دفتر آیت‌الله سیستانی مرجعیت عالی عراق روز چهارشنبه با صدور بیانیه ای اعلام کرد که طرح موسوم به «معامله قرن» محکوم به شکست است.

رئیس‌جمهور آمریکا پس از کش و قوس فراوان در نهایت شامگاه سه شنبه طی مراسمی با حضور نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به طور رسمی از طرح آمریکایی-صهیونیستی و ضد فلسطینی موسوم به "معامله قرن" رونمایی کرد که در آن قدس به عنوان "پایتخت یکپارچه اسرائیل" به رسمیت شناخته شده و در مقابل شروط سختی برای تشکیل کشور فلسطین در نظر گرفته شده است.

«احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب در اولین واکنش به طرح صلح ادعایی آمریکا، گفت: «تحقق صلح عادلانه و پایدار میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها در گرو خواست طرفین و نه خواست طرف سوم است. طرح صلح رئیس‌جمهوری آمریکا نیز بیانگر دیدگاه غیرالزام‌آور آمریکاست.»

ابوالغیظ گفت: «ما طرح آمریکا را به دقت بررسی و مطالعه می‌کنیم و از هر تلاش جدی که برای تحقق صلح انجام شود، استقبال می‌کنیم. ولی پس از اعلام جزئیات این طرح، نخستین برداشت این است که این طرح حقوق مشروع فلسطینی‌ها در سرزمین خودشان را به طور گسترده پایمال کرده و بندهای این طرح با ایده‌های توافقی مطرح شده، بسیار فاصله دارد.»

وی با بیان این‌که معیار اساسی برای قضاوت کردن درخصوص هر گونه طرحی برای تحقق صلح، میزان سازگاری آن با قوانین بین‌المللی و مبانی عدالت و انصاف است، گفت: «باید به هر طرح جدی برای تحقق صلح میان طرفین پاسخ مثبت داد و در عین حال منافع دو طرف را به طور موازی و همسان در نظر گرفت و در همین چارچوب، امتیازهایی که دو طرف می دهند هم باید برابر و یکسان باشد.»

دبیرکل اتحادیه عرب تأکید کرد، موضع فلسطین در مورد این طرح آمریکایی در موضع‌گیری جمعی جهان عرب عامل تعیین کننده‌ای است. نشست اعضای اتحادیه عرب در سطح وزرای خارجه روز شنبه آتی این موضع را نشان خواهد داد.

در همین راستا، «حسام زکی» معاون دبیرکل اتحادیه عرب نیز اعلام کرد، این اتحادیه روز شنبه برای بررسی راه‌های مقابله با «معامله قرن» تشکیل جلسه می‌دهد.

طبق این گزارش، رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه سه‌شنبه در ادامه طرح‌های ضد فلسطینی و اسلامی خود، از طرح صلح ادعایی خود موسوم به «معامله قرن»، با حضور «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی رونمایی کرد که واکنش‌ها جهانی زیادی داشته است.

زارت خارجه مصر در واکنش به رونمایی طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به معامله قرن بیانیه‌ای را صادر و در آن از فلسطینیان و صهیونیست‌ها خواسته که «طرح صلح آمریکا» را مورد بحث و بررسی قرار دهند.

در این بیانیه وزارت خارجه مصر آمده است: «باید کانال‌هایی برای ازسرگیری مذاکرات باز شود».

روز سه‌شنبه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا طی مراسمی با حضور «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به طور رسمی از طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به «معامله قرن» رونمایی کرد.

دونالد ترامپ در این مراسم مدعی شد که طرح معامله قرن برای طرفین (فلسطین و رژیم صهیونیستی) یک راهکار دو دولتی است و یک معامله برد-برد است. این در حالی است که مقامات فلسطینی تأکید کردند این طرح یک طرح کاملاً یکطرفه بوده و فلسطینی‌ها هرگز زیر بار آن نخواهند رفت.

محمود عباس و اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در یک گفتگوی تلفنی با یکدیگر توافق کردند تلاش‌های خود برای مقابله با طرح آمریکایی-صهیونیستی معامله قرن را یکپارچه کنند.

سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طرح صلح تحمیلی آمریکا موسوم به "معامله قرن" را "خیانت قرن" در حق مردم فلسطین و امت اسلامی توصیف کرد و خواستار مقابله دولت ها و ملت های آزاده منطقه و جهان با این طرح ننگین شد.

 سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه سرزمین فلسطین از آن مردم فلسطین است، گفت: رژیم صهیونیستی رژیمی غاصب و اشغالگر است و تنها راه حل بحران فلسطین برگزاری همه پرسی در میان ساکنان اصلی سرزمین فلسطین خواهد بود و اینگونه طرح های خباثت آمیز محکوم به شکست است.

