذلک لايت لقوم يتفکرون» و ... آمده است.

3. عمل به دانسته ها

يکي از عوامل گمراهي انسان مومن اينست که عليرغم علمي که دارد به علم خود عمل نمي کند فلذا به بدبختي و شقاوت دچار مي شود امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «العلم مقرون بالعمل: فمن علم عمل و العلم يهتف بالعمل، فان اجابه و الا ارتحل عنه؛ علم و عمل پيوند نزديکي با هم دارند پس کسي که دانست بايد به آن عمل کند چرا که علم عمل را فرا مي خواند اگر پاسخش را داد مي ماند وگرنه کوچ مي کند».^[8]

4. پذيرش حق

پذيرش حق ولو خلاف خواسته هاي نفساني باشد چرا که گاه فرد تشخيص درست هم انجام مي دهد و لکن به خاطر انگيزه هاي نفساني از پذيرش حق ابا مي کند در اين زمينه خداوند متعال آياتي را ذکر مي کند که در آنها اشاره مي کند که برخي يهودياني که منکر رسالت نبي مکرم اسلام بودند علم به رسالت و نبوت حضرت داشتند مثلا در آيه 75 سوره بقره مي فرمايد: «آيا طمع داريد که يهوديان به دين شما بگروند در حالي که گروهي از آنان کلام خدا را شنيده و به دلخواه خود تحريف مي کنند با آنکه در کلام خدا تعقل کرده و علم به آن دارند». پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نيز مي فرمايند: «قولوا الحق و لو علي انفسکم».

متاسفانه در زمانه فتنه ها برخي به ظاهر مومنين دچار چنين آفتي مي شوند در طول تاريخ اسلام نيز برخي از کساني که پيامبر را درک کرده بودند و حديث غدير را نيز از زبان پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ شنيده بودند با وجود علم به حقانيت امام علي ـ عليه السلام ـ به دليل هواهاي نفساني به جاي عمل به علمشان، ولايت ايشان را انکار کردند.

5. پرهيز از تعصبات بي جا

اسلام با مبنا قرار دادن تقوا به عنوان مبناي فضيلت و برتري هر گونه امتياز نژادي و قومي وقبيله اي و جناحي را محکوم کرده و همگان را به يافتن حق و عمل بر طبق آن دعوت مي کند لذا در زمانه فتنه ها براي تشخيص حق و درک درست واقعيات زمانه لازم است از هرگونه تعصبي نسبت به افراد و جريان ها پرهيز کرده و به تحليل ماجراها بپردازيم در اصول کافي امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «هر کس که تعصب داشته باشد رشته ايمان را از گردن خود باز کرده است».^[9]

و در جايي ديگر امام سجاد ـ عليه السلام ـ معناي عصبيت را چنين فرموده اند: «عصبيت يعني اينکه صاحب عصبيت بدان قوم خود را از خوبان ديگران بهتر بداند». البته روشن است که منظور امام از آن عصبيت، عصبيتي است که منشاء عقلاني و ديني ندارد و اصطلاحا عصبیت بی جا نامیده می شود .

6. تأمل در تاريخ و عبرت پذيري

تأمل در تاريخ و عبرت پذيري از حوادث تاريخي مشابه به ويژه تاريخ امام علي، امام حسن و امام حسين ـ عليهم السلام ـ که مهمترين و سرنوشت سازترين فتنه ها رقم خورد از طريق مطالعه تاريخ آنان يا سير و سياحت در زمين و مشاهده عبرت ها. قرآن کريم مي فرمايد: «أفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَکونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَي الْأَبْصَارُ وَلَکن تَعْمَي الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ؛ آيا در زمين گردش نکرده اند تا دل هايي داشته باشند که با آن بينديشند يا گوش هايي که با آن بشنوند؟ در حقيقت، چشم ها کور نيست، ليکن دل هايي که در سينه هاست، کور است».[10]

متاسفانه يکي از آفت هايي که باعث گمراهي در دوران فتنه مي شود عبرت نگرفتن از حوادث تاريخ مشابه است وگرنه به قول معروف: «ما اکثر العبر و اقل الاعتبار؛ چه بسيارند عبرت ها و چه کمند عبرت پذيري».

