"ولادیمیر فیتین" رئیس مرکز خاورمیانه در مؤسسه تحقیقات راهبردی روسیه در گفت‌وگو با خبرگزاری «تاس» اعلام کرد، جمهوری اسلامی ایران دارای امکانات و تجهیزات نظامی است که مجموعه‌ای از گزینه‌ها برای پاسخگویی به اقدام آمریکا در ترور سردار "قاسم سلیمانی" را به این کشور می‌دهد.

"علی شمخانی" دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران اعلام کرده است که این شورا تاکنون 13 گزینه برای انتقام‌گیری از اقدام وحشیانه آمریکا در ترور سردار "قاسم سلیمانی" ارائه کرده است.

فیتین در این مصاحبه گفت: «اکنون می‌توان وقوع هر سناریویی را انتظار داشت، به همین دلیل هم آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که آمادگی رزمی در تمامی پایگاه‌های نظامی این کشور در منطقه افزایش یافته و اسرائیل نیز در تلاش است تا امنیت خود را در مقابل هر اقدام احتمالی از جانب ایران تقویت کند. قطعاً ایران به نوعی اقدامات تلافی‌جویانه دست خواهد زد. ایرانی‌ها ممکن است نه‌تنها علیه آمریکایی‌ها، بلکه علیه متحدینشان در منطقه نیز حملاتی را انجام دهند. درباره اینکه تنش کنونی بین ایران و آمریکا می‌تواند به یک جنگ در مقیاس بزرگ تبدیل شود، حتی به‌رغم وقوع این ترور که حادثه‌ای بسیار جدی تلقی می‌شود، به‌نفع هیچ‌یک از دو کشور نیست که یک درگیری نظامی جدی را آغاز کنند.»

این کارشناس این نکته را مورد توجه قرار داده که نیروهای نظامی ویژه ایران و سازمان‌های وابسته به آنها، از منابع کافی برای انجام حملات گسترده علیه اهداف آمریکایی در کل منطقه خاورمیانه برخوردار هستند، به‌عنوان محتمل‌ترین اهداف برای انجام چنین حملاتی می‌توان "پایگاه‌های بی‌شمار ارتش آمریکا مستقر در خاک کشورهای منطقه" را نام برد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه در عین حال، با یادآوری اینکه روند کاهش رویارویی بین ایالات متحده و ایران از آن جهت بسیار پیچیده است که واشنگتن برای گفت‌وگوی مستقیم با تهران و همچنین قبول هرگونه کمک واسطه‌ای در این زمینه آماده نیست، ادامه داد: «مقامات مسکو مدتهاست که سعی دارند تا تنش موجود در روابط آمریکا و ایران را برطرف کنند، اما آمریکایی‌ها به هیچ وجه به‌سمت میانجیگری کشورهای ثالث در این رابطه نمی‌روند و معتقدند از آنجا که این کشور دارای سلطه جهانی است، به هیچ واسطه‌ای نیازی ندارند و همه کشورها باید مطابق با خواست و اهدافی که ایالات متحده اعلام می‌کند، عمل کنند.»

سردار "سلیمانی" یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و  از جمله بانفوذترین چهره‌ها در خاورمیانه بود که در تاریخ سوم ژانویه (13 دی ماه) در نتیجه حمله موشکی نیروی هوایی آمریکا به محوطه فرودگاه بغداد به شهادت رسید. دستور عملیات ترور این ژنرال ایرانی، مستقیماً توسط "دونالد ترامپ" صادر شد.

ترور سردار سلیمانی از سوی مقامات مسکو، پکن، بغداد، دمشق و آنکارا محکوم شده و حتی در ایالات متحده نیز با انتقاداتی روبه‌رو شده است. جمهوری اسلامی و متحدینش در منطقه وعده داده‌اند که انتقام این اقدام واشنگتن را خواهند گرفت. ایالات متحده و اسرائیل بلافاصله نیروهای نظامی خود را در حالت آماده‌باش رزمی کامل درآورده‌اند.

"رالف موتسنیش"، رئیس فراکسیون حزب سوسیال دموکرات آلمان انتقاد شدیدی به سیاست های تنش زای ترامپ در خاورمیانه وارد کرده و با اشاره به ترور "سردار سلیمانی" توسط آمریکا اظهار داشت که این اقدام ترامپ روابط آلمان و آمریکا را بسیار پیچیده می کند.

وی که در گفتگو با روزنامه "زوددویچه سایتونگ" سخن می گفت همچنین تصریح کرد که ما نمی توانیم از عواقب ترور یک نماینده دولتی از طریق یک دموکراسی غربی جلوگیری کنیم. مناسبات بین آلمان و ایالات متحده اکنون در معرض فشارها و تغییرات زیادی قرار خواهد گرفت. امروز باید شک کرد که آیا با دولت فعلی آمریکا بازگشتی به یک همزیستی منظم سیاسی می تواند وجود داشته باشد.

وی در بخش دیگری از این گفتگو تصریح کرد که آلمان و شرکای اروپایی آن استقلال دارند و نباید خود را به جریان یک سبک سیاسی عصبی و فوران کننده سوق دهند. انتخاب کلمات و رفتارهای آمریکا قابل قبول نیست.

این مقام دولتی آلمان همچنین توجیهات رئیس جمهور آمریکا برای ترور سردار سلیمانی را رد کرده و همچنین گفت: اگر چیزی که نخست وزیر عراق می گوید مبنی بر اینکه (سردار) سلیمانی برای تنش زدایی از روابط عربستان و ایران به بغداد آمده بود این اقدام ترامپ دوچندان غم انگیز خواهد بود.

