مقدمه

وقوع انقلاب اسلامی در دهه های پایانی قرن بیستم، زمینه ساز حضور دین در عرصه های سیاسی  و اجتماعی شد و اندیشه های موجود الحادی را به چالش کشانید. این حضور که در نظام دو قطبی جهان نمی گنجید،  موجب تغییر در رفتار، روش و شعارهای سران استکبار شد و غول های رسانه ای با تبلیغات یکسویه، فقر و جهالت و عقب ماندگی که ثمره سال ها استعمارزدگی امت اسلامی است را به حساب حاکمیت نوپای دینی گذارده و موفقیت های چشمگیر این حرکت الهی را نادیده  می گیرند. رهبر معظم انقلاب در پاسخ به این هجمه ها مفهوم استکبارستیزی را در قالب گفتمان انقلاب اسلامی طرح و براساس آن نظام امپریالیستی موجود را به چالش می کشد. متن پیش رو درصدد  پاسخ  به این پرسش است که مفهوم استکبارستیزی در اندیشه سیاسی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدّظلّه العالی) دارای چه جایگاه و مختصاتی می باشد؟

در این راستا تلاش شده است تا  نگاهی منظومه­ای و روشمند به گفتمان سیاسی مقام معظم رهبری صورت گیرد و جایگاه مفهوم استکبارستیزی در آن مشخص گردد. با تحلیل عمیق مضامین استکبارستیزی در بیانات امام خامنه ای(مدّظلّه العالی) و استخراج مفاهیم مرکزی مرتبط با آن، این مفاهیم را می توان ذیل سه محور اصلی قرار داد که در  ادامه به آن اشاره می شود.

محور اول: چیستی استکبارستیزی

1. معنای استکبارستیزی

با تحلیل محتوای بیانات رهبر معظم انقلاب، مفهوم مرکزی «استکبارستیزی» در کلام ایشان با طرح مضامینی مانند «طرد دیکتاتوری بين‌المللى»، «نفی ادّعای مدیریّت جهانی»، «خودبرتربینی نظام استکباری» و «نفی سلطه گری و سلطه پذیری» مفصل بندی و سازماندهی شده است. معظم له در سخنان خود مفهوم استکبارستیزی را این گونه تعریف می­نمایند: «استكبارستیزی یعنی یك ملّتی زیر بار مداخله‌جویی و تحمیل قدرت استكبارگر یا انسان مستكبر یا دولت مستكبر نرود؛ این معنای استكبارستیزی است»^[1] و در جایی دیگر می­فرماید: «استكبار، يعنى حالت فرعونيّت، يعنى ديكتاتورى در سطح بين‌المللى… استکبار یعنی اینکه قدرت یا قدرت­هائی در دنیا که وقتی به خودشان نگاه می­کنند، می‌بینند دارای امکانات پولی و تسلیحاتی و تبلیغاتی هستند؛ بنابراین به خودشان حق می‌دهند که در امور زندگی کشورها و ملتهای دیگر، دخالت­های مالکانه بکنند^[2]. البته در دیدگاه ایشان معناى استكبارستيزى دشمنى كردن با دولتهاى دنيا نيست، بلکه دشمنى كردن با استكبار است^[3].

به طور کلی از نظر مقام معظم رهبری استکبار را می­توان در شکل فردی، گروهی و دولتی آن مشاهده کرد: «آدم مستكبر، دولت مستكبر، گروه مستكبر، یعنی آن كسانی و آن دولتی كه قصد دخالت در امور انسان­ها و ملّت­های دیگر را دارد، در همه‌ی كارهای آنها مداخله می­كند؛ برای حفظ منافع خود، خود را آزاد می­داند، حقّ تحمیل بر ملّتها را برای خود قائل است، حقّ دخالت در امور كشورها را برای خود قائل است، پاسخگو هم به هیچ‌كس نیست».^[4]

از این رو استكبارستیزی یعنی؛ فرد، گروه و یا دولتی که در سطوح سه­گانه مورد اشاره، با استکبارورزی و اعمال استکبار مخالف است و با آن مبارزه می­کند. به عبارتی استکبارستیزی یعنی؛ نه در سایه تهدید و نه تطمیع، زیر بار زورگویی قدرت­های تمامیت­خواه نرفتن و این که ملّتی زیر بار مداخله‌ جویی و تحمیل قدرت استكبارگر یا انسان مستكبر یا دولت مستكبر در اشکال سخت و نرم و در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که نتیجه آن زوال اراده و استقلال ملی است، نرود.^[5]