موسوی با بیان اینکه از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران مساله فلسطین و قدس شریف مساله اول جهان اسلام است، افزود: جای تاسف است برخی کشورهای اسلامی با فراموشی این آرمان که آینده و حیثیت مسلمانان و کشورهای اسلامی را نشانه رفته است، دشمن را جای دوست نشانده و بیش از 70 سال جنایات ضد بشری رژیم صهیونیستی را عامدانه و یا از روی غفلتی راهبردی به فراموشی می سپارند.

سخنگوی دستگاه سیاست خارجی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با توجه به فوریت و اهمیت مساله فلسطین و توطئه عظیمی که پشت سر به اصطلاح معامله قرن ضد امت اسلامی نهفته است، آمادگی دارد تا صرف نظر از اختلافات خود با برخی کشورهای منطقه که بسیاری از این اختلافات برساخته غاصبان قدس شریف و معامله گران حیثیت، آبرو و ناموس مسلمانان است، برای وحدت جهان اسلام و به منظور مقابله با توطئه بزرگی که کیان امت اسلامی را به خطر افکنده است در هر سطحی همکاری نماید.

گروههای ملی و اسلامی در نوار غزه روز دوشنبه از قشرهای مختلف مردم فلسطین خواستند مشارکت گسترده‌ای در تظاهرات ملی بزرگی با عنوان «طرح معامله قرن هرگز اجرا نخواهد شد» داشته باشند.

این گروهها در بیانیه‌ای اعلام کردند این تظاهرات بزرگ ظهر روز سه‌شنبه در مرکز شهر غزه برگزار می‌شود.

گروههای فلسطینی تأکید کردند حضور مردم در این راهپیمایی وظیفه ملی و تأکیدی بر حق کامل آنها در فلسطین است.

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا گفته است روز سه‌شنبه از طرح خود موسوم به معامله قرن رونمایی می‌کند.

طرح معامله قرن توطئه آمریکایی صهیونیستی با همدستی برخی رژیمهای سازشکار و خائن عربی برای حذف مسئله فلسطین است، به‌طوری که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از موافقت بسیاری از رژیمهای عربی با این طرح شوم سخن گفته است.

این در حالی است که همه گروههای فلسطینی و حتی تشکیلات خودگردان فلسطین کنار ملت فلسطین به‌طور قاطع با این طرح خطرناک مخالفت کرده‌اند.

عضو جهاد اسلامی: ملت فلسطین قادر به تغییر معادلات در برابر توطئه‌گران است

جنبش جهاد اسلامی فلسطین روز دوشنبه، کنفرانس فراگیری را در مسجد القسام در شمال نوار غزه در راستای حمایت و پشتیبانی از مقاومت مردم قدس و حمایت از ایستادگی آنها در مسجدالاقصی و مخالفت با توطئه معامله قرن برگزار کرد.

در این کنفرانس، شمار زیادی از رهبران و اعضا و طرفداران جنبش جهاد اسلامی و نمایندگانی از گروههای ملی و اسلامی و جمعی از اهالی منطقه حضور داشتند.

«جمیل علیان» از رهبران جنبش جهاد اسلامی فلسطین تأکید کرد مقاومت برگ‌های برنده‌ای در اختیار دارد که این قدرت را به آن می دهد تا معادلات را به‌زیان تمام توطئه‌گران به‌هم بزند.

علیان خاطرنشان کرد مسجدالاقصی عنوان و نماد تمام امت اسلام است و هر قطب‌نمایی که جهت آن به‌سمت قدس نباشد، مشکوک است.

وی افزود: نزاع در قدس در طول قرن‌ها ادامه داشته است و بدون به‌کارگیری تمام ابزارهای قدرت برای مقابله با باطل نمی‌توانیم حرکت رو به جلو و پیشرفت داشته باشیم.

عضو جنبش جهاد اسلامی اظهار داشت تمام تلاشها برای پیشبرد طرح معامله قرن آنی و لحظه‌ای نیست، بلکه نتیجه تاریخ طولانی از عقب‌نشینی و افول عربی و فلسطینی است.

علیان تأکید کرد: باید تمام ابزارها و امکانات خود را برای رویارویی آینده به‌کار گیریم و تنها به سخنرانی‌های توخالی اکتفا نکنیم، امت اسلام باید پشت‌سر قدس متحد شود تا بتواند در منطقه تأثیرگذار باشد، قدس کلید سیطره بر منطقه و کلید تمدنهاست.

عضو جهاد اسلامی بر ضرورت تغییر موازنه‌های قوا و عدم تکیه بر جامعه بین‌المللی تأکید کرد، زیرا همین جامعه بین المللی عامل ایجاد دولت اشغالگر بوده است و همچنان از آن حمایت می‌کند و جرأت محکومیت آن را ندارد.

