جذب آهن از غذاها تحت تأثیر عوامل گوناگونی ازجمله نوع آهن موجود در غذا، اجزای رژیم غذایی و شرایط فیزیولوژیکی فردی قرار می‌گیرد و شناخت این عوامل با توجه به شیوع بالای کمبود آهن در افراد اهمیت دارد.

آهن موجود در مواد غذایی را می‌توان به نوع تقسیم کرد:

- آهن هِم: آهن هِم در فرآورده‌های حیوانی (گوشت، ماهی، مرغ) یافت می‌شود، نسبت به آهن غیر هم بسیار بهتر در دستگاه گوارش جذب می‌شود و کمتر تحت تأثیر مهارکننده‌های غذایی قرار می‌گیرد. این نوع آهن غذایی به طور دست‌نخورده در سلول‌های روده جذب می‌شود.

- آهن غیر هِم: آهن غیر هِم عمدتاً در غذاهای گیاهی (حبوبات، غلات، سبزی‌ها) یافت می‌شود و به میزان کمتری در روده‌ها جذب می‌شود. آهن غیر هِم اغلب برای جذب باید به از شکل یون آهن سه‌ظرفیتی (Fe3+) به یون آهن دوظرفیتی (Fe2+) که محلول‌تر است، تبدیل شود.

عواملی که جذب آهن را افزایش می‌دهند

-ویتامین C (اسید اسکوربیک): ویتامین C با تبدیل آهن سه‌ظرفیتی به آهن دو ظرفیتی و تشکیل کمپلکس‌های محلول به طور قابل‌توجهی جذب آهن غیر هم را افزایش می‌دهد.

- پروتئین حیوانی: مصرف گوشت، ماهی یا مرغ در کنار منابع گیاهی آهن می‌تواند جذب آهن غیر هم موجود در آنها را افزایش دهد. وجود آهن هِم به غلبه بر اثرات مهاری برخی از اجزای رژیم غذایی بر جذب گوارشی آهن کمک می‌کند.

- روش‌های پخت: پخت‌وپز می‌تواند فراهمی زیستی آهن غیر هِم را در سبزی‌ها افزایش دهد. به عنوان مثال، کلم بروکلی پخته‌شده دارای آهن قابل‌جذب بالاتری نسبت به کلم بروکلی خام دارد.

مهارکننده‌های جذب آهن

- فیتات‌ها: فیتات‌ها که در غلات کامل و حبوبات یافت می‌شوند، می‌توانند به آهن غیر هِم متصل شده و جذب آن را مهار کنند. اثر آنها را می‌توان با مصرف هم‌زمان غذاهای غنی از ویتامین C کاهش داد.

-پلی‌فنول‌ها: پلی‌فنول‌های موجود در چای، قهوه و برخی میوه‌ها می‌توانند با تشکیل کمپلکس با آهن، جذب آهن را کاهش دهند. بنابراین توصیه می‌شود این نوشیدنی‌ها در بین وعده‌های غذایی مصرف شوند و نه هنگام خوردن غذاهای غنی از آهن.

-کلسیم: کلسیم برای جذب با آهن رقابت می‌کند و اگر این ماده معدنی در هنگام صرف وعده غذایی به مقدار زیاد مصرف شود، می‌تواند جذب آهن هِم و غیرهم را مهار کند.

فسفات‌ها: فسفات‌ها می‌توانند از طریق سازوکارهایی مانند تشکیل کمپلکس‌هایی با کلسیم که فراهمی زیستی آهن را کاهش می‌دهد، جذب آهن را مهار کنند. بنابراین به‌خصوص افرادی که رژیم‌های غذایی سرشار از کلسیم و فسفر مصرف می‌کنند، باید به این موضوع توجه داشته باشند.

تانن‌ها: این ترکیبات موجود در چای و قهوه نیز جذب آهن غیرهم را مهار می‌کنند، اما در درجه اول بر افرادی که ذخایر آهن پایینی دارند تأثیر می‌گذارند

اگزالات‌ها: اگزالات‌ها که ترکیباتی هستند که از اسید اگزالیک به دست می‌آیند و در مواد غذایی گوناگون ویژه در سبزی‌هایی مانند اسفناج و کلم پیچ و همچنین در آجیل، شکلات و برخی میوه‌ها یافت می‌شوند.

تصور بر این بوده است که می‌توانند جذب آهن، به‌ویژه آهن غیرهم گیاهی را کاهش دهند. بااین‌حال، بررسی‌های اخیر نشان می‌دهند که تأثیر آنها ممکن است آن‌طور که قبلاً تصور می‌شد، قابل‌توجه نباشد.

از لحاظ نظری اگزالات‌ها می‌توانند به‌گونه‌ای به آهن متصل شوند که بر فراهمی زیستی آن تأثیر بگذارد. بااین‌حال شواهد تازه نشان می‌دهند این اتصال به طور قابل‌توجهی از جذب آهن مواد غذایی معمولم جلوگیری نمی‌کند و بنابراین ممکن است تأثیر واقعی آنها در یک رژیم غذایی ترکیبی نسبت به عوامل مهارکننده دیگر مانند فیتات‌ها و پلی‌فنول‌ها کمتر باشد.

بعضی پروتئین‌ها: برخی از پروتئین‌های موجود در سویا (پروتئین سویا)، شیر (کازئین) و سفیده تخم‌مرغ نیز می‌توانند جذب آهن غیر هِم گیاهی را تا حدی مهار کنند.

عوامل فیزیولوژیکی

- ذخایر آهن بدن: میزان فعلی آهن ذخیره‌شده در بدن به طور قابل‌توجهی بر میزان جذب تأثیر می‌گذارد. وقتی ذخایر آهن کم باشد، جذب افزایش می‌یابد. برعکس، ذخایر زیاد آهن بازده جذب آن را از روده کاهش می‌دهد.

اریتروپویزیس: افزایش تولید سلول‌های قرمز خون (اریتروپویزیس) می‌تواند جذب آهن را مستقل از ذخایر آهن بدن افزایش دهد که نشان‌دهنده پاسخ فیزیولوژیکی به افزایش تقاضا برای آهن است.

افراد با درک این عوامل می‌توانند رژیم غذایی خود را برای بهبود جذب آهن و جلوگیری از کمبود آن بهینه کنند.

در بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی که در تارنمای وزارت خارجه انگلیس منتشر شده است، فرانسه، آلمان و انگلیس بدون اشاره به بدعهدی و عدم رعایت تعهدات برجامی خود و اقدامات سازنده ایران برای بازگشت همه طرفین به میز مذاکره، از گسترش ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با خلوص ۶۰ درصد انتقاد کرده‌اند.

تروئیکای اروپایی در بیانیه ضدایرانی خود همچنین مدعی شدند که ایران اکنون ذخایر اورانیوم غنی شده خود را ۳۲ برابر حد تعیین شده در برجام گسترش داده است.

این سه کشور در بخش دیگری از بیانیه ادعایی خود اعلام کردند: «ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در گزارش فصلی جاری بیشتر افزایش یافته است. ایران ذخایر اورانیوم غنی شده خود با خلوص ۶۰ درصد را افزایش داده است. اکنون بیش از چهار برابر مقدار قابل توجهی از اورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را دارد که آژانس آن را به عنوان مقدار تقریبی مواد هسته‌ای لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای را تعریف می‌کند و احتمال ساخت سلاح هسته‌ای را نمی‌توان رد کرد.

ادعای تروئیکای اروپایی درحالی است که به اذعان «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، سلاح هسته‌ای در سیاست ایران جایی ندارد و او آشکارا در نشست خبری روز گذشته خود اعلام کرد: «زمانی که به ایران سفر می‌کنید، می‌بینید که بمب‌ هسته‌ای در سیاست این کشور جایی ندارد و وزیر خارجه ایران (سید عباس عراقچی) به من اعلام کرد که دولت ایران به دنبال ساخت بمب هسته‌ای نیست.»