موتسنیچ در مصاحبه دیگری ترور سردار سلیمانی را نقض قوانین بین المللی عنوان کرده بود.

در این میان روسای حزب سوسیال دموکرات آلمان هم خواستار محدودیت صادرات تسلیحات آلمان شده و هم زمان استقرار سلاح های اتمی آمریکا در آلمان را زیر سوال قرار دادند.

"نوربرت والتر بوریانس" ، رئیس حزب سوسیال دموکرات آلمان در این باره به یک رسانه آلمانی گفت: دولت فدرال آلمان باید صادرات تسلیحات خود را با محدودیت های بیشتری اداره کند. اینکه سلاح های آلمانی از مناطق بحرانی و در دست دیکتاتورها سر در می آورند قابل قبول نیست.

"ساسکیا اسکن" از دیگر روسای حزب سوسیال دموکرات آلمان هم گفته است که بر اساس سنت سیاست صلح و نگرش اساسی حزب سوسیال دموکرات، ما خواستار ارسال تسلیحات کمتری از طرف آلمان هستیم.

با این همه میزان مجوزهای صادر شده از طرف دولت آلمان برای صادرات تسلیحات در سال 2019 رکورد تازه‌ای را به دست آورد.

بوریانس همچنین درباره سلاح های اتمی آمریکا که در آلمان مستقر هستند هم گفت: اینکه وجود سلاح های اتمی آمریکا و به طور کلی استقرار سلاح های اتمی آمریکا در آلمان تا چه اندازه مسئله ساز است با توجه به تشدید نگران کننده اوضاع در عراق خود را نشان می دهد.

وی تاکید کرد که به دلیل تک روی های دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در ناتو و در همکاری های دو سوی آتلانتیک تغییراتی اساسی ایجاد شده است. اما در اینجا تنها مسئله سلاح های اتمی آمریکا در آلمان مطرح نیست. ما می خواهیم که همه سلاح های هسته‌ای از اروپا محو شود از جمله آن هایی که در قلمرو روسیه مستقر هستند.

سبزها و چپ های آلمان هم خواستار خروج سلاح های اتمی آمریکایی مستقر در پایگاه بوشل آلمان شده‌اند.

سعید نمکی وزیر بهداشت در جمع خبرنگاران حاضر در مراسم تشییع سردار شهید "قاسم سلیمانی" و دیگر شهدای حمله تروریستی آمریکا اظهار کرد: این حادثه تروریستی را به مردم شریف ایران و مردم منطقه که شهید سلیمانی ناجی آنها در عراق، سوریه، یمن و اقصی نقاط جهان بود تسلیت می‌گویم.

وی با تاکید بر اینکه یاد این مرد بزرگ در ذهن مردمان این سرزمین جاودان خواهد بود، خاطرنشان کرد: شهید سردار حاج قاسم سلیمانی علاوه بر زمین‌گیر کردن تروریست‌ها و حذف آنها از منطقه که بسیار موثر بود به ما نیز به خصوص در نظام سلامت کمک کرد.

دکتر نمکی تصریح کرد: در یک سال گذشته آمریکایی‌ها علی‌رغم ادعای خودشان که دارو و تجهیزات پزشکی مشمول تحریم نمی‌شود بیشترین فشار را به ما وارد کردند که مردم ما را به زانو درآورند.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: اما سردار شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی در این یک سال، بسیار ما را همراهی و حمایت کرد تا توانستیم از مسیرهای مختلف حلقه تحریم‌ها را بشکنیم تا مردم در خصوص بحث دارو و تجهیزات پزشکی با مشکل زیادی روبه‌رو نشوند.

حسین نواده توپچی استاد حقوق بین الملل با اشاره به شهادت سردار قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده آمریکا در یک اقدام تروریستی در خاک عراق اظهار کرد: قبل از اینکه خود این قضیه را که در عرصه حقوق بین‌الملل بحث مهمی است، بررسی کنیم، مطبوعات، رسانه‌ها و دانشگاهیان ما باید کارکرد آمریکا را در دنیا به لحاظ حقوقی و مدنیّت بشر ترسیم کنند تا مردم جهان بفهمند چه اتفاقی در حال وقوع است.

این استاد حقوق بین‌الملل  و مدیریت استراتژیک تصریح کرد: اگر از دید حقوق بین‌الملل به رفتار آمریکا نگاه کنیم، تمام اقدامات ایالات متحده در این چند دهه و از موقعی که ترامپ روی کار آمده، از بین بردن حقوق بین‌الملل و نهادهای حقوق بین‌الملل و هنجارهای بین‌المللی است که دنیا عمری تلاش کرده تا این نظم شکل بگیرد.

آمریکا مشغول بر هم ریختن نظم حقوقی مستقر در جهان

وی اضافه کرد: به عبارت دیگر، آمریکا به دنبال بر هم ریختن نظم حقوقی مستقر در جهان از طریق برهم زدن پیمان‌هاست که نمونه بارز آن در مورد جمهوری اسلامی بر هم زدن توافقی است که بر اساس برجام شکل‌گرفته بود؛ بر هم زدن تلاش‌های زیاد شکل گرفته حول و حوش حفاظت از محیط زیست یا پیمان‌های خلع سلاح که جزو پیمان‌های استراتژیک برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی به شمار می‌رود و همچنین بر هم زدن استقلال دولت‌ها که از اصول مسلم پذیرفته شده در منشور ملل متحد است و تمامیت عرضی و استقلال سیاسی دولت‌ها از دیگر اقدامات آمریکا برای بر هم ریختن نظم حقوقی مستقر در جهان است؛ اینها همه اقدامات خلاف  نظم بین‌المللی است که آمریکا یکی از پس دیگری مرتکب می‌شود و همیشه هم مدعی است و با قدرت رسانه‌ای دنبال عادی جلوه دادن آن است.