2. ویژگی های استکبارستیزی
3. 1. استمرار داشتن؛ مقام معظم رهبری با تاکید بر تعطیل ناپذیری استکبارستیزی، آن را از مفاهیم ثابت و جاودان انقلاب اسلامی دانسته و می فرماید: «مگر مبارزه‌ی با استکبار، تعطیل‌پذیر است؟ مبارزه‌ی با استکبار، مبارزه‌ی با نظام سلطه تعطیل‌پذیر نیست... این جزو کارهای ما است، جزو کارهای اساسی است، جزو مبانی انقلاب است. یعنی اگر مبارزه‌ی با استکبار نباشد، ما اصلاً تابع قرآن نیستیم. مبارزه‌ی با استکبار که تمام نمی­شود».^[6]

از منظر امام خامنه­ای از زمان ابراهیم خلیل و نوح پیغمبر و پیغمبران بزرگ و پیغمبر اسلام تا امروز جبهه‌ی حق در مقابل استكبار قرار داشته است.^[7]و دفـاع از مـظـلوم، همیشه یک نقطه درخشان است وکنار نیامدن با ظالم، رشوه نپذیرفتن از زورمـنـد و زرمـنـد و پـا فشردن بر حقیقت چیزهایی است که هیچ وقت در دنیا کهنه نمی شود^[8] و لذا مبارزه با استکبار، یک شعار همیشگی است.^[9]

2. 2. حفظ عزت و غرور ملی؛ مقام معظم­ رهبری استکبارستیزی را عامل عزت ملت­ها دانسته و می­فرماید: «بحمدالله امروز عزت مردم در كشور ما، بر اثر همين روح استكبار ستيزي است و استكبارستيزي موجب انزواي هيچ ملتي نمي شود. آمريكايي ها خودشان مي خواهند اين طور وانمود بكنند كه اگر ملت ايران با ما رابطه برقرار نكند، منزوي مي شود! ما با امريكا، رابطه هم برقرار نكرديم، رابطه را هم رد كرديم، نه كه منزوي نشديم، بلكه در قضيه اجلاس سازمان كنفرانس اسلامي در تهران و يك قضيه ديگر قبل از آن، همه دنيا گفتند كه آمريكا در مقابل ملت ايران منزوي شد! ايستادگي يك ملت، موجب انزواي او نمي شود، بلكه بيشتر موجب عزت او مي شود، همچنان كه رابطه با دولت آمريكا يا هر دولت ديگر هم هيچ گره يي را از كار ملتي كه خودش نتواند دردهاي خود را علاج كند، باز نمي كند».^[10]
3. 3. جلب رحمت الهی؛ مقام معظم رهبری حرکت و استقامت در مسیر انقلاب اسلامی و شاخص های آن که از جمله­ی مهم ترین آن­ها استکبارستیزی است، را زمینه ساز جلب رحمت الهی دانسته و می­فرماید: «اگر یک جمعیت و ملتی، در خط انقلاب و راه صحیح الهی و اسلامی که تشخیص داده، با اخلاص و صدق نیت استقامت کند، برکات و رحمت الهی بر آن جمعیت نازل خواهد شد».^[11]

3. ابعاد استکبارستیزی

مقام معظّم رهبری علم و معرفت، مجاهدت فرهنگی، صدور انقلاب، وحدت ملی و ایجاد امید را از مهم ترین ابعاد استکبارستیزی معرّفی می نماید و می­فرماید: «هیچ ملتی و کشوری بدون مجاهدت بهترین فرزندانش نتوانسته است از شرّ سلطه‏­ی بیگانگان که زشت‏ترین خفّت و خواری برای یک ملت است، خود را نجات دهد. امروزهم مجاهدت جوانان و برگزیدگان در میدان­های دیگر لازم است: در میدان علم و معرفت، در عرصه تلاش برای خودسازی معنوی و اخلاقی در صحنه‏ مجاهدت فرهنگی، در رساندن پیام نجات‏بخش انقلاب به دل­های مشتاق، در ایجاد امید و مبارزه با دیو یأس، در مبارزه با تبلیغات دشمنان مستکبر، در استوار کردن وحدت ملی و نزدیک کردن دل­ها به یکدیگر».^[12]