بنابر این برای داشتن بصیرت سیاسی دینی داشتن شرایطی از قبیل زهد و تقوا و تمسک به قرآن و عترت و ...  لازم است اما کافی نیست و باید به شرایط دیگری نیز توجه داشت و اگر چه دعای خیر والدین اثر مثبتی در هدایت فرزندان دارد، اما باید توجه داشت که بر اساس نوع خلقت انسان و فطرتی که دارد عوامل مختلفی در تربیت یک فرد دخالت دارند که هر کدام از آنها می تواند به عاملی در تقویت نقش تربیتی پدر و مادر تبدیل شود و یا مانعی در جهت این تربیت شود، از جمله این عوامل تربیتی می توان به جامعه و محیط پیرامون، دوستان، رسانه ها و ... اشاره کرد که هر کدام در جهت گیری های تربیتی فرزندان نقش مستقیم دارند، از طرفی بر اساس سنت الهی و بر اساس اصل تکلیف محوری و فرجام مندی،  انسانها موجوداتی هستند که مختار آفریده شده و درنتیجه انتخاب مسیر زندگی آنان با اختیار خود آنان است و حتی اگر دعای پدر و مادر در حق فرزندان هم تاثیری داشته باشد ابتدا باید زمینه های این تاثیر را خود فرزندان در خود ایجاد نموده باشند و گرنه با فراهم نبودن زمینه، دعا نیز تاثیری نخواهد داشت، بر همین اساس قرآن کریم فرزندان برخی اولیای الهی و پیامبران همچون حضرت نوح را مثال می زند که حتی حضرت نوح به او دعا نمود و از خداوند درخواست نجات او را نمود، امّا از آنجایی که وی زمینه هدایت و تاثیر دعای پیغمبر الهی را از دست داده بود از جانب خداوند خطاب آمد که برای او دعا نکند که اجابت نخواهد شد؛ چرا که او با اعمال غیر صالح خود زمینه هدایت را از دست داده است[11] و در سنت الهی و در آیات و روایات اگر چه لقمه حلال، عمل صالح و دعای خیر والدین از جمله عوامل هدایت مطرح شده است، امّا این عوامل با در نظر گرفتن عملکرد مختارانه فرد هدف و میزان تاثیر عوامل و موانع تربیتی دیگر تاثیر خود را بر جای خواهد گذاشت .

[1]. يوسف / 108.

[2]. انعام / 104.

[3]. انفال / 29.

[4]. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، دارالکتب الاسلاميه، تهران، چاپ سي و دوم، 1386ش، ج7، ص177.

[5]. همان، ص180.

[6]. مکارم شيرازي، ناصر، پيام امام ـ تفسير نهج البلاغه، قم، انتشارات امام علي بن ابي طالب(ع)، 1387ش، ج9، ص634.

[7]. محمد بن يعقوب کليني، اصول کافي، کتاب العقل و الجهل، ح19.

[8]. نهج البلاغه، حکمت 366.

[9]. اصول کافي، کتاب الايمان و الکفر، باب العصبيه، ح1.

[10]. حج / 46.

[11] برداشت از آیات 45 و 46 سوره هود

آیت الله عبدالخالق عبداللهی امروز در دیدار جمعی از روحانیون و طلاب اهل تشیع و اهل سنت کرمانشاه که به مناسبت دهه بصیرت برگزار شد، اظهار داشت: یکی از امتیازات ملت ایران نسبت به بیشتر کشورهای منطقه و حتی جهان، بینش و دشمن شناسی آنان است.

بصیرت ملت ایران راه را بر هر توطئه و توطئه گری بسته است
این شاگرد برجسته حضرت امام خمینی (ره) گفت: بی گمان اگر این بینش ملت ایران نبود، این نظام در همان سال های نخستین توسط عوامل فتنه و ضدانقلاب ساقط می شد، ولی خداوند متعال با دادن بصیرت به این مردم راه را بر هر توطئه و توطئه گری بست.

این استاد عالی حوزه در بخش دیگری از سخنان خود عنوان داشت: فشارهای سیاسی و اقتصادی که به صورت یکطرفه و ناجوانمردانه برملت ایران از سوی کشورهای مستکبر و زورگو وارد می شود برای هیچ کشوری قابل تحمل نیست، ولی این ملت با هدایت و سکانداری ولایت فقیه و رهبر معظم انقلاب اسلامی یکایک این پیچ های سخت تاریخی را یک به یک به سلامت پشت سرگذاشته است.

وحدت عامل بقا و اقتدار ایران اسلامی است
آیت الله عبداللهی در ادامه با اشاره به اینکه وحدت برادران اهل سنت و اهل تشیع در همه ابعاد یکی از ضرورت های امروز جهان اسلام به ویژه این کشور و نظام است، افزود: زمانی که وحدت به معنای واقعی کلمه و آن وحدتی که قرآن کریم و رسول خدا (ص) از آن سخن می گویند در جامعه ما جاری و ساری باشد، هیچ قدرتی نمی تواند این نظام الهی و اسلامی را مورد هجمه قرار دهد.

وی ادامه داد: با این حال و براساس نص صریح قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام و سخنان بزرگان دین، انسان عاقل باید همواره هوشیار باشد، زیرا فتنه ها و آشوب ها در کمین هستند که ما غفلت کنیم و آن گاه طغیان کنند.