علیان از تشکیلات خودگردان فلسطین خواست از معاهده اسلو خارج شود و تمام توافقات امضاشده با اشغالگران را لغو کند و دست مردم فلسطین در کرانه باختری را برای انجام عملیات و تحرک علیه شهرک‌نشینان و نظامیان رژیم اشغالگر باز بگذارد.

وی با تأکید مجدد بر ضرورت لغو معاهده ننگین اسلو میان تشکیلات خودگردان و رژیم صهیونیستی گفت: ما قدرت تغییرات معادلات را داریم و تشکیلات خودگردان باید تمام ارتباطات خود را با اشغالگران قطع کند و به آغوش ملت فلسطین بر اساس اصل حمایت از مقاومت و پایه‌ریزی طرح واقعی فلسطینی بازگردد.

عضو جهاد اسلامی تأکید کرد منطقه در حال بازتشکیل است و فلسطینیان باید عامل تعیین کننده‌ای باشند که نتوان آن را نادیده گرفت.

علیان از مردم کرانه باختری، قدس اشغالی و فلسطینیان ساکن مناطق اشغالی 1948 میلادی به‌خاطر نقش فعال آنها در حمایت از مسجدالاقصی تشکر کرد.

جنبش جهاد اسلامی فلسطین اخیراً از فعالیتها و برنامه‌هایی برای حمایت از فلسطینیان ساکن قدس اشغالی خبر داد.

این جنبش قشرهای مختلف مردم را به بسیج عمومی و آمادگی برای دفاع از مسجدالاقصی و قدس و ایستادگی در آن و مقابله با فصل جدیدی از تجاوزگری و تروریسم دعوت کرد.

جنبش جهاد اسلامی همچنین از اعراب و مسلمانان خواست به مسئولیت‌های خود در دفاع از مسجدالاقصی عمل کنند که در معرض یکی از خطرناک‌ترین فصول توطئه و تجاوزگری قرار دارد.

به نقل از المنار، حزب الله لبنان در بیانیه‌ای بر مخالفت شدید خود با معامله ننگی که دولت ترامپ آن را اعلام کرده است تاکید کرد.

حزب الله در این بیانیه اعلام کرد: معامله ننگ اقدامی بسیار خطرناک است که پیامدهای بسیار بدی برای آینده منطقه و ملت‌های آن دارد.

حزب الله افزود: اگر تبانی و خیانت برخی از رژیم‌های عربی نبود این معامله ننگ وجود نداشت.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران شامگاه سه‌شنبه در یک پیام توئیتری طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به معامله قرن را کابوسی برای منطقه و جهان خواند و ابراز امیدواری کرد که رونمایی از این طرح، کشورهای مسلمانی که راه غلط می‌پیموده‌اند را از خواب غفلت بیدار کند.

ظریف در این پیام توئیتری تصریح کرد: "طرح موسوم به «چشم‌انداز صلح»، به زبان ساده، پروژه رویایی یک بساز و بفروش ورشکسته است. ولی این طرح، کابوسی برای منطقه و جهان است و امید آن که بیدارباشی برای همه مسلمانانی باشد که بر سر گوری گریه می‌کنند که در آن مرده‌ای نیست."

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا ظهر روز سه‌شنبه به وقت محلی طی مراسمی با حضور «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به طور رسمی از طرح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به «معامله قرن» رونمایی کرد.

ترامپ در ابتدای صحبت‌های خود مدعی شد که امروز گام بزرگی به سوی صلح [در خاورمیانه] برداشته خواهد شد. وی همچنین ادعا کرد که رژیم صهیونیستی به دنبال صلح است.

رئیس‌جمهور آمریکا در خصوص طرح صلح آمریکایی-صهیونیستی موسوم به معامله قرن گفت: «از زمان ریاست جمهوری لیندون جانسون تا امروز برای ایجاد صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها تلاش شده اما موفقیتی به دست نیامده است. اما طرحی که ما آماده کرده‌ایم مفصل‌ترین طرح صلح است که در 80 صفحه تدوین شده و جزئیات زیادی را شامل می‌شود.»

دونالد ترامپ در ادامه تأکید کرد که بر اساس طرح صلح آمریکایی-صهیونیستی، آمریکا تمامی بیت‌المقدس را به عنوان قلمرو اسرائیل محسوب خواهد کرد و حاکمیت ادعایی این رژیم بر جولان اشغالی را نیز به رسمیت می‌شناسد. وی همچنین خاطرنشان کرد که دولتش پیش از این نیاز همین امتیازات را برای رژیم صهیونیستی قائل شده است.

