اطلاعات عمومی

جمعیت کل:              ۲۰.۶۱۷.۰۰۰ نفر

مساحت:                   ۳۲۲.۴۶۰ کیلومتر

حکومت:                  جمهوری

پایتخت:                    یاموسوکرو

شهرهای مهم:             آبیجان

ادیان(درصد):             اسلام (۴۲.۹ درصد)، مسیحیت (۳۳.۹ درصد)

زبان رسمی:               فرانسوی

اسلام

پیشینه اسلام:              قرن ۱۸ میلادی

جمعیت مسلمانان:        حدود ۹ میلیون نفر

آمار شیعیان:

جمعیت ۴۴۰ هزار نفر

درصد به جمعیت کشور ۲ درصد

درصد به جمعیت مسلمانان       ۵ درصد

مراکز شیعی

مراکز علمی: مرکز اسلامی شیعی جعفری، مرکز رابطه مبلغی نور

مساجد: مسجد اثنی عشریه، مسجد امام علی

مؤسسات فرهنگی: مرکز اسلامی رسول اکرم، مؤسسه فرهنگی لبنانی‌ها

اطلاعات عمومی

کشور ساحل عاج با وسعت ۳۲۲٬۴۶۰ کیلومتر مربع در ساحل شمالی خلیج گینه و اقیانوس اطلس واقع شده‌است. این کشور از غرب به کشورهای لیبریا و گینه، از شمال به کشورهای مالی و بورکینافاسو، از شرق به کشور غنا و از جنوب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. بر اساس برآوردهای سال ۲۰۰۹ میلادی جمیعت ساحل عاج برابر با ۲۰.۶۱۷.۰۰۰ نفر بوده است.

سیاست

ساحل عاج در سال ۱۸۹۳م به صورت مستعمرهٔ فرانسه درآمد. پس از جنگ جهانی دوم دارای خودگردانی داخلی شد و سرانجام در ۷ آگوست ۱۹۶۰ از فرانسه اعلام استقلال کرد.

در حال حاضر این کشور دارای نظام ریاست جمهوری است و بر اساس قانون اساسی، رئیس جمهور با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود.

جغرافیا

 

کشور ساحل عاج با وسعت ۳۲۲٬۴۶۰ کیلومتر مربع در ساحل شمالی خلیج گینه و اقیانوس اطلس واقع شده‌است. این کشور از غرب به کشورهای لیبریا و گینه، از شمال به کشورهای مالی و بورکینافاسو، از شرق به کشور غنا و از جنوب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود.

ساحل عاج با کشور لیبریا ۱۶۱۷ کیلومتر، غنا ۶۶۸ کیلومتر، گینه ۶۱۰ کیلومتر، بورکینافاسو ۵۸۴ کیلومتر اقیانوس اطلس ۵۱۵ کیلومتر و با کشور مالی ۵۳۲ کیلومتر مرز مشترک دارد.

مرزهای این کشور با لیبریا از نوع طبیعی می‌باشد و رودخانه کارالی که به خلیج گینه واقع در اقیانوس اطلس می‌ریزد، مشخص‌کننده آنست.

ساحل عاج دارای آب و هوایی گرمسیری و مرطوب در امتداد ساحل (در جنوب) و آب و هوایی نسبتاً خشک و اقلیمی ساوان و نیمه بیابانی در شمال است. از نظر اقلیمی ساحل عاج دارای اقلیمی صاف با دشت‌ها موجدار می‌باشد، غرب و شمال غرب ساحل عاج را نیز نواحی کوهستانی فرا گرفته‌است. بلندترین نقطهٔ ساحل عاج، قلهٔ کوه نیمبا نام دارد که با ۱۷۵۲ متر ارتفاع در غرب ساحل عاج واقع شده‌است.

بزرگترین دریاچهٔ ساحل عاج، دریاچهٔ سالاموسو، نام دارد، همچنین سه رود مهم، ساساندرا بانداما و کوموئه در ساحل عاج جریان دارند.

در آغاز منطقهٔ ساحل عاج زیستگاه بیش از شصت قوم و قبیلهٔ آفریقایی بوده‌است که مهم‌ترین آنها، بائوله، بته، سنوفو، آگنی، مالینکه، دان و لوبی بودند.

وضعیت آب و هوا

 

ساحل عاج در مدار ۵ الی ۱۰ درجه عرض جغرافیایی قراردارد. این کشور از لحاظ آب و هوایی در مناطق شمالی و جنوبی متفاوت می‌باشد. به طوری که منطقه جنوب دارای آب و هوایی استوایی و در شمال یعنی بعد از مدار ۸ درجه جغرافیایی آب و هوا نیمه استوایی می‌باشد. رطوبت این کشور به‌طور متوسط ۷۰ درصد و میزان بارندگی در آن بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ میلی‌متر می‌باشد.

درجه حرارت در این منطقه به‌طور متوسط بین ۲۹ الی ۲۸ درجه سانتیگراد است که با رطوبت بسیار زیاد (شرجی) نسبتاً زیاد می‌باشد.

به طو کلی آب و هوای این کشور را می‌توان به ۴ بخش تقسیم کرد: الف – فصل بزرگ بارندگی از آوریل تا اوت به همراه باد و طوفان شدید (فروردین تا مرداد) ب – فصل بارندگی از سپتامبر تا نوامبر (شهریور تا آبان) ج – فصل خشک از پایان نوامبر تا آوریل (ابتدای آذر تا اول فروردین) د – فصل کوتاه مدت خشک در ماه اوت (حدود نیمه دوم مرداد ماه)

تقسیمات کشوری

کشور ساحل عاج دارای ۱۹ استان می‌باشد:

 

• ۱ – آگنبی (Agneby)
• ۲ – بافینگ (Bafing)
• ۳ –ساساندرای سفلی (Bas-Sassandra)
• ۴ – دنگوئله (Denguele)
• ۵ – دیکس هویت مونتانس (Dix-Huit Montagnes)
• ۶ – فروماگر (Fromager)
• ۷ – ساساندرای علیا (Haut-Sassandra)
• ۸ – لاکز (Lacs)
• ۹ – لاگونز (Lagunes)
• ۱۰ – ماراهوئه (Marahoue)
• ۱۱ –کاوالی شمالی (Moyen-Cavally)
• ۱۲ – کوموئهٔ شمالی (Moyen-Comoe)
• ۱۳ – کوموئه انزی (N'zi-Comoe)
• ۱۴ – ساوانز (Savanes)
• ۱۵ – باندامای جنوبی (Sud-Bandama)
• ۱۶ – کوموئهٔ جنوبی (Sud-Comoe)
• ۱۷ – واله دو بانداما (Vallee du Bandama)
• ۱۸ – وورودوگو (Worodougou)
• ۱۹ – زانزان (Zanzan)

اقتصاد

 

تولید ناخالص داخلی این کشور ۳۲٫۸۶ میلیارد دلار است. ۶٬۹۰۷٬۰۰۰ نفر است که ۶۸ درصد آن‌ها در بخش کشاورزی مشغول به کارند.

آمار دقیقی از تعداد بیکاران در این کشور در دست نیست اما تخمین زده می‌شود نرخ بیکاری در این کشور ۴۰ تا ۵۰ درصد باشد. ۴۲ درصد مردم زیر خط فقر زندگی می‌کنند و نرخ تورم در سال ۲۰۰۷ میلادی ۱٫۸ درصد بود.

محصولات صادراتی این کشور شامل کاکائو، قهوه، الوار، نفت، پنبه، موز، آناناس، روغن خرما و ماهی است که به کشورهای فرانسه (۱۸٫۳ درصد)، هلند (۹٫۷ درصد)، آمریکا (۹٫۱ درصد)، نیجریه (۷٫۲ درصد) و آلمان (۴٫۲ درصد) صادر می‌شود.

محصولات وارداتی این کشور شامل سوخت، کالاهای اساسی و مواد غذایی است که از کشورهای نیجریه (۲۷٫۶ درصد)، فرانسه (۲۵٫۴ درصد) و چین (۴٫۳ درصد) وارد می‌شود.

مردم

 

جمعیت این کشور در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۴٬۲۹۰٬۰۰۰ نفر بوده، با میانگین سنی ۱۹٫۴ سال. امید به زندگی در این کشور برای زنان ۵۱٫۸۲ سال و برای مردان ۴۶٫۶۲ سال است.

۷ درصد از مردم این کشور به بیماری ایدز مبتلا هستند. زبان رسمی این کشور فرانسوی است.

شهرهای بزرگ این کشور عبارتند از: آبیجان ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر، بواکه ۶۵۰٬۰۰۰ نفر، دالوآ ۲۵۰٬۰۰۰ نفر، سن‌پدرو ۲۰۰٬۰۰۰ نفر، یاموسوکورو ۲۰۰٬۰۰۰ و بقیه مردم هم در سایر شهرها و روستاها زندگی می‌کنند.

نرخ رشد جمعیت در این کشور حدود ۴٫۷ درصد در سال می‌باشد.

ادیان و نژادها

در ساحل عاج آزادی مذهبی وجود دارد. بر اساس آمار رسمی ۴۲.۹ درصد از مردم این کشور مسلمان، ۳۴ درصد مسیحی و ۲۳ درصد آنیمیست (آیین‌های بومی) هستند.

در ساحل عاج بیش از ۶۰ گروه نژادی زندگی می‌کنند ولی مهاجران عمدتا آفریقایی، فرانسوی و لبنانی هستند.

ادیان در ساحل عاج

دین                        نسبت  

اسلام                       ۴۳٪

مسیحیت                   ۳۴٪

سایر                        ۲۳٪

اسلام

پیشینه حضور اسلام در این کشور به قرن هیجدهم میلادی بازمی‌گردد. گرچه مسلمانان در میان اغلب اقوام دیده می‌شوند اما قوم «دیولا» تماماً مسلمانند. بازرگانان مسلمان از قوم دیولا از قرن هیجدهم جوامع اسلامی را در شمال ساحل عاج به وجود آوردند و از این رو این مناطق، مرکز رشد و گسترش اسلام به شمار می‌آید.

امروزه مسلمانان سنی این کشور غالبا مذهب مالکی دارند ولی فرقه‌های صوفیه نیز طرفدارانی دارند. بخشی از جمعیت مسلمان در ساحل عاج را نیز شیعیان تشکیل می‌دهند.

تشیع

نخستین حضور تشیع در ساحل عاج مربوط به سال ۱۹۰۸م است که گروهی از لبنانیان به این کشور مهاجرت کردند و در آنجا به فعالیت‌های اقتصادی پرداختند. ولی ظهور تشیع به عنوان یک جریان مذهبی به سال ۱۹۷۷ برمی‌گردد که مجموعه‌ای از شیعیان با تاسیس «جمعیت اسلامی فرهنگی» در منطقه ساحلی به فعالیت پرداختند. طی پانزده سال اخیر ترویج تشیع در ساحل عاج به صورت علنی انجام می‌شود که در این میان شیعیان لبنانی نقش پررنگی دارند و مجلس اعلای شیعیان لبنان بر امور آموزشی شیعیان نظارت دارد.

امروزه شیعیان در بیشتر مناطق ساحل عاج و به‌ویژه در شهرهای ابیجان، بندوکو، بواکی، امباتو، آنیاما، گران باسام، اودینه و کوروچو حضور دارند.[۱۰]

جمعیت شیعیان

جمعیت کل                جمعیت شیعیان           درصد             تاریخ             منبع

۱۶،۱۹۰،۱۰۵               ۸۰۰،۰۰۰                   ۵                  ۲۰۰۰   دائرة المعارف امام حسین(ع)

۱۸،۲۰۰،۰۰۰               ۴۳۶،۸۰۰                   ۲/۵               ۲۰۰۸   مجمع جهانی اهل بیت

-                           ۱۳۰،۰۰۰                   -                  -        اطلس شیعه

مراکز شیعی

مرکز اسلامی شیعی جعفری: در منطقه باسام در نزدیکی شهر ابیجان، دارای کتابخانه و مدرسه و مسجد

مرکز رابطه مبلغی نور الزهراء: در منطقه آبوبو

مرکز اسلامی رسول اکرم (ص): توسط شیعیان لبنانی ساخته شد و جوانان حزب الله در مراسم این مرکز شرکت می‌کنند.

حوزه علمیه: با حمایت معنوی جمهوری اسلامی ایران در ابیجان تاسیس شده و دارای ۱۲۰ طلبه است.

موسسه فرهنگی لبنانی‌ها: در ابیجان

مجمع فرهنگی الزهراء در آبیجان که دارای مسجد، کتابخانه و درمانگاه است.

مرکز اسلامی عربی-آفریقایی که در زمینه آموزش قرآن و احکام اسلامی بر اساس مذهب اهل بیت فعالیت می‌کند.

مرکز اسلامی لبنانی به ریاست شیخ عدنان زلغوط نماینده آیت الله سید علی سیستانی

مجتمع الغدیر وابسته به حزب الله لبنان به ریاست شیخ انیس حجازی که مشتمل بر مسجد المهدی(عج) می باشد.

جمعیت "البر و التعاون" وابسته به جنبش امل لبنان به ریاست شیخ غسان درویش.

جمعیت الهدی وابسته به مرحوم سید محمد حسین فضل الله به ریاست شیخ وهیب مغنیة.

جمعیت اسلامی و فرانسوی زبان امام صادق(ع) که مسئؤل آن اکنون شیخ مرتضی خلیق است.