با وجود اذعان گروسی به اقدامات سازنده ایران و گسترش همکاری‌های این کشور با آژانس، سه کشور اروپایی در بخش دیگری از بیانیه خود مدعی کارشکنی ایران در همکاری با آژانس و نحوه بازرسی تأسیسات هسته‌ای ایران توسط این نهاد بین‌المللی برای کسب اطمینان درباره «ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران» شدند.

گروسی همچنین در نشست خبری خود اعلام کرد که ایران علاوه بر اتخاذ اقدامات سازنده در راستای محدودسازی ذخایر اورانیوم غنی شده خود با خلوص ۶۰ درصد، درحال بررسی انتصاب چهار بازرس مجرب آژانس است.

با این وجود، تروئیکای اروپایی در بیانیه ضدایرانی خود مدعی شدند: «ایران از حذف نام چند بازرس مجرب آژانس با انگیزه سیاسی خود حمایت می کند، که به طور جدی بر توانایی آژانس برای انجام راستی‌آزمایی خود در ایران، به ویژه در تأسیسات غنی سازی، تأثیر می‌گذارد. ایران اکنون پیشنهاد کرده است که "پذیرش تعیین چهار بازرس مجرب دیگر" را در نظر بگیرد. حتی اگر این مسئله به واقعیت تبدیل شود، باز هم به‌طور کامل مسائل از دست رفته را جبران نمی‌کند.»

سه کشور اروپایی در بیانیه ادعایی خود اعلام کردند: «در آخرین گزارش مدیرکل آژانس، او به بحث در مورد توقف گسترش ذخایر اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد توسط ایران اشاره می کند. اگر ایران غنی‌سازی اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد را متوقف کند، این اقدامی خواهد بود که مدت‌ها به تعویق افتاده است. ایران همچنان ذخایر بسیار زیادی از اورانیوم با غنای بالا و همچنین توانایی از سرگیری غنی‌سازی تا ۶۰ درصد را در هر مقطعی حفظ خواهد کرد. بنابراین ما از ایران می‌خواهیم که نه تنها توقف غنی‌سازی در سطح بالا را پیشنهاد دهد، بلکه فوراً ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را دفع کند.»

تروئیکای اروپایی در بیانیه مشترک خود افزود: «انتخاب‌ها و تصمیم‌های ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای‌اش منشأ این بحران طولانی مدت است. این ایران است که با خروج بیشتر از تعهدات برجامی خود، این وضعیت را تشدید کرده است. بنابراین ما از ایران می خواهیم که: تشدید اتمی خود را متوقف و اقدامات  خود را معکوس کند و از تهدید برای تولید سلاح هسته ای خودداری کند. از ایران می‌خواهیم به تعهدات برجامی خود بازگردد. بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی اجرا شود. به آژانس اجازه دهد تجهیزات نظارتی را در صورت درخواست نصب کند. اجرای مجدد و تصویب سریع پروتکل الحاقی آن؛ و تصمیم خود در سپتامبر ۲۰۲۳ مبنی بر عدم انتصاب بازرسان باتجربه را کاملاً معکوس کرد.»

درخواست‌های تروئیکای اروپایی و تلاش آن‌ها برای معرفی ایران به‌عنوان عامل شرایط کنونی درحالی است که سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان از ماه‌های گذشته فشار به ایران را در دستور کار قرار داده‌اند و با تفسیری منحصر به خود درخواست همکاری‌های فراپادمانی و برجامی از ایران دارند که طبعا از سوی ایران پذیرفته نیست. از سویی روابط ایران و آژانس درباره ۲ مکان، بازرسان آژانس و درخواست‌های آژانس برای اعمال اقدامات نظارتی بیشتر، در ماه‌های اخیر کمتر پیشرفت داشته است.

این در حالی است که برجام در سال هشتم یعنی ۲۰۲۵، سال سرنوشت‌سازی برای ایران است؛ چرا که ۶ قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ لغو خواهد شد. مقامات ایران تلاش دارند تا فضای همکاری و تعامل به لحاظ فنی و سیاسی با آژانس و اعضای برجام حفظ شود هر چند که توافق هسته‌ای عملا از سوی ۲ طرف اجرا نمی‌شود.

فاطمه نامی آشنا در جامعه اسلامی و به ویژه شیعه است. این نام یادآور دختری است که نه تنها به عنوان یک زن، بلکه به عنوان یک مسلمان مجاهد، الگویی بی‌بدیل از ایثار، مقاومت و پایبندی به ارزش‌هاست.

شناخت جایگاه ایشان حضرت زهرا سلام الله علیها بالاست که در این زمینه حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند:

«... فمن عرف فاطمة حق معرفتها فقد ادرک لیلة القدر / هر کس به شناخت حقیقی فاطمه علیها السلام دست یابد، بی گمان شب قدر را درک کرده است . (بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۶۵)

دلیل آنکه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را می توان زن مسلمان مجاهد نامید و به عنوان الگو معرفی کرد:

الف) مبارزات اجتماعی و سیاسی:

فاطمه در طول زندگی خود، شاهد و مشارکت‌کننده در بسیاری از رویدادهای مهم تاریخ اسلام بوده است. او در دفاع از حق و عدالت، مبارزات بسیاری کرده و در برابر ظلم و ستم ایستادگی کرده است.

ب) نماد صبر و استقامت:

پس از رحلت پیامبر اسلام، فاطمه در برابر بسیاری از مشکلات و سختی‌ها صبورانه مقاومت کرد و از حق اهل بیت دفاع کرد.

فاطمه به عنوان الگوی زنان مسلمان، نشان داده است که یک زن می‌تواند همزمان همسری مهربان، مادری فداکار و مبارزی شجاع باشد.

فاطمه زهرا علیها السلام در اسلام یک اسوه بود، در جهاد برای اسلام، در صبر مصائب اسلام الگو بود؛ در همه سختی ها در همه مشکلات، در کنار پدرش بود، در جنگ ها همراه پدرش شرکت می کرد غصه هایش را را بر طرف می ساخت، همواره در کنارش بود.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در سختی ها در کنار او آرامش می گرفت، در لحظات بسیار طاقت فرسا با او قوت می گرفت؛ او به معنای حقیقی کلمه یک زن مسلمان مجاهد بود. (شهید صدر، بارقه ها، ص ۵۴)

فاطمه، الگوی یک زن مسلمان مجاهد

امام زمان علیه السلام در یکی از نامه هایشان می فرمایند:

«وفی ابنة رسول صلی الله علیه و آله لی اسوة حسنة ...؛(۹) در دختر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای من الگوی نیکویی است .»

با نگاه به سخن حضرت امام عصر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، توجه به سیره مجاهدت های حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ویژگی‌های یک زن مسلمان مجاهد بدست می آید و می توان ایشان را به عنوان یک الگو جامع مورد توجه قرار داد که این ویژگی ها که عبارتند از: ایمان قوی: اعتقاد راسخ به خدا و دین اسلام؛ شجاعت و جسارت: ایستادگی در برابر ظلم و ستم؛ صبر و استقامت: تحمل سختی‌ها و مشکلات؛ ولایت مداری: توجه به جایگاه امامت حضرت امیرالمومنین علی علیه‌السلام؛ مبارزه برای حق: دفاع از حق و عدالت و ولایت

در نتیجه و با توجه به نکات مطرح شده می‌توان این گونه جمع بندی کرد و گفت: فاطمه، زن مسلمان مجاهد، نمادی از مقاومت، ایثار و پایبندی به ارزش‌هاست. زندگی او، الگویی ارزشمند برای همه انسان‌ها، به ویژه زنان است. مطالعه زندگی فاطمه می‌تواند به ما کمک کند تا در زندگی خود به ارزش‌های والایی چون عدالت، انسانیت و خداپرستی و مجاهدت در راه خدا و ولایت پایبند باشیم.

حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین مدافعان ولایت، در حساس‌ترین مقاطع تاریخ اسلام، از حریم امامت و حق اهل بیت (علیهم‌السلام) دفاع کردند. ایشان با بهره‌گیری از روش‌های مختلف و استراتژی‌های متنوع، نه‌تنها پیام ولایت را به جامعه خود رساندند، بلکه الگویی برای تمام دوران‌ها در مواجهه با انحراف از مسیر حق ارائه نمودند.

دفاع از ولایت در سیره حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) بر اصولی بنیادین استوار بود که همگی بر هدفی واحد متمرکز بودند: حفظ و پاسداشت حق اهل بیت (علیهم‌السلام) و امامت پس از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم).

این دکترین پنج محور اصلی دارد که هرکدام جنبه‌ای از دفاع همه‌جانبه حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را منعکس می‌کند.

جهاد تبیین

یکی از ابزارهای مؤثر حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در دفاع از ولایت، روشنگری‌های خطابی بود. خطبه فدکیه، که در مسجد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) ایراد شد، نمونه‌ای از این روش است.

در این خطبه، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) با استناد به آیات قرآن و تحلیل عقلانی، نه‌تنها انحراف رخ‌داده را افشا کردند، بلکه جایگاه امامت را به مردم یادآور شدند. ایشان با استفاده از کلامی محکم و دلایل قوی، به طور روشن و صریح بر حقانیت ولایت اهل بیت (علیهم‌السلام) تأکید کردند و این خطبه به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین سخنرانی‌های تاریخ اسلام باقی ماند.

این خطبه نه تنها نمونه‌ای از بهره‌گیری از علم و منطق در دفاع از حق است، بلکه اساس استدلال‌های عقلی و نقلی در دفاع از ولایت را برای مسلمانان نسل‌های آینده ارائه داد. در این زمینه می‌توان به آیه‌ای از قرآن اشاره کرد: «أَفَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ یَبْغُونَ؟ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْماً لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ» (مائده: ۵۰) که حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در سخنان خود به آن استناد کردند تا جایگاه خداوند و امامت را در برابر هرگونه حکم جاهلی قرار دهند.

حرکت جهادی

حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) برای دفاع از ولایت، تنها به سخنرانی اکتفا نکردند. ایشان شبانه به خانه مهاجرین و انصار می‌رفتند تا بار دیگر پیمانشان با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در روز غدیر را یادآوری کنند.

این حرکت عملی، نمادی از پیگیری مداوم و بی‌وقفه برای حفظ حقانیت ولایت بود. حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) نشان دادند که دفاع از حق، تنها از طریق گفتار نیست، بلکه باید در عمل نیز همواره به آن ایستاد. این حرکت جهادی و عملی ایشان، پیام‌آور این نکته است که هرگونه تحریف و انحراف باید با تمام وجود و از هر کانال ممکن، حتی در سکوت شب و در خفا، متوقف گردد.

تحریم و اعلام برائت

یکی از روش‌های قاطع حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در مقابله با انحراف، تحریم و اعلام برائت از کسانی بود که از مسیر حق منحرف شده بودند.

ایشان در وصیت کردند که شبانه و به طور پنهانی دفن شوند و در مراسم تشییع جنازه دشمنان حضور نداشته باشند و محل قبرشان مخفی بماند تا با این عمل، اعتراض خود را به تاریخ بسپارند.

این اقدام حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در عین حال که نشان‌دهنده ایستادگی ایشان در برابر ظلم و نقض حقوق اهل بیت (علیهم‌السلام) بود، همچنین بیانگر پیامی قوی در مورد جدایی از کسانی بود که بر ضد ولایت حرکت می‌کنند. این تحریم نه فقط از سوی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، بلکه الگویی برای مسلمانان نسل‌های بعدی بود تا از هرگونه هم‌دستی با ظالمان دوری جویند.

استفاده از بُعد عاطفی

حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) از بعد عاطفی نیز برای دفاع از ولایت بهره بردند. گریه‌های مداوم ایشان بر مظلومیت اهل بیت (علیهم‌السلام)، وسیله‌ای برای بیدارسازی وجدان جامعه بود.

گریه‌های شبانه‌روزی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به قدری ادامه یافت که گفته‌اند: «یا شبانه گریه کن، یا روز». این گریه‌ها نه تنها بیانگر عمق غم و فراق ایشان از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)، بلکه به نوعی اعتراض به ظلم و بی‌عدالتی‌هایی بود که به مقام ولایت روا داشته ‌شد.

این احساسات عاطفی، به‌طور مؤثر در بیداری جامعه نسبت به آنچه که بر اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌گذشت، نقش داشت و نشان می‌داد که دفاع از ولایت حتی از طریق عواطف و احساسات نیز می‌تواند در برابر ظلم و فساد تاثیرگذار باشد.

شهادت

در نهایت، شهادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) خود سندی بر مظلومیت اهل بیت (علیهم‌السلام) و دفاع از ولایت است. ایشان با ایستادگی تا پای جان، نشان دادند که دفاع از حق و ولایت، مهم‌ترین وظیفه یک انسان مؤمن است. شهادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) نماد ایستادگی در برابر ظلم و تحریف است و به مسلمانان یادآوری می‌کند که در هر شرایطی باید از حق و ولایت دفاع کنند.

دکترین دفاع از ولایت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به ما می‌آموزد که در هر زمان و مکانی، باید با بهره‌گیری از منطق، عاطفه، و عمل، از ولی جامعه دفاع کنیم. این روش، الگویی جامع و همیشگی برای تمامی جوامع اسلامی است و نشان می‌دهد که دفاع از ولایت نه تنها مسئولیت فردی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی و تاریخی است که باید با جدیت و همت در هر شرایطی پیگیری شود.

مولوی «خلیل ناروئی» دانشجوی ارشد رشته فقه و حقوق جزای اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی شعبه گنبد کاووس و امام جماعت مسجد ابوحنیفه روستای بلوچ آباد گردایش از توابع فندرسک جنوبی شهرستان رامیان با نوشتن یادداشتی با عنوان «برگزاری مجالس رقص و کنسرت؛ لکه ننگی بر پیشانی حاکمان سعودی» به اقدامات مغایر با آموزه ها و شریعت مقدس اسلامی حاکمان جاهل و دنیا طلب سعودی پرداخته و آنها را ادامه دهنده رسوم جاهلیت قبل از اسلام دانست که متن کامل آن در ذیل می آید:
 
بسم الله الرحمن الرحیم
 
 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِيَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
 
ای اهل ایمان، یهود و نصاری را به دوستی مگیرید، آنان بعضی دوستدار بعضی دیگرند، و هر که از شما مؤمنان با آنها دوستی کند به حقیقت از آنها خواهد بود؛ همانا خدا ستمکاران را هدایت نخواهد کرد.(مائده/51)
 
در شرایطی که مسلمانان در غزه و لبنان تحت شدیدترین حملات یهود و نصاری قرار دارند و زنان و کودکان بی‌گناه، شهید می شوند و نانی برای خوردن و سرپناهی برای زندگی ندارند برگزاری کنسرت جنیفر لوپز، رقاصه آمریکایی، در سرزمین حجاز، جایی که خانه خدا و سرزمین وحی قرار دارد، واقعاً شرم‌آور است.
 