4. مصادیق استکبارستیزی

حضرت امام خامنه ای (مدّظلّه العالی) افزون بر تبیین معنای استکبار و استکبارستیزی، محورها و شاخص های آن، به منظور درک عمومی و دقیق امت اسلامی از این مفهوم مصادیق اصلی استکبار را در بیانات خود به صورت متعدد و مکرر اشاره کرده است. ایشان همه‌ی زورگوهای عالم، همه‌ی قلدرها و همه‌ی پُرروهای مسلّط بر ملت­ها را در دایره استکبار جهانی قرار داده و در راس آنها امریکا و رژیم صهیونیستی را معرفی می نماید: «امروز استکبار جهانی با پرچمداری امریکا و با طرّاحی صهیونیسم به مبارزه‌یی آشکار با اسلام و مسلمین سرگرم‌اند»^[13] و تاکید می کنند که اگر بخواهیم استکبار را درست ترجمه کنیم، امروز با دولت متجاوز و مستکبر و یاغی و گردنکشِ آمریکا تطبیق می‌کند. امروز عمده‌ی مستکبرین عالم آنها هستند^[14] و آمریکا یک مستکبر به تمام معناست^[15].

محور دوّم: چرایی استکبارستیزی

امام خامنه ای ضرورت آگاهی از علل استکبارستیزی را به ویژه برای نسل جوان ضروری دانسته و می فرماید: «مسئله‌ی ستیزه‌ی با استكبار و روز ملّی استكبارستیزی یك مسئله‌ی اساسی است، یك مسئله‌ی برخاسته‌ی از تحلیل درست و حرف درست است. و شما جوانهای عزیز و میلیونها جوانی كه در سرتاسر كشور هستند، مثل شما دانشجو و دانش‌آموزند، باید تحلیل درستی داشته باشید از این قضایا. خب، جوانِ اوّلِ انقلاب احتیاج به تحلیل نداشت و تحلیل نمی­خواست، همه‌چیز برایش روشن بود، چون همه‌چیز را خودش به چشم خود دیده بود؛ حضور آمریكایی‌ها را، قساوت آمریكایی‌ها را، ساواكِ دست‌آموزِ آمریكایی‌ها را، امّا امروز شما باید فكر كنید، تحلیل كنید، دقّت كنید؛ صِرف [گفتن با] زبان نباشد؛ معلوم باشد چرا ملّت ایران با استكبار مخالف است؛ چرا با رویكردهای ایالات‌متّحده‌ی آمریكا مخالف است؛ این بیزاری ناشی از چیست؛ این را جوانِ امروز بایستی بدرستی و با تحقیق بفهمد».^[16]

لذا ایشان در بیانات مختلف خود به طرح چرایی استکبارستیزی و تبیین ریشه­های آن پرداخته­اند و اساس شکل گیری انقلاب را در اعتراض به استكبار و عوامل آن و به چالش کشیدن منطق استکبار می­دانند.^[17] مقام معظم رهبری با طرح ریشه­های دینی و تاریخی استکبار ستیزی، معتقدند که واژه «استكبار» در اصل، ازآيات قرآن­كريم مايه مي‌گيرد و می فرماید: «مقابله‌ی ملت ما با استکبار، ریشه‌ی دینی هم دارد،کلمه‌ استکبار و مستکبر و در مقابلش استضعاف و مستضعف، در قرآن هست»^[18] و لذا مبارزه با استکبار، یک فریضه به حساب مى‌آید^[19].

  ایشان با تکیه بر آیات شریفه­ی «اَشِدّآءُ عَلَی الکُفّار و رُحَمآءُ بَینَهُم» (فتح، 29)، «قاتِلوا اَئِمَّةَ الکُفر» (توبه، 12)، «وَلَنْ یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبیلاً» (نساء، 141) استکبارستیزی را یکی از اصول اساسی اسلام معرفی نموده که علاوه بر دارابودن مبانی دینی، یک امر کاملاً عقلانی و منطقی نیز می باشد و در این باره می­فرماید: «برخلاف آنچه بعضی می­خواهند وانمود بکنند که این(مبارزه‌ی با استکبار) یک حرکت شعاری است، احساساتی است، متّکی به منطق و عقلانیّت نیست، بالعکس، حرکت ملّت ایران یک حرکت متّکی به عقلانیّت است^[20].