مساجد و حسینیه‌های شیعیان

    مسجد اثنی عشریه در آبیجان

    مسجد کانکاکورا در آبیجان

    مسجد امام علی (ع) در گران باسام

    مسجد شیعه جعفری در گران باسام

    سه حسینیه در آبیجان

شخصیت‌های شیعی

    ابراهیم کولیایی: از رهبران شیعیان ساحل عاج که در سال ۱۳۸۶ش. درگذشت.

۱. شناخت خداوند و عبادت او

«اَیّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِیَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «ای مردم! خداوند بندگان را آفرید تا او را بشناسند، آن‏گاه که او را شناختند، پرستش کنند و آن‏گاه که او را پرستیدند، از پرستش غیر او بی‏ نیاز شوند».

(بحار الانوار، ج ۵ ص ۳۱۲ ح۱ )

۲. یافتن خداوند

«مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ وَ مَا الّذِی فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ؟».

امام حسین (ع) فرمود: «پروردگارا! آن که تو را نیافت، چه یافت و آن که تو را یافت، چه از دست داد؟».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۳. خداوند، مراقب انسان‏

«عَمِیَتْ عَیْنٌ لاَ تَرَاکَ عَلَیْهَا رَقِیباً».

امام حسین (ع) فرمود: «چشمی که تو را مراقب خویش نبیند، کور است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۴. عبادت تجار، بندگان و آزادگان‏

«إِنّ قَوْماً عَبَدُوا اللّهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التّجّارِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِیدِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الاَحْرَارِ وَ هِیَ اَفْضَلُ الْعِبَادَةِ».

امام حسین (ع) فرمود: «گروهی خدا را از روی میل به بهشت عبادت می‏کنند، که این عبادت تجارت‏کنندگان است و گروهی خدا را از ترس دوزخ می‏پرستند و این عبادت بردگان است، و گروهی خدا را به سبب شایستگی می‏پرستند، و این عبادت آزادگان است که برترین عبادت است».

(تحف العقول، ص ۲۷۹ ح۴ )

۵. پاداش عبادت حقیقی خداوند

«مَنْ عَبَدَ اللّهَ حَقّ عِبَادَتِهِ آتاهُ اللّهُ فَوْقَ اَمَانِیهِ وَ کِفَایَتِهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکس حق معبودیت خدا را به‏جا آورد، خداوند بیش از حدّ انتظار و کفایتش به او عطا می‏ کند».

(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۱۸۴ ح۴۴ )

۶. زیان‏کار

«لَقَدْ خَابَ مَنْ رَضِیَ دُونَکَ بَدَلاً».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکس به غیر تو دل ببندد، زیان کرده است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۱۶ ح۳ )

۷. ستایشگران خداوند

«مَا خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلا وَ لَهُ تَسْبِیحٌ یَحْمَدُ بِهِ رَبّهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «خداوند هیچ موجودی را نیافرید، جز آن‏که برای او تسبیحی قرارداد تا با آن خدا را ستایش کند».

(بحار الانوار، ج ۶۱ ص ۲۹ ح۸ )

۸. دوستی خداوند، سرمایه انسان‏

«خَسِرَتْ صَفْقَةُ عَبْدٍ لَمْ تَجْعَلْ لَهُ مِنْ حُبّکَ نَصِیباً».

امام حسین (ع) فرمود: «پروردگارا! کسی که از محبّت خود بهره‏مندش نکردی، زیان کرده است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۹. اشک چشم و ترس دل، رحمت خداوند

«بُکَاءُ الْعُیُونِ وَ خَشْیَةُ الْقُلُوبِ رَحْمَةٌ مِنَ اللّهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «گریستن چشم‏ها و ترسیدن قلب‏ها، رحمتی از جانب خداست».

(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )

۱۰. دوستی اهل بیت سبب ریزش گناهان‏

«إِنّ حُبّنَا لَتُسَاقِطُ الذّنُوبَ کَمَا تُسَاقِطُ الرّیحُ الْوَرَقَ».

امام حسین (ع) فرمود: «محبّت ما اهل بیت سبب ریزش گناهان است، چنان‏که باد، برگ درختان را می‏ریزد».

(حیاة الامام الحسین، ج ۱ ص۱۵۶ )

۱۱. اهل بیت(ع)، معلمان ملائکه‏

«اَیّ شَیْ‏ءٍ کُنْتُمْ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ اللّهُ عَزّوَجَلّ آدَمَ (ع)؟ قَالَ کُنّا اَشْبَاحَ نُورٍ نَدُورُ حَوْلَ عَرْشِ الرّحْمنِ فَنُعَلّمُ لِلْمَلاَئِکَةِ التّسْبِیحَ وَ التّهْلِیلَ وَ التّحْمِیدَ».

از امام حسین (ع) پرسیده شد: «قبل از این‏که خداوند عزّوجل آدم (ع) را خلق کند، شما چه چیزی بودید؟ فرمود: ما شبح‏هایی از نور بودیم که بر گرد عرش خدا می‏چرخیدیم و به ملائکه درس تسبیح و توحید و ستایش خدا را می‏آموختیم».

(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۳۱۱ ح۱ )

۱۲. اهل‏بیت(ع)، اهل سرّ خدا

«نَحْنُ الّذِینَ عِنْدَنَا عِلْمُ الْکِتَابِ وَ بَیَانُ مَا فِیهِ وَ لَیْسَ عِنْدَ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ مَا عِنْدَنَا لاَِنّا اَهْلُ سِرّ اللّهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «ما کسانی هستیم که علم قرآن، و بیان آنچه در آن است، نزد ماست، و آنچه در نزد ماست نزد هیچ‏یک از آفریدگان خدا نیست، زیرا ما محرم راز خداییم».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۴ ح۱۱ )

۱۳. مخلوقات، مأمور به اطاعت از اهل بیت(ع)

«وَ اللّهِ مَا خَلَقَ اللّهُ شَیْئاً إِلا وَ قَدْ اَمَرَهُ بِالطّاعَةِ لَنَا».

امام حسین (ع) فرمود: «سوگند به خدا که خداوند هیچ موجودی را نیافرید، مگر آن‏که او را به اطاعت از ما، امر کرد».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۱ ح۱ )

۱۴. دوستی اهل بیت(علیهم السلام)

«مَنْ اَحَبّنَا کَانَ مِنّا اَهْلَ الْبَیتِ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسی که ما را دوست بدارد، از ما اهل بیت است».

(نزهة النّاظر و تنبیه الخاطر، ص ۸۵ ح۱۹ )

۱۵. تهیدستی و کشته شدن شیعیان‏

«وَ اللّهِ الْبَلاَءُ وَ الْفَقْرُ وَ الْقَتْلُ اَسْرَعُ إِلَی مَنْ اَحَبّنَا مِنْ رَکْضِ الْبَرَاذِینِ، وَ مِنَ السّیْلِ إِلیَ صِمْرِهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «به خدا سوگند، فقر و قتل به سوی دوستان ما، از حرکت اسبان تیزپا و جریان سیل در مسیرش، سریعتر است».

(بحار الانوار، ج ۶۴ ص ۲۴۹ ح۸۵ )

۱۶. پرهیز از خیانت و مکر و نیرنگ‏

«إِنّ شِیعَتَنَا مَنْ سَلِمَتْ قُلُوبُهمْ مِنْ کُلّ غِشّ وَغَلّ وَدَغَلٍ».

امام حسین (ع) فرمود: «شیعه ما کسی است که دلش از هرگونه خیانت و نیرنگ و مکری پاک است».

(بحار الانوار، ج ۶۵ ص ۱۵۶ ح۱۰ )

۱۷. امام حسین(ع) و امام زمان(عج)

«لَوْ اَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ اَیّامَ حَیَاتِی».

امام حسین (ع) فرمود: «اگر زمان حضرت مهدی را درک می‏کردم، تمام عمر خدمتگزارش بودم».

(عقد الدّرر، ص‏۱۶۰)

۱۸. حسین(ع)، کشته اشک‏ها

«اَنَا قَتِیلُ الْعَبْرَةِ، لا یَذْکُرُنِی مُؤْمِنٌ إِلا بَکَی».

امام حسین (ع) فرمود: «من کشته اشکهایم، مؤمنی مرا یاد نکند، مگر آن‏که به گریه می‏افتد».

(کامل الزیارات، ص ۱۱۷ ح۶ )

۱۹. پاداش زائر امام حسین(ع)

«مَنْ زَارَنِی بَعْدَ مَوْتِی زُرْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَوْ لَمْ یَکُنْ إِلا فِی النّارِ لاَخْرَجْتُهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکه مرا پس از مرگم، زیارت کند، روز قیامت زیارتش می‏ کنم و اگر در آتش هم باشد، او را بیرون می‏ آورم».

(المنتخب للطریحی، ص۶۹ )

۲۰. خوش‏خلقی و سکوت‏

«اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ عِبَادَةٌ وَ الصّمْتُ زَیْنٌ».

امام حسین (ع) فرمود: «خوش‏خویی، عبادت است و سکوت، زینت».

(تاریخ الیعقوبی، ج ۲ ص۲۶۴ )

۲۱. تأخیر در مرگ و افزایش روزی با صله رحم‏

«مَنْ سَرّهُ اَنْ یُنْسَاَ فِی اَجَلِهِ وَ یُزَادَ فِی رِزْقِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسی که دوست دارد اجلش به تأخیر افتد و روزی ‏اش افزایش یابد، صله رحم به‏ جا آورد».

(بحار الانوار، ج ۷۱ ص ۹۱ ح۵ )

۲۲. عرضه اعمال به خداوند

«إِنّ اَعْمَالَ هَذِهِ الاُمّةِ مَا مِنْ صَبَاحٍ إِلا وَ تُعْرَضُ عَلَی اللّهِ عَزّوَجَلّ».

امام حسین (ع) فرمود: «همانا اعمال امّت، هر بامدادان بر خداوند عرضه می ‏شود».

(بحار الانوار، ج ۷۰ ص ۳۵۳ ح۵۴ )

۲۳. جلب رضایت مردم با نارضایتی خداوند

«مَنْ طَلَبَ رِضَی النّاسِ بِسَخَطِ اللّهِ وَکَلَهُ اللّهُ إِلیَ النّاسِ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسی که برای جلب رضایت مردم، موجب غضب خدا شود، خداوند او را به مردم وا می‏ گذارد».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۶ ح۸ )

۲۴. گذشت در حال قدرت‏

«إِنّ اَعْفَی النّاسِ مَنْ عَفَا عَنْ قُدْرَةٍ».

امام حسین (ع) فرمود: «باگذشت‏ ترین مردم کسی است که با وجود قدرت، گذشت کند».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۱ ح۴ )

۲۵. سخن کاهنده ارزش‏

«لاَ تَقُولُوا بِاَلْسِنَتِکُمْ مَا یَنْقُصُ عَنْ قَدْرِکُمْ».

امام حسین (ع) فرمود: «چیزی که از ارزشتان بکاهد، بر زبان جاری نکنید».

(جلاء العیون، ج ۲ ص۲۰۵ )

۲۶. اثر تنگ‏دستی، بیماری و مرگ‏

«لَوْلاَ ثَلاَثَةٌ مَا وَضَعَ ابْنُ آدَمَ رَأسَهُ لِشَیْ‏ءٍ اَلْفَقْرُ وَ الْمَرَضُ وَ الْمَوتُ».

امام حسین (ع) فرمود: «اگر سه چیز نبود، آدمی سرش را در برابر هیچ چیز فرود نمی‏ آورد؛ تنگ‏دستی، بیماری و مرگ».

(نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص ۸۵ ح۴ )

۲۷. غفلت از گناه خویشتن‏

«إِیّاک اَنْ تَکُونَ مِمّنْ یَخَافُ عَلَی الْعِبَادِ مِنْ ذُنُوبِهِمْ وَیَاْمَنُ الْعُقُوبَةَ مِنْ ذَنْبِهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «مبادا از کسانی باشی که از گناه دیگران بیمناکند، و از کیفر گناه خود آسوده خاطرند».

(تحف العقول، ص۲۷۳ )

۲۸. برطرف‏کردن گرفتاری مؤمن‏

«مَنْ نَفّسَ کُرْبَةَ مُؤْمِنٍ فَرّجَ اللّهُ عَنْهُ کُرَبَ الدّنیَا وَ الاخِرَةِ».

امام حسین (ع) فرمود: «هرکه گرفتاری مؤمنی را برطرف کند، خداوند گرفتاریهای دنیا و آخرتش را برطرف می‏کند».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۲ ح۵ )

۲۹. مرگ با عزّت و زندگی با ذلّت‏

«مَوْتٌ فِی عِزّ خَیْرٌ مِنْ حَیَاةٍ فِی ذُلّ».

امام حسین (ع) فرمود: «مرگ با عزت برتر از زندگی با ذلّت است».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۹۲ ح۴ )

۳۰. همسانی گفتار و عمل‏

«إِنّ الْکَریِمَ إِذَا تَکَلّمَ بِکَلاَمٍ، یَنْبَغِی اَنْ یُصَدّقَهُ بِالْفِعْلِ».

امام حسین (ع) فرمود: «بزرگوار کسی است، که گفتارش با عملش یکی باشد».

(مستدرک الوسائل، ج ۷ ص ۱۹۳ ح۶ )

۳۱. دشمنی با علی(ع) نشانه نفاق‏

«مَا کُنّا نَعْرِفُ الْمُنَافِقِینَ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللّهِ (ص) إِلا بِبُغْضِهِمْ عَلِیّاً وَ وُلْدَهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «ما در عهد رسول خدا (ص) منافقان را نمی‏شناختیم، جز در دشمنی آنها با علی و اولادش».