توپچی متذکر شد: تبعات این اقدامات آمریکا، ویران کردن صلح و امنیت بین‌المللی است و حقوق بین‌المللی را سیال می‌کند تا نظمی که بر اساس ایدئولوژی خود به دنبال آن است، مستقر کند؛ به عبارت دیگر آمریکا به دنبال واقع‌گرایی در عرصه قدرت است؛ یعنی آنچه در روابط بین‌المللی در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اصالت دارد، قدرت است نه حقوق و اقدام دقیقا بر ضد ارزش‌های حقوق بشر و معاهدات بین‌المللی و تمام هنجار‌های حقوقی دنیاست.

آمریکا در پی ایجاد دولت‌های کوچک ضعیف بر اساس قومیت‌ها

استاد پیشین حقوق بین‌الملل در دانشگاه دفاع ملی ادامه داد: آمریکا چنین فضایی را ترسیم کرده تا از این طریق، سیطره خود را بر جهان و ساخت یک مجموعه حول محور خود، شکل دهد؛ آنها بعد از فروپاشی‌ها به دنبال این هستند با تضعیف و از بین بردن استقلال سیاسی دولت‌ها، دولت‌های کوچکی بر اساس قومیت‌ها و زبان‌ها شکل بگیرد تا به راحتی قابل مهار باشند و ملتی وجود نداشته باشد که مقابل زور بایستد.

نجات تروریست‌های داعشی و القاعده توسط آمریکا در مهلکه‌ها

وی افزود: در قضیه به شهادت رسیدن "سردار قاسم سلیمانی" به عنوان عصاره وجود ایرانیت و اسلامیت ما، ساده‌ترین و بدیهی‌ترین مدرک، مناظره تلویزیونی انتخاباب ریاست جمهروی ایالات متحده بین خانم کیلینتون و ترامپ بود که آنجا گفتند ما خودمان گروه‌های شورشی اعم از القاعده، طالبان و داعش را ایجاد و بعد رها کردیم که البته رها کردن این گروه‌ها دروغ است و آنها را ساماندهی کردند؛ به عنوان مثال انتقال القاعده از افغانستان به غرب آسیا به این آسانی‌ها نیست و مگر آنها بال داشتند که به عراق و سوریه بروند؟! حتی این اواخر که تروریست‌ها در حال شکست بودند، هلی‌کوپترهای ایالات متحده، سران آنها را جمع می‌کرد تا از مهلکه نجات دهد.

استاد برجسته حقوق بین‌الملل و مولف کتاب‌‌های متعدد در این حوزه گفت: آمریکایی‌ها ترور را وارد جنگ کردند زیرا جنگ یک اصول و حقوقی دارد و  اگر ترور وارد جنگ شود نظم و امنیت بین‌المللی به شدت آسیب می‌بیند؛ جنگ یک اسلوب، اصول و مقرراتی دارد اما آمریکایی‌ها افراد بی‌هویتی که تابعیت‌شان مشخص نیست وارد جنگ کردند و این کار فوق‌العاده خطرناکی است که آمریکا ابتدا در افغانستان سپس در سوریه و عراق انجام داد.

وی گفت: جمهوری اسلامی ایران در این معرکه با کمکی که سوریه و عراق از ایران درخواست کرد، امکانات و مشورت‌هایی را به آنها داد تا علیه ترور بجنگند؛ مبارزه با ترور یک مسئولیت بین‌المللی است و ایران نه تنها مسئولیت بین‌المللی خود را احساس کرد بلکه به درخواست و دعوت دولتی که کمک می‌خواهد، کمک کرد و این در عرف بین‌المللی و حقوق بین‌الملل کاملاً پذیرفته شده است؛ حتی حمایت از حقوق شورشیان نیز در حقوق بین‌الملل به رسمیت شناخته شده است کما اینکه دیگران نیز این کار را انجام می‌دهند.

  مقامات آمریکایی فاقد عقلانیت و منطق

توپچی تاکید کرد: اینها خواب و خیال‌های آمریکایی است و اگر کسی درس منطق هم نخوانده باشد، یک منطقی به صورت فطری در وجودش هست اما سران آمریکا حتی فاقد عقلانیت و منطق فطری هستند و نمی‌شود با آنها به زبان انسانی صحبت کرد؛ در چنین وانفسایی جمهوری اسلامی به کمک مردم عراق رفته است؛ عراقی که الان آلودگی‌های ناشی از تشعشات اتمی دارد زیرا آمریکایی‌ها در حمله به عراق از گلوله‌هایی با اورانیوم ضعیف شده استفاده کردند که هنوز آلودگی آنها وجود دارد و بسیاری مردم این کشور از جمله کودکان و نوزادان را به اختلالات خونی و جسمی مبتلا کرده است؛ تاسف‌بار اینکه آمریکا به این بهانه حمله کرد که عراق سلاح کشتار جمعی دارد! و ریچارد باتلر گفت «هیچ کسی در عراق هیچ سلاح کشتار جمعی پیدا نمی‌کند» اما آمریکا با حرف و استدلال خود حمله کرد و این همه عراقی را به خاک و خون کشید؛ آنها به بهانه سلاح کشتار جمعی حمله کردند و سلاحی هم پیدا نکردند و اکنون آن مراحل را طی کردند، گروه‌های نیابتی را به عراق آوردند.