لزوم تعامل مراکز دینی و فرهنگی شیعه و سنی
این شاگرد برجسته حضرت امام خمینی (ره) با تاکید بر اینکه توطئه های مختلف در ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری تاکنون نتوانسته است بر ساختار وحدت در کشور آسیبی برساند، بیان کرد: طبق فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی هرگونه اهانت به مقدسات و اعتقادات مذاهب دیگر شرعا حرام است، این کلام رکین امام خامنه ای دال بر اهمیت وحدت در برابر دشمنان مسلمین دارد که همه ملزم به رعایت آن هستیم.

آیت الله عبداللهی خاطرنشان ساخت: شایسته است که بین مراکز دینی و فرهنگی شیعه و سنی به ویژه حوزه های علمیه یک ارتباط و تعامل دوسویه و همیشگی برقرار باشد، باید این همکاری ها و مناسبات همیشگی و البته کاربردی باشد.

نخست‌وزیر عراق روز چهارشنبه پایان حضور نیروهای ائتلاف آمریکایی را اعلام کرد و گفت که نقش آنها به مشاوره و پشتیبانی محدود شده است.

داشتن بصیرت از مهم‌ترین مسائل در مواجهه‌ با رویدادهای مختلف سیاسی و فتنه‌هایی است که در جامعه رخ می‌دهد و در فتنه 88 هم اگر بصیرت مردم ما نبود، مشخص نبود آشوبگران و دشمنان داخلی و خارجی کشور، انقلاب و اسلام چه اتفاقاتی را رقم می‌زدند.

در کنار بصیرت مردم، هدایت و رهنمودهای مدبرانه و پدرانه رهبر معظم انقلاب هم از مسائل مهمی بود که موجب شد مسیر غبارآلود فتنه برای مردم روشن شود. بر همین اساس و به مناسبت یوم‌الله ۹ دی بیانات مقام معظم رهبری درباره اهمیت بصیرت در مواجهه با فتنه‌ها و راه‌های تقویت آن، بازخوانی شده است.

****

«در جنگ صفین یکی از کارهای مهم جناب عمار یاسر تبیین حقیقت بود.» ۸۸/۵/۵ «ایشان دید یک عده‌‌‌‌ای دچار شبهه شده‌‌‌‌اند؛ خودش را رساند آنجا، سخنرانی کرد.» یکی از استدلال‌هایش این بود: «این پرچمی که شما در جبهه‌‌‌‌ی مقابل می‌‌‌‌بینید... زیر همین پرچم در مقابل پیغمبر ایستاده بودند... اینها بصیرت است.» ۸۸/۱۰/۱۹ 

فتنه ۸۸ یکی از حوادث انقلاب است که اهمیت بصیرت و شناخت صحنه را نشان داد. عده‌ای به جای پذیرش نتایج آرا ،علیه مردم‌سالاری و انتخابات شورش کردند: «انتخاباتی انجام میگیرد، یک حرکت قانونی اتفاق می‌افتد، یک نتیجه‌ای هم با خود به دنبال می‌آورد؛ این نتیجه را به زور خشونت بخواهند عوض کنند.» ۸۹/۱/۱ در این فتنه «اولین کاری که شد، تردیدافکنی در کار مسئولین رسمی کشور بود؛ در کار شورای نگهبان، در کار وزارت کشور.» ۸۸/۹/۴ سپس «مردم را به خیابانها دعوت کردند... مأمنی درست میکنند برای آن کسی که میخواهد ایجاد آشوب و اغتشاش کند.» ۸۸/۱۱/۱۳ «آتش‌سوزی هم راه بیندازند، بانک هم آتش بزنند، اتوبوس هم آتش بزنند، برای اینکه نتائج قانونی را برگردانند.» ۸۹/۱/۱ جرم فتنه‌گران بازی در نقشه‌ی دشمن بود: «این کسانی که شما بهشان میگوئید سران فتنه، کسانی بودند که دشمن اینها را هل داد وسط صحنه. البته گناه کردند. نبایستی انسان بازیچه‌ی دشمن شود.» ۸۹/۱۰/۱۹ و «خیلی‌ها در این حوادثی که در همین فتنه‌ی سال ۸۸ اتّفاق افتاد لغزیدند؛ آدمهای بدی نبودند [امّا] لغزیدند به‌خاطر کم بودن بصیرت.» ۹۴/۸/۲۰