(عیون أخبار الرّضا، ج ۲ ص ۷۲ ص۳۰۵ )

۳۲. اثر پذیرش هدیه‏

«مَنْ قَبِلَ عَطَاءَکَ، فَقَدْ اَعَانَکَ عَلَی الْکَرَمِ».

امام حسین (ع) فرمود: «آن‏کس که هدیه تو را بپذیرد، تو را در بزرگواری کمک کرده است».

(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۳۵۷ ح۲۱ )

۳۳. نجات از آتش با گریه از ترس خدا

«اَلْبُکَاءُ مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ نَجَاةٌ مِنَ النّارِ».

امام حسین (ع) فرمود: «گریه از ترس خدا، باعث نجات از آتش جهنّم است».

(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )

۳۴. اثر خردمندی و یقین به مرگ‏

«لَوْ عَقَلَ النّاسُ وَ تَصَوّرُوا الْمَوْتَ لَخَرِبَتِ الدّنیَا».

امام حسین (ع) فرمود: «اگر مردم خردمند می‏شدند و مرگ را باور می‏داشتند، دنیا ویران می‏گشت».

(إحقاق الحق، ج ۱۱ ص۵۹۲ )

۳۵. گناهی آسانتر از پوزش‏

«رُبّ ذَنْبٍ اَحْسَنُ مِنَ الاِعْتِذَارِ مِنْهُ».

امام حسین (ع) فرمود: «چه بسا گناهی که نیکوتر از پوزش است».

(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۱۲۸ ح۱۱ )

۳۶. غیبت، خورش سگ‏های دوزخ‏

«کُفّ عَنِ الْغَیْبَةِ فَإِنّهَا إِدَامُ کِلابِ النّارِ».

امام حسین (ع) فرمود: «از غیبت بپرهیز، که خورش سگهای دوزخ است».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۱۷ ح۲ )

۳۷. نهی از منکر

«لا یَنْبَغِی لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرَی مَنْ یَعْصِی اللّهَ فَلا تُنْکِرُ عَلَیْهِ».

امام حسین (ع) فرمود: «سزاوار نیست که مؤمن، گناهکاری را ببیند و او را از گناه باز ندارد».

(کنز العمّال، ج ۳ ص ۸۵ ح۵۶۱۴ )

۳۸. اثر نافرمانی خداوند

«مَنْ حَاوَلَ اَمْراً بِمَعْصِیَةِ اللّهِ کَانَ اَفْوَتَ لِمَا یَرْجُوا وَ اَسْرَعَ لِمَا یَحْذَرُ».

امام حسین (ع) فرمود: «کسی که با نیرنگ و معصیت خدا، در پی به‏دست آوردن چیزی رود، کمتر به آنچه امید دارد می‏رسد، و زودتر به آنچه می‏ترسد، دچار می‏شود».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲ ح۱۹ )

۳۹. خیر فراوان در پنج چیز

«خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ لَمْ یَکُنْ فِیهِ کَثِیرُ مُسْتَمْتِعٍ: اَلْعَقْلُ، وَ الدّینُ وَ الاَدَبُ، وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ».

امام حسین (ع) فرمود: «پنج چیز است که در هرکسی نباشد، خیر زیادی در او نیست: عقل، دین، ادب، حیا و خوش‏خویی».

(حیاة الامام الحسین(ع)، ج ۱ ص۱۸۱ )

۴۰. پیروی از حق و کمال عقل‏

«لا یَکْمُلُ الْعَقْلُ إِلا بِاتّبَاعِ الْحَقّ».

امام حسین (ع) فرمود: «عقل جز با پیروی از حق، کامل نمی‏شود».

(أعلام الدین، ص۲۹۸ )

هنگامی که امام حسین (ع) چشم به جهان گشودند، جبرئیل به همراه هزار فرشته بسوی پیامبر فرود آمد تا از سوی خداوند، تولد این نوزاد مبارک را تبریک و تهنیت گوید.

نوزادی که در این روز با تولدش چشم و دل پیامبر (ص) را روشنی بخشید و خانه فاطمه (س) و علی (ع) را رونقی بیشتر داد.

اینک او محبوب دل میلیوها انسانی است که شجاعت، ایثار و آزادگیش را ارج می نهند. امروزهزاران انسان در جهان با نام حسین (ع) شناخته می شوند و منش او را زنده می نمایند.

نام امام حسین (ع ) با عاشورا و نفی ذلت و تسلیم گره خورده است.

همه ما امام حسین (ع ) را شخصیتی مبارز و قیام کنده در برابر ستم و باطل می شناسیم.

واقعه جانسوز کربلا و فداکاری بی‌مانند حسین‌ (ع ) به‌قدری پایه و منزلت او را بالا برده که به عظمت‎های دیگر آن حضرت کمتر توجّه می‎شود. اما سالار شهیدان دارای همه صفات زیبای انسانی است و معنویت وعرفان بیش از هر چیز در وجود ایشان متجلی است.

اصولاً امام (ع) از آن جهت که برخوردار از موهبت والای زندگی وحیانی است، ضمن آن که عارف و حکیم، بخشنده و کریم، شجاع و رادمردى نستوه است، از منبع لایزال علم و معرفت خداوند بهره مى برد و با موقعیت ویژه ای که دارد، مجال آن می یابد تا بر همه انسانها و تمامى کمالات آنان اِشراف یابد و همه جهات وجود را زیر پر خویش بگیرد.

"آنتوان بارا"، اندیشمند مسیحی می گوید: «حسین (ع ) راه رهایی را برای میلیون‌ها مسلمان روشن کرد، مسیر حرکت و گام برداشتن را به آنان شناساند و آنان را از افتادن در گودال ضلالت و سقوط در دام گناه و خفت برحذر داشت. با پرتو نور همیشه درخشان خود، راه حق را پیش چشم آنان آشکار کرد و نشانه‌های ترس و تنهایی را از این راه زدود.از آن پس انسان‌های مومن، با بهره‌گیری از نور شمعی که او با سوختن خود در کربلا برافروخت و با اراده خداوند پرفروغ خواهد ماند، از این راه عبور خواهند کرد.»

نگاه به زندگی امام حسین علیه السلام، خطبه ها و دعاهای ایشان بیانگر آن است که مسئله شناخت خدا و خدا باوری و توحید در زندگی آن حضرت بیش از هر چیز تبلور داشته است.

شناخت درست از خداوند موجب می‌شود که رفتار فردی و اجتماعی انسان تحت تأثیر آن قرار گیرد از همین رو امام حسین (ع) می فرمود: «اى مردم! خداوند بندگان را آفرید تا او را بشناسند، آن‏گاه که او را شناختند، پرستش کنند و آن‏گاه که او را پرستیدند، از پرستش غیر او بى‏ نیاز شوند».

از نگاه امام حسین وقتی همه هستی خواسته و ناخواسته ستایشگران خداوند هستند، عقل حکم می کند که ما نیز محور اصلی در این تسبیحات باشیم  چرا که :«عقل جز با پیروى از حق، کامل نمی‏شود».

و او، خود بنده ای بود که با زیباترین واژه ها خدا را عبادت می کرد. "دعای عرفه "صحیفه‌ای است که امام حسین (ع) بانگاهی عرفانی خداشناسی، انسان‌شناسی و رابطه انسان و خدا را در آن جای داده است. در بخش هایی از این مناجات از زبان حضرت می خوانیم:

" ای خدا، ای آغازگر، ای پدیدآور، برای تو همتایی نیست، ای جاودانگی که پایانی برایت نمی باشد، ای زنده وقتی که زنده ایی نبود، ای زنده کننده مردگان، ای مراقب بر هرکس به آنچه که انجام داده‌ای که شکرم برای او اندک است ولی محرومم نساخت، خطایم بزرگ شد، پس رسوایم نکرد، و مرا بر نافرمانی‌ها دید، ولی در بین مردم رسوایم ننمود...»

عارفان بزرگی چون مولوی، امام حسین(ع) را عاشق وارسته‌ای می خوانند که جان خود را بر طبق اخلاص نهاد و پیروز میدان مبارزه با نفس شد.

بی شک، پیروزی در این میدان، مهم‌تر از پیروزی در سایر میادین است و چنین فردی شایستگی آن را دارد که پیش معشوق رود و با او یکی شود. امام حسین (ع) در اثر مجاهدت با نفس و مهربانی بر خلق توانست وارد میدان بندگی شود و عشق الهی را در وجود شعله‌ور سازد:

«خدایا قرار ده، بی نیازی را در ذاتم، و یقین را در دلم، و اخلاص را در عملم، و نور را در دیده ام، و بصیرت را در دینم و مرا به اعضایم بهره مند کن، و گوش و چشمم را دو وارث من گردان، و مرا بر آن که به من ستم روا داشته پیروز فرما...»

تعالیم‌ اخلاقی‌ آن‌ امام‌ شهید ویژگی‌های‌برجسته‌ای‌ دارد. ریشه‌های‌ این‌ رفتارها و منش‌های‌ اخلاقی‌، عقاید ژرف‌ و عمیقی‌ است که‌ به‌ خدا و قیامت‌ دارد. او با شناختی‌ عمیق‌ از خویش‌ و نقش‌ِ انسان‌ درهستی‌، به‌ تربیتی‌ شگرف‌ آراسته‌ شد.

محیط‌ تربیتی‌ آن‌ امام‌ بزرگ‌ نیز به‌ گونه‌ای‌ بود که‌خمیر مایه‌ ذاتی‌ او را، که‌ آمیخته‌ با نور و پاکی‌ بود، به‌ سوی‌ بی‌ نهایت‌ پرواز می‌داد.

امام حسین در مکتب رسول خدا (ص ) و در کنار فاطمه و علی پرورش یافت و چون آنان به همه فضایل آراسته شد.

یکی از ویژگی‌های اخلاقی که امام‌حسین (ع) بر آن تاکید دارد؛ خوش‌خلقی و سکوت متفکرانه است.

ایشان می‌فرماید:‌«خوش‌خویی، عبادت است و سکوت، زینت».

آن حضرت  نسبت به سکوت متفکرانه تاکید دارد و از هرگونه سخن کاهنده ارزش و اعتبار پرهیز می‌دهد و می‌فرماید: « چیزی که از ارزشتان بکاهد، بر زبان جاری نکنید».

امام حسین (ع) کانون عطوفت و مهر بود و معتقد بود اخلاق اجتماعی مانند صله رحم همان‌طور که آثاری در حیات انسان به جا می‌گذارد و موجب افزایش عواطف و احساسات و برکت در زندگی و مال می‌شود، تاخیر در مرگ و افزایش روزی را نیز موجب می‌گردد.

امام حسین(ع) در این باره فرموده است: « کسی که دوست دارد اجلش به تاخیر افتد و روزی‌اش افزایش یابد، صله رحم به جا آورد».

از دیگر اخلاق مهم انسان در مقام احسان و اکرام، گذشت در حال قدرت است که امام حسین (ع) به آن توجه می‌دهد و می‌فرماید: « باگذشت‌ترین مردم کسی است که با وجود قدرت، گذشت کند.»

در واقع ، امام حسین (ع) با منش زیبای انسانی خود نشان می دهد که در دنیا اصول ابدی عدالت و ترحم و محبت وجود دارد که تغییرناپذیرند و هم چنین می‌رساند که هرگاه کسی برای این صفات مقاومت کند و بشر در راه آن پافشاری نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقی و پایدار خواهد ماند.

انسان‌ها همیشه جرأت و پردلی، عظمت روح و شهامت روانی را دوست داشته ‏اند و در همین هاست که آزادی و عدالت هرگز به نیروی ظلم و فساد تسلیم نمی‌شود.

از جنبه های صفات امام حسین (ع ) آزاد مردى اوست. آزادگی دارای  مراتب و درجاتى والاست و برترین نوع آزادگى که در عرفان  اوج کمال عارف بشمار می آید، عدم تعلق و وارستگی آنهاست.

زمانی که عارف از هر نوع تعلّقى رسته و رنگ هیچ تعینى را به خود نگرفت، او را آزاده مى شناسند.

امام حسین (ع) در این زمینه در نقطه اوج قرار داشت و لذا در بین مردم از محبوبیتی خاص برخوردار بود.

پیامبر خدا (ص) فرمودند: برای‌ حسین‌ (ع) در دل‌های‌مؤمنین‌، دوستی‌ ای نهفته‌ است‌.

امروز شخصیتی بزرگ متولد شد تا چراغ راه انسانها باشد و اهل زمین را روشنایی بخشد.

این نور درخشان، از تبار پاک ابراهیم (ع) و وارث موسی (ع ) عیسی (ع ) و محمد (ص ) بود.

چو جمال او بتابد

چه بود جمال خوبان

که رخ چو آفتابش 

بکشد چراغها را

میلاد فرخنده حسین بن علی (ع) بر همه آزادگان جهان مبارک.

«مولوی نذیر احمد سلامی» نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری  پیرامون ضرورت تقریب و  وحدت مسلمانان اظهار داشت: وحدت امت اسلامی و نزدیک شدن مذاهب به هم که ما از آن با عنوان تقریب مذاهب یاد می‌کنیم، یکی از اصول اجتماعی ‌دین مبین اسلام است؛ به این معنا که مسلمانان برای مبارزه با هر چالشی می‌توانند از طریق وحدت امت اسلامی و با نزدیک شدن به همدیگر، دست به دست هم داده و در برابر دشمنان مشترک تمام چالش ها را به فرصت ها تبدیل کنند.