پیامبر خدا(ص) ما را از پیروی کردن روش جاهلیت بر حذر می دارد و می فرماید:
 
«أبغضُ الناس إلى اللهِ ثلاثة... ومبتغٍ في الإسلامِ سنةَ الجاهليةِ » (مبغوض ترین مردم در نزد خداوند سه دسته‌اند… و کسی که در اسلام به دنبال سنت‌ های جاهلیت باشد).
 
 در این برهه حساس، انتظار می‌رفت که حاکمان عربستان سعودی به جای برگزاری مجالس رقص و پایکوبی، اجلاسیه‌ای برای حمایت از مظلومیت مردم فلسطین برگزار می کردند و صدای مظلومان غزه و فلسطین را به گوش جهانیان می رساندند.
 
اسلام به ما می‌آموزد که نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت کنیم و در برابر ظلم و ستم بی‌تفاوت نباشیم. پیامبر گرامی اسلام (ص) فرموده‌اند:
 
 «المؤمنون کرجل واحد، إن اشتكى عینه اشتكى کله، و إن اشتكى رأسه اشتكى کله»
 
 ««همه مسلمانان به منزله اعضای یک پیکرند؛ اگر عضوی از این پیکر به درد بیاید، همه اعضا دردمند و بی‌قرار می‌شوند
 
در چنین شرایطی، شایسته بود که مسئولان و حاکمان عربستان به جای برگزاری مجالس رقص، جلسه و سمیناری با موضوع مظلومیت مردم غزه و لبنان برگزار می کردند و حمایت خود را از آنان اعلام می کردند.
 
تو کز محنت دیگران بی غمی                        نشاید که نامت نهند آدمی
 
یاد و خاطره صلاح‌الدین ایوبی، فاتح قدس، را گرامی می‌داریم؛ او زمانی که بیت‌المقدس در چنگال یهود بود، هرگز لبخند نمی‌زد و می‌گفت: «چگونه می‌توانم بخندم در حالی که بیت‌المقدس در اسارت است؟» او با ایمان و توکل به خداوند، سرانجام بیت‌المقدس را آزاد کرد.
 
 در شرایطی که مسلمانان در غزه و لبنان در برابر هجوم دشمنان اسلام قرار دارند، و رمقی برایشان نگذاشته است برگزاری مجالس رقص و کنسرت در سرزمین حجاز، لکه ننگی است بر پیشانی حاکمان خودکامه‌ای که خود را خادم حرمین شریفین می‌نامند.
 
در این میان سکوت عالمان دینی در برابر این منکر نیز بسی جای تأسف دارد. آیا نباید صدای حق و عدالت خواهی را در این زمانه به گوش جهانیان برسانند و از مظلومان حمایت کنند؟
 
الساكت عن الحق شيطان أخرس
 
ما باید دست یاری به سوی برادران و خواهران مظلوم خود در غزه و لبنان دراز کنیم و به وظیفه دینی و انسانی خود عمل کنیم.
 
امید است که با اتحاد و همدلی، روزی فرا برسد که مظلومیت مسلمانان به پایان برسد و صدای حق در سراسر جهان طنین‌انداز شود.
 

مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «نقش معصومین علیهم السلام در قبولی عبادات» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

روایاتی از اهل بیت علیهم‌السلام وجود دارد که می‌گوید قرآن به سه قسمت تقسیم می‌شود. قسمت اول شامل تاریخ امت‌ها و انبیای گذشته است که از زمان آفرینش آدم تا زمان خاتم الانبیاء را در بر می‌گیرد.

قسمت دوم مربوط به احکام استدر این دنیا قانون الهی باید حاکم باشد تا آسایش بندگان برقرار شود. خداوند پنج نوع حکم برای انسان تعیین کرده است: واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح. غیر از این‌ها حکمی وجود ندارد و بنده‌ی خدا باید در زمان حیاتش طبق این احکام زندگی کند.

این قسمت از قرآن، طریق عبودیت را بیان می‌کند و بزرگان علم و مراجع نیز این احکام را استخراج کرده‌اند.

قسمت سوم در مورد ولایت است که در آن خداوند نمایندگان خود را معرفی می‌کند. ثلث قرآن به معرفی و عظمت و مسئولیت چهارده معصوم علیهم‌السلام اختصاص دارد.

انبیای گذشته نیز زیر نظر این چهارده معصوم عمل می‌کردند و این بزرگواران رهنمای انبیاء بودند.

این پرسش مطرح می‌شود که چرا خدا معصومین را معرفی می‌کند؟ زیرا آن‌ها خدا را معرفی می‌کنند.

چرا فقط این چهارده معصوم و نه حضرت ابراهیم علیه‌السلام و دیگر پیامبران اولوالعزم به عنوان راهنمای انبیاء مطرح هستند؟ به این دلیل که چهارده معصوم علیهم‌السلام قبل از همه انبیاء خلق شده‌اند و اولین مخلوقات هستند.

زمانی که خدا بود و هنوز این هستی را نیافریده بود، عرش و کرسی و سپس ملائکه را آفرید. ملائکه در ابتدا نمی‌دانستند خالقشان کیست و معرفتی به خدا نداشتند. پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله و ائمه اطهار به ملائکه آموختند که چه کسی آن‌ها را خلق کرده است.

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله بیست و سه سال مأموریت رسالت داشتند و در بعضی عوالم این مأموریت تا چهل و چهار هزار سال به طول انجامید. در بعضی عوالم چهارده هزار سال نیز ذکر شده است.

چهارده معصوم علیهم‌السلام اولین مخلوقات بودند و از نور پنج تن آل عبا علیهم‌السلام، عالم خلق شده است. پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام را به شکلی متواتر بیان کرده است.

خدا می‌فرماید: «کلُّ مَنْ عَلیها فَان وَ یبقَی وَجْهُ رَبِّک ذوالجلالِ والاکرامِ». دنیا روزی به پایان می‌رسد و در انتهای امامت امام زمان علیه‌السلام قیامت کبری خواهد بود؛ حضرت اباعبدالله علیه‌السلام رجعت می‌کنند و در مقام حضرت قرار می‌گیرند؛ زیرا فقط امام است که باید امام را غسل و کفن کند و بر او نماز بخواند.

در زمان ظهور امام زمان علیه‌السلام، رجعت صغری صورت می‌گیرد و پس از آن رجعت کبری آغاز می‌شود که در آن حضرت سیدالشهدا رجعت می‌کنند و سپس پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه وآله و امیرالمؤمنین علیه‌السلام به ترتیب رجعت می‌کنند و سایر ائمه نیز یکی پس از دیگری حکومت می‌کنند.

در نهایت، در زمانی که مشخص نیست، دنیا به پایان می‌رسد. این آیه مربوط به آخر دنیاست که همه از بین می‌روند، ولی وجه خدا باقی می‌ماند..

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: «أنا أمین الله»، «من أمین خدایم و خازن علوم او هستم و صندوق اسرار الهی هستم و من وجه خدا هستم». مراد از وجه الله چهارده معصوم علیهم‌السلام هستند.

در زیارت جامعه می‌خوانیم که به وسیله شما ما خدا را شناختیم و کسی که می‌خواهد خدا را بشناسد، باید از طریق شما به خدا برسد.

روایتی هست که می‌گوید: «بِعِبَادَتِنَا عُبِدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَوْلَانَا مَا عُبِدَ اللَّهُ». اگر ما نبودیم، خدا شناخته نمی‌شد. ما خدا را معرفی کردیم و اگر ما نبودیم، خدا پرستش نمی‌شد.

اگر کسی می‌خواهد خدا را بشناسد، باید به در خانه اهل بیت علیهم‌السلام برود.

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله در خطبه‌ای فرمودند که اسلام پنج پایه دارد و پایه‌ای که از همه محکم‌تر و مهم‌تر است، ولایت است. هیچ چیز مانند ولایت سفارش نشده است؛ زیرا قبول نماز و روزه و عبادات به داشتن ولایت وابسته است. اگر ولایت نباشد، هیچ عمل قابل قبولی در نظر خدا قرار نمی‌گیرد.