وی مدعی شد: «طرح پیشنهادی ما راهکارهای فنی برای حل‌وفصل مشکل اسرائیلی‌ها وفلسطینی‌ها در بر دارد. به نظر من این یک طرح برد-برد برای هر دو طرف است. یک راهکار دو کشوری که مشکلات را حل می‌کند. هم اسرائیلی‌ها و هم فلسطینی‌ها خواستار صلح هستند. من از نخست‌وزیر نتانیاهو برای برداشتن این گام جسورانه تشکر می‌کنم.»

رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه ادعاهای خود درباره این طرح آمریکایی-صهیونیستی افزود: «من می‌خواهم که این توافق یک توافق بسیار خوب برای فلسطینی‌ها باشد. امروز یک روز تاریخی برای فلسطینی‌ها است تا بتواند بالاخره به یک کشور مستقل متعلق به خودشان داشته باشند. پس از 70 سال این می‌تواند آخرین فرصت آنها باشد. به این دلیل می‌گویم آخرین فرصت که ما دیگر هیچ‌گاه تیمی مانند تیم امروز نخواهیم داشت. ما امروز تیمی در اختیار داریم که آمریکا رو دوست دارند، اسرائیل را دوست دارند و بسیار باهوش و متعهد هستند.»

ترامپ در ادامه اظهار داشت: «من امروز نامه‌ای به محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان ارسال کردم و برای او توضیح دادم که قلمرویی که به کشور جدید او تخصیص می‌یابد، برای یک دوره چهارساله همچنان باز و غیرقطعی باقی خواهد ماند. طی این دوره فلسطینی‌ها می‌توانند مشاوره‌های لازم را انجام دهند، با اسرائیل مذاکره کنند، به معیارهای لازم برای تبدیل شدن به یک کشور دست یابند و به یک کشور واقعاً مستقل و فوق‌العاده تبدیل شوند.»

رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه صحبت‌های خود با افتخار به ترور سردار شهید سپهبد سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس توسط ترویست‌های آمریکایی در بغداد اشاره کرد و مدعی شد: «من فکر نمی‌کنم که آنها به دنبال انجام کارهای خوبی بودند. او [سردار شهید سلیمانی] سازمانی به نام نیروی آزادی‌بخش اورشلیم [نیروی قدس سپاه] را اداره می‌کرد. او از اسرائیل متنفر بود، به‌شدت متنفر بود. او می‌گفت که برای داشتن یک اورشلیم آزاد ما باید با اسرائیل در جنگ باشیم.»

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز در این نشست خبری با ابراز خرسندی از اعلام این طرح آمریکایی-صهیونیستی توسط دونالد ترامپ اظهار داشت: «تصمیم گرفته‌ام که طرح رئیس‌جمهور ترامپ را مبنای حل درگیری با فلسطینی‌ها قرار دهم. طرح رئیس‌جمهور ترامپ مبتنی بر این است که فلسطینی‌ها، اسرائیل را به‌عنوان یک کشور یهودی به رسمیت بشناسند. امیدواریم که فلسطینی‌ها از این فرصت استفاده کنند و کشورهای عربی نیز در راستای برقراری صلح همین کار را انجام دهند.»

وی افزود: ترامپ حق حاکمیت "اسرائیل" بر غور اردن را به رسمیت شناخته است. طرح‌های قبلی همگی شکست خورد زیرا منافع اساسی "اسرائیل" و خواسته‌های فلسطینیان در آن گنجانده نشده بود. طرح صلح ترامپ یک روند حقیقی برای صلح پایدار و دائمی است.

نتانیاهو خطاب به سفرای  سه کشور امارات، بحرین و عمان که در این نشست حضور داشتند، گفت: بسیار جای خوشحالی است که شما را امروز اینجا می‌بینم، حضور شما اینجا حامل پیامی بسیار مهم است.

حَجَرُ الْأسْوَدْ، یکی از یاقوت‌های بهشتی است که با فرمان الهی و توسط حضرت ابراهیم (ع) به مکان امروزی خود یعنی در کنار خانه کعبه انتقال داده شده است و تا به امروز تاریخ پرفرازو نشیبی را دیده است.

اما به راستی حکمت وجود این سنگ بهشتی بر روی زمین و در کنار خانه کعبه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

معرفی حَجَرُ الْأسْوَدْ

حَجَرالاَسود، (حجر أسود، به‌معنای سنگ سیاه) (Black Stone)، سنگی است سیاه‌رنگ که بر دیوار پایه کعبه از اماکن مقدس اسلامی در شهر مکه نصب شده‌است.

حَجَرالاَسود سنگ شکسته‌ای است به قطر حدود ۵۰ سانتیمتر که امروزه تکه‌های آن با یک بَست نقره‌ای به هم نگه داشته شده‌است.