این استاد حقوق بین‌الملل تصریح کرد: گروه‌های تروریستی ساخته دست آمریکایی‌‌ها، ضد بشری‌ترین اقدامات را علیه انسان‌ها، مدنیت و حتی محیط زیست انجام دادند و در سوریه و عراق اقدامات وحشتناکی توسط داعش انجام شد و تمام ارزش‌های حقوق بین‌الملل را از بین برد؛ جمهوری اسلامی اولاً به خواسته عراقی‌ها و سوری‌ها و ثانیاً برای حفظ امنیت خود آنجا رفت زیرا در دکترین داعش این بود که حکومت به اصطلح اسلامی تا خراسان خواهد رسید! آن موقع آمریکا از آن سوی آب‌ها با 50 ستاره‌اش آمده اینجا تا با تروری که خودش ایجاد کرده مبارزه کند؟! فاجعه‌ای برای بشریت اتفاق افتاده اما قدرت رسانه‌ای و هالیوودی آمریکا طوری مسائل را شکل می‌دهد که متاسفانه حتی گاهی در داخل کشور از زبان‌ کسانی حرف‌هایی می‌شنویم که تعجب‌‌آور است.

ترور "سردار سلیمانی" خلاف حقوق بین‌الملل و جنایت علیه بشریت

وی با اشاره به اقدام تروریستی آمریکا در به شهادت رساندن سردار قاسم سلیمانی و همراهان وی گفت: آنچه اتفاق افتاده، خلاف حقوق بین‌الملل و جنایت علیه بشریت است و ترور یک مقام ارشدِ نظامیِ رسمیِ یک کشور در خاک یک کشور دیگر به شمار می‌رود و تاسف‌بار این است که به آمریکایی‌ها به صورت رسمی می‌گویند سردار سلیمانی را «کشته‌ایم»؛ چیزی که حتی در عرف روابط بین‌الملل هم رایج نیست.

این استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه دفاع ملی افزود: آیا ما با آمریکا در حال جنگ هستیم که بگوییم در موضع مخاصمات مسلحانه، آنها اقدام متقابل انجام دادند؟ یا نه در حال جنگ نیستیم اما با این حال آنها یک "اقدام متقابلی" انجام دادند ضمن اینکه اقدام متقابل، ترور نمی‌تواند باشد بلکه اقدامات متقابل این است که یک کشوری به تاسیسات یک کشور دیگر آسیب می‌زند و آن کشور هم به تاسیسات کشور مقابل آسیب می‌رساند ولی ترور نمی‌کنند.

توپچی تأکید کرد: ملقمه‌ای از نادانی و جهالت جمع شده تا این وضعیت به‌وجود آمده و رفتار آمریکا در هیچ قالب حقوقی قرار نمی‌گیرد و هیچ  توجیهی ندارد؛ این موضوع، هم به لحاظ حقوق کیفری بین‌المللی قابل تعقیب است؛ آنچه اتفاق افتاده، انهدام حقوق بین‌الملل و ارزش‌های بشری است و باید پیگیری شود البته امیدوارم جمهوری اسلامی، رسانه‌ها و دیپلمات‌ها با دقت حقوقی حرف بزنند؛ این به آن معنا نیست که انتقام نگیریم اما در انتخاب واژه‌ها باید دقت کرد تا در عرصه دیپلماسی و حقوق بین‌الملل، حق خودمان را به یک زبان متین حقوقی بیان و از حق و حقوق ملت و کشورمان دفاع کنیم.

وی تصریح کرد: به طور قطع و یقین، شهادت این انسان شریف که زمانی که مسئول دانشکده دفاع ملی بودم، ایشان را زیارت کردم و در اخلاص و پایمردی وی هیچ تردیدی نیست، خارج از حقوق‌ بین‌الملل است و مطمئن باشید این منحنی که آمریکایی‌ها در راستای اهداف امنیت ملی خود تنظیم کردند، سیر نزولی پیدا خواهد کرد و ملت ایران با آگاهی و هوشیاری، پاسخ مناسبی به آمریکا می‌دهند.

اقدام "تلافی‌جویانه" حق مشروع جمهوری اسلامی

این استاد حقوق بین‌الملل با اشاره به وجود حق مقابله به‌مثل برای جمهوری اسلامی ایران گفت: مقابله به‌مثل در حالت تخاصم است و در اینجا می‌تواند مطرح باشد؛ در قضیه پهباد مقابله به مثل نبود زیرا آنها وارد خاک ما شدند و به صورت عادی واحدهای نظامی ما عکس‌العمل نشان دادند و پهپاد آمریکایی را نشانه رفتند و البته  آمریکایی‌ها به قدری بی‌حیا هستند که می‌گویند لطف کردیم و چیزی نگفتیم!

توپچی تأکید کرد: در قضیه به شهادت رسیدن سردار سلیمانی توسط اقدام تروریستی آمریکا، اقدام تلافی‌جویانه برای ایران حتماً مطرح است زیرا از سوی آمریکا اقدام نظامی انجام شده است و هر چند با ایالات متحده آمریکا در حالت قطع رابطه هستیم اما آمریکا سعی کرد سطح رابطه را به سمت مخاصمه ببرد و چون به سمت مخاصمه بردند حتماً اقدام تلافی‌جویانه معنا می‌یابد و حق مشروع جمهوری اسلامی است.