مَثَل ولایت مانند طهارت است؛ کسی که بدون طهارت هزاران سال هم نماز و روزه و حج و عبادت کند، این اعمال قبول نخواهد بود، چون شرط قبولی طهارت است. ولایت نیز همین‌طور است و اگر نباشد، هیچ عملی مورد قبول خدا قرار نمی‌گیرد.

رضا امیری مقدم سفیر کشورمان در اسلام آباد در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: از شنیدن خبر انفجار تروریستی در ایالت خیبرپختونخوا ایست بازرسی «مالی خیل» و شهادت ۱۲ نفر از نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی پاکستان اندوهگین شدم.

وی همچنین نوشت: از صمیم قلب به دولت، ارتش، مردم و خانواده‌هایی که عزیزان خود را از دست داده‌اند، تسلیت می‌گویم. دعا می‌کنم خداوند متعال برای شهدا بهشت و برای خانواده‌های آنان صبر عنایت کند.

أمیرالمؤمنین امام علی علیه السلام:

مَن کَثُرَ فِکرُهُ فِی المَعاصِی دَعَتهُ إلَیها

آن‏که در گناهان، بسیار اندیشه کند [این کار] او را به گناه می‏‌کشانَد.

غررالحکم، ح ۸۵۶۱

رهبر معظم انقلاب اسلامی ظهر امروز در دیدار جمعی از مدیران، اساتید و طلاب جامعةالزهرا(س)، این مجموعه اثرگذار را از پدیده‌های بی‌نظیر برآمده از انقلاب اسلامی و موجب افزایش سطح معلومات دینی و اثرگذاری زنان دانستند و با اشاره به ضرورت تحول و روزآمدی حوزه‌های علمیه همپای تحولات جامعه، گفتند: حوزه های علمیه باید برای مسائل مهم جامعه از جمله مسائل اقتصادی، حکمرانی و خانواده نظر داشته باشد.

جمعی از علمای شاخص اهل سنت ایران در نامه‌ای به علمای جهان اسلام پیرامون مسئله فلسطین خواستار واکنش صریح و علنی در برابر جنایات رژیم صهیونیستی شدند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

«إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ»

علمای گرامی جهان اسلام

علمای محترم بلاد اسلامی حرمین شریفین، مصر، اردن، تونس، عراق، سوریه، قطر، امارات، ترکیه و...

امروز در سرزمین قبله اول مسلمین، کشور فلسطین شریف و خصوصاً در منطقه غزه مقتدر، شاهد جنایات رژیم خبیث صهیونیستی به پشتوانه شیطان بزرگ، آمریکا هستیم که اینان به حکم قرآن: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا» هستند.

امروز دنیا در غزه شاهد یک نسل‌کشی نژادی و کوچاندن اجباری است و وقایع غم‌انگیز و تأسف‌باری در حال انجام است.

ما در این یک سالی که از عملیات غرورآفرین طوفان الاقصی گذشت، مواضع ارزنده شما علمای اسلام را در قبال آنچه نسبت به قدس شریف و غزه عزیز می‌گذرد، دیده و شنیده‌ایم. صدای اعتراض و فریاد خشم شما به گوش همگان رسیده و این شایسته تقدیر است.

آنچه موجب شد این نامه را خطاب به شما علمای کرام اسلامی بنویسیم، این است که مشاهده می‌شود جنایات دشمن خبیث تا دندان مسلح صهیونی، با پشتیبانی علنی آمریکا و چند دولت کفر اروپایی صورت می‌پذیرد و این رژیم غاصب و کفار غربی حامی او به اعتراضات علمای اسلامی، آزادی‌خواهان مسلمان و غیرمسلمان و حتی مجامع بی‌خاصیت بین‌المللی، توجهی ندارد و ماشین کشتار آنان هیچ حدّ یقفی ندارد که اینک از غزه و سرزمین مقدس فلسطین عبور نموده و در کشور اسلامی لبنان نیز مشغول به کشتار مسلمین شده‌اند و دیری نیست که سایر سرزمین‌های اسلامی را هم فرا بگیرد! علاوه بر این رژیم صهیونیستی با حمایت‌هایی که از دولت جدید ایالات متحده آمریکا انتظار دارد پس از الحاق کامل غزه به دنبال الحاق کامل کرانه باختری و پایان دادن به طرح تشکیل کشور فلسطین است.

اینجانبان به‌عنوان علمای اهل سنت ایران اسلامی از شما علمای جهان اسلام تقاضا داریم تا شما بزرگواران از صرف بیانیه دادن، عبور کرده و با اقداماتی عملی، به اعتراضات خود جامه عمل بپوشانید، هر چند این ورود عملی شما به برخورد دولت‌های دست‌نشانده غرب‌زده با شما علمای کرام منجر شود که فرمودند: «تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِکُمْ وَأَنْفُسِکُمْ ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ».

قطعاً در این شرایط حساس که امروز شاهد هستیم همه کفر در مقابل همه اسلام ایستاده و یادآور جنگ احزاب است، حکم اسلام، وجوب قطعی جهاد در مقابل این کفار حربی است؛ همان‌گونه که خداوند متعال می‌فرمایند: «وَقَاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَافَّةً» و لذا تکلیف آن است که همه مسلمانان آزاده دست به سلاح ببرند و از جان و مال و ناموس مسلمین دفاع کنند، همان‌گونه که «امت مقاومت» زنده است و اجازه تعدی بیشتر را نخواهد داد و این جهاد شما اجری عظیم در پیشگاه الله تعالی خواهد داشت که فرمودند: «لَا یَسْتَوِی الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُولِی الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَی الْقَاعِدِینَ دَرَجَةً وَکُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَی وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَی الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًاً».

لذا ضمن تشکر از فتوای شما در وجوب کمک مالی و استفاده از زکات برای مقاومت اسلامی و فتوای شما در منع خرید کالاهای صهیونی و تحریم هر نوع کمک به رژیم صهیونیستی، چند تقاضا داریم:

۱. با مؤمنان اردنی، مانع رسیدن اقلام صادراتی از اردن به اراضی اشغالی شوید و اقلاً تا توقف جنگ در غزه، مانع رسیدن آنها شوید! و با حضور خود مرزهای اردن را به روی جوانان اردنی برای ورود به قدس شریف بگشایید.

۲. با مؤمنان مصری، در مرز رفح حضور یابید و اگر توانستید آن مرز را بازگشایی کنید و اگر نمی‌شود حداقل با تحصن در آنجا تا توقف جنگ، فشاری را بر دژخیمان رژیم صهیونی ایجاد نمایید.

۳ .فتوای جهاد مسلحانه در مقابل صهیونیست‌ها را به هر نحو ممکن خطاب به امت اسلامی خصوصاً جوانان صادر فرمائید.

در پایان ضمن دعای خیر برای شما علمای کرام، اعلام می‌کنیم اگر ما علمای اسلامی متحد باشیم، وعده الهی بر پیروزی جبهه حق و نابودی کفار خواهد بود و کلام خود را با این آیات شریفه به اتمام می‌رسانیم که فرمودند: «وَلَقَدْ سَبَقَتْ کَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِینَ إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ وَإِنَّ جُنْدَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ».