همچنین طواف به دور کعبه از این سنگ آغاز می‌گردد.

حَجَرُ الْأسْوَدْ، سنگی مقدّس، دارای پیشینه کهن و جایگاهی ویژه در فرهنگ اسلامی و مناسک حج است.

این سنگ در رُکن شرقی کعبه (که به رکن اسود یا رکن حَجَری نیز معروف است) در ارتفاع یک متر و نیم از زمین نصب شده است.

حجرالاسود پیش از اسلام نیز مورد احترام بود؛ با این حال هیچ‌گاه در طول تاریخ (حتی در دوره جاهلیت که پرستش سنگ‌ها رایج بود) مورد پرستش واقع نشد.

این سنگ چند بار شکسته و خرد شده است. به همین دلیل ملاطی از چسب ساخته و تکه‌های سنگ را در آن قرار داده‌اند.

نام‌گذاری حَجَرُ الْأسْوَدْ

حجر الاسود به معنای «سنگ سیاه» است که این نام به علت رنگ سیاهش به آن داده شده است. برخی از آن با عنوان «حجرالأسود» (سنگ خوشبخت و خوش‌اقبال) یاد کرده‌اند.

به نوشته ابن‌ظهیره، اگر «أسود» از ریشه «سَوْدَد» به معنای سروری و سیادت باشد، «حجرالأسود» به معنای سنگی خواهد بود که منزلت آن از همه سنگ‌ها برتر و بالاتر است.

ماهیت حَجَرُ الْأسْوَدْ

حجرالاسود، یاقوت سفید از یاقوتهاى بهشت بوده است که خداوند آن را در کوه «ابوقبیس» قرار داد و به حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهماالسّلام وحى کرد تا آن را از کوه ابوقبیس، استخراج نمایند و به همین شکل که اکنون هست، در کعبه جاسازى نمایند؛ و از حضرت على علیه السّلام نقل گردیده است که پیش از حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهماالسّلام خداوند این سنگ را از بهشت همراه حضرت آدم علیه السّلام به زمین فرستاد و آن حضرت سنگ را در همین مکان کنونى قرار داد، ولى پس از طوفان نوح علیه السّلام حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهماالسّلام از طریق وحى، آن را از کوه ابوقبیس استخراج نمودند.

چرا حَجَرُ الْأسْوَدْ، سیاه شد؟

حجرالاسود، صیقلی و به شکل بیضی نامنظم است. رنگ آن سیاه مایل به سرخ است و لکه‌های سرخ‌رنگ و رگه‌های زردرنگی بر روی آن دیده می‌شود.

گفته شده که تیرگی و سیاهی شدید آن به‌سبب آتش‌سوزی کعبه بوده است که یک بار در دوره جاهلیت و بار دیگر در زمان حکومت یزید بن معاویه روی داد.

این سنگ که ابتدا یاقوت بسیار سفید و نورانى بود، بر اثر تماس کفّار و مشرکین با آن و معصیت گناهکاران، رنگ آن تغییر پیدا کرد و سیاه شد

پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله به عایشه که در حال طواف بود فرمود: «اگر چنین بود که خداوند این سنگ را بر اثر پلیدى و نجاسات دوران جاهلیت متاثر سازد، اکنون هر دردى با آن شفا پیدا مى کرد و این سنگ به همان شکلى بود که در اوّل، خداوند آن را با آن شکل به زمین فرستاد و خداوند آن را به همان حالت اوّلى که داشت، ظاهر مى کرد. این سنگ، ابتدا یاقوتى سفید از یاقوتهاى بهشت بود، ولى خداوند زیبایى آن را بر اثر معصیت گناهکاران، تغییر داد...»؛ و در روایت دیگرى از امیرالمؤ منین على علیه السّلام نقل شده است که آن حضرت فرمود: «حجرالاسود در ابتدا سنگى بود که سفیدى آن مانند سفیدى مروارید و درخشش آن مانند یاقوت بود، سپس دستهاى کفّار آن را سیاه کرد...».

در طی تاریخ، این سنگ بار‌ها مورد حمله افراد مختلفی قرار گرفته و خرد شده است. به همین دلیل ملاطی از چسب ساخته‌اند و آن تکه‌ها را در آن قرار داده‌اند. از این رو، توصیف دقیق و کامل حجرالأسود برای ما میسر نیست؛ زیرا به علت ملاطی که دور سنگ را گرفته است اکنون تنها هشت قطعه کوچک از سنگ دیده می‌شود که بزرگ‌ترین آن‌ها به اندازه یک خرماست. روایت می‌شود که این قطعه‌ها مجموعاً پانزده عدد بوده‌اند که هفت عدد آن‌ها در میان ملاط قهوه‌ای رنگ ـ. نگهدارنده‌ای که هر استلام‌کننده حجرالأسود آن را مشاهده می‌کند ـ. پنهان شده است. بی‌ترید قرن‌ها تماس دستان بشر با این سنگ و ملاط دور آن، موجب صیقلی‌تر شدن و تغییر رنگ آن شده است.