اقدامات غیرانسانی و ناقضانه و در عین حال ماجراجویانه آمریکا بار دیگر غیر واقعی بودن  ادعای امریکا درمبارزه با تروریسم را نشان داده است .اینکه کاخ سفید بخشی از نیروی نظامی و مسلح یک کشور را برخلاف اصول اساسی شناخته شده ، یک سازمان تروریستی بنامند و بر این اساس دست به حملات تروریستی علیه آنان بزند، نقض فاحش اصول حقوق بین اللملل است که به هیچ وجه نمیتوان توجیهی برای استفاده از زور علیه آنها باشد و فهرست سازی های آمریکا در خصوص تروریست نامیدن سازمان ها و افراد هیچ ارزش قانونی ندارد بلکه اقدامی سیاسی است که نمیتوان بر اساس آن نقض اصول حقوق بین الملل را توجیه کرد.

ترور سپهبد حاج قاسم سلیمانی را می‌توان نمونه بارزی از  اقدامی به شمار آورد که هیچ توجیه قانونی ندارد. کشتار هدفمند امروزه به عنوان راهبرد نوین در مبارزه علیه به‌اصطلاح تروریسم تلقی می‌شود که عده زیادی آن را غیر اخلاقی و غیر قانونی می دانند(Cullen, 2007:1) و این که مخالفین، از توسل به کشتار هدفمند تحت عنوان ترور و یا اعدام فراقانونی که علیه افراد خاصی و بدون طی هرگونه پروسه قضایی صورت می‌گیرد یاد می کنند  . (Cullen, 2007:23).

نکته مهمی که در کشتار هدفمند وجود دارد قابلیت اعمال آن در مخاصمات مسلحانه است چرا که قابلیت اعمال قواعد حقوق بشردوستانه در هنگام مخاصمات مسلحانه وجود دارد و در صورت فقدان این عنصر قواعد حقوق بشر است که قابل اعمال است(Sassoli,2010:67-700) لذا با توجه به این موضوع از لحاظ حقوق بین‌الملل ایران و آمریکا در وضعیت مخاصمه مسلحانه قرار ندارند و لذا توسل به ابزارهای حقوق جنگ در ترور سردار سلیمانی بدون وجاهت قانونی خواهد بود. از سوی دیگر حق حیات به عنوان بنیادی ترین حقوق بشر در اسناد بین المللی  مورد اشاره و تاکید قرار گرفته و حقوق بشر نقض حق حیات را همواره محکوم کرده . از جمله وضعیت هایی که جان انسانها و حق حیات آنها را به خطر می‌اندازد، وجود یک مخاصمه مسلحانه است و همان طور که گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد دولت ها حق ندارند بدون فرآیند قضایی حق حیات را از یک انسان سلب نمایند و از آن جایی که میان ایران و آمریکا هیچ گونه مخاصمه مسلحانه وجود ندارد اعمال قواعد حقوق مخاصمات مسلحانه نیز به عنوان حقوق خاص توجیه قانونی ندارد تا بتوان سلب حق حیات را توجیه کرد.

اصل احترام به حاکمیت دولت‌ها، اصل عدم مداخله در امور داخلی دیگران و نیز احترام به اصل عدم توسل به زور بر علیه تمامیت ارضی، استقلال سیاسی و حاکمیت ملی دولت‌ها [1]هرسه اصل فوق در منشور سازمان ملل متحد و نیز در اسناد و مدارک معتبر بین المللی به عنوان اصول بنیادین و مرتبط با قواعد آمره بین المللی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است و از اینکه اقدام اخیر آمریکا را نقض هر سه اصل مذکور دانست شکی وجود ندارد.

حضور نیرو‌های نظامی آمریکا در عراق در پی تجاوز نظامی در سال ٢� � ٣ و بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گرفت که بعدا با دولت عراق توافق حاصل شد که در صورت به خطر افتادن امنیت این کشور و در صورت نیاز مبرم ، به کمک این کشور بشتابند لذا در هیچ موردی دیده نمی‌شود که آمریکایی‌ها مجوزی برای اقدام نظامی بر علیه حاکمیت و امنیت ملی عراق داشته باشند. افزون بر آن، مفاد موافقت نامه امنیتی آمریکا با عراق مقرر می دارد :" که تمام عملیات نظامی نیروهای آمریکایی باید با موافقت دولت عراق و در هماهنگی کامل با این دولت باشد" ؛[2] لذا اقدام اخیر آمریکایی‌ها در ترور سردار سلیمانی و همراهان ایشان ناقض اصل احترام به حاکمیت ملی دولت عراق و به دنبال آن ناقض اصل عدم مداخله است.

در نظام حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد توسل به زور اکیدا ممنوع است اما در بعضی از موارد و آن هم در مقام دفاع مشروع می‌توان به آن متوسل شد و در واقع ماده 51 منشور ملل متحد که بیان می‌دارد: " در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برا ی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد هیچ‌یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی یا دسته جمعی لطمه‌ای وارد نخواهد کرد. اعضاء باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود به عمل می‌آورند فوراً به شورای امنیت گزارش دهند. این اقدامات به هیچ وجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت بر طبق این منشور دارد و به موجب آن برای حفظ و اعاده صلح و امنیت بین‌المللی و در هر موقع که ضروری تشخیص دهد اقدام لازم به عمل خواهد آورد تاثیری نخواهد داشت. " استثنایی است بر اصل ممنوعیت توسل به زور که  البته  با رعایت اصول و شروطی مثل شرط ضرورت، تناسب و آخرین راه چاره بودن توسل به زور و نیز رعایت قواعد حقوق بشردوستانه میتوان  از عوامل رافع مسئولیت به شمار رود که آمریکا در اقدام خود این اصل را نیز نقض کرده است.