* بصیرت و گذر از فضای غبارآلود

«فتنه» ویژگی‌هایی دارد که تنها راه مقابله با آن «روشنگری و تبیین» است. اول خصوصیتِ حوادث فتنه‌گون این است که «فضا را فضای غبارآلود میکند. شعار طرفداری از قانون میدهند، عمل صریحاً بر خلاف قانون انجام میدهند.» ۸۸/۹/۲۲ «یک کلمه‌ی حق را با یک کلمه‌ی باطل مخلوط میکنند، حق بر اولیاء حق مشتبه میشود.» ۸۸/۹/۲۲ علت آن است که «دشمنان ملت از شفاف بودن فضا ناراحتند؛ فضای شفاف را برنمی‌تابند؛ فضای غبارآلود را میخواهند... فضای غبارآلود، همان فتنه است.» ۸۸/۱۰/۲۹ و در پی آن «شناخت مهاجم و مدافع دشوار است، شناخت ظالم و مظلوم دشوار است، شناخت دشمن و دوست دشوار است.» ۸۸/۶/۱۴ در این فضا هدف این است که «دشمنِ صریح بتواند چهره‌ی خودش را پنهان کند، وارد میدان شود و ضربه بزند.» ۸۸/۱۰/۲۹ و علاجِ فتنه «عبارت است از صراحت در تبیین حق... وقتی شما می‌بینید یک حرکتی به بهانه‌ی انتخابات شروع میشود، بعد یک عامل «دشمن»ی در این فضای غبارآلوده وارد میدان شد... اینجا باید مرز را روشن کنید.» ۸۸/۱۰/۲۹ اما در فتنه ۸۸، فتنه‌گران حاضر نشدند مرز خود را با دشمن مشخص کنند.

و سرانجام بعد از آن که ماهیت فتنه‌گران آشکار شد، حماسه نهم دی پدید آمد، «بعد از اهانتی که در روز عاشورای سال ۸۸ به وسیله‌ی یک عده تحریک شده نسبت به امام حسین انجام گرفت، دو روز فاصله نشد که مردم در روز ۹ دی توی خیابانها آمدند و موضع صریح خودشان را علنی ابراز کردند.» ۸۹/۷/۲۷

* بصیرت، نورافکن است

بنابراین با بصیرت‌افزایی باید به جنگ فتنه‌هارفت: «بصیرت، نورافکن است؛ بصیرت، قبله‌نما و قطب‌نماست.» ۸۹/۸/۴ «بصیرت یعنی گم نکردن راه، اشتباه نکردن راه، دچار بیراهه‌ها و کجراهه‌ها نشدن، تأثیر نپذیرفتن از وسوسه‌ی خنّاسان و اشتباه نکردن کار و هدف.» ۹۰/۱۰/۱۹ «بصیرت این است که انسان بداند، حقایق را درک کند، جایگاه خودش را، جایگاه کشورش را، جایگاه ملّتش را، جایگاه منطق انقلاب را، جایگاه آن خطّ مستقیم و صراط مستقیمی که امام در کشور ترسیم کرد؛ جایگاه اینها را بداند؛ این، بصیرت است.» ۹۴/۹/۴ لذا بصیرت در زندگی فردی واجتماعی ضرورت دارد: «نداشتن بصیرت مثل نداشتن چشم است؛ راه را انسان نمیبیند. بله، عزم هم دارید، اراده هم دارید، امّا نمیدانید کجا باید بروید.» ۹۲/۱۰/۱۹ «بی‌بصیرتها فریب می‌خورند. بی‌بصیرتها در جبهه‌ی باطل قرار می‌گیرند؛ بدون این‌که خود بدانند.» ۷۱/۴/۲۲ فقدان بصیرت خطراتی جدی به دنبال دارد: «اگر بصیرت نداشته باشید، دوست را نشناسید، دشمن را نشناسید، یک‌وقت می‌بینید آتش توپخانه‌ی تبلیغات شما و گفت و شنود شما و عمل شما به طرف قسمتی است که آنجا دوستان مجتمعند، نه دشمنان.» ۸۸/۵/۵ در نتیجه رویکرد و اقدام صحیح در فتنه، تلاش در جهت «کسبِ بصیرت و بصیرت‌‌افزایی» و «تبیینِ حقایق» است: «در فتنه همه بایستی روشنگری کنند؛ همه بایستی بصیرت داشته باشند.» ۸۸/۷/۲ «بایستی گره‌‌‌‌گشائی کرد؛ بایستی حقیقت را باز کرد، بایستی گره‌‌‌‌‌‌‌های ذهنی را باز کرد. و این تبیین لازم دارد.» ۸۸/۶/۱۴

* باید حق را شناخت ...

اما برای اینکه بتوانیم در زمینه‌ی کسب بصیرت، موفق باشیم باید عوامل ایجاد بصیرت را در خودمان تقویت کنیم. اولین مسئله در این زمینه این است که بدانیم پایه و مبنای بصیرت، «داشتن نگاه توحیدی به جهان» است چراکه نگاه مادی ناقص و محدود است: «انسان با نگاه توحیدی به جهان طبیعت، یک بصیرتی پیدا میکند. فرق بین نگاه توحیدی و نگاه مادی در این است: با نگاه توحیدی، این جهان یک مجموعه‌ی نظام‌مند است، یک مجموعه‌ی قانون‌مدار است... این، پایه‌ی اساسی معرفت و بصیرت است.» ۸۹/۸/۴ دومین عامل، «ایمان و تقوا» است: «آنچه که بصیرت و بینش انسان را در قضایای مختلف و در حوادث گوناگون و زیر غبار تبلیغات جنجال‌آمیز دشمنان، تضمین و حفظ می‌کند، دل مؤمن و پاک و نورانی است... دلی که از ایمان برخوردار است و منشأ تقوا در اندیشه و عمل است، با تبلیغات دشمنان گمراه نمی‌شود.» ۸۲/۶/۲۹