 وی ادامه داد: باتوجه به شرایط امروزی جهان اسلام که تمام قدرت های استکباری برای از بین بردن مسلمانان دست به یکی شده اند، اصل اجتماعی دین مبین اسلام یعنی تقریب، بیش از بیش ضرورت پیدا می‌کند که باید بیشتر مورد عنایت و توجه تمام رهبران مذاهب اسلامی و فرهیختگان جهان اسلام قرار بگیرد. 

مولوی سلامی در بخشی از این گفتگو تأکید کرد:تنها راه رسیدن به قله های علمی وحدت این است که ما درک صحیحی از قرآن و سنت نبوی داشته باشیم؛ اگر این درک به طور صحیح محقق شود و علما مفاهیم قرآنی و سیرت نبوی را به درستی بفهمند،  با استفاده از همین روش میتوانیم بسیاری از قله های علوم اسلامی و وحدت را فتح کنیم.

نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب بنا به دستور حضرت امام خمینی  (ره) و علما در این جهت گام هایی را برداشته است، اما باید بدانیم که هنوز به مقصد نهایی نرسیده ایم؛ لازمه رسیدن به این مقصد تلاش بیشتر است؛ البته  باتوجه به راهی که تا کنون پیموده‌ایم، میتوانیم برای جهان اسلام الگو باشیم تا مسلمانان در این زمینه از ما تبعیت کنند.

مولوی سلامی در پایان با بیان اینکه امید است، مسلمانان در سرتاسر جهان از اوضاع بهتری بهره مند شوند، خاطر نشان کرد:  نوسازی تقریب که مقام معظم رهبری در بیانات خود به آن اشاره کرده اند به این معنی است که ایشان بر استفاده از نیروهای جوان تأکید فراوان دارند، ما باید نیروهای جوان را  که آگاهی به علوم اسلامی دارند و قدرت کارشان قوی تر است، با تقریب آشنا کنیم؛ مسلمانان باید نیاز های امروز وحدت را بسنجند و باتوجه به اقتضا و  ملزومات زمانه و با بهره‌گیری از آیات و روایت و مستندات گذشته در این راه گام بردارند.

کلمۀ شعبان که از سه حرف اصلی «ش ع ب» گرفته شده است، معانی متعددی دارد و اسم برای مکان و زمان و بمعانی شعبه شعبه شدن، طریق، متفرع شدن، تقسیم و ... آمده است.

- وجه تسمیه ماه شعبان

در لغت به یک نحوه و در روایات به نحوة دیگری ذکر شده است، مثلاً در لسان العرب گفته شده است و شعبان اسم للشهر، سمی بذلک تشعبهم فیه ای تفرقهم فی طلب المیاه و قیل فی الغارات و قال ثعلب: قال بعضهم انما سمی شعبان شعبان لانه شعب ای ظهر بین شهری رمضان و رجب [۱].

شعبان یکی از ماه های قمری است و آن را شعبان نامیده‎اند چون مردم در این ماه برای طلب آب متفرق و پراکنده می‎شدند و در کتاب الغارات هم گفته شده همچنین ثعلب هم گفته است که: برخی می‎گویند شعبان را شعبان نامیده‎اند چون بین دو ماه رجب و رمضان واقع شده است] در کتاب تاج العروس هم قریب به همین الفاظ و همین معانی را برای ماه شعبان و وجه تسمیه اش ذکر کرده است [۲].

- اما وجه تسمیه شعبان در روایات شریفه:

۱. شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان در ابتدای اعمال شعبان المعظم روایتی را از امیرالمؤمنین ذکر فرموده است که در آن هست: [تازه کارها امروز غره شعبان کریم است، نامیده است او را پروردگار ما شعبان به جهت پراکنده شدن خیرات [در آن]... و جلوه داده ابلیس شعبه‎های شرور خود را... ا.][۳].

۲. قال رسول الله(ص) وقد تذاکر اصحابه عند فضائل شعبان، فقال صلی الله علیه وآله وسلم انما سمی شعبان لانه یتشعب فیه ارزاق المؤمنین [۴] [رسول خدا(ص) در حالی که اصحابشان دربارة فضائل ماه شعبان گفتگو می‎کردند فرمودند. [ماه شعبان، شعبان نامیده شده است زیرا در آن روزیهای مؤمنین تقسیم می‎شود].

۳. ... روی زیاد بن میمون ان النبی صلی الله علیه وآله قال انما سمی شعبان لانه یشعب فیه خیر کثیر لرمضان و شهر رمضان سمی بذلک لانه یرمض الذنوب [۵] [زیاد بن میمون می‎گوید پیغمبر خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: ماه شعبان را به این نام نامیده‎اند زیرا از این ماه خیر زیادی به رمضان سرازیر می‎شود و ماه رمضان هم رمضان نامیده شده است زیرا گناهان را می‎ریزد].

- فضیلت ماه شعبان از نگاه احادیث و روایات

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: ان رجب شهر الله، و شعبان شهری و شهر رمضان شهر امتی [۶] رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است. همچنین فرمودند: شعبان شهری رحم اللّه من أعاننی علی شهری [۷] شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسی که مرا به ماه من اعانت کند. و نیز در حدیثی دیگر پیامبر می فرماید: ماه شعبان ماهی است که اعمال انسانها بالا می رود در حالیکه مردم از آن غفلت می کنند. [۸] همینطور از امام علی (ع) گزارش شده که فرمودند: ماه شعبان ماه رسول خدا(ص) است.

- روزه داری در ماه شعبان

پیامبر می فرمایند: شعبان ماه من است هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد بهشت بر او واجب می شود، و در برخی احادیث از شعبان به سید و سرور ماه ها تعبیر شده است. [۹]

در روایتی از حضرت صادق(ع) گزارش شده که هنگامی ماه شعبان فرا می رسید، پدرم امام سجاد (ع) اصحاب و یاران خود را جمع می کرد و چنین می فرمود: ای اصحاب من، می دانید این چه ماهی است؟ این ماه شعبان است و حضرت رسول ص می فرمود:

شعبان ماه من است پس روزه بدارید برای دوستی و محبت پیامبر خود و برای تقرّب و نزدیک شدن به پروردگار، به حق آن خدایی که جان علی بن الحسین به دست قدرت اوست، سوگند یاد می کنم که از پدرم حسین بن علیع شنیدم که او نیز از پدرش امیرالمؤمنینع شنیده است که می فرماید: هر کس روزه بدارد ماه شعبان را برای محبّت پیامبرص و تقرّب به سوی خدا، خدا او را دوست دارد و او را به کرامت و بزرگواری خود در قیامت نزدیک گرداند و بهشت را بر او واجب نماید.

از صفوان جمال روایت شده که می گفت امام صادق (ع) به من فرمود وادار کن کسانی را که در اطراف تو هستند به روزه ماه شعبان. گفتم فدایتان شوم. مگر در فضیلت آن چیزی می بینید فرمودند: بلی به درستی که رسول خدا (ص) هرگاه می دید هلال ماه شعبان را، امر می فرمود به منادی که در مدینه ندا می کرد: ای اهل مدینه من از جانب خداوند به سوی شما مبعوث شدم آگه باشید که شعبان ماه من است. پس خدا رحمت کند کسی را که مرا بر ماه من یاری کند یعنی روزه بدارد. [۱۰]

از امام صادق روایت است که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: ما فاتنی صوم شعبان مذ سمعت منادی رسول اللّه ص ینادی تلی شعبان فلن یفوتنی ایّام حیاتی صوم شعبان ان شاء اللّه [۱۱] روزه ماه شعبان از من فوت نشد از زمانی که شنیدم منادی رسول خدا ص فریاد می کرد. بنابراین هرگز روزه ماه شعبان از من در ایام زندگانی ام فوت نخواهد شد. اگر خدا بخواهد.

روایت شده که روزه دو ماه شعبان و رمضان توبه و مغفرت از خداست. [۱۲]

روزی در نزد امام صادق (ع)، ذکر روزه ماه شعبان به میان آمد. حضرت فرمود که در فضیلت روزه شعبان چنین و چنان است. حتّی آنکه مردی مرتکب خون حرام می شود پس در ماه شعبان روزه می گیرد. به او نفع بخشیده و او آمرزیده می شود. [۱۳]

اعمال زیادی در ماه شعبان وارد شده ولی آنچه از روایات استفاده می شود این است که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار است. هر که در هر روز این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند مثل آن است که هفتاد هزار مرتبه در ماههای دیگر استغفار کرده است. عمل دیگری که در این ماه سفارش شده صدقه دادن است اگرچه به اندازه نصف دانه خرمایی باشد. تا خداوند بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند. [۱۴]

عمل دیگر روزه ماه شعبان آنچه در قبل گذشت، از امام صادق(ع) درباره فضیلت روزه ماه رجب سؤال کردند حضرت فرمود: چرا از روزه ماه شعبان غافلید؟ پرسیدند کسی که یکروز از شعبان را روزه بدارد چه قدر ثواب دارد؟ فرمود: به خدا قسم بهشت ثواب اوست. [۱۵]

دوباره پرسیدند بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود تصدّق و استغفار. هر که در این ماه صدقه دهد خداوند او را تربیت کند. همچنان که یکی از شما بچه شترش را تربیت می کند تا آنکه در روز قیامت به صاحبش برسد. [۱۶]

روزه ماه شعبان به خصوص در پنجشنبه ماه ثوابی بسیار دارد، روایت شده که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمانها را زینت می کنند، پس ملائکه عرض می کنند: خداوندا روزه داران این روز را بیامرز و دعای آنها مستجاب می شود. [۱۷]

همچنین پیامبر ص فرموده: هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد حق تعالی ۲۰ حاجت دنیوی و ۲۰ حاجت اخروی او را برآورده می سازد. [۱۸]

در این ماه صلوات بر محمّد و آل محمد ص بسیار سفارش شده. همچنین نمازهای بسیار سفارش شده که برای طریقه انجام آن به مفاتیح الجنان مراجعه فرمائید.

در مجموع این ماه انجام نماز، روزه، زکات، امر به معروف و نهی از منکر، صدقه بر فقرا و مساکین، نیکی به پدر و مادر و همسایگان و اصلاح بین بستگان سفارش بسیار شده است.

- مناجات در ماه مبارک شعبان

یکی از کارهایی که بزرگان و پیشوایان دین در این ماه انجام می دادند، مناجات با رب الارباب است از جمله مناجات ها مناجات معروف شعبانیه است که از امیرالمؤمنین و فرزندان او است که در ماه شعبان می خواندند و آن مناجاتی است که برای اهلش عزیز و گرامی است و برای خاطر آن به ماه شعبان مأنوس می شوند بلکه انتظار آن را می کشند و مشتاق آمدن ماه شعبان می شوند و در آن مناجات علوم سرشاری در کیفیّت معامله بنده با خدای متعال است که در آن اظهار ادب در طریق معرفت حق و سؤال و دعا و استغفار نسبت به خدای خود بیان شده و استدلالات ظریف و لطیفی که سزاوار مقام عبودیّت برای استحکام مقام امیدواری مناسب حال مناجات است، ذکر کرده و دلالت صریح و روشن در معنای قرب و لقای خداوند و دیدار او تنظیم شده است که به آن وسیله شبهات انسانها و شکیّات منکران و وحشت اهل شک و شبهه را برطرف کرده است.

- دعا در ماه شعبان

دعا غیر از قرائت و خواندن کلمات و حروف است، تا اینکه بداند چه می گوید؟ و از پروردگار خود چه درخواست می کند؟ در این صورت بر دعا کننده صدق نمی کند که از پروردگار خود فلان چیز را خواسته است بلکه صدق می کند که الفاظی را قرائت کرده و خواننده الفاظ، غیر دعا کننده و خواهنده است.

خدای متعال می فرماید: امّن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السّوء [۱۹] و نیز در جای دیگر می فرماید: ادعونی استجب لکم [۲۰] و همچنین می فرماید: اسألوا اللّه من فضله [۲۱] انّ اللّه کان بکم رحیم [۲۲] گفتنی است این مناجات تکان دهنده با این مفاهیم عظیم از برکات محمّد و خاندان اوست که قدر و عظمت آن را کسی نمی داند که صاحب دل آگاه و قلبی آکنده از محبت کوی دوست باشد چون در قرآن به صراحت بیان شده است برای کسی که قلبی آگاه و گوشی شنوای از حقیقت دارد شهادت و گواهی را به همراه می آورد انّ فی ذالک لذکری لمن کان له قلب او القی السمع و هو شهید. [۲۳]

و غافلان، از معرفت آن دور و از فوائد بزرگ و انوار درخشان آن مهجوراند و به جانم سوگند که بیشتر از مردم قدر نعمت مناجات را نمی دانند و همانا منشأ این مناجات علوم و معارف ارجمندی است که جز کسانی که پا در این راه گذاشته اند، کس دیگری بر مقام و حدود آن آگهی نخواهد یافت و آنان اولیاء خدا یعنی آنچنان کسانی هستند که از راه کشف و مشاهده به آن دسترسی یافته اند و رسیدن به حقایق این مکاشفات همانا بزرگترین نعمات آخرت است که هیچ یک از نعمات دنیوی را به آن مقایسه و سنجش نتوان نمود و اشاره صادق آل محمّد ع به این موضوع است، آنجا که می فرماید: اگر مردم آنچه را که در فضیلت معرفت خداست می دانستند چشمان خود را به آنچه دشمنان از زرق و برق حیات دنیوی بهره ورند نمی گشودند و دنیای آنها در نزد آنان از آنچه در زیر پاهای خود لگد می کنند پست تر می نمود و به معرفت خداوند مانند آن کسی که همواره در باغهای بهشت با اولیاء خدا مصاحب باشد متنعم می شدند و لذّت می بردند.