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

ماموستا ملاقادر قادری امام جمعه پاوه،

مولوی سید عبدالصمد ساداتی امام جمعه سراوان،

مولوی عبدالرحمن چابهاری امام جمعه چابهار،

آخوند عبدالرزاق رهبر امام جمعه آق قلا،

ماموستا اقبال بهمنی نماینده مجلس خبرگان رهبری کردستان،

شیخ دکتر خلیل افرا رئیس هیئت افتای اهل سنت استان بوشهر،

مولوی نذیر احمد سلامی نماینده مجلس خبرگان رهبری سیستان و بلوچستان،

آخوند محمدامین صفری امام جمعه فراغی،

شیخ یوسف جمالی امام جمعه بندرعباس،

مولوی حبیب الرحمن مطهری امام جمعه تایباد،

ماموستا عبدالرحمن خدایی امام جمعه بانه،

مولوی عبدالرحمان عارفی نماینده مجلس خبرگان رهبری سیستان وبلوچستان،

مولوی سید شرف الدین جامی الاحمدی امام جمعه تربت جام،

ماموستا عبدالاسلام امامی امام جمعه مهاباد،

شیخ محمدصدیق فهیمی امام جمعه سورو بندرعباس،

آخوند قربان محمد اونق امام جمعه بندرترکمن،

ماموستا مامد کلشی نژاد امام جمعه اهل سنت ارومیه،

مولوی عبدالستار حسین زهی امام جمعه خاش،

ماموستا مصطفی شیرزادی امام جمعه مریوان،

آخوند گلدی کمالی مدیر حوزه علمیه خادمیه امانلی راز و جرگلان،

ماموستا محمود ابن الخیاط امام جمعه سقز،

شیخ حسین بازماندگان امام جمعه بندر پل شهرستان خمیر،

مولوی غلام حیدر فاروقی امام جمعه بیرجند،

ماموستا سید محمد محمدی امام جمعه جوانرود،

ماموستا احمد شیخی امام جمعه اهل سنت ثلاث باباجانی،

شیخ اسماعیل بازدار امام جمعه اهل سنت بوشهر،

حسین خانی پور شیراز امام جمعه تالش،

شیخ عبدالواحد خواجوی امام جمعه اهل سنت شیراز،

شیخ علی ماهیگیر امام جمعه روستای گهردو،

مولوی احمد صارمی امام جمعه نصرآباد،

مولوی علیرضا یعقوبی امام جمعه سمنگان،

مولوی خواجه صدرالدن احراری امام جمعه خواف، دوست محمد

آخوند میرحسنی امام جمعه کلاله، کماآخوند غراوی نماینده خبرگان رهبری گلستان، رحیم بردی آخوند صمدی امام جمعه راز و جرگلان، ماموستا جلال مرادی امام جمعه دیواندره، آخوند احمد قربانپور مدیرحوزه فراغی، یوسف آخوند غراوی امام جمعه مراوه تپه، ناصرمحمد آخوند قزل امام جمعه قازانقایه، مولوی خلیل الله مرتضایی امام جمعه نوغاب، ماموستا عباس رسولی امام جمعه اشنویه، ماموستا محمد روحانی امام جمعه منطقه بند ارومیه، ماموستا عثمان یوسفی امام جمعه مسجد جامع شهر ربط، ماموستا سید سعید حسینی امام جمعه شهر قطور، ماموستا خدر رحیمی امام جمعه مسجد جامع شهر نلاس، ماموستا شمس الدین یحیوی امام جمعه بخش الند شهر خوی، ماموستا اسلام راعی از علمای برجسته تکاب، ماموستا رشید ثنائی امام جمعه سرپل ذهاب، ماموستا محمد محمودی امام جمعه روانسر، ماموستا عادل غلامی امام جمعه اهل سنت قصر شیرین، ماموستا احمد مبارکشاهی امام جمعه اهل سنت نودشه کرمانشاه، ماموستا محمد براتی امام جمعه اهل سنت ازگله، شیخ خوش خبر مؤسس و مدیر مجتمع امام شافعی کنگان، شیخ حسن بازدار امام جمعه گوده، حسن رمشکی امام جمعه رمشک، آخوند عبدالرحمن کر امام جمعه بندرترکمن، آخوند قربان آخوند احمدی نیا مدیر حوزه نورالعدل بندرترکمن، آخوند ابوبکر خوجملی امام جمعه نگین شهر، عبدالحی آخوند میرزاعلی امام جمعه آق قلا، حاج آخوند نوری زاد امام جمعه گنبد، حاج آخوند کسلخه امام جمعه قره ماخر، مدد آخوند هوشمند امام جمعه اینچه برون، علی آخوند آرخی استاد حوزه علمیه قره بلاغ، آخوند محمد احمدی امام جمعه کلاله، آخوند محمد امین آدینه امام جمعه پیشکمر، دردی آخوند نبوی زاده امام جمعه گمیشان، حاج امان گلدی آخوند حنفی امام جمعه خواجه نفس، مولوی عبیدالله جمال زهی امام جمعه رضاآباد، عبدالباسط آخوند قره باش مسئول مرکز اسلامی گنبد، خدرآخوند محرابی مدیر حوزه سراج الدین نیازآباد بندرترکمن، یحیی آخوند رایگان امام جماعت مسجد ابوبکر صدیق سیجوال، آخوند یوسف سخندان امام جماعت بندرترکمن، یوسف آخوند ای ری امام جمعه سیجوال، عبدالجبارآخوند میرابی امام جمعه قره تپه، آخوند ایزدی امام جماعت مسجد فجر روستای حاجی قره شادوردی، عبدالباسط آخوند رهبر مدرس حوزه عرفانیه آق قلا، بایرام آخوند امدادی امام جمعه انبارالوم، حاجی محمد آخوند ارمشی امام جمعه یلمه سالیان، رسول آخوند پقه امام جمعه عطاآباد، الله قلی توماچ فعال فرهنگی آق قلا، محمود آخوند نیک خویی سید مدیر دارالتحفیظ یلمه سالیان، حاج حبیب آخوند شافعی نایب امام جمعه گمیشان، حاج کریم آخوند کر نایب امام جمعه گمیشان، حاج آخوند قرجه شاعر آق قلا، اسماعیل آخوند سبحانی مدرس حوزه علمیه آق قلا، الیاس بلخان امام جماعت آق قلا، عظیم زاهدی استاد حوزه آق قلا، حاج آخوند توماچ پژوهشگر آق قلا، مولوی مسعود خاصه امام جماعت مسجد فاروق اعظم خان ببین، مولوی حسین کاشانی امام جماعت مسجد ایمان خان ببین، مولوی یوسف گرگیج امام جماعت مسجد امام علی (علیه السلام) خان ببین، مولوی خلیل ناروئی امام جماعت مسجد امام اعظم خان ببین، مولوی محمد موسی خانی امام جماعت مسجد ابراهیم خلیل الله (علیه السلام) خان ببین، مولوی احمد امین امام جماعت مسجد فاروق اعظم سیاه خانی خان ببین، مولوی عمر براهویی امام جماعت مسجد بلال خان ببین، مولوی سلام ناروئی امام جماعت مسجد حسنین خان ببین، عبدالله آخوند سن سبلی از علمای قره بلاغ، عوره آخوند جرجانی استاد حوزه و امام جمعه موقت تاتارعلیا، حاجی نور آخوند طاطاری مبلغ فعال تاتارسفلی، اسلام آخوند طاطاری امام جماعت مسجد محمدرسول الله (صلی الله علیه و آله) تاتار سفلی، حنفی آخوند بهرام زاده استاد حوزه نعمانیه تاتار علیا، حاج تویقلی آخوند گل چشمه امام جمعه قورچای، حاج سلیمان آخوند قورچایی نایب امام جمعه قورچای، شهاب الدین خوجملی نایب امام جمعه نگین شهر، حاج آخوند حقیقی: امام