«اخلاص در عمل» از دیگر عواملی است که نور بصیرت به انسان می‌دهد: «هرچه مخلصانه‌تر عمل کنید، خدای متعال بصیرت شما را بیشتر میکند. «اَللهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُماتِ اِلَی النُّور»؛ خدا ولیّ شماست. هرچه به خدا نزدیکتر شوید، بصیرت شما بیشتر خواهد شد و حقایق را بیشتر می‌بینید. نور که بود، انسان میتواند واقعیّات و حقایق را مشاهده کند. وقتی نور نباشد، انسان واقعیّات را هم نمیتواند ببیند.» ۸۹/۹/۴ نکته‌ی مهم اینکه «امیرالمؤمنین ؟ع؟فرمود: «لا یعرف الحقّ بالرّجال»؛ با چهره‌ها نمیشود حق را تشخیص داد. یک چهره‌ی موجه محترم است، مورد قبول است، مورد تکریم است؛ اما او نمیتواند شاخص حق باشد. گاهی چهره‌ی موجهی مثل بعضی از صحابه‌ی پیغمبر راه را عوضی میروند، اشتباه میکنند. باید حق را شناخت، باید راه را تشخیص داد تا بفهمیم این شخص حق است یا باطل. هر که از این راه رفت، حق است؛ هر که از راه حق نرفت، مردود است.» ۸۹/۸/۲

* تدبر و کلان نگری راه تقویت بصیرت

اما علاوه بر تقویت عوامل عقیدتی و ایمانی، باید به الزامات فهم و تحلیل صحیح هم در این زمینه توجه داشت. مهم‌ترین عنصر، داشتن «نگاه کلان» است: «باید نگاه کلان و جامع داشته باشیم؛ این نگاه کلان، به ما معرفت و بصیرتى را عطا میکند که اوّلاً موقعیت خودمان را، جایگاه خودمان را، ایستگاه خودمان را در وضع کنونى بازیابى کنیم و بفهمیم در چه وضعى قرار داریم؛ بعد هم به ما تعلیم میدهد که براى آینده چه باید بکنیم.» ۹۳/۶/۱۳ مورد بعدی «تدبر در حوادث» و سطحی نگاه نکردن است: «انسان در حوادثی که پیرامون او میگذرد و در حوادثی که پیش روی اوست و به او ارتباط پیدا میکند، تدبّر کند؛ سعی کند از حوادث به شکل عامیانه و سطحی عبور نکند؛ به تعبیر امیرالمؤمنین، اعتبار کند: «رحم الله امرء تفکّر فاعتبر»؛ فکر کند و بر اساس این فکر، اعتبار کند. یعنی با تدبّر، مسائل را بسنجد -«و اعتبر فأبصر»- با این سنجش، بصیرت پیدا کند.» ۸۹/۸/۴ مورد دیگر که بصیرت‌آور است، پرهیز از پیش‌داوری‌هاست: «بصیرت پیدا کردن، کار سختی نیست. بصیرت پیدا کردن همین اندازه لازم دارد که انسان اسیر دامهای گوناگون، از دوستیها، دشمنیها، هوای نفس‌ها و پیشداوریهای گوناگون نشود.» ۸۹/۸/۴ و اینکه ارتباط با عالمان و مطالعه‌ی کتاب‌های خوب در زمینه‌ی دستیبابی به بصیرت سودمند است: «بی‌بصیرتی را بخصوص شما جوانها با خواندن آثار خوب، با تأمل، با گفتگو با انسانهای مورد اعتماد و پخته، نه گفتگوی تقلیدی -که هر چه گفت، شما قبول کنید. نه، این را من نمیخواهم- از بین ببرید.» ۸۸/۵/۵

* این‌گونه همه تیغهای دشمن کُند می‌شود ...

نکته‌ی پایانی اینکه باید فتنه را شناخت، اسیر اوضاع تشبه حق و باطل نشد و سعی کرد با استفاده از عنصر بصیرت به سراغ رفع فتنه رفت. راهکار خنثی‌سازی فتنه، بصیرت و تبیین و روشنگری است و باید دانست « یک ملّتی که بصیرت دارد، مجموعه‌ی جوانان یک کشور وقتی بصیرت دارند، آگاهانه حرکت میکنند و قدم برمیدارند، همه‌ی تیغهای دشمن در مقابل آنها کند میشود. بصیرت این است. بصیرت وقتی بود، غبارآلودگی فتنه نمیتواند آنها را گمراه کند.» ۸۸/۷/۱۵

نشست شورای ملی همبستگی پاکستان با حضور حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پاکستان برگزار شد.