مرحوم صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه روایت کرده که: شنیدم از اباعبداللّه ع که می فرمود: کسی که روز اول ماه شعبان روزه بگیرد بهشت بر او واجب می شود و هر کس دو روز روزه بگیرد، خداوند در هر روز و شبی در دنیا به او نظر می افکند و نظر خود را به او در بهشت ادامه می دهد و هر کس سه روز روزه بدارد، خدا را در عرش او و بهشت خود زیارت می نماید. یعنی زائر خدا می شود همانطور که اگر کسی قصد خانه خدا کند، قصد خدا را نموده است. [۲۴]

البته همه اعمال را بهتر است به آنچه سبک و آسانتر است عمل نماید تا آنکه آن عمل را از روی نشاط به جای آورد و بین آن و بین ذکر خود از سایر اعمال و فکر خویش را بر حسب حال خود جمع نماید. [۲۵]

- اول شعبان

خداوند در روز اول شعبان به درهای بهشت امر می کند که باز شوید و به شاخه های درخت طوبی امر می کند که شاخه هایش را نزدیک این دنیا بیاورد، هر کس دری از خیر و نیکی را در این روز فرا گیرد، هر که نماز مستحبی در این روز ادا کند، هرکه در این روز، روزه بگیرد، هر که میان زن و شوهرش یا پدر و فرزندش یا خویشاوندانش یا مرد و زن همسایه اش یا مرد و زن بیگانه صلح برقرار کند، کسی که طلبی از کسی دارد از او کم کند، کسی که قرضی را که صاحبش از بازگشت آن مأیوس شده به یادآورد و آنرا ادا کند، کسیکه کفالت یتیمی را بر عهده بگیرد، کسیکه قرآن یا چیزی از آنرا بخواند، کسیکه خدا را به یاد آورد و نعمتهای او را بشمارد و او را شکر کند، کسیکه مریضی را عیادت کند، کسی که به پدر و مادر یا یکی از آنها نیکی کند، کسی که جنازه ای تشییع کند، کسی که مصیبت زده را تسلیت گوید، کسی که کار خیر انجام دهد. حتماً به شاخه ای از درخت طوبی آویخته می شود.

همچنین اگر دری از شرّ و گناه را در این روز فرا گیرد، کسی که در ادای نمازش کوتاهی کند و آنرا ضایع کند، کسی که فقیری در نزد او بیاید و او قادر بر تغییر حالش باشد و به وی نرسد ولی او را کمک نکند، کسی که بدکاری از او عذرخواهی نماید امّا او عذر او را نپذیرد بلکه او را بیشتر از بدی او عقوبت کند، کسی که میان زن و شوهرش، پدر با فرزندش یا میان دو همسایه جدایی اندازد، کسی که بر تنگدستی سختگیری بگیرد، کسی که بر یتیمی جفا کند و به او آزار رساند و همچنین مال او را تباه نماید، کسی که خوانندگی کند و در آن خواندن بر معاصی و گناهان برانگیزند، کسی که کارهای قبیح خود را در جنگها و انواع ستم های خود را بر بندگان بشمارد و بر آنها افتخار کند، کسی که به عیادت مریض خود نرود، کسی که جنازه ای را تشییع نکند به دلیل خوار و پست بودن آن فرد در نظرش، کسی که از مصیبت زده دوری نماید و به او به خاطر حقارت و کوچکی جفا کند، کسیکه پدر و مادر خود یا یکی از این دو را عاق کند، حتماً به شاخ های درخت زقّوم آویخته می شود البته منافقین، بیشتر به شاخه های او آویخته می شوند. [۲۶]

- مهمترین رویداهای این ماه عبارتند از:

- دوم شعبان؛ آمدن حکم وجوب روزه ماه رمضان درسال دوم هجری

- سوم شعبان؛ ولادت امام حسین(ع)

- چهارم شعبان؛ ولادت حضرت عباس(ع)

- پنجم شعبان؛ ولادت امام سجاد(ع)

- یازده شعبان؛ ولادت حضرت علی اکبر(ع)

- پانزده شعبان؛ ولادت امام زمان(عج)

- اعمال مشترکه ماه شعبان

اوّل: هر روز هفتاد مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ

دوّم: هر روز هفتاد مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُاللّهَ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَالرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَیُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ و در بعضی روایات الْحَیُّ الْقَیُّومُ پیش از الرَّحْمنُ الرَّحیمُ است و عمل به هر دو خوبست و ازروایات مستفاد می شود که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه استغفار است و هرکه هرروز از این ماه استغفار کند هفتاد مرتبه مثل آنست که هفتاد هزار در ماههای دیگراستغفار کند.

سوّم : تصدّق کند در این ماه اگرچه به نصف دانه خرمایی باشد تا حق تعالی بدن اورا برآتش جهنّم حرام گرداند از حضرت صادق علیه السلام منقول است که از آن جناب سؤال کردند از فضیلت روزه رجب فرمود چرا غافلید از روزه شعبان راوی عرض کرد یابن رَسول الله چه ثواب دارد کسی که یک روز از شعبان را روزه بدارد فرمود به خدا قسم بهشت ثواب اوست عرض کرد یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست فرمود تصدّق واستغفار هر که تصدّق کند در ماه شعبان حق تعالی آن را تربیت کند همچنانکه یکی ازشما شتر بچّه اش را تربیت می کند تا آنکه در روز قیامت برسد به صاحبش در حالتی که بقدر کوه اُحُد شده باشد

چهارم: در تمام این ماه هزار بار بگوید لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَلانَعْبُدُاِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ که ثواب بسیار دارد از جمله آنکه عبادت هزار ساله در نامه عملش بنویسند.

پنجم: در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز کند در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه توحید و بعد از سلام صد بار صلوات بفرستد تا حق تعالی برآورد هر حاجتی که دارد ازامر دین و دنیای خود و روزه اش نیزفضیلت دارد و روایت شده که در هر روز پنجشنبه ماهشعبان زینت می کنند آسمانها را پس ملائکه عرض می کنند خداوندا بیامرز روزه داراناین روز را و دعای ایشان را مستجاب گردان و در خبر نبوی است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد حقّتعالی بیست حاجت ازحوائج دنیا وبیست حاجت ازحاجتهای آخرت او را برآورد.

ششم: در این ماه صلوات بسیار فرستد

- صلوات هر روز شعبان

هفتم: در هر روز از شعبان در وقت زوال و در شب نیمه آن بخوانداین صلوات مَرْویّه ازحضرت امام زین العابدین علیه السلام را:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَمُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِکَةِ، وَمَعْدِنِ الْعِلْمِ وَاَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِی اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَاءْمَنُ مَنْ رَکِبَها وَیَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصینِ وَغِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکینِ وَمَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَعِصْمَةِالْمُعْتَصِمینَ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلوةً کَثیرَةً تَکُونُ لَهُمْ رِضاًوَلِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَقَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَقُوَّةٍ یارَبَّ الْعالَمینَ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِالاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَفَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَوِلایَتَهُمْ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبی بِطاعَتِکَ وَلا تُخْزِنی بِمَعْصِیَتِکَ وَارْزُقْنی مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ بِما وَسَّعْتَ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ وَنَشَرْتَ عَلَیَّ مِنْ عَدْلِکَ وَاَحْیَیْتَنی تَحْتَ ظِلِّکَ وَهذا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبانُ الَّذی حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ الَّذی کانَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَالِه وَسَلَّمَ یَدْاَبُ فی صِیامِهِ وَقِیامِهِ فی لَیالیهِ وَ اَیّامِهِ بُخُوعاً لَکَ فی اِکْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلی مَحَلِّ حِمامِهِ اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَی الاِْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَنَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لی شَفیعاً مُشَفَّعاً وَطَریقاً اِلَیْکَ مَهیَعاًوَاجْعَلْنی لَهُ مُتَّبِعاً حَتّی اَلْقاکَ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَنّی راضِیاً وَ عَنْ ذُنُوبی غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لی مِنْکَ الرَّحْمَةَ وَالرِّضْوانَ وَاَنْزَلْتَنی دارَ الْقَرارِوَمَحَلَّ الاْخْیارِ.

هشتم: این مناجات را که از ابن خالویه روایت شده بخواند به گفته او این مناجات حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام و امامان پس از اوست، که در ماه شعبان می خواندند:

- مناجات شعبانیه

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکِیناً لَکَ مُتَضَرِّعاً إِلَیْکَ رَاجِیاً لِمَا لَدَیْکَ ثَوَابِی وَ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَ تَخْبُرُ حَاجَتِی وَ تَعْرِفُ ضَمِیرِی وَ لا یَخْفَی عَلَیْکَ أَمْرُ مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ وَ مَا أُرِیدُ أَنْ أُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقِی وَ أَتَفَوَّهَ بِهِ مِنْ طَلِبَتِی وَ أَرْجُوهُ لِعَاقِبَتِی وَ قَدْ جَرَتْ مَقَادِیرُکَ عَلَیَّ یَا سَیِّدِی فِیمَا یَکُونُ مِنِّی إِلَی آخِرِ عُمْرِی مِنْ سَرِیرَتِی وَ عَلانِیَتِی وَ بِیَدِکَ لا بِیَدِ غَیْرِکَ زِیَادَتِی وَ نَقْصِی وَ نَفْعِی وَ ضَرِّی إِلَهِی إِنْ حَرَمْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْزُقُنِی وَ إِنْ خَذَلْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُنِی.

خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و شنوای دعایم باش آنگاه که می خوانمت، و صدایم را بشنو گاهی که صدایت می کنم، و به من توجّه کن هنگامی که با تو مناجات می نمایم، همانا به سوی تو گریختم، و در حال درماندگی و زاری در برابرت ایستادم، پاداشی را که نزد توست امیدوارم، آنچه را که در درون دارم می دانی، بر حاجتم خبر داری، نهانم را می شناسی، کار بازگشت به آخرت و خانه ابدی ام بر تو پوشیده نیست، و آنچه که می خواهم به زبان آرم، و خواهش خویش را بازگو کنم و هم آنچه را که برای عاقبتم امید دارم، بر تو پنهان نیست، همانا آنچه تقدیر نموده ای بر من ای آقای من در آنچه که تا پایان عمر بر من فرود می آید از نهان و آشکارم جاری شده است، و تنها به دست توست نه به دست غیر تو فزونی و کاستی ام و سود و زیانم، خدایا! اگر محرومم کنی پس کیست آن که به من روزی دهد؟ و اگر خوارم سازی پس کیست آن که به من یاری رساند،

إِلَهِی أَعُوذُ بِکَ مِنْ غَضَبِکَ وَ حُلُولِ سَخَطِکَ إِلَهِی إِنْ کُنْتُ غَیْرَ مُسْتَأْهِلٍ لِرَحْمَتِکَ فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَیَّ بِفَضْلِ سَعَتِکَ إِلَهِی کَأَنِّی بِنَفْسِی وَاقِفَةٌ بَیْنَ یَدَیْکَ وَ قَدْ أَظَلَّهَا حُسْنُ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ فَقُلْتَ [فَفَعَلْتَ] مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ تَغَمَّدْتَنِی بِعَفْوِکَ إِلَهِی إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلَی مِنْکَ بِذَلِکَ وَ إِنْ کَانَ قَدْ دَنَا أَجَلِی وَ لَمْ یُدْنِنِی [یَدْنُ] مِنْکَ عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الْإِقْرَارَ بِالذَّنْبِ إِلَیْکَ وَسِیلَتِی إِلَهِی قَدْ جُرْتُ عَلَی نَفْسِی فِی النَّظَرِ لَهَا فَلَهَا الْوَیْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَهَا إِلَهِی لَمْ یَزَلْ بِرُّکَ عَلَیَّ أَیَّامَ حَیَاتِی فَلا تَقْطَعْ بِرَّکَ عَنِّی فِی مَمَاتِی إِلَهِی کَیْفَ آیَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِکَ لِی بَعْدَ مَمَاتِی وَ أَنْتَ لَمْ تُوَلِّنِی [تُولِنِی] إِلّا الْجَمِیلَ فِی حَیَاتِی.

خدایا! به تو پناه می آورم از خشمت و از فرود آمدن غضبت.

خدایا! اگر شایسته رحمت نیستم، تو سزاواری که بر من با فراوانی فضلت بخشش نمایی، خدایا! گویی من با همه هستی ام در برابرت ایستاده ام، درحالیکه حسن اعتمادم بر تو، بر وجودم سایه افکنده است، و آنچه را تو شایسته آنی بر من جاری کرده ای و مرا با عفوت پوشانده ای، خدایا! اگر گذشت کنی، چه کسی از تو سزاوارتر به آن است؟ و اگر مرگم نزدیک شده باشد و عملم مرا به تو نزدیک نکرده، اعترافم را به گناه وسیله خویش به بارگاهت قرار دادم.

خدایا بر نفسم در فرمانبری از آن گناه بار کردم، پس وای بر او اگر او را نیامرزی، خدایا نیکی ات بر من در روزهای زندگی ام پیوسته بود، پس نیکی خویش را در هنگام مرگم از من قطع مکن.

خدایا چگونه از حسن توجهت پس از مرگم ناامید شوم؟، درحالیکه در طول زندگی ام مرا جز به نیکی سرپرستی نکردی.