جمعه شهر کرند، آخوند محمد دبیری امام جمعه تمرقره قوزی، عبدالمجید پولادی رابط فرهنگی ائمه جماعت اهل سنت، سلمان قاری احمدی مدرس حوزه احمدیه، آخوند عبدالله خانی مدرس حوزه احمدیه، خلیل آخوند بسطام زاده امام جماعت روستای کرّوک، مجید آخوند آدی زاده امام جماعت روستای زاو بالا، عبدالباسط سعیدی مدرس حوزه یل چشمه، مولام بردی هادیان امام جماعت زاو بالا، یعقوب آخوند ملایی: امام جماعت روستای کلی بایندر، جمال آخوند صوفی شیخ: مدرس حوزه روستای صوفی شیخ انصاری، الله قلی آق ارکاکلی امام جماعت قره قاچ، جمال محمد آدینه زاده امام جماعت مسجد محمدرسول الله (صلی الله علیه وآله) آی درویش، آخوند صفا رایگان امام جماعت آی درویش، مولوی مرادی سنگر امام جماعت روستای بلوچ آباد، حاج احمد آخوند مختومی امام جماعت روستای قره چشمه، حاج آخوند رحمان مختومی امام جماعت روستای قره چشمه، حاج اراز محمد آخوند کوچکی امام جماعت روستای اجن قره خوجه، آنه محمد آخوند قلیچی: امام جماعت روستای اجن قره خوجه، برهان الدین عیدی امام جماعت روستای آق قمیش، الله داد عیدی: امام جماعت گلیداغ، حاج محمد نور آخوند رهنما امام جماعت تنگراه، منصورآخوند کوچکی امام جماعت تنگراه، وجیه الله نظایر چروده امام جمعه چران رضوان شهر، علیرضا بنی پولاد امام جمعه بابا حسین آستارا، شیخ حسن نیک بنیاد امام جمعه اهل سنت گچین پایین بندرعباس، شیخ علی رئیسی امام جمعه بنزرک میناب، شیخ راشد بندار امام جمعه مسجد فاروق اعظم بندرجاس، شیخ عبدالوهاب گلزاری امام جمعه هرمز بندرعباس، حسین قلندری امام جمعه سیریک، شیخ علی مظفریان امام جمعه بندرحسینه، شیخ مسعود راهبر امام جمعه بندرلنگه، شیخ علی جمالی امام جمعه کوشکنار پارسیان، شیخ عبدالارحمن راب عالم هرمزگان، شیخ محمد شریف وحیدی بستک، سید عبدالجلیل قتالی امام جمعه بندرخمیر، شیخ عیسی ملاحی امام جمعه بندرکلاهی میناب، شیخ طیب چمردانی نژاد از علمای هرمزگان، شیخ محمد محبت نیا امام جمعه لشتقان بندرخمیر، شیخ محمد رشیدی مدیرخانه قرآنی بوچیر پارسیان، شیخ حسین حمودی امام جمعه پارسیان، شیخ ملأ صالحی امام جمعه محله ایشوم پارسیان، شیخ مجید قاسمی معاون حوزه علمیه اهل سنت پارسیان، مولوی گرگیج بهمدی امام جمعه بهمدی بندرجاسک، مولوی عقیل شیهیک زهی امام جمعه بندرجاسک، مولوی عباس دوستعلی زاده امام جمعه، بندرکلاهی سیریک، مولوی ایوب ورکاتی امام جمعه نیک شهر، مولوی مجیب الرحمن رئیسی امام جمعه سراوان، مولوی حمیدالله رحیمی امام جمعه ایرانشهر، مولوی محمد طاهر ریگی لادز امام جمعه مهر شهر زاهدان، مولوی طلحه ریگی امام جمعه میرجاوه، مولوی بلال مقدسیان امام جمعه دلگان، مولوی عبدالملک مهرو زهی امام جمعه زرآباد-کنارک، مولوی یعقوب حسین بر امام جمعه خاش، مولوی عارف هوتی امام جمعه زرآباد –کنارک، مولوی عبدالحمید شه بخش امام جمعه زاهدان، مولوی ابو الخیر بلوچ زهی امام جمعه سراوان، مولوی عمر برهانزهی امام جمعه خاش، مولوی عبدالرشید تریز امام جمعه ایرانشهر، مولوی عامر صالحی امام جمعه راسک، مولوی حفیظ الله رئیسی لجی امام جمعه سراوان، مولوی محمدقدیر ملک رئیسی امام جمعه کنارک، مولوی مراد پیام امام جمعه سراوان، مولوی سلیمان دهبان امام جمعه کنارک، مولوی پیرداد برهانزهی امام جمعه راسک، مولوی عبدالباسط ناروئی امام جمعه دلگان، مولوی علی ایزدی امام جمعه نیک شهر، مولوی حبیب الله بایگان امام جمعه ایرانشهر، مولوی عبدالخالق حسین زهی عالم خاش، مولوی عبد الرحمان ملازهی امام جمعه سرباز، مولوی فضیلت الله محمود زهی عالم خاش، مولوی عبدالواحد بادپا امام جمعه ککسوچ، مولوی ثناء الله روان بد امام جمعه راسک، مولوی کریم بخش سابکی امام جمعه ایرانشهر، مولوی عبدالرحیم ریگیان پور امام جمعه میرجاوه، مولوی درا بلوچ زهی امام جمعه نیکشهر، مولوی شفیع محمد دهقان امام جمعه نیکشهر، مولوی افضل دهمرده عالم زاهدان، مولوی دکتر واحدبخش شنبه زهی امام جمعه سرسفره، مولوی ابراهیم جهانی مدرس حوزه علمیه سوران، مولوی عبدالواحد توحیدی پور امام جمعه وسرطایفه کافه بلوچی، مولوی عبدالرب مزارزیی معاون حوزه علمیه دارالتوحید کافه بلوچی، ماموستا کیوان مرادیان امام جمعه آساوله، ماموستا سیدعبدالقادر حسینی امام جمعه شهر سروآباد، ماموستا احسن اداک رئیس مرکز اسلامی غرب، ماموستا عبدالسلام محمدی امام جمعه دهگلان، ماموستا انور آدمی امام جمعه موقت شهرستان سقز، ماموستا عثمان کریمی امام جمعه موقت مریوان، ماموستا لقمان نظیری امام جماعت مسجد غیاثی سنندج، ماموستا خسروعظیمی مسجدامام حسن سنندج، ماموستا جلال رسولی مسجد عبدالقادرگیلانی سنندج، ماموستا سیدمصطفی حسینی، ماموستا قادری مسجدبلال حبشی سنندج، ماموستا ادریس محمودی مسجدحسنی جهان خانم سنندج، ماموستا عبدالباسط احمدی مسجدروستای اجگره، ماموستا هوشنگ میری امام جمعه وجماعت روستای اویهنگ، ماموستا شریف ساعدی امام جمعه حسن آباد، ماموستا جهانبخش رحیمی مسجدروستای دوشان، ماموستا جمال خسروکردی مسجدحاجی فتح الله سنندج، ماموستا صابرمیرکی مسجدروستای خیاره، ماموستا صابرحبیبی امام جمعه دوشان، ماموستا عباس محمدی مسجدامام زین العابدین سنندج، ماموستا عبدالله احمدی مسجدروستای تفتیله، ماموستا معروف خالدی امام جمعه موقت سنندج، عطامحمودی مسجدجامع بهاران، ماموستا کامل هوشیاری مسجدمحله کل که جار، ماموستا ایوب صادقی مدرس علوم دینی، ماموستا علی جعفری مسجدبعثت سنندج، ماموستا علی صارمی مدرس علوم دینی، ماموستا عطاحسن پورمسجدسیدقطب سنندج، ماموستا یحیی ویسی امام جمعه موقت شویشه، ماموستا جمال خادمیان مسجد خیبر سنندج، ماموستا سید فاتح کهنه پوشی مرکز بزرگ سنندج، ماموستا محمداداک مسجدامام حسین، ماموستا کمال ساعدموچشی عضو شورای