یکی از جهانگردان غربی که در قرن نوزده به مکه سفر کرده است، حجر الاسود را چنین توصیف کرده است:

این سنگ یک بیضی نامنظم است که حدود هفت اینچ (۱۸ سانتی‌متر) قطر دارد و سطحی ناهموار دارد. این سنگ از حدود یک دوجین سنگ‌های کوچک‌تر با اندازه‌ها و شکل‌های مختلف تشکیل شده است که به وسیلة مقداری ملاط به‌خوبی به هم دیگر چسبانده و صیقلی شده‌اند. چنین به نظر می‌رسد که این سنگ با ضربه‌ای خشونت‌آمیز، به قطعات متعددی خرد شده و مجددا به هم چسبانده شده است.

این مخلوط سنگ و ملاط نیز داخلی قابی بیضی‌شکل که از نقره ساخته‌شده است قرار دارد. نخستین کسی که برای حجر الاسود قاب نقره ساخت، عبدالله بن زبیر بود و از آن پس پیوسته خلیفگان و امیران و ثروتمندان نسبت به ساخت قاب از طلا و نقره اقدام کرده‌اند. آخرین کسی که پیش از دوران سعودی قابی از نقره خالص برای حجرالأسود تقدیم کرد سلطان محمد رشاد خان بود که در سال ۱۳۳۱ه بدین کار همت گماشت. در سال ۱۳۶۶ه ملک عبدالعزیز قسمتی از این قاب را نوسازی کرد و در سال ۱۳۷۵ه ملک سعود قاب محمد رشاد را با قاب جدید دیگری از نقره خالص جایگزین ساخت.

حَجَرُ الْأسْوَدْ در روایات دینی

در قرآن کریم ذکری از حجرالاسود به میان نیامده، ولی بنابر حدیثی از امام صادق (ع) حجرالاسود یکی از آیات بینات بیت‌اللّه‌الحرام است که ذکرشان در آیه ۹۷ سوره آل عمران آمده است.

در احادیث، خاصه احادیث شیعه، نکات درخور توجهی راجع به حجرالاسود (معمولاً با تعبیر «الحَجَر») آمده است. از جمله اینکه حجرالاسود در اصل، یکی از فرشتگان بوده که پیش از همه فرشتگان به میثاق الهی متعهد شده و اقرار کرده است؛ خداوند نیز او را امین بر همه آفریدگان قرار داده و میثاق همه بندگان را به ودیعت به او سپرده است، سپس همه خلایق را فراخوانده تا همه ساله نزد این فرشته امانتدار میثاق، تجدید عهد کنند. ازاین‌رو، آن فرشته را در بهشت، ملازم آدم قرارداد تا یادآور عهد و میثاق به او باشد. اما چون آدم عصیان کرد و از بهشت رانده شد و به زمین هبوط کرد و سپس توبه نمود، خداوند همین فرشته را به صورت دُرّ سفیدی نزد وی فرستاد و عهد و میثاقِ از یاد رفته را به یادش آورد. همین دُرّ سفید را آدم با خود داشت تا آن را به مکه رساند و در هنگام بنای کعبه آن را در همانجا قرار داد که میثاق گرفته شده بود (تَراءی لَهُمْ)؛ در روز رستاخیز هم حجرالاسود گواه کسانی خواهد بود که در کنار آن تجدید میثاق کرده‌اند.

همچنین گفته شده که رنگ حجرالاسود در آغاز از شیر سفیدتر و از خورشید درخشان‌تر بوده و به‌سبب آنکه مشرکان آن را لمس کرده‌اند و گناهان بندگان تیره شده است. در حدیث دیگری آمده که حجرالاسود در کوه ابوقبیس به صورت امانت نگهداری می‌شد. پس از اینکه حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) در بنای کعبه به موضعی رسیدند که باید حجرالاسود را در آن می‌نهادند این امانت به آنان برگردانده و در جای خود نهاده شد.

بنا بر برخی روایات، هنگامی که حضرت ابراهیم (ع) خانه کعبه را بنا می‌کرد، جبرئیل این سنگ را از بهشت آورد تا در گوشه‌ای از دیوار کعبه قرار گیرد و شاخصی برای آغاز طواف باشد.