هرچند برخی مقامات آمریکا از جمله مایک پمپئو این اقدام را در چارچوب دفاع پیشدستانه دانسته‌اند، درباره دفاع پیشدستانه باید بیان کرد هیچ جایگاه قانونی در نظام حقوق بین الملل ندارد لذا اقدام آمریکایی‌ها ناقض اصل احترام به رعایت حقوق بشر نیز است چرا که در فرض محال اگر اقدام آمریکا را دفاع پیشدستانه بدانیم  افراد دیگری نیز در این حمله به شهادت رسیدند که هیچ اتهامی متوجه آن‌ها نبوده است.

چرا اقدام آمریکا اقدام تجاوزکارانه است؟

مطابق قطعنامه 3314 مورخ 14 دسامبر 1974 مجمع عمومی که مفاد آن عینا در ماده 8 مکرر اساسنامه دیوان بین المللی کیفری ( ICC ) و بر اساس بند 2 ماده 5 اصلاحی اساسنامه دیوان بین المللی کیفری  مصوب 2010 «عملی تجاوز کارانه» محسوب می شود که مصداق یکی از اعمال زیر باشد:

• حمله به سرزمین دولت دیگر به‌وسیله نیروهای مسلح  یک دولت، یا هر نوع اشغال نظامی، هر چند موقت که از چنین تهاجم یا حمله‌ای ناشی شود، یا هر نوع ضمیمه تمام یا بخشی از سرزمین دولت دیگر با استفاده از نیروی مسلح؛
• بمباران سرزمین دولت دیگر یا به کاربردن سلاح علیه سرزمین دولت دیگر؛
• محاصره بنادر یا سواحل یک دولت؛
• تهاجم نیروهای مسلح یک دولت علیه نیروهای نظامی، دریایی یا هوایی دولت دیگر
• استفاده از نیروهای مسلح مقیم در سرزمین دولت دیگر بر خلاف شرایط مقرر در توافقنامه منعقده با دولت پذیرنده یا تمدید دوره حضور در سرزمین دولت فرستنده بر خلاف شرایط موافقتنامه؛
• اجازه استفاده از سرزمین برای ارتکاب اقدام تجاوزکارانه علیه دولت ثالث؛
• ارسال گروه‌ها، نیروهای نامنظم و مزدوران برای انجام عملیات نیروهای نظامی علیه دولت دیگر

باتوجه به عمل غیرقانونی دولت آمریکا در خاک دولت عراق علیه چند نفر از اتباع دولتی ثالث ( ایران) و اینکه آنها در مرتبه و جایگاه عالی‌رتبه‌ای در سازمان نظامی قرار گرفته‌اند و با در نظر داشتن شواهد موجود از توافق میان دولت عراق و ایالات متحده می‌توان این اقدام را مصداق بند 4 موارد فوق دانست و آن را تجاوز و جنایت نامید و شخص صادر کننده دستور و سایر دست اندرکاران را جنایتکار بین المللی خواند و در اینکه اقدام مذکور نقض حاکمیت و استقلال دولت عراق تلقی می‌شود و نقض بند 4 ماده 2 منشور ملل متحد است تردیدی وجود ندارد.

در هر حال بر اساس ماده یک طرح مسئولیت بین‌المللی دولتها:" هر فعل متخلفانه بینالمللی دولت موجب مسئولیت بین‌المللی آن دولت است"  و از آنجایی که اقدام دولت آمریکا همچون اقدامی متخلفانه و ناقض مقررات حقوق بین‌الملل است مسئولیت بین المللی آن دولت ایجاد شده و دولت ایران می‌تواند در چارچوب مقررات حقوق بینالملل پاسخ متناسب با این عمل غیر قانونی را بدهد که این انتظار می‌رود که دستگاه دیپلماسی و حقوقی کشور اقدامات لازم را از طریق مجامع بین المللی جهت احقاق حقوق ملت شریف و شهید پرور ایران اسلامی انجام دهند.

نوشین احمدیان -پژوهشگر حقوق بین‌الملل و روابط بین الملل سازمان بسیج حقوقدانان

منابع:

• منشور ملل متحد و اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری،1945
• Sassoli . M, (2010),” The Rule of Human Right and International Law in New Type of Armed Conflict, Proceeding Chapter, Oxford (Oxford University Press, pp. 34-94
• Colonel, Peter, M. Cullen, (2007) “The Rule Of Targeted Killing In The Campaign Against Terror”, United States Army, p. 1.

[1] منشور ملل متحد ، ماده 1

[2] طرح مسئولیت بین المللی  دولتها ، ماده 2

مراسم تشییع پیکر "حاج قاسم سلیمانی" در تهران تبدیل به بزرگترین مراسم تشییع بعد از رحلت رهبر فقید جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) در تمام دنیا شد.

امروز هیچ رسانه‌ بین‌المللی نتوانست بهت و حیرت خود را از خیل میلیونی عزاداران حاضر در این مراسم تشییع بی‌نظیر کتمان کند؛ مراسم تشییعی که برای همیشه به‌عنوان بزرگترین مراسم تشییع یک فرمانده نظامی در تمام تاریخ ثبت خواهد شد.