حجت الاسلام ناصر رفیعی «کارشناس مسائل دینی» در سلسله نشست‌های فاطمی که با موضوع نقش‌های سه گانه "دختر، همسر و مادر" حضرت زهرا (س) و با حضور جمعی از مبلغان به همت معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی در مرکز همایش‌های غدیر برگزار شد، سبک زندگی حضرت زهرا (س) را الگویی نمونه برای خانواده دانست و مطالبی را در این خصوص بیان کرد.

وی معرفی شخصیت حضرت فاطمه (س) به جامعه را امری مهم برشمرد و اظهار داشت: معرفی شخصیت والا و ویژگی‌های منحصر به فرد رفتاری حضرت فاطمه (س) به افراد جامعه، یک امر ضروری می‌باشد که مبلغان گرامی می‌توانند با مراجعه به قرآن، سخنان پیامبر (ص)، کلمات ائمه معصومین (ع)، مقالات نویسندگان و دانشمندان و در نهایت با مراجعه به تاریخ به این امر دست پیدا کنند.

استاد حوزه علمیه، قرآن را اصلی ترین منبع و مرجع برای شناخت حضرت زهرا (س) دانست و تصریح کرد: بعضی از آیات قرآن مانند آیه تطهیر، آیه مباهله و سوره "انسان" به صورت مستقیم بر خصوصیات رفتاری حضرت زهرا (س) و آیات دیگر همچون؛ آیه ۹ سوره حشر (یُؤْثِرُونَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ) و سوره کوثر به صورت غیر مستقیم دلالت دارد.

وی در ادامه بر ضرورت ارائه الگوی صحیح و کاربردی در حوزه رفتار اشاره کرد و افزود: در جامعه کنونی جوان‌ها در جنگ نرمِ فضای مجازی در حال قربانی شدن می‌باشند؛ ضروری است مبلغان با معرفی سبک زندگی حضرت زهرا (س) و ارائه ابعاد مختلف رفتاری ایشان به مقابله با این موضوع اقدام نمایند.

حجت الاسلام رفیعی اظهار داشت: موضوع "اطاعت" در دین مبین اسلام به سه بخش اطاعت محض در برابر فرامین الهی، غیر اطاعت محض در مقابله با دشمنان و اطاعت مشروط در عرصه‌هایی که منجر به معصیت نسبت به خداوند متعال نباشد، تقسیم شده است. والدین توجه کنند که بعضی از خواسته‌های فرزندانشان آنها را به ورطه گناه و معصیت نکشاند.

احترام و تکریم؛ از نظر قرآن و روایات

وی گفت: موضوع "احترام" در رفتارهای متقابل در خانواده و اجتماع از عواملی می‌باشد که مورد غفلت واقع شده است. به نظر می‌رسد سبک زندگی غربی موضوع "احترام" را مانعی برای حوزه رفتاری و اهداف شوم خود می‌داند؛ باید این فضیلت به صورت گسترده در جامعه رواج پیدا کند.

این کارشناس دینی با اشاره به بخشی از مطالب کتاب «احترام و تکریم» نوشته محمود اکبری، بیان کرد: در این کتاب، مقوله "احترام و تکریم" و حدود آن از منظر آیات قرآن کریم، احادیث و روایات معصومین (ع) بررسی و تبیین شده است. مواردی که احترام نباید باشد، مانند صاحب بدعت، متجاهر به فسق، حاکم ستمگر و… و موضوعاتی که رعایت احترام در آنها مانند احترام به خود، والدین، مقدسات دیگران و…، ضروری می‌باشد.

وی، خدای متعال موضوع احترام به والدین را در چهار آیه در قرآن کریم مانند آیه ۳۶ سوره نساء (وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا) در کنار وحدانیت خود قرار داده است که دلالت بر اهمیت این موضوع می‌کند. آموزه‌های اسلامی و دینی وظایفی را در خصوص ارتباط با والدین همچون، دعا برای آنها، احسان و نیکی کردن، بزرگوارانه سخن گفتن و عدم منت در برابر خدماتی که به آنان می‌شود را سرلوحه و الگوی رفتاری فرزندان نسبت والدین قرار داده است.

این کارشناس مسائل دینی گفت: با توجه به گزاره‌ای تاریخی، حضرت زهرا (س) در مقام "دختر" بودن خود تمامی دستورات الهی نسبت به احترام به والدین را به صورت کامل انجام داده است. در خصوص نقش "همسری" ایشان نیز اصولی مانند اصل تکریم، حس تقدیر، محبت، آراستگی و … نمایان بوده است. مبلغان می‌توانند با مراجعه به کتاب "سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (س) " اثر محمدرضا جباری، با اصول مذکور آشنا شوند.

وی در پایان به اصول تربیت فرزند از منظر سبک زندگی حضرت زهرا (س) اشاره کرد و خاطرنشان کرد: تربیت فرزند در عرصه‌های دینی، اخلاقی، اجتماعی، عاطفی و سیاسی از مطالبی است که می‌توان با مطالعه سبک زندگی حضرت فاطمه (س) به آن راه یافت.