افتا، ماموستا مختار فرجی مسجد دارالاحسان، ماموستا محمد فتحی زاده امام جمعه روستای چتان، ماموستا کریم امیری امام جماعت مسجد حریری سنندج، ماموستا عزیز امیری مدرس حوزه سنندج، ماموستا محمد علی کریمی عضو شورای افتاء سنندج، ماموستا اسعد سعیدی عالم سنندج، ماموستا فواد شیرزادی امام جمعه گدمیران، پژمان شیری امام جمعه سلسله، ماموستا امجد محمودی امام جمعه مسجد قبا مریوان، ماموستا سید عثمان حسینی امام جماعت مریوان، ماموستا حامد دوستی امام جماعت مریوان، ماموستا صلاح قادری امام جمعه کانی دینار، ماموستا محمد رحمانی مقدم مریوان، ماموستا محمد مراد شریفی امام جماعت مریوان، ماموستا مختار صالحی امام جماعت باغان، ماموستا آرمان طارم کردستان امام جماعت روستای لنج آباد، ماموستا حامد راوش مریوان، ماموستا یاسین خسروی امام جماعت مسجد چهارباغ مریوان، ماموستا قادر دانش امام جماعت مریوان، ماموستا ابوبکر رحمانی امام جماعت مسجد حضرت محمد مریوان، ماموستا حسن فاروقی مسئول مؤسسه قرآنی قدر مریوان، ماموستا علی دستوم مسئول شورای زکات مریوان، ماموستا هیمن شریفی امام جماعت روستای خاو، ماموستا محمد خدامرادی امام جماعت مریوان، ماموستا علی نصراللهی امام جماعت مریوان، ماموستا سید کاظم محمدی امام جماعت مریوان، ماموستا محمد شریفی امام جماعت مریوان، ماموستا حمدی اشکو امام جماعت مریوان، ماموستا عزیز امیری مسجد النبی قروه، ماموستا افشین خدر لکی مسجد امام شافعی قروه، ماموستا امیر حسین صادقی مسجد محمدرسوا الله قروه، ماموستا حمزه گنجی مسجد امام حسن قروه، ماموستا صلاح اصلانی روستای شانوره، ماموستا محمد یوسفی روستای علی آباد یالغوزآغاج، ماموستا سامان زلفی روستای آونگان، ماموستا صدیق میمنت آبادی روستای قاملو، ماموستا محمد ملکی روستای گیلکلو، ماموستا هوشنگ زانکو روستای گنجی، ماموستا محمد کریم پاوه روستای شهر، ماموستا علی قادری امام جماعت مسجد بلال حبشی، ماموستا یحیی محمدی امام جماعت زرینه، ماموستا زاهد میرزایی امام جماعت روستای گاوشله، ماموستا سید عثمان حسینی امام جماعت روستای کانی سفید، ماموستا جلیل رشیدی امام جماعت روستای باش قشلاق، ماموستا علی روحی امام جماعت روستای باغچله، ماموستا امین مرادی امام جماعت روستای یاپل، ماموستا محمد ادوای عضو شورای افتاء، ماموستا علی مقدمی مدیر حوزه علمیه سروآباد، ماموستا حامد مردوخی امام جمعه شهر اورامان، ماموستا بختیار سعیدی عضو مرکز اسلامی غرب، ماموستا محمد عارف خضری روستای هزارخانی، ماموستا عثمان فاروقی روستای حسین آباد، ماموستا عبدالرحمان کریمی مسئول مرکز اسلامی، ماموستا حامد هاشمی عضو شورای افتاء، ماموستا سیدامید ابراهیمی مدرس حوزه سروآباد، ماموستا عبدالباسط مقدمی روستای دزلی، ماموستا حمزه رحیمی سروآباد، ماموستا برهان اکبری سپیدار، ماموستا خلیل سعیدیان روستای کرآباد، ماموستا عبدالله رستمی انجمنه، ماموستا ادریس محمدی دلمرز، ماموستا احمد فتاحی دیبر، ماموستا عابد عمرانی بوریدر، ماموستا علی اسدی سروآباد، ماموستا محمد نجیب رحمانی سروآباد، ماموستا رستم احمدی مسجد امام شافعی کامیاران، ماموستا کیهان سیف پناهی مسجد محمد رسول الله کامیاران، ماموستا مجتبی احمدی مسجد حضرت عثمان کامیاران، ماموستا محمد دادگرنیا مسجد حضرت ابوبکر کامیاران، ماموستا سید اخلاق حسینی مسجد امام خمینی کامیاران، ماموستا محمد علی فروتنی جامع موچش کامیاران، ماموستا سعید محمدیان مسجد محمد رسول الله کامیاران، ماموستا عبدالمطلب ابراهیمی روستای الیماکان، ماموستا مهدی ابوبکری امام جمعه روستای نمازگه، ماموستا رسول احمدسیوچ تای کوپیچ سفلی، ماموستا احمد احمدی عالم بانه، ماموستا عبدالعزیز احمدی مسجد خان بانه، ماموستا جلال الدین احمدی روستای انجینه، ماموستا عبدالرحمن امینی مسجد حضرت خدیجه، ماموستا سیدجمال حسینی روستای تاژان، ماموستا رحیم حیدری مسجد حضرت علی، ماموستا ابوبکر رحیمی مسجد سلاح الدین، ماموستا حیدر رسولی مسجد ملأ کریم، ماموستا محمد رشیدی روستای بانوان، ماموستا صابر زارعی روستای قایی برد، ماموستا محمدکمال سعیدی امام جمعه کانی آلوچه، ماموستا رحمن صالح زاده شهر بوئین، ماموستا رحیم عباسی روستای بوالحسن، ماموستا علی عبداله پناه مسجد سید بانه، ماموستا احمد عبدخدا عالم بانه، ماموستا علی عزیزی امام روستای الوت، ماموستا احمد کریم پور بایزیداباد، ماموستا جمال کریمی امام جمعه موقت، ماموستا حامد محمدی روستای چومان، ماموستا عزیز مصطفائی مسجدامام حسین، ماموستا محمد سعیدی روستای گشکسه، ماموستا عامر سلیمی روستای کانی بند، ماموستا هادی شریفی روستای قایی برد، ماموستا غفور مصونی امام جمعه صاحب، ماموستا عرفان قادری امام جمعه سنته، ماموستا سیف الله فرجی امام جماعت مسجد چهار یار نبی سقز، ماموستا شیبانی امام جماعت مسجد نور قوخ سقز، ماموستا فاضل محمودی امام جماعت مسجد حضرت علی سقز، ماموستا منصور سید رحمانی امام جماعت مسجد حاجی نعمتی سقز، ماموستا حسن شریفی امام جماعت مسجد معراج سقز، ماموستا صالح پور شامحمد مسجد گلستان امین سقز، ماموستا ید الله امین زاده امام جماعت سقز، ماموستا عبدالرحمان کرمی امام جماعت مسجد ابوبکر صدیق سقز، ماموستا امیر امجدی امام جماعت مسجد گلستان اسلام سقز، ماموستا بهزاد شینه جانی مسول خانه قرآن تسکین سقز، ماموستا انور حمزه‌ای امام جماعت تازه آباد، ماموستا شمس الله علمی قوجه مسول کانون قلم شریعت سقز، ماموستا احمد شریف پور امام جماعت مسجد بلال حبشی سقز، ماموستا ناصر زیارتی امام جماعت مسجد دو مناره سقز، ماموستا ناصر میرزای امام جماعت مسجد حاجی جلیل صالحی، ماموستا سید فاروق حسینی مدیر مرکز بزرگ اسلامی، ماموستا عبدالباسط کریمی امام جماعت مسجد حاجی ارجمند سقز