إِلَهِی تَوَلَّ مِنْ أَمْرِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ عُدْ عَلَیَّ بِفَضْلِکَ عَلَی مُذْنِبٍ قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ إِلَهِی قَدْ سَتَرْتَ عَلَیَّ ذُنُوبا فِی الدُّنْیَا وَ أَنَا أَحْوَجُ إِلَی سَتْرِهَا عَلَیَّ مِنْکَ فِی الْأُخْرَی [إِلَهِی قَدْ أَحْسَنْتَ إِلَیَ] إِذْ لَمْ تُظْهِرْهَا لِأَحَدٍ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ فَلا تَفْضَحْنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَی رُءُوسِ الْأَشْهَادِ إِلَهِی جُودُکَ بَسَطَ أَمَلِی وَ عَفْوُکَ أَفْضَلُ مِنْ عَمَلِی إِلَهِی فَسُرَّنِی بِلِقَائِکَ یَوْمَ تَقْضِی فِیهِ بَیْنَ عِبَادِکَ إِلَهِی اعْتِذَارِی إِلَیْکَ اعْتِذَارُ مَنْ لَمْ یَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ فَاقْبَلْ عُذْرِی یَا أَکْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَیْهِ الْمُسِیئُونَ.

خدایا کارم را چنان که سزاوار آنی بر عهده گیر، خدایا به سوی من با فضلت بازگرد، به سوی گناهکاری که جهلش سراپایش را پوشانده، خدایا گناهانی را در دنیا بر من پوشاندی، که بر پوشاندن آن در آخرت محتاج ترم، گناهم را در دنیا برای هیچیک از بندگان شایسته ات آشکار نکردی، پس مرا در قیامت در برابر دیدگان مردم رسوا مکن، خدایا جود تو آرزویم را گسترده ساخت، و عفو تو از عمل من برتری گرفت.

بار خدایا، روزی که در آن میان بندگانت حکم میکنی، مرا به دیدارت خوشحال کن.

خدایا عذرخواهی من از پیشگاهت عذرخواهی کسی است که از پذیرفتن عذرش بی نیاز نگشته، پس عذرم را بپذیر ای کریم ترین کسی که بدکاران از او پوزش خواستند.

إِلَهِی لا تَرُدَّ حَاجَتِی وَ لا تُخَیِّبْ طَمَعِی وَ لا تَقْطَعْ مِنْکَ رَجَائِی وَ أَمَلِی إِلَهِی لَوْ أَرَدْتَ هَوَانِی لَمْ تَهْدِنِی وَ لَوْ أَرَدْتَ فَضِیحَتِی لَمْ تُعَافِنِی إِلَهِی مَا أَظُنُّکَ تَرُدُّنِی فِی حَاجَةٍ قَدْ أَفْنَیْتُ عُمُرِی فِی طَلَبِهَا مِنْکَ إِلَهِی فَلَکَ الْحَمْدُ أَبَداً أَبَداً دَائِماً سَرْمَداً یَزِیدُ وَ لا یَبِیدُ کَمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَی إِلَهِی إِنْ أَخَذْتَنِی بِجُرْمِی أَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ وَ إِنْ أَخَذْتَنِی بِذُنُوبِی أَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ أَعْلَمْتُ أَهْلَهَا أَنِّی أُحِبُّکَ إِلَهِی إِنْ کَانَ صَغُرَ فِی جَنْبِ طَاعَتِکَ عَمَلِی فَقَدْ کَبُرَ فِی جَنْبِ رَجَائِکَ أَمَلِی إِلَهِی کَیْفَ أَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِکَ بِالْخَیْبَةِ مَحْرُوماً وَ قَدْ کَانَ حُسْنُ ظَنِّی بِجُودِکَ أَنْ تَقْلِبَنِی بِالنَّجَاةِ مَرْحُوما إِلَهِی وَ قَدْ أَفْنَیْتُ عُمُرِی فِی شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْکَ وَ أَبْلَیْتُ شَبَابِی فِی سَکْرَةِ التَّبَاعُدِ مِنْکَ إِلَهِی فَلَمْ أَسْتَیْقِظْ أَیَّامَ اغْتِرَارِی بِکَ وَ رُکُونِی إِلَی سَبِیلِ سَخَطِکَ.

خدایا، حاجتم را برمگردان، و (طمع ام) را قرین نومیدی مساز، و امید و آرزویم را از خود مبر.

خدایا، اگر خواری ام را می خواستی، هدایتم نمی نمودی، و اگر رسوایی ام را خواسته بودی عافیتم نمی بخشیدی، خدایا، این گمان را به تو ندارم که مرا در حاجتی که عمرم را در طلبش سپری کرده ام، از درگاهت بازگردانی.

خدایا تو را سپاس، سپاسی ابدی و جاودانه، همیشگی و بی پایان، سپاسی که افزون شود و نابود نگردد، آنگونه که پسندی و خشنود گردی، خدایا اگر مرا بر جرمم بگیری، من نیز تو را به عفوت بگیرم، و اگر به گناهانم بنگری، جز به آمرزشت ننگرم، و اگر مرا وارد دوزخ کنی، به اهل آن آگاهی دهم که تو را دوست دارم.

خدایا اگر عملم در برابر طاعتت کوچک بوده، همانا از سر امید به تو آرزویم بزرگ است.

خدایا چگونه از بارگاهت با نومیدی و محرومیت بازگردم، درحالی که خوش گمانی ام به بخشش وجودت این بوده که مرا نجات یافته و بخشیده باز می گردانی، خدایا عمرم را در آزمندی غفلت از تو نابود ساختم، و جوانی ام را در مستی دوری از تو پیر نمودم.

خدایا در روزگار غرور نسبت به تو، بیدار نشدم و گاه تمایلم به سوی خشم تو آگاه نگشتم.

إِلَهِی وَ أَنَا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ قَائِمٌ بَیْنَ یَدَیْکَ مُتَوَسِّلٌ بِکَرَمِکَ إِلَیْکَ إِلَهِی أَنَا عَبْدٌ أَتَنَصَّلُ إِلَیْکَ مِمَّا کُنْتُ أُوَاجِهُکَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْیَائِی مِنْ نَظَرِکَ وَ أَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْکَ إِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ لِکَرَمِکَ إِلَهِی لَمْ یَکُنْ لِی حَوْلٌ فَأَنْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِیَتِکَ إِلا فِی وَقْتٍ أَیْقَظْتَنِی لِمَحَبَّتِکَ وَ کَمَا أَرَدْتَ أَنْ أَکُونَ کُنْتُ فَشَکَرْتُکَ بِإِدْخَالِی فِی کَرَمِکَ وَ لِتَطْهِیرِ قَلْبِی مِنْ أَوْسَاخِ الْغَفْلَةِ عَنْکَ إِلَهِی انْظُرْ إِلَیَّ نَظَرَ مَنْ نَادَیْتَهُ فَأَجَابَکَ وَ اسْتَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِکَ فَأَطَاعَکَ یَا قَرِیباً لا یَبْعُدُ عَنِ الْمُغْتَرِّ بِهِ وَ یَا جَوَاداً لا یَبْخَلُ عَمَّنْ رَجَا ثَوَابَهُ إِلَهِی هَبْ لِی قَلْباً یُدْنِیهِ مِنْکَ شَوْقُهُ وَ لِسَاناً یُرْفَعُ إِلَیْکَ صِدْقُهُ وَ نَظَراً یُقَرِّبُهُ مِنْکَ حَقُّهُ إِلَهِی إِنَّ مَنْ تَعَرَّفَ بِکَ غَیْرُ مَجْهُولٍ وَ مَنْ لاذَ بِکَ غَیْرُ مَخْذُولٍ وَ مَنْ أَقْبَلْتَ عَلَیْهِ غَیْرُ مَمْلُوکٍ] مَمْلُولٍ [

خدایا و من بنده تو و فرزند بنده توام، در برابرت ایستاده ام، به کرمت به حضرت تو متوسّلم.

خدایا، بنده ای هستم، که به درگاهت از آنچه که با آن با تو روبرو بوده ام از کمی حیایم از مراقبتت نسبت به من بیزاری می جویم و از تو درخواست گذشت میکنم، زیرا گذشت صفتی درخور کرم توست.

خدایا برایم نیرویی نیست که خود را بوسیله آن از عرصه نافرمانی ات بیرون برم، مگر آنگاه که به محبّتت بیدارم سازی، و آنچنان که خواستی باشم، پس تو را شکر گذارم، برای اینکه در آستان کرمت واردم کردی، و هم اینکه دلم را از آلایه های غفلت از حضرتت پاک نمودی.

خدایا بر من نظر کن، نظر به کسی که صدایش کردی و تو را اجابت کرد، و به یاری ات به کارش گماشتی و او از تو اطاعت کرد، ای نزدیکی که از فریفتگان دور نمی شود، و ای سخاوتمندی که از امید بستگان به پاداشش دریغ نمی ورزد.

خدایا، قلبی به من عنایت کن، که اشتیاقش او را به تو نزدیک کند، و زبانی که صدقش به جانب تو بالا برده شود.

و نگاهی که حق بودن او را به تو نزدیک نماید، خدایا، کسی که به تو شناخته شد، ناشناخته نیست، و آن که به تو پناهنده شد خوار نیست، و هرکه را تو به او روی آوری برده نیست،

إِلَهِی إِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِکَ لَمُسْتَنِیرٌ وَ إِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ لَمُسْتَجِیرٌ وَ قَدْ لُذْتُ بِکَ یَا إِلَهِی فَلا تُخَیِّبْ ظَنِّی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ لا تَحْجُبْنِی عَنْ رَأْفَتِکَ إِلَهِی أَقِمْنِی فِی أَهْلِ وَلایَتِکَ مُقَامَ مَنْ رَجَا الزِّیَادَةَ مِنْ مَحَبَّتِکَ إِلَهِی وَ أَلْهِمْنِی وَلَهاً بِذِکْرِکَ إِلَی ذِکْرِکَ وَ هِمَّتِی فِی رَوْحِ نَجَاحِ أَسْمَائِکَ وَ مَحَلِّ قُدْسِکَ إِلَهِی بِکَ عَلَیْکَ إِلا أَلْحَقْتَنِی بِمَحَلِّ أَهْلِ طَاعَتِکَ وَ الْمَثْوَی الصَّالِحِ مِنْ مَرْضَاتِکَ فَإِنِّی لا أَقْدِرُ لِنَفْسِی دَفْعاً وَ لا أَمْلِکُ لَهَا نَفْعاً إِلَهِی أَنَا عَبْدُکَ الضَّعِیفُ الْمُذْنِبُ وَ مَمْلُوکُکَ الْمُنِیبُ [الْمَعِیبُ] فَلا تَجْعَلْنِی مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَکَ وَ حَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِکَ إِلَهِی هَبْ لِی کَمَالَ الأِنْقِطَاعِ إِلَیْکَ وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِیَاءِ نَظَرِهَا إِلَیْکَ حَتَّی تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ إِلَی مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ وَ تَصِیرَ أَرْوَاحُنَا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِکَ إِلَهِی وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ نَادَیْتَهُ فَأَجَابَکَ وَ لاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِکَ فَنَاجَیْتَهُ سِرّا وَ عَمِلَ لَکَ جَهْرا.

خدایا، آن که به تو راه جوید راهش روشن است، و آن که به تو پناه جوید در پناه توست، و من به تو پناه آوردم ای خدای من، پس گمانم را از رحمتت ناامید مساز، و از مهربانی ات محرومم مکن، خدایا، در میان اهل ولایتت برنشانم، نشاندن آن که به افزون شدن محبّتت امید بسته، خدایا، شیفتگی به ذکرت را پیوسته به من الهام فرما، و همّتم را در نسیم کامیابی نامهایت و جایگاه قدست قرار ده.

خدایا به حق خودت بر خودت، مرا به جایگاه اهل طاعتت، و جایگاه شایسته بر ساخته از خشنودی ات برسان، زیراکه من نه بر دفعی از خود قدرت دارم، و نه بر نفع خویش مالک هستم.

خدایا، من بنده ناتوان گنهکار توام، و مملوک توبه کننده به پیشگاهت، مرا از کسانی که رویت را از آنان برگرداندی قرار مده، و نه از کسانی که غفلتشان از بخششت محرومشان نموده.

خدای کمال جدایی از مخلوقات را، برای رسیدن کامل به خودت به من ارزانی کن، و دیدگان دلهایمان را به پرتو نگاه به سوی خویش روشن کن، تا دیدگان دل پرده های نور را دریده و به سرچشمه عظمت دست یابد، و جانهایمان آویخته به شکوه قدست گردد، خدایا مرا از کسانی قرار ده که آوازشان دادی، پس پاسخت دادند، به آنها توجه فرمودی، پس در برابر بزرگی ات مدهوش شدند، و با آنان راز پنهان گفتی و آنان آشکارا برای تو کار کردند،

إِلَهِی لَمْ أُسَلِّطْ عَلَی حُسْنِ ظَنِّی قُنُوطَ الْإِیَاسِ وَ لا انْقَطَعَ رَجَائِی مِنْ جَمِیلِ کَرَمِکَ إِلَهِی إِنْ کَانَتِ الْخَطَایَا قَدْ أَسْقَطَتْنِی لَدَیْکَ فَاصْفَحْ عَنِّی بِحُسْنِ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ إِلَهِی إِنْ حَطَّتْنِی الذُّنُوبُ مِنْ مَکَارِمِ لُطْفِکَ فَقَدْ نَبَّهَنِی الْیَقِینُ إِلَی کَرَمِ عَطْفِکَ إِلَهِی إِنْ أَنَامَتْنِی الْغَفْلَةُ عَنِ الاسْتِعْدَادِ لِلِقَائِکَ فَقَدْ نَبَّهَتْنِی الْمَعْرِفَةُ بِکَرَمِ آلائِکَ إِلَهِی إِنْ دَعَانِی إِلَی النَّارِ عَظِیمُ عِقَابِکَ فَقَدْ دَعَانِی إِلَی الْجَنَّةِ جَزِیلُ ثَوَابِکَ إِلَهِی فَلَکَ أَسْأَلُ وَ إِلَیْکَ أَبْتَهِلُ وَ أَرْغَبُ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَنِی مِمَّنْ یُدِیمُ ذِکْرَکَ وَ لا یَنْقُضُ عَهْدَکَ وَ لا یَغْفُلُ عَنْ شُکْرِکَ وَ لا یَسْتَخِفُّ بِأَمْرِکَ إِلَهِی وَ أَلْحِقْنِی بِنُورِ عِزِّکَ الْأَبْهَجِ فَأَکُونَ لَکَ عَارِفا وَ عَنْ سِوَاکَ مُنْحَرِفاً وَ مِنْکَ خَائِفاً مُرَاقِباً یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ رَسُولِهِ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما کَثِیرا.