در ادامه تنها به گوشه‌هایی از اظهار شگفتی و بهت خبرنگاران خارجی حاضر در مراسم تشییع پیکر حاج قاسم سلیمانی در تهران و واکنش برخی رسانه‌های بین‌المللی به این رویداد عظیم اشاره شده است:

خبرنگار نیویورک تایمز: در طول 25 سال فعالیت در ایران تاکنون چنین چیزی ندیده‌ام!

خبرنگار نیویورک تایمز آمریکا که امروز در مراسم تشییع پیکر سردار قاسم سلیمانی و دیگر شهدای مقاومت در تهران حضور دارد درباره مشاهدات خود نوشت: "من همیشه راهپیمایی‌های چندهزارنفره در ایران را شاهد بوده‌ و آنها را پوشش خبری داده‌ام؛ زمانی که جمعیت زیادی حضور دارند اما هیچ‌گاه این‌گونه نبوده است، اکنون میلیونی آمده‌اند!  آنها همه به‌میل خود آمده‌اند؛ دریایی بیکران از مردم از ساعت شش صبح به محل آمده‌اند، در طول 25 سال فعالیت در ایران تاکنون چنین چیزی ندیده‌ام."

خبرنگار المانیتور: حتی مراسمات مذهبی این‌گونه مردم را جمع نمی‌کند

اما خبرنگار المانیتور نیز که با حضور در تهران این مراسم را پوشش خبری می‌داد، درباره تشییع پیکر سردار سلیمانی بر دستان مردم تهران نوشت: "من تاکنون چنین چیزی در ایران ندیده‌ام حتی مراسم‌های مذهبی این‌گونه (مردم) را جمع نمی‌کند که قاسم سلیمانی جمع کرده است!"

خبرنگار لوفیگارو فرانسه: تشییع "سردار سلیمانی" گسترده‌ترین تجمع در ایران بعد از رحلت امام خمینی‌(ره)

ژرژ ملبرونو؛ خبرنگار روزنامه فرانسوی لوفیگارو نیز درباره مشاهدات امروز خود در مراسم تشییع پیکر حاج قاسم سلیمانی در تهران نوشت: "تجمعاتی که از دیروز در ایران به‌مناسبت بزرگداشت سردار سلیمانی برگزار می‌شود به‌احتمال زیاد گسترده‌ترین تجمع بعد از رحلت آیت‌الله خمینی در سال 1988 است."

الجزیره انگلیسی: دریای سوگواران در تهران!

اما الجزیره انگلیسی برای توصیف مراسم تشییع سردار سلیمانی در تهران این تیتر را برای صفحه نخست خود انتخاب کرد: "دریای سوگواران در تهران؛ درخواست‌ها برای انتقام در پی ترور سلیمانی افزایش یافته است."

سردبیر رأی‌الیوم: تشییع میلیونی بی‌سابقه "شهید سلیمانی" به‌معنای آمادگی مردم ایران و متحدان برای رویارویی گسترده در چند جبهه

 "عبدالباری عطوان" سردبیر روزنامه اینترنتی رأی الیوم هم در واکنش به تشییع بی‌سابقه و میلیونی امروز "حاج قاسم سلیمانی" در پایتخت ایران نوشت: "این تشییع میلیونی بی‌سابقه شهید سلیمانی و همراهانش، مردم ایران و متحدان این کشور را برای رویارویی گسترده در چند جبهه با حضور چند گروه آماده می‌کند؛ انتقام، نزدیک شده است؛ انتظار اعدام از اجرای آن دردناک‌تر است؛ در روز‌های آینده همه چیز مشخص خواهد شد."

خبرنگار شبکه العربی: مراسم تشییع شهید قاسم سلیمانی "مانند قیامت"

همچنین خبرنگار "شبکه العربی" که پیش از این راهپیمایی‌های مختلفی را در کشورمان و خاورمیانه پوشش داده است، مراسم امروز تشییع شهید قاسم سلیمانی در تهران را "مانند قیامت" توصیف کرد!

رویترز: تشییع پیکر سلیمانی یادآور مراسم تشییع آیت‌الله خمینی

اما رویترز هم برای مخابره خبر مراسم تشییع میلیونی سردار سلیمانی در تهران نوشت: "تشییع پیکر سلیمانی یادآور مراسم تشییع آیت‌الله خمینی بود."

روسیا الیوم: وداع با سلیمانی بزرگ‌ترین مراسم پس از تشییع پیکر خمینی است

شبکه روسیا الیوم نیز مراسم امروز تشییع "حاج قاسم سلیمانی" را این‌گونه توصیف کرد: "جمعیت متراکم و به‌هم‌پیوسته‌ای که تا چندکیلومتری اطراف دانشگاه تهران برای تشییع پیکر سپهبد سلیمانی آمدند، بزرگ‌ترین مراسم تشییع در تاریخ [بعد از تشییع امام] است."

میدان سعدالله الجابری شهر حلب شاهد تجمع گسترده مردم بود که طی آن مردم جنایت آمریکا در ترور شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس نایب رئیس حشد شعبی و برخی از همرزمانشان را محکوم کردند.

پلاکاردهای مختلفی در میدان الجابری حلب نصب شده بود که بر روی یکی از آنها نوشته شده :«خاک سوریه هرگز تو را فراموش نخواهد کرد»

شهروندان خشمگین سوری در این مراسم، پرچم آمریکا و رژیم صهیونیستی را به آتش کشیدند.

بامداد جمعه سیزدهم دی ماه سپهبد «قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس»، جانشین فرمانده نیروهای حشد شعبی و برخی از دیگر اعضای این سازمان در حمله پهپادی ارتش آمریکا که به دستور شخص ترامپ انجام شد، در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد به شهادت رسیدند.

