حکم شکستن حرمت خداوند در بیت الحرام
امام صادق(ع) با اشاره به آیه 30 سوره مبارکه حج می فرماید: آنچه خدا حرمت بخشیده سه حرمتِ واجب است که هرکس حرمت یکی از آنها را بشکند به خداوند شرک ورزیده است.
قرآن کریم در موضوع حج، تقریبا به همه مباحث و مسایل مرتبط به آن پرداخته و از مجموع یکصد و چهارده سوره، در بیست و پنج سوره به اجمال یا تفصیل به مسایل حج اشاره کرده و از شش هزار و دویست و سی و شش آیه قرآن، بیش از یکصد و بیست آیه به عنوان «آیات الحج» لقب گرفته است، در این نوشته آیه 30 سوره حج مورد بررسی قرار گرفته است.
آیه
«ذَٰلِکَ وَمَنْ یُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللَّهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَأُحِلَّتْ لَکُمُ الْأَنْعَامُ إِلَّا مَا یُتْلَىٰ عَلَیْکُمْ فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ».
ترجمه
این است (مناسک حج) وهر کس آنچه را خداوند محترم شمرده گرامى بدارد، قطعاً براى او نزد پروردگارش بهتر است، و چهار پایان براى شما حلال شده است، مگر آنچه (حرام بودنش) بر شما خوانده شده باشد پس، از پلیدى بت‌ها دورى کنید و از کلام باطل اجتناب ورزید.
معانی کلمات
«ذلِکَ»: این گونه اسماء اشاره، برای جداسازی دو نوع سخن از هم، و یا فاصله انداختن بخش پیشین سخنی از قسمت پسین آن به کار می‌رود (نگا: ص / ). خبر مبتدای محذوف است و تقدیر چنین است: أَلأمْرُ هُوَ ذلِکَ. «حُرُمات»: مقدّسات. چیزهائی که نباید حرمت آنها پایمال شود. مراد مراسم و مناسک حجّ و به طور کلّی احکام اوامر و نواهی خدا است (نگا: بقره / . «عِندَ رَبِّهِ»: از نظر پروردگارش. در پیشگاه خداوندگارش. «إِلاّ مَا یُتْلَی ...»: (نگا: مائده / . «الرِّجْسَ»: ناپاک. پلید. در اینجا ناپاک و پلید معنوی مراد است و لذا با (الأوْثان) یعنی بتان بیان و توضیح داده شده است. «مِنْ»: مِن بیانیّه است. «قَوْلَ الزُّورِ»: افتراء. سخن باطل و بی‌اساس.
امام صادق(ع) می فرماید: «احترام سه چیز نزد خداوند عزّوجلّ به قدری زیاد است که هیچ چیز دیگری همانند آنها نیست؛ قرآن که حکمت خدا و نور اوست؛ خانه‌اش کعبه که آن را قبله‌گاه مردم قرار داده است و از هیچ‌کس که رو به‌سوی جای دیگری غیر از آن بنماید نمی‌پذیرد [و قبول نمی‌کند]؛ و خاندان پیامبرتان».«1»
همچنین از امام کاظم(ع) روایت است: امام صادق(ع) درباره این سخن خداوند عزّوجلّ [که می‌فرماید:] وَمَنْ یُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ؛ فرمود: «آنچه خدا حرمت بخشیده سه حرمتِ واجب است که هرکس حرمت یکی از آنها را بشکند به خداوند شرک ورزیده است؛ اول: شکستن حرمت خداوند در بیتالحرام، دوّم: کنارگذاشتن کتاب خداوند و عمل به غیر آن و سوّم: شکستن حرمت مودّت و اطاعتِ ما که خداوند واجب کرده است».«2»
نکته ها
براى «قول زور» مصادیق فراوانى ذکر شده است، از جمله: دروغ، گواهى ناحق و غنا، همان گونه که براى «حُرمات خدا» مصادیقى ذکر شده، مانند قانون خدا، کتاب خدا و اهل‌بیت رسول خدا علیهم السلام که حفظ حرمتِ همه آنها لازم است.«3»
گواهى دروغ، در ردیف شرک به خدا آمده وقول زور از گناهان کبیره است.«4»
پیام ها
1- آنچه را خداوند محترم داشته، گرامى بداریم. «وَ مَنْ یُعَظِّمْ حُرُماتِ اللَّهِ» (دستورات الهى را با احترام و عظمت یاد کنیم و در اجراى آنها، با نشاط و حسّاس باشیم)
2- احترام به قوانین و مقدّسات الهى به نفع خود ماست. «فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ» و پاداش این احترام نزد خداوند است. «عِنْدَ رَبِّهِ»
3- اصل در چهارپایان، حلال بودن آنهاست، مگر دلیل خاصّى از وحى داشته باشیم. «أُحِلَّتْ- إِلَّا ما یُتْلى»
4- بت پرستى، آلودگى است. «فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ» (مراسم حج و قربانى با شرک و بت‌پرستى آمیخته بود). «فَاجْتَنِبُوا»
پانویس
[1]. تفسیر اهل بیت علیهم الاسلام ج۹، ص۶۵۰؛ الأمالی للصدوق، ص۳۹۱.
[2]. تفسیر اهل بیت علیهم الاسلام ج۹، ص۶۵۰؛ بحارا لأنوار، ج۲۴، ص۱۸۶
[3]. تفسیر کنزالدقائق.
[4]. تفسیر نور الثقلین؛ بحار، ج 47، ص 216- 217. حج، 29.