روزنامه هاآرتص با استناد به گزارش‌های برخی رسانه‌های غربی درباره استقرار نیروهای روسیه در نزدیکی مرزهای اوکراین اذعان کرده که به طور قطع نمی‌توان گفت که مسکو قصد حمله به اوکراین را دارد اما روسیه، حتی بدون انجام چنین حمله‌ای موفق شده نقاط ضعف دولت اوکراین و ائتلاف ناتو را در معرض دید همگان قرار داده و به اهداف قابل توجهی دست پیدا کند.

روزنامه صهیونیستی در ادامه نوشته صرفنظر از اینکه روسیه قصد حمله به اوکراین را دارد یا ندارد می‌خواهد کاری کند که همسایگان روسیه و دیگر کشورهای جهان شاهد باشند که او قادر است چنین کاری را انجام دهد.

مطابق این گزارش اقدامات ولادیمیر پوتین در استقرار نیروها در مرز اوکراین موجب شد این تصور که ناتو برای نجات اوکراین دست به مداخله نظامی بزند را به هم ریخت. هاآرتص نوشته این اقدام پوتین ضربه‌ای دیگر به «نظم قانون‌محور» بود. 

منظور از «نظم قانون‌محور»، نظم جهانی است که بعد از پایان جنگ جهانی دوم بر دنیا حاکم شد.اتحاد جماهیر شوروی دو سال بعد از به قدرت رسیدن «جورج هربرت واکر بوش» (بوش پدر) به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، در سال 1991 دچار فروپاشی شد. بوش پدر در آن زمان، تنها کسی نبود که از پایان نظم جهانی دو قطبی به عنوان میراث جنگ جهانی دوم سخن می‌راند. او به همراه کارشناسان مسائل راهبردی و تحلیلگران سیاسی، آغاز عصر هژمونی آمریکا و آغاز قرن آمریکایی را نوید داده و می‌گفتند که از این پس، سبک زندگی، ارزش‌ها و فرهنگ آمریکایی بر دنیا حاکم خواهد بود.

جورج دبلیو بوش (بوش پسر) هم سیاق پدرش را به گونه‌ای دیگر پیش گرفت. او برنامه‌های دولتش را بر نظریه‌های «پایان تاریخ» از «فرانسیس فوکویاما» و «برخورد تمدن‌ها» از «ساموئل هانتینگتون» استوار کرد. بوش، تروریسم سازمان‌یافته را دشمن جدید آمریکا بعد از شوروی قرار داد و به عراق و افغانستان حمله کرد.

پس از آن بود که نخستین نشانه‌های افول هژمونی آمریکا آشکار شدند. «نوام چامسکی»، اندیشمند و نظریه‌پرداز مشهور آمریکایی در همان زمان گقت که افول آمریکا آغاز شده و تبختر مقام‌های آمریکایی درباره اینکه این کشور قدرت بلامنازع دنیا خواهد ماند جز «خیال خوش» نبوده است. 

در سال‌های گذشته، روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور سابق آمریکا، تحلیل‌گران بیشتری را به سخن گفتن از نشانه‌های این زوال واداشت. ترامپ، در سال 2016 به عنوان نخستین سیاستمدار در سطح اول قدرت به از دست رفتن نشانه‌های قدرت آمریکا اعتراف کرد و با بیان اینکه آمریکا دیگر با عظمت نیست، محور شعار تبلیغاتی‌اش را «آمریکا را دوباره با عظمت کنیم» قرار داد.

دولت ترامپ علاوه بر این در نخستین سند راهبرد امنیت ملی خود (سال 2017) رسماً افول قدرت آمریکا را به رسمیت شناخت و محور برنامه‌هایش را تلاش برای جلوگیری یا موخر کردن آن قرار داد.

«هنری کیسینجر»، نظریه‌پرداز راهبردی و سیاستمدار شناخته‌شده آمریکایی در همین باره گفته است: «به نظرم، ترامپ شاید یکی از همان چهره‌هایی در تاریخ باشد که گاه گاه برای اعلام پایان یک عصر سر برمی‌آورند.»

روزنامه هاآرتص نیز به این موضوع اشاره کرده که بعد از روی کار آمدن دونالد ترام‍پ آمریکا ظاهرسازی‌ها درباره «پایبندی به قوانین» را رها کرد و اکنون با آمدن «جو بایدن» به کاخ سفید نیز کماکان همان رویه را در پیش گرفته است.

هاآرتص در ادامه با بیان اینکه این تنها روسیه نیست که قوانین مطلوب آمریکا را به چالش می‌کشد، به درگیری‌های میان چین و تایوان به عنوان نمونه دیگری از به چالش کشیده شدن نظم آمریکایی اشاره کرده است.