ساعاتی بعد از تظاهرات دهها هزار نفر مردم صعده در شمال یمن، هزاران نفر نیز عصر امروز در صنعاء، پایتخت یمن در محکومیت ترور «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه ایران و «ابومهدی المهندس» جانشین فرمانده «الحشدالشعبی» عراق تجمع کردند.

بر اساس گزارش شبکه «المسیره»، یمنی‌ها از ساعت‌ها پیش برای شرکت در تظاهرات امروز در میدان «باب الیمن» جمع شده بودند.

مردم یمن شعار معروف خود یعنی «مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل و لعنت بر یهود (صهیونیسم)» را سر دادند.

ضیف‌الله الشامی وزیر اطلاع‌رسانی دولت نجات ملی یمن که از جمله سخنرانان جلسه امروز بود اعلام کرد، این دو فرمانده شهید فقط مربوط به ایران یا عراق نیستند بلکه شهدای کل امت اسلام محسوب می‌شوند.

وی اعلام کرد، ملت یمن به ایستادگی خود در کنار امت اسلامی علیه استکبار آمریکایی و صهیونیستی تأکید می‌کند.

الشامی ادامه داد، خون سردار سلیمانی و المهندس و تمام شهدا به موشک‌های قاره پیما و سلاح‌هایی تبدیل خواهد شد که به حضور آمریکا در منطقه پایان می‌دهد.

در بیانیه‎ای که در این مراسم قرائت شد، به دو ملت ایران و عراق تسلیت گفته و اعلام شد، آمریکا در میان کشورهای اسلامی فتنه‌انگیزی می‌کند اما امت اسلامی، امتی است که به شهدایش افتخار می‌کند و انتقام خونشان را می‌گیرد.

در ادامه این بیانیه بر چند نکته تأکید شد، اول اینکه ترور دو فرمانده مذکور ضمن اینکه وحشیگری آمریکا را نشان داد، تجاوز آشکار به تمام ملت اسلام است و مسلمانان باید در صفی واحد به مقابله برخیزند.

همچنین اعلام شد، ملت یمن با تمام قدرت در کنار آزادگان جهان ایستاده است. این جنایت آمریکا در به شهادت رساندن دو فرمانده ارشد شدیدا محکوم است و آمریکا باید پذیرای پیامدهای آن باشد.

در ادامه این بیانیه تأکید شد، با این اقدام آمریکا مرحله جدیدی آغاز شده است و امت اسلام در این مرحله باید بیدارتر باشد.

 در بیانیه مذکور اعلام شد، باید  با تمام ابزارهای در دسترس آمریکا را از منطقه خارج کرد.

یمنی‌ها تأکید کردند، محور مقاومت دژی محکم است و زمان آن رسیده که آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها چمدان‌های خود را ببندند و بروند.

خبرگزاری رویترز در بازتاب مراسم تشییع پیکر شهید سپهبد حاج «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و هفت شهید دیگر حمله تروریستی اخیر واشنگتن در نزدیکی فرودگاه بغداد گزارش کرد که هزاران نفر در مراسم تشییع سردار سلیمانی شرکت کردند ودختر فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران وعده «روزهای سیاه» را به آمریکا داد.

این گزارش سپس به جمعیت انبوهی که در مراسم تشییع پیکر سپهبد سلیمانی شرکت کرده بودند، اشاره کرد و نوشت، میزان جمعیت مردم تهران که در تلویزیون نمایش داده می‌شد، بازتابی از انبوه جمعیتی است که در سال ۱۹۸۹ (۱۳۶۸) در مراسم تشییع آیت‌الله «روح الله خمینی» بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران شرکت کرده بودند.

مراسم بزرگداشت و عزاداری به مناسبت شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی و همرزمانش از جمله شهید مهدی المهندس از سوی انجمن اسلامی دانشجویان وین برگزار شد.

در این مراسم که با حضور خیل علاقمندان به آن شهدا از ملیت‌های ایرانی، عراقی، اتریشی، افغانستانی و ترک برگزار شد، سخنران حاضر به تشریح ابعاد شخصیتی آن شهیدان بزرگ و بررسی اقدام تروریستی آمریکا از منظر حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد پرداختند.

در این مراسم حجت الاسلام «سید عامر الحلو» رئیس مرکز شیعیان عراقی ضمن ایراد سخنرانی، پیام تسلیت آیت الله سیستانی به مقام معظم رهبری را قرائت کرد. سردار امیر پاریاب وابسته نظامی ایران در اتریش در سخنانی به تشریح خطای استراتژیک آمریکا در ترور شهید سلیمانی پرداختن و گفت: شهادت شهید سلیمانی و شهید المهندس موجب متحدتر شدن ملت‌های ایران، عراق و محور مقاومت علیه استکبار آمریکا شده است.

سخنران پایانی برنامه، «آگاهی» رایزن فرهنگی ایران در اتریش بود. وی گفت: پس از ترور سردار سلیمانی، ایران تنها با دو گزینه رو بروست، مقاوت و مجاهدت تا پیروزی، یا شهادت. که البته برای ملت ما هر دو پیروزی است.

در پایان «رحمت‌الله نوری» مداح اهل بیت از افغانستان به مداحی پرداخت.

انجمن اسلامی دانشجویان وین امروز (دوشنبه)‌ نیز تجمعی اعتراضی در محکومیت تروریسم دولتی و جنگ افروزی آمریکا در غرب آسیا، در مرکز تاریخی شهر وین برگزار خواهد کرد.