خدایا بر خوش بینی ام ناامیدی و یأس را چیره نسازم، و امیدم از زیبایی کرمت نَبُرد.

خدایا گر خطاهایم مرا از نظرت انداخته، به خاطر حسن اعتمادم بر تو از من چشم پوشی کن.

خدایا، اگر گناهان از جایگاه مکارم لطفت مرا پائین آورده، اما یقین به کرم عنایتت هوشیارم نموده.

خدایا اگر غفلت از آماده شدن برای دیدارت به خوابم فرو برده، ولی معرفت به نعمت های کریمانه ات مرا بیدار ساخته است.

خدایا اگر بزرگی مجازاتت مرا به سوی آتش فرا خوانده، هرآینه ثواب برجسته ات مرا به سوی بهشت خوانده است، خدایا از تو درخواست می کنم، و به پیشگاهت زاری نموده، و رغبت می ورزم، و از تو می خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی، و مرا از کسانی قرار دهی که ذکرت را همواره بر زبان دارند، و پیمانت را نمی شکنند، و از سپاست غافل نمی شوند، و فرمانت را سبک نمی شمارند، خدایا مرا به نور عزّت بسیار زیبایت برسان تا عارف به وجودت گردم، و از غیر تو روی گردان شود، و از تو هراسان و برحذر باشم، ای دارای بزرگی و بزرگواری، و درود خدا و سلام بسیار او بر محمّد فرستاده اش، و برخاندان پاکش باد. [۲۷]

پی‌نوشت‌ها:

[۱] . لسان العرب، ابن منظور، ج ۱، ص ۵۰۲، ناشر: دارالاحیاء التراث العربی.

[۲] . تاج العروس، زبیدی، ج ۱، ص ۳۲۰، ناشر: مکتبة الحیاة بیروت.

[۳] . مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی(ره)، ص ۲۶۵، انتشارات بینش، تابستان ۷۶.

[۴] . اقبال الاعمال، سیدبن طاووس(ره)، ج ۳، ص ۲۹۲، ناشر: مکتب الاعلام الاسلامی.

[۵] . بحارالانوار، علامه محمد باقر مجلسی(ره)، ج ۵۵، ص ۳۴۱، ناشر: مؤسسه الوفاء، بیروت.

[۶] . وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۸۰.

[۷] . همان، ص ۴۹۷.

[۸] . همان، ص ۵۰۲.

[۹] . همان، ج ۸، ص ۹۸.

[۱۰] . بحارالانوار، ج ۹۴ و ۷۹ باب ۵۶.

[۱۱] . المراقبات، ص ۱۷۳.

[۱۲] . کافی، ج ۴، ص ۹۳.

[۱۳] . بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۳۸۲، باب ۹ و ج ۹۴ ص ۷۱.

[۱۴] . همان، ج ۹۴، ص ۷۲.

[۱۵] . شیخ طوسی، الخصال، ج ۲، ص ۶۰۵.

[۱۶] . همان.

[۱۷] . وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۹۳.

[۱۸] . الاقبال، ص ۶۸۵.

[۱۹] . سوره نمل، آیه ۶۲.

[۲۰] . سوره غافر، آیه ۶۰.

[۲۱] . سوره نساء، آیه ۳۲.

[۲۲] . سوره نساء، آیه ۲۹.

[۲۳] سوره ق، آیه ۳۷.

[۲۴] . وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۵۰۳.

[۲۵] . مراقبات به نقل از من لایحضره الفقیه، ص ۱۷۶.

[۲۶] . مفاتیح الجنان، ص ۲۶۷ و بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۵۷، باب ۶۷ و ج ۹۴، ص ۶۱.

[۲۷] . بخشی از مقاله استفاده شده است از: پاسدار اسلام شماره ۳۳۲ / فضیلت ماه شعبان

حال و روز لبنان با ویروس کرونا با کشورهای دیگر تفاوت چندانی نمی‌کند. متاسفانه این کشور هم گرفتار بیمارانی است که هر روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود و به دنبال آن با تاسفی بیشتر هر روز بر تعداد متوفیان نیز اضافه می‌شود.

انتشار ویروس کرونا و تاثیرات داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی آن محل توجه اسرائیلی‌ها بوده است. موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل وابسته به دانشگاه تل‌آویو این موضوع را در میزگردهای اخیر خود در ماه مارس میلادی بررسی کرده که مهمترین این مطالعات و میزگردها را موسسه مطالعات فلسطینی به عربی ترجمه کرده است.

6 راهکاری که آرامت می کند!

یکی از نیازهای انسان در زندگی داشتن شادی است. شادی یک نیروی مضاعف درونی است که انسان را در انجام دادن فعالیت‌هایش کمک می‌کند و سبب می‌شود که با نشاط بیشتر به موفقیت برسد.

انسان‌هایی که شادترند از نظر روحی و جسمی هم سالم‌تر هستند، یعنی شادی در سیستم بدنی افراد تاثیر دارد و سبب می‌شود که اعضای بدن بهتر به فعالیت خود برسند. حال6 روش برای رسیدن به این مطلوب:
 

1- سخن گفتن با خدا

حضرت در نامه خود به امام حسن می فرماید: « غم و اندوه خود را در پیشگاه خداوند مطرح کن تا غمهای تو را بر طرف کند و در مشکلات تو را یاری رساند»[ن 31].

روشن است که سخن گفتن با کسی که دسترسی به او در هر زمانی امکان پذیر است و صحبت کردن با او هیچ قید و شرطی لازم ندارد و هیچ محدودیت زمانی ندارد و هیچ واکنش نامناسب و پیامد نامطلوبی در پی ندارد و از همه مهمتر اینکه از قدرت بی پایانی برخوردار است و مشتاق است که بندگانش با او سخن گویند و از او کمک بخواهند تا از این قدرت بی پایان خود برای یاری رساندن به آنها استفاده کند، غم و اندوه را از انسان دور می نماید و او را امیدوار و شاد می سازد.

دعا و نیایش باعث می شود که افراد خوشبینانه احساس کنند بر [وقایع] آینده کنترل بیشتری دارند و این اعتقاد موجب افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس و احساس هدفمندی در آنها می شود. بیشترین تأثیر مذهب بر شادی به دلیل نیایش زیاد و نزدیکی به خداوند است.
 

2- نماز خواندن

امام علی در مورد تأثیر نماز برکاهش غم و اندوه می فرماید: «آن چه که بین من و خدا ناروا است اگر انجام دهم و مهلت دو رکعت نماز داشته باشم تا از خدا عافیت بطلبم، مرا اندوهگین نخواهد ساخت.» [ق291].

از آن جا که نماز خواندن نیز نوعی سخن گفتن با خداوند است، بنابراین همه مزایای سخن گفتن با خداوند را دارد و علاوه بر این به دلیل اینکه عبارات مورد استفاده در نماز از سوی خداوند تعیین شده است می توان گفت که این عبارات بهترین عبارات برای سخن گفتن با خداوند است و بهترین نتیجه و بیشترین تأثیر را دارد. روانشناسان معتقدند که نماز و دعا خوشبینی و احساس کنترل را افزایش می دهد و این عوامل به نوبه خود باعث ایجاد احساس شادی می شود.
 
حضرت در مورد اثرات مثبت رابطه با خویشان می فرماید: «خویشاوندان انسان بزرگترین گروهی هستند که از او حمایت می کنند و اضطراب و ناراحتی او را می زدایند و به هنگام مصیبت ها نسبت به او پرعاطفه ترین مردم می باشند»
 

3- جستجوی لذت های حلال

حضرت می فرماید: «خردمند را نشاید جز آن که در پی سه چیز حرکت کند: کسب حلال برای تأمین زندگی یا گام نهادن در راه آخرت، یا به دست آوردن لذتهای حلال.» (ق382)

و نیز می فرماید: «بوی خوش درمان و نشاط آور، عسل درمان کننده و نشاط آور، سواری بهبودی آور، و نگاه به سبزه زار درمان کننده بیماری و نشاط آور است. (ق 392)

ادیان الهی هیچگاه لذت های حلال را نهی نکرده اند. آن چه آنها نهی کرده اند لذت های کاذب و زودگذری است که در کوتاه مدت یا دراز مدت بر روح و جسم انسان در زندگی فردی و اجتماعی او اثرات نامطلوبی باقی می گذارد. تأثیر ورزش، گردش در طبیعت، مصرف خوراکی های خاص و استفاده از بوی خوش در ایجاد شادی مورد تأیید روانشاسان امروزی نیز هست.

ورزش و تمرین جسمانی اگر به طور منظم انجام شوند، خلق مثبتی ایجاد می کنند که ممکن است تا روز بعد ادامه پیدا کند؛ دلیل اصلی تأثیر تمرینات جسمانی بر شادی، آزاد شدن آندروفین ها و در نتیجه ایجاد خلق مثبت، برقراری تعاملات اجتماعی، فراهم شدن زمینه موفقیت وکاهش یافتن افسردگی و تنش است. همچنین گردش در طبیعت می تواند به «تحقق خویشتن» و کمال بخشیدن به خود و ایجاد آرامش درونی کمک کند.
 

4- صله ارحام

حضرت در مورد اثرات مثبت رابطه با خویشان می فرماید: «خویشاوندان انسان بزرگترین گروهی هستند که از او حمایت می کنند و اضطراب و ناراحتی او را می زدایند و به هنگام مصیبت ها نسبت به او پرعاطفه ترین مردم می باشند.» [خ 23]

کمک به دیگران در موقع پریشانی، تجربه نوعدوستی ایجاد می کند که منبعی برای هیجان مثبت است. معاشرت پذیری با ارزش است زیرا به تعاون و کمک دو جانبه منجر می شود. و این وضعیت لذت بخش است. روابط اجتماعی یکی از بزرگترین منابع شادی است.

در تحقیقی دریافتند که مردم شاد احساس نزدیکتری با دیگران دارند. و احساس اعتماد و مورد علاقه بودن می کنند و بیشتر علاقه مندند با دیگران باشند.

احساس تنهایی نمی کنند. با دوستان بودن نیز یکی از منابع اصلی لذت است. برخی از فواید با دوست بودن ممکن است ناشی از فعالیت های لذت بخشی باشد که آنها برای یکدیگر انجام می دهند یا خود در فعالیتهای لذت بخشی مشارکت می کنند.
 
حداقل کار کرد ممکن این فعالیتهای مشترک این است که موجب لذت و روابط حمایت کننده می شوند. مردم شاد نه تنها تعامل اجتماعی بیشتری با یکدیگر دارند بلکه کیفیت روابط آنها بالاتر است و همینطور دریافتند که کیفیت رابطه دانشجویانی که شادترند در مقایسه با دانشجویان دیگر، بالاتر است. اگر ما عمیقاً از شخص دیگری مراقبت کنیم نه تنها خودمان تشویق می شویم بلکه این کار در شادکامی دیگران موثر است.
 
دعا و نیایش باعث می شود که افراد خوشبینانه احساس کنند بر [وقایع] آینده کنترل بیشتری دارند و این اعتقاد موجب افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس و احساس هدفمندی در آنها می شود. بیشترین تأثیر مذهب بر شادی به دلیل نیایش زیاد و نزدیکی به خداوند است.
 

5- جستجوی سخنان حکمت آمیز

«همانا این دلها همانند تن ها افسرده می شوند، پس برای شادابی دلها سخنان زیبای حکمت آمیز بجویید.»[ق89]. در حکمت 197 نیز چنین روشی مورد تأکید قرار گرفته است.

همچنین می فرماید: «گفتار حکیمان اگر درست باشد درمان [است]» [ق 257].

از آن جا که سخنان حکمت آمیز غالبا ارضا کننده حس زیبایی شناختی و یاد آوری کننده حقایق فراموش شده است و انسان فطرتاً همیشه طالب زیبایی و جویای حقیقت است، بنابراین طبیعی است که با شنیدن سخنان زیبای حکمت آمیز احساس لذت و شادابی به او دست بدهد. روشن است که قرآن و احادیث که دربردارنده سخنان خداوند و پیامبر اکرم و امامان هستند، بهترین و زیباترین سخنان حکمت آمیز می باشد. بسیاری از بررسی ها تأثیر مثبت آموزش (که سخنان حکمت آمیز نیز جزئی از آن است) را برخشنودی نشان داده اند.
 