مقام معظم رهبری تجربه­ی تاریخی ملت ایران را مهم­ترین پشتوانه منطقی جهت مبارزه‌ی با استکبار دانسته و شواهدی از اقدامات استکبار در تاریخ معاصر ایران را در این زمینه برمی­شمارند و از جمله به خیانت­های آمریکا درکودتای 28 مرداد 1332 اشاره می­نماید. امام خامنه­ای تقابل انقلاب اسلامی و جبهه­ی استکبار را دوسویه دانسته و ریشه مقابله­ی استکبار با جمهوری اسلامی ایران را نیز در ذات انقلاب و الگو قرار گرفتن آن می­داند و می­فرماید: «امروز نظام اسلامی با استكبار از چه رو است؟ چون استكبار با این خصوصیّاتی كه گفتیم، قادر نیست نظام اسلامی‌ای مثل نظام جمهوری اسلامی ایران را تحمّل كند. چون نظام جمهوری اسلامی اساساً در اعتراض به استكبار پدید آمده است... برای دستگاه استكبار و امروز برای دولت ایالات متّحده‌ی آمریكا بسیار دشوار است كه ببیند در این منطقه‌ی حسّاس عالم، در غرب آسیا - [كه‌] یكی از حسّاس‌ترین مناطق دنیا است؛ هم از لحاظ سیاسی، هم از لحاظ اقتصادی، حوادث اینجا بر همه‌ی عالم اثرگذار است - یك كشوری، یك نظامی، یك ملّتی سربرآورده است كه خود را متّصل و مربوط و تبعِ به آن قدرت ابرقدرت - كه خودش را اَبَر قدرت میداند – نمی­داند، مستقل حركت میكند؛ علیه او این‌همه مخالفت انجام میگیرد، [امّا] از همه‌ی این مشكلات و سختی‌ها نظام اسلامی عبور می­كند و به اعتراف خود آنها نفوذ آمریكا را در این منطقه به چالش می­كشد و نفوذ خودش را گسترش می­دهد و به‌عنوان یك نمونه و الگویی برای ملّتهای منطقه درمی‌آید؛ تحمّل این برای آنها خیلی سخت است»^[21]  

محور سوّم: چگونگی تحقّق مبارزه­ی با استکبار

یکی از محورهای اساسی در نظام گفتمانی حضرت آیت الله خامنه ای در خصوص استکبارستیزی، چگونگی تحقق استکبارستیزی و روش­های مبارزه­ی با استکبار می باشد. معظم له علاوه بر تعریف، تبیین و ضرورت این موضوع، همواره راهکارهای عملی جهت پیروزی در مبارزه­ی با استکبار را به دولت های اسلامی، علما و روشنفکران و ملت انقلابی ایران، نشان داده و از آن­ها خواسته است در مسیر تحقق این هدف بلند گام بردارند. ایشان مبارزه با نظام سلطه را در ابعاد و میدان­های مختلف تعریف می­نماید و می­فرماید: «با نظام سلطه باید مبارزه كرد. مبارزه‌اش هم با شمشیر نیست؛ مبارزه‌اش با عقل، با كار حرفه‌یی سیاسی، و با شجاعت در میدان‌های لازم و متناسب خودش است».^[22] با تحلیل بیانات حضرت آیت الله امام خامنه ای (مدّظله العالی)، مهمترین راه­های استکبارستیزی اسلامی در نظام گفتمانی ایشان، عبارت است از:

• بصیرت افزایی؛ مقام معظم رهبری اوﻟﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را در استکبارستیزی داشتن ﺑﺼﻴﺮت می­دانند بدین معنا که ضرورت استکبارستیزی تبیین و روشن شودکه اﻳﻦ اﺳﺘﻜﺒﺎر ﭼﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺎ آن ﻣﺒـﺎرزه ﻛـﺮد.^[23] ایشان در این زمینه می­فرماید: ﺑﺼﻴﺮ ﺑﺎﺷﻴﺪ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ دﺷﻤﻦ، ﺑـﺼﻴﺮ ﺑﺎﺷـﻴﺪ در ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻰ ﺗﺮﻓﻨـﺪﻫﺎى دﺷـﻤﻦ، ﺑﺒﻴﻨﻴـﺪ دﺷـﻤﻦ ﭼﻄﻮر ﻣﻰﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ را در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺑﺪ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻛﻨـﺪ ﻳـﺎ ﺑـﺎ ﺷـﻜﻠﻬﺎي ﻏﻠـﻂ ﻣﻌﺮﻓـﻰ ﻛﻨﺪ! البته که موفق نمی­ﺷﻮد.اما ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت دشمن انصافا ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت حساب شده­ای اﺳﺖ.^[24]
• جهاد کبیر و عدم تبعیت از دشمن؛ در شرایط پیچیده کنونی، مقام معظم رهبری مدل کارآمد جهاد کبیر را که راهبردی فراگیر وهمه جانبه با ماهیت عقیدتی است، با هدف مصون سازی از افتادن در ورطه اشتباهات زنجیره‌ای در مواجهه نرم با دشمن مطرح می­نماید. به عبارت دیگر رهبر معظم انقلاب با به خدمت گرفتن عبارت قرآني جهاد کبير و استتناد به آیه­ی «فَلا تُطِعِ الکافِرينَ وَ جاهِدهُم بِه‌ جِهادًا کَبيرًا» (فرقان/52) تفسيري ظريف و بلند از آن ارائه مي کنند که مقوم يکي از اصول اساسي انقلاب اسلامي، يعني عدم تبعيت از دشمن و به عبارت دقيق تر «مقابله با مستکبران و کافران» است.در واقع منظور از این آیه این است که جهاد کبیر امت بزرگ اسلامی، یعنی پیروی نکردن ازکفار در فرهنگ، روش و سبک زندگی آنها و مرعوب و منفعل نشدن در برابر فرهنگ مهاجم غربی و شرقی است.
• اقتصاد مقاومتی؛ مقام معظم رهبری ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮع اﻗﺘﺼﺎد ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ اﺷﺎره و ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ دﺷﻤﻦ را در ﺻـﻮرت وﺟـﻮد ﻗﺪرت اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻄﺮح و تاکید ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ: اﮔﺮ ﻣﻠﺖ ﻣﻘﺘﺪر ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻴـﺎز ﺧـﻮد را ﻛـﻢ ﻛﻨﺪ، ﻣﺸﻜﻼت ﺧﻮد را ﺑﺮﻃﺮف ﻛﻨﺪ و اﻣﺮوزﻛﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻗﺘـﺼﺎد ﻣـﺴﺌﻠﻪ اﺻـﻠﻲ اﺳـﺖ، ﺑﺘﻮاﻧـﺪ اﻗﺘـﺼﺎد ﺧﻮد را رو ﺑﻪ راه ﻛﻨﺪ، دﺷﻤﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﺑﻲدﻓﺎع ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ. بحث مقابله‌ی با استکبار در ماهیّت و هویّت خودش غیر از اقتصاد مقاومتی، در بخش اقتصاد حالا، هیچی دیگر نیست... این سالها مسأله‌ی اقتصاد برای ما مسأله‌ی اول است. این بحث استکبارستیزی و دعوای با کسانی که در خلاف این جهت حرکت می‌کنند، نهیب زدن به آمریکا و دیگران، این در واقع آن روی سکه‌ی اقتصاد مقاومتی است.^[25]
• استحکام ساخت درونی کشور؛ مقام معظم رهبری استحکام داخلیِ نظام را اساس کار و راه عبور از مشکلات می­دانندکه شامل استحکام سیاسی، استحکام اقتصادی، استحکام فرهنگی، و بالاتر از همه استحکام روحی و روانی افراد، بخصوص نخبگان و بخصوص مسئولان ارشد کشور است. از نظر ایشان این استحکام اگر وجود داشته باشد، هیچ خطری کشور را تهدید نمی­کند.^[26] از این رو بزرگترین مبارزه‌ی با امریکا، خدمت به این مردم است و هر که می‌خواهد با امریکا مبارزه‌ی اساسی کند، باید به مردم خدمت کند. هر که می‌خواهد با دشمنان این ملت مبارزه‌ی عملیِ کارآمد کند، با فساد مبارزه کند. ^[27]
• وحدت و انسجام اسلامی؛ امام خامنه­ای تفرقه امت اسلامی را عامل اصلی ضعف و شکست کشورهای اسلامی و رمز پیروزی و رهایی مسلمانان از ظلم و استعمار مستکبرین و حل مشکلات و گره های ناگشوده امت اسلامی را وحدت و اتفاق امت اسلامی می­داند که از توطئه و تجاوز دشمنان به کشورهای اسلامی جلوگیری می­نماید. ایشان در این خصوص می­فرمایند: «ملت های شجاع و به پا خواسته در مصر، تونس و لیبی و دیگر ملت های بیدار و مبارز بدانند، نجات آنان از ظلم و کید آمریکا و دیگر مستکبران غربی، تنها و تنها در آن است که تعادل قوا در جهان به نفع آنان برقرار شود. مسلمانان برای این که بتوانند مسائل خود را به صورت جدی با جهانخواران حل کنند، باید خود را به مرز قدرت بزرگ جهانی برسانند؛ و این جز با همکاری و همدلی و اتحاد کشورهای اسلامی به دست نخواهد آمد»^[28].
• دشمن شناسی؛ مقام معظم رهبری شناسایی دشمن و ترفندهای دشمن مستکبر را یک اصل مهم برای مبارزه با استکبار می­داند و می­فرماید: «استخوان‌بندی استكبار در همه‌ی دوره‌ها یكی است؛ البتّه شیوه‌ها و خصوصیّات و روشها در هر زمانی تفاوت می­كند. امروز هم نظام استكباری وجود دارد؛ رأس استكبار هم در دنیا، دولت ایالات متّحده‌ی آمریكا است. استكبار را باید بشناسیم، خصوصیّات استكبار را باید بدانیم، عملكرد و جهت‌گیریِ استكبار را باید بدانیم تا بتوانیم خردمندانه رفتار خودمان را در مقابل او تنظیم كنیم. ما با برخورد غیرخردمندانه در همه‌ی عرصه‌ها مخالفیم؛ ما معتقدیم در همه‌ی عرصه‌ها، در همه‌ی برنامه‌ریزی‌ها، در همه‌ی جهت‌گیری‌های جمعی و فردی باید با درایت و حكمت عمل كرد. اگر صحنه را نشناسیم، اگر دوست را نشناسیم، دشمن را نشناسیم، اگر امروز نظام سلطه را نشناسیم، استكبار را نشناسیم، چطور میتوانیم با حكمت و درایت حركت كنیم؟ چطور می­توانیم درست برنامه‌ریزی كنیم؟ لذا باید بشناسیم».^[29]