نیز روایت شده که در مناقشه محمد بن حنفیه با امام سجاد (ع)، حجرالاسود با آن حضرت سخن گفته و گواهی داده که امامت پس از امام حسین (ع) بدو رسیده است.

در روایتی نیز نقل شده که امام زمان (عج) پس از ظهور بر حجر الاسود تکیه کرده و با مردم بیعت می‌کند.

تقدس حَجَرُ الْأسْوَدْ

کعبه و حجر الأسود اگر چه در ظاهر، زمینی هستند، ولی به هیچ وجه به عنوان امر زمینی احترامی ندارند، تنها برتری آن‌ها به جهت اتصال به امر ماورائی است که ارزش و احترامی را متوجه آنان کرده است. حجر الأسود تنها، وسیله‌ای است که با آن به یاد خداوند بیفتیم و در نتیجه با او عهد و پیمان ببندیم که در راه او خواهیم بود و بر مرام و مسلکی که خدای تعالی بخواهد، قدم خواهیم نهاد.

امام علی (ع) گفت‌وگویی با خلیفه‌ی دوم پیرامون حجر الأسود دارد: روزی خلیفه‌ی دوم از کنار حجر الأسود می‌گذشت، بدان رو کرده، گفت:‌ای سنگ! ما می‌دانیم که تو تنها یک سنگی، نه نفعی به ما می‌رسانی و نه ضرری را متوجه ما می‌گردانی، تنها به‌جهت این‌که شاهد بودیم پیامبر تو را دوست می‌داشت، تو را دوست می‌داریم. در این هنگام امام علی (ع) فرمود: «چه می‌گویی‌ای پسر خطّاب! همانا به خدا قسم، خداوند این سنگ را در روز قیامت زنده می‌کند در حالی‌که یک زبان و دو لب دارد و گواهی می‌دهد برای آنانی که بر میثاق خود پایبند بودند. این سنگ به منزله دست راست خداوند است که به وسیله آن خلق با او بیعت کنند». بعد از این کلام، عمر گفت: خدا ما را در شهری نگه ندارد که در آن علی بن ابی‌طالب حضور ندارد.

احکام فقهی درباره حَجَرُ الْأسْوَدْ

فقها، به استناد احادیث، نقطه شروع و پایان محاسبه شوط‌ها (= دورها) را در طواف، حجرالاسود می‌دانند و لمس و بوسیدن آن را مستحب می‌شمرند.

استلام الحجر

در احادیث بر دعا در کنار حجرالاسود و لمس کردن و بوسیدن آن (استلام) و به‌ویژه بر تجدید عهد بر توحید و رسالت و به گواه گرفتن حَجَر نیز تأکید شده است.

در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است که حجر الاسود دست راست خداوند در روی زمین است، کسی که آن را مسح کند دست خدا را مسح کرده است.

شاید بتوان گفت: این مسح کردن به معنای یادآوری و تجدید ایمان است.

حوادث تاریخی پیرامون حَجَرُ الْأسْوَدْ

هنگام تجدید بنای کعبه در دوره جاهلیت ـکه هر یک از قبایل قریش می‌خواست افتخار نصب حجرالاسود، نصیب خودش گردد و نزدیک بود پیکار خونینی میان آنان درگیرد با تدبیر حضرت محمد (ص) که در آن هنگام جوان بود، همه قبایل و طوایف قریش در این افتخار شریک شدند.

در ماجرای پناهنده شدن عبداللّه بن‌زبیر و یارانش به مسجدالحرام در سال ۶۴، کعبه مورد هتک حرمتِ سپاهیان یزید بن معاویه قرار گرفت و برخی از قسمت‌های آن در آتش سوخت. به سبب این آتش‌سوزی، حجرالاسود سه تکه شد و بعد‌ها عبدالله بن زبیر پاره‌های جدا شده آن را با نقره به هم وصل کرد.

او را نخستین کسی دانسته‌اند که در مورد حجرالاسود چنین کرده است.

پس از این حادثه، به پیشنهاد عبداللّه‌بن زبیر، کعبه بازسازی شد. در مورد اینکه چه کسی یا کسانی حجرالاسود را در جایگاهش نهادند، اختلاف‌نظر هست.

بنابر گزارشی، عبدالملک بن‌مروان (متوفی ۸۶)، از خلفای اموی، نیز به بازسازی و ترمیم کعبه پرداخت و در جریان آن، امام سجاد (ع) حجرالاسود را در جایگاهش نهاد.

بند و بست‌های نقره‌ای که به دستور عبداللّه بن‌زبیر حجرالاسود را به وسیله آن‌ها محکم کرده بودند، به مرور زمان آسیب دید و در زمان هارون الرشید (متوفی ۱۹۳)، خلیفه عباسی، از بیم اینکه به حجرالاسود آسیبی برسد، با الماس در سنگ‌های پیرامون آن سوراخ‌هایی ایجاد کردند و آن‌ها را با نقره پر کردند.