این روزنامه در ادامه به سیاست‌های ایران اشاره کرده و نوشته ایران بعد از خروج آمریکا از برجام سیاست فشار حداکثری را پشت سر گذاشته و توانسته ثابت کند می‌تواند همزمان با مقاومت در برابر این فشارها توان هسته‌ای خود را توسعه دهد.

در ادامه یادداشت این روزنامه صهیونیستی آمده است: «ایران نیازی ندارد تمام مسیر را طی کرده و از آستانه هسته‌ای گذر کند. این کشور نیازی ندارد ذخایر اورانیوم خود را در مسیر کاربرد نظامی ادامه دهد. این کشور همین حالا ثابت کرده علی‌رغم تحریم‌ها و همچنین خرابکاری‌ها و ترورهای منتسب به اسرائیل، قادر است به نقطه‌ای برسد که ظرف چند ماه تا چنین قابلیتی فاصله داشته باشد. [ایران] می‌تواند بر روی این آستانه مانور داده و زمان‌بندی آن را تعیین کند. آمریکا قرار نیست آن را متوقف کند و اسرائیل برخلاف ادعاهای متکبرانه برخی رهبران و فرماندهانش احتمالاً ظرفیت کاملی علیه آن ندارد».

هاآرتص در پایان می‌نویسد، اگر هر کسی این توهم را داشت که با ورود رئیس جمهوری به‌جز ترامپ به کاخ سفید، این قوانین (نظم جهانی آمریکا) احیا خواهد شد، سال 2021، سالی بود که غیاب هرگونه قانون دیکته شده از سوی غربی‌ها کاملاً واضح و روشن شد و روسیه، چین و ایران بر این واقعیت اتفاق نظر دارند.

 این تحلیل روزنامه هاآرتص همراستا با تحلیل‌هایی است که نشان می‌دهند مسائل آمریکا عمیق تر از شخص ترامپ است و با رفتن او میراث او که افول آمریکا است ادامه خواهد یافت. مرکز نظرسنجی «پیو» سال پیش نتایج تحقیقاتی را منتشر کرد که نشان می‌داد تصورات و نگرش‌های مطلوب نسبت به آمریکا با افت شدید همراه شده و به سطوح «غیرقابل‌تصوری» رسیده است: نتایج این پیمایش که در 13 کشور دنیا انجام شده نشان می‌دهد تنها 26 درصد مردم آلمان، 30 درصد مردم هلند، 31 درصد فرانسوی‌ها، 33درصد استرالیایی‌ها و 35 درصد کانادایی‌ها نظر مطلوبی نسبت به آمریکا دارند.

این البته تنها شاخص قدرت آمریکا نیست که در عصر ترامپ رو به نزول گذاشت. حمایت‌گرایی نظامی-اقتصادی برآمده از دکترین «اول آمریکا» که هسته مرکزی سیاست‌های ترامپ را تشکیل می‌دهد شالوده‌های دیگری را که قدرت آمریکا و بالتبع، نظم بین‌المللی تحت رهبری این کشور در سال‌های پس از جنگ سرد بر روی آن ایستاده بودند را نیز تضعیف کرده است.

ترامپ در لوای این سیاست، آمریکا را از پیمان‌های چندجانبه جهانی و سازمان‌های بین‌المللی خارج کرده، علیه متحدانش در فراسوی آتلانتیک جنگ‌ تجاری به راه انداخت، از محکوم کردن جنایت‌های حاکمان خودکامه تا زمانی که شریک تجاری آمریکا باشند خودداری کرد، سیاست «مدارای صفر» علیه مهاجران به کار گرفته و در صحنه داخلی، با سیاست‌هایی مانند حمایت از شکنجه و سرکوب معترضان، صدور حکم عفو برای متهمان جنایت‌های جنگی، دامن زدن به تفرقه‌های نژادی و سیاسی و حمایت از خشونت پلیس، مشروعیت آمریکا برای دفاع از آرمان‌های حقوق بشر و دموکراسی را عریان‌تر از هر زمان دیگر خدشه‌دار کرد.

با این وجود نشانه‌های افول آمریکا با او نیامده بودند که با رفتن او و آمدن بایدن محو شوند.

نقل مشهور در میان نظریه‌پردازان قائل به سیر افولی آمریکا این است که ترامپ را باید بارزترین «نشانه» افول آمریکا دانست نه «عامل» آن. مهم‌ترین پیام انتخابات 2016  هنوز هم از نگاه کارشناسان «نه» به هیئت حاکمه آمریکا و  ناامیدی از حل نقائص ساختاری و بی‌عدالتی‌های نهادینه شده در اقتصاد سیاسی نئولیبرال آمریکا قلمداد می‌شود. 

بسیاری از آثار منفی سیاست خارجی ترامپ، بر خلاف وعده‌هایی که جو بایدن برای خنثی کردن آنها داد کماکان ماندگارند و این چیزی است که بسیاری از کشورها هم‌اکنون به آن اذعان می‌کنند.