[1]-  بيانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، 12/8/92.

[2] - بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان و خانواده‌های شهدا، 12/8/1388.

[3] - بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت، 2/6/1378.

[4] - بيانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، 12/8/92.

[5] - همان

[6] - بيانات در دیدار جمعى از دانشجویان، 20/4/1394.

[7] - بيانات در دیدار پنجاه هزار فرمانده بسیج سراسر کشور، 29/8/1392.

[8] - بيانات در خطبه­های نمازجمعه تهران، ۱۶ / 9 / ۱۳۸۰.

[9] - بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان و دانش‌آموزان، 9/8/1375.

[10] - بيانات در  دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی، 1/1/1377.

[11] - بیانات در دیدار جمعی از روحانیون و مردم رفسنجان‌، 21/7/1368.

[12] - بيانات در دیدار خانواده شهید لاجوردی، 14/7/1377.

[13] - پیام به حجاج بیت‌الله‌الحرام، 14/2/1374.

[14] -  بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم رضوی، 4/1/1375.    

[15] - بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان و خانواده‌های شهدا، 12/8/1388.

[16] - بيانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، 12/8/92.

[17] - بيانات در دیدار پنجاه هزار فرمانده بسیج سراسر کشور، 29/8/1392.

[18] - بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان، 12/8/1378.

[19] - بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان و دانش‌آموزان، 9/8/1375.

[20] - بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، 12/8/1394.

[21] - بيانات در دیدار پنجاه هزار فرمانده بسیج سراسر کشور، 29/8/1392.

[22] - بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت، 8/6/1384.

[23] - بيانات در دیدار عمومی مردم چالوس و نوشهر، 15/7/1388.

[24] - بيانات در دیدار جمعی از فرماندهان بسیج، 27/8/1371.

[25] - بيانات در دیدار عیدانه جمعی از مسئولان کشور، 24/1/1395.

[26] - بيانات در دیدار مردم اصفهان،26/8/1395.

[27] - بیانات در مراسم چهاردهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، 14/3/1382.

[28] - پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به کنگره عظیم حج، 14/8/1390.

[29] - بيانات در دیدار پنجاه هزار فرمانده بسیج سراسر کشور، 29/8/1392.