6- اهل عمل بودن

حضرت علی  علیه السلام می فرماید: «آن کس که در عمل کوتاهی کند دچار اندوه می شود.» [ق 132]

از آن جا که رسیدن به هر هدفی، چه این هدف دنیوی باشد چه اخروی چه مادی چه معنوی مستلزم برنامه ریزی درست و عمل کردن به این برنامه است، بنابراین، اهل عمل بودن ضامن دستیابی به شادی و خوشبختی و کوتاهی در عمل به ارزشها و اعتقادات و برنامه های خود، ایجاد کننده حسرت و غم و اندوه است. بی کاری همه جنبه های شادی از جمله عاطفه مثبت، رضایت از زندگی و عاطفه منفی را متأثر می سازد. افراد بیکار احساس ملالت می کنند، عزت نفس اندکی دارند، گاهی عصبانی می شوند و گاهی اوقات بی تفاوتی عاطفی در آنها بروز می کند.

نکاتی در ارتباط پدر و پسری برای تحکیم خانواده

در کودکی پسران به تقلید از پدران خود می پردازند تا بتوانند توجه و تایید آن‌ها را به دست بیاورند. اما این وضعیت در نوجوانی کاملا متفاوت است و رابطه بین آن‌ها تغییر می­کند. هردو با چالش­هایی روبرو می­شوند که کمی کار را برای حفظ پیوند رابطه بین آن‌ها سخت می­کند. بنابراین روابطی که اکنون ایجاد می‌کنید، مسیر را برای پیوند زندگی بین شما و پسرتان و درنتیجه تحکیم خانواده تعیین می‌کنند. (1)

 یک رابطه سالم ویژگی­هایی دارد که درادامه 25 مورد آن را بررسی خواهیم کرد:

1.شنوندگی خوب

فرزند شما باید بداند و مطمئن شود که به او توجه می­شود. این حس و نیاز از طریق شنیدن صحبت­های او حاصل می­شود. همچنین او با صحبت کردن، تخلیه هیجانی می­شود.

2.فضای گفتگو

روزانه وقتی را اختصاص دهید تا با فرزند خود صحبت کنید. از کارهای روزانه، مسائل و مشکلات پیش آمده و راه حل برطرف کردن آن‌ها بگویید. به او اجازه دهید درباره برنامه­ ها، فعالیت­ها و مشکلات روزانه­ اش صحبت کند. لازم است بدانید فضای گفتگو، باید بدون قضاوت و نظر باشد.

3.فضای مشورت

 فضایی ایجاد کنید تا اگر پسرتان با مشکلی مواجه است، بدون هیچ ترسی با شما مشورت کند. در این فضا باید شما شنونده خوبی باشید و بدون قضاوت و عصبانیت به او راه حل پیشنهاد بدهید و اجازه دهید در نهایت خودش تصمیم گیرنده باشد. شما هم درباره مشکلات و مسائل تان از او مشورت بگیرید.

4.ارتباط فیزیکی

گاهی کنار او بنشینید، دستانش را بگیرید، او را ببوسید و نوازشش کنید. او باید محبت و حس دوست داشتنی بودن را از خانواده بگیرد.

5.الگو سازی

پسران تحت تأثیر پدران خود قرار دارند. پسران با تماشای پدران خود در مورد مرد بودن یاد می‌گیرند. هنگامی که یک پسر به تماشای تعامل پدر و مادرش می پردازد، در مورد احترام (یا بی احترامی) و در مورد نحوه تعامل زن و مرد می­آموزد. با تماشای پدرش در رفتار با مردان دیگر،  از او می­آموزد که چگونه با مردها صحبت­کند، چگونه با آن‌ها ارتباط برقرار کند و چگونه با مسائل مردانه برخورد کند.

6.آموزش صحیح امور معنوی

به فرزندتان کمک کنید معنای عمیق‌تر زندگی را درک کند. به او کمک کنید تا در زندگی با خدا ارتباط بگیرد و بداند خداوند به او در تحمل سختی‌ها کمک می کند. به او یاد دهید برای خودش الگوی مذهبی داشته باشد.

7.علائق مشترک

 یک یا چند علاقه مشترک پیدا کنید که بتوانید ساعت بیشتری را با او در بیرون از خانه بگذرانید؛ مانند یک ورزش، بازی مشترک یا طبیعت­گردی. زمانی که شما وقت خود را صرف انجام کارهایی می­کنید که هردو از انجام آن لذت می­برید، رابطه شما رشد می­کند.

8.فرصت تجربه کردن

درست است که شما باید فرزندانتان را ایمن نگه دارید، اما می­توانید به آن‌ها اجازه دهید برخی از خطرات بسیار کوچک و محاسبه شده را تجربه کنند، تا در آینده جسارت تجربه کردن چیزهای جدید در زندگی را داشته باشند.

9.همدلی و همکاری

 فضای همدلی و همکاری در خانواده باید شکل بگیرد. در انجام کارهای خانه از او همکاری بخواهید. به او در انجام کارهایش کمک کنید و وقتی مشکلی پیش می­ آید، با او همدلی کنید.

10. بیان احساس

 احساس خود را بیان کنید و به او هر روز بگویید دوستش دارید. بگذارید مطمئن بشود که دوست داشتنی است. برای روابط احساسی خود وقت بگذارید؛ او به تایید شما نیاز دارد.

11. تقویت اعتماد به نفس

در دنیای امروز، تماشای تبلیغات در تلویزیون می­توانند احساس ناکافی بودن را در پسران ایجاد کنند. اینکه به اندازه مردانی که در تلویزیون می‌بینند خیلی خوب نباشند. شما به عنوان یک پدر می­توانید به حس مثبت او در مورد خودش کمک کنید. به او اعتماد به نفس بدهید، به او یاد بدهید دستاوردهای یک مرد چیزی بیش از مثلا داشتن یک شکم شش تکه است.

12.حفظ تعادل

پدری متعادل باشید. پدری مستبد که خیلی کنترل­گر است، یا پدر خیلی احساسی بدون کنترل، هردو آسیب رسان هستند. ولی پدری که احساسی بالا دارد اما کنترل متوسطی هم می­کند، می­تواند فضای گفتگو و ارتباط دوطرفه خوبی ایجاد کند.

13.پدران شاد

روانشناسان توانسته ­اند تأثیر ویژه­ای از پدران، بر رشد ذهنی پسران خود تعیین کنند. آن‌ها دریافتند که علائم افسردگی در بزرگسالان، بیشتر مربوط به علائم افسردگی پدران است. بنابراین برای داشتن خانواده و پسری سالم و شاد، شما باید پدر شادی باشید.

14. حضور پدران

روانشناسان دریافته­اند پدرانی که سرپرستی خانواده را برعهده دارند، فرزندان آن‌ها، رشد اجتماعی بهتری دارند.

15. واگذاری یک کار بزرگ

وقتی به او کاری بزرگتر از سن و سالش می­دهید، این امر می­تواند پیوندی را بین شما ایجاد کند که مدت زمان طولانی دوام داشته باشد و خاطراتی را برای شما ایجاد کند که چندین دهه با هم در موردش صحبت خواهید کرد.

16. دوست داشتن همسر

او نیاز دارد مادرش را دوست داشته باشید. به او حس امنیت می­دهد و همچنین به او نشان می­دهید که چگونه باید با مادر، خواهران و سایر زنانی که در زندگی ملاقات می­کند، رفتار کند. این پایه و اساس روابط او در بزرگسالی را شکل می­دهد.

17. شکست را ببیند

 علاوه بر موفقیت‌ها، باید شکست­های شما را ببیند. وقتی فرزند شما می­بیند که شما شکست خورده­اید و شکست را به خوبی مدیریت کرده­اید، می­بیند که اشتباه وجود دارد. پسری که از اشتباه کردن نمی­ترسد، به مردی تبدیل می­شود که بتواند چالش­های بزرگ را بپذیرد.

18. رهبری کردن

وقتی شما را در حال خدمت کردن و رهبری خانواده می­بیند، یاد می­گیرد بعدها چگونه خانواده خود، محل کار و روابط دوستانه خود را رهبری کند.   

19.پشتیبان باشید

در تحصیلات، زندگی اجتماعی و در همه زمینه ­های زندگیش حضور داشته باشید. پسران به پشتیبانی پدرشان احتیاج دارند.

20.پذیرش

اگر با پسرتان متفاوت هستید، هنگامی که اشتباهی می­کند او را دوست داشته باشید. این اعتماد و پذیرش، موجب ارتباط قوی­تر و عزت نفس در فرزندتان می­شود.

21.تعیین مرز و مقررات

آن‌ها متوجه می­شوند اعمال و رفتارهایشان عواقب دارد و قبل از هر عمل و رفتاری، به ارزیابی گزینه­های انتخابی خود می­پردازند.

22.درک تغییر

درک کنید که پسران در هردوره سنی رفتارشان و نوع ارتباطشان با والدین و مخصوصا پدرشان، متفاوت می­شود.

23.تحقیر نکنید

هیچ­گاه او را برای اشتباهاتش سرزنش یا تحقیر نکیند. به جای اینکه از او بپرسید «چرا؟» به او بگویید «چه شد؟»

24.حریم خصوصی

پسران مخصوصا در دوران نوجوانی تمایل بیشتری به تنهایی دارند، به آن‌ها اجازه دهید گاهی برای خودشان باشند.

25.منضبط تربیت کنید

پسران خود را با اعمالی مانند پاداش، ایجاد محدودیت، به تعویق انداختن رفع نیازها و... منضبط تربیت کنید. این کار به کنترل نفس و آماده کردن او برای بزرگسالی کمک می­کند.

نتیجه گیری

شرط پویایی و استواری خانواده به عنوان اساسی ­ترین نهاد اجتماعی، وجود روابط صحیح و پایدار میان افراد خانواده است. هدف از طرح این 25 نکته، جلب توجه به تاثیر پدر در رشد شخصیتی و اجتماعی پسران است. تاثیری که بیشتر اوقات نادیده گرفته می­شود، اما وجود دارد و واقعی است.

کتائب حزب الله عراق از نقشه آمریکا برای انجام یک عملیات کماندویی علیه مواضعی نظامی در عراق خبر داد و درباره پیامدهای این اقدام آمریکا که به گفته این گروه، ارکان کشور عراق را به خطر انداخته و بر صلح مدنی آن تاثیرگذار است، هشدار داد.

به گزارش پایگاه خبری المعلومه، در بیانیه کتائب حزب الله آمده است: «در شرایط دشوار کنونی عراق که همه توانمندی‌ها برای مقابله با خطر کرونا بسیج شده است که شخص تروریست ترامپ و دولت جنایتکار آن متهم به گسترش این ویروس است و در شرایطی که جریان‌های مردمی و گروه‌های مقاومت سرگرم حمایت از تلاش‌های دولت و تقویت آن در این زمینه هستند، تحرکات مشکوک نیروهای آمریکایی و مزدوران آن را زیر نظر گرفته‌ایم که از این شرایط برای دستیابی به اهداف مشکوک خود و اجرای برنامه‌هایی بهره برداری می‌کنند که از مدت‌ها قبل درصدد دستیابی به آن بودند».

کتائب افزود: «در روزهای گذشته شاهد بالا گرفتن موج هجمه‌های روانی رسانه‌های آمریکایی به منظور مقدمه سازی یک نقشه آمریکا در عراق بوده‌ایم. بر اساس این نقشه آمریکا نخست یک عملیات کماندویی توسط نیروهای خود علیه مواضعی متعلق به سازمان‌های امنیتی الحشد الشعبی و مقاومت اسلامی انجام می‌دهد و به دنبال آن نیروهای زمینی و جنگنده‌های خود را وارد عمل می‌کند و در این عملیات نیرویی از دستگاه نظامی و همچنین دستگاه امنیتی عراق با آمریکایی‌ها شریک خواهند بود».

کتائب حزب الله  تاکید کرد: «نقشه آمریکا ارکان کشور  عراق و صلح داخلی آن را تهدید خواهد کرد و به دلیل جدیت خطرات و پیامدهای این طرح با آن برخورد جدی خواهیم کرد».

به گفته کتائب حزب الله، در شرایطی که عراق با بحران فوق العاده‌ای به دلیل شیوع ویروس کرونا روبه رو است این اقدام آمریکا و پیامدهای خطیر آن اوضاع را وخیم‌تر خواهد کرد و یک فاجعه انسانی و اجتماعی به بار خواهد آورد که قابل کنترل نخواهد بود.

کتائب حزب الله گفت: «اقدام دشمن اشغالگر آمریکایی ما را در برابر گزینه‌های زیادی قرار داده است و ما را مجبور خواهد کرد که در معادله رویارویی با آن مراحل بسیاری را پشت سر گذاشته و با قدرت به همه تاسیسات نظامی ، امنیتی و اقتصادی آن بلا استثنا پاسخ دهیم و مواضعی را که برای حمله آنجا نقشه کشیده‌اند به گورستان آنها تبدیل خواهیم کرد به نحوی که مایه ننگ آنها و همدستانشان شود».

الکتائب به هر طرف عراقی که با آمریکا در اجرای این نقشه توطئه آمیز همکاری کند، هشدار داد و گفت:« با آن طرف عراقی هم مثل دشمن برخورد خواهد شد به گونه‌ای که خیانت و جنایت آن هرگز قابل عفو نخواهد بود  و در همه سطوح قومی، قانونی مجازات سنگینی خواهند شد».

این گروه الحشد الشعبی بر ضرورت آمادگی برادران مجاهد و وطن دوست از اعضای گروه‌ها و جریان‌های مردمی با نفرات و تجهیزات خود برای مقابله با شرارت دشمن و مقابله با هر حماقتی که احتمالا همدست آن می‌شوند و می‌خواهند عراق را به سمت آن شرارت سوق دهند تاکید کرد.