در ۳۱۷ در فتنه قرامطه ـ. که به فرماندهی ابوطاهر قرمطی (متوفی ۳۳۲) در مکه روی داد و قرمطیان به خانه خدا حمله بردندـ حجرالاسود تکه‌تکه و از جای کنده شد. ابوطاهر پاره‌های این سنگ را به سرزمین خود، هَجَر (احساء کنونی، مرکز بحرین قدیم)، برد و تا سال ۳۳۹ که حجرالاسود به کعبه بازگردانده شد، مردم به جایگاه خالی آن تبرک می‌جستند.

گزارش‌های مختلفی در مورد چگونگی بازگردانده شدن حجرالاسود به جایگاه اصلی‌اش وجود دارد. از جمله گفته شده است مطیع، خلیفه عباسی، حجرالاسود را در قبال پرداخت سی هزار دینار از قرمطیان پس گرفت، ولی این گزارش صحیح دانسته نشده است.

بر پایه گزارشی دیگر، هنگامی که بَجْکم ترکی (ماکانی)، امیرالامرای بغداد در زمان‌الراضی باللّه و متقی‌للّه، از قرمطیان خواست در برابر دریافت پنجاه هزار دینار، حجرالاسود را باز پس فرستند، آنان امتناع کردند، اما کردی این مطلب را که قرمطیان در قبال پس دادن حجرالاسود پولی دریافت کرده باشند نادرست دانسته است.

درواقع پس از مرگ ابوطاهر قرمطی بود، که قرمطیان دانستند محال است به هدفشان برسند بنابراین سنبربن حسن قرمطی، در روز عید قربان ۳۳۹، حجرالاسود را -که در این مدت به خوبی و در پوششی نقره‌ای نگه‌داری می‌شدـ در حضور فرماندار مکه از درون جوال بیرون آورد و با همان پوشش نقره‌ای در جایگاهش نهاد.

در ۳۴۰، چند ماه پس از بازگردانده شدن و نصبِ دوباره حجرالاسود، پرده‌داران کعبه آن را از جایگاهش بیرون آوردند و با به کارگیری طوق جدیدی از نقره محکم‌تر کردند. این طوق در ۵۸۵ به دستور داوود بن عیسی حسنی، فرمانروای مکه، برداشته شد.

در ۳۶۳، مردی از سرزمین روم با دریافت مال بسیار مأموریت یافت حجرالاسود را با خود ببرد. وی در ظاهرِ مردی مستمند، در حالی که تنها یکی دو تن به طواف مشغول بودند، به کنار حجرالاسود رفت و با تیشه، ضربه سختی به آن زد و، چون آهنگ ضربه دیگری کرد، مردی یمنی که در طواف بود، با خنجر او را سخت زخمی کرد. سپس مردم از اطراف مسجد جمع شدند و پس از آنکه او را به بیرون از مسجدالحرام بردند، هیزم بسیار فراهم کردند و او را در آتش سوزاندند.

در حوادث سال ۴۱۳ نیز آورده‌اند که مردی با گُرز، ضربات سختی بر حجرالاسود زد که بر اثر آن، سنگ شکافته شد و تکه‌های ریزی از آن بر زمین ریخت.

ابن‌اثیر که این رویداد را ذیل حوادث سال ۴۱۴ آورده ــ آن مرد را کافر و اهل سرزمین مصر معرفی کرده و گفته است که مردم، او و گروهی از همکاران و یارانش را در آتش سوزاندند.

پس از آن، خاندان بنی‌شیبه پاره‌های ریز و درشت حجرالاسود را جمع‌آوری کردند و آن‌ها را به‌هم چسباندند. کردی نیز به نقل از بتنونی در الرِّحْلَةُ الحِجازِیة، سال وقوع این حادثه را ۴۱۱ ذکر کرده و آورده است که به نظر برخی، یکی از حاکمان فاطمی، با این قصد که مردم از کعبه روی‌گردان شوند و به مسجد او در قاهره روی آورند، این مرد را برای نابود کردن حجرالاسود به مکه فرستاده بود. نقل کرده اند که مردی از عجم نیز که در ۹۹۰ با گرُز، ضربه‌ای سخت به حجرالاسود وارد کرد، در همانجا به قتل رسید.

هنگام بازسازی کعبه در عهد سلطان مراد عثمانی در ۱۰۴۰، حجرالاسود چهار تکه شد و پس از آزمایش‌های فراوان، از ترکیب موادی مخصوص، چسبی ساختند که پاره‌های آن را به‌خوبی به هم وصل کردند. در این بازسازی، حجرالاسود نیز نصب شد.