مسجد گوهرشاد - مشهد

امتیاز بدهید
(8 امتیاز)

مسجد گوهرشاد در مشهد در جنوب مرقد مطهر امام علی ابن موسي الرضا به ۸۲۱ ق/۱۴۱۸ م به دستور گوهرشادبیگم همسر شاهرخ تيموري ساخته شد. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی ‌کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد ، این مسجد از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری محسوب شده و کتیبهٔ بایسنقر (فرزند گوهرشاد) که از بهترین ثلث‌نویسان عهد تیموری بوده، در این ایوان است که تاریخ بنای مسجد بر کاشی معرق، در آن نوشته شده است. محراب مسجد در میانِ ایوان جای دارد که یک‌پارچه از سنگ مرمر ساخته شده است. کتیبه‌ای در میان مقرنس کاری‌های آن نیز وجود دارد. گنبد مسجد بر بالای این ایوان است .

مسجد گوهرشاد - مشهد

به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه حضرت علی ابن موسي الرضا از مهم ترین و شلوغ ترین مسجدهای ایران به شمار می رود ، به طوری که برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران می دانند.

مسجد گوهرشاد - مشهد

شیوه ساخت این مسجد به سبک چهار ایوانی است و در طی سال‌ها گنبد آن چهار بار تعمیر شده است. سبک معماری این بنا به شیوۀ تیموری است .

بنای مسجد گوهرشاد - که به خاطر نام بانی آن به این نام خوانده می‌شود - تقریباً ۱۲ سال به‌طول انجامیده نام معمار آن استاد قوام‌الدین شیرازی ذکر گردیده‌است.

این مسجد در جنوب بارگاه رضوی جای دارد و به رواق‌های دار السیاده و دار الحفاظِ آن پیوسته است. صحني به گستردگی ۲۸۰۰ متر مربع دارد و زیربنای آن ۹۴۰۰ متر مربع است. بنای مسجد دربرگیرندهٔ ۸ ایوان بزرگ و ۷ شبستان است. گنبدخانهٔ پشتِ ایوان مقصوره ، با شبستان‌های یک طبقه ، بخش‌های مختلف مسجد را به هم پیوند می دهد. ایوان جنوبی ، ایوان " مقصوره " نام دارد و ایوان شمالی، معروف به ایوان "دار السیاده" است. ایوان شرقی، ایوان "اعتکاف" نامیده می‌شود و ایوان غربی، ایوان "شیخ بهاء الدین" نامگذاری شده است.

یکی دیگر از اجزای ایوان منبری است که امروزه به نام "صاحب الزمان" خوانده می‌شود که از چوبِ گردو و گلابی ساخته شده و هنرهای منبت کاری در آن به کار رفته است . سازندهٔ این منبر "محمد ، نجّار خراسانی" هنرمند ناشناس عصر فتحعلی‌شاه قاجار می‌باشد. این منبر سال ۱۳۲۵ / ۱۹۴۶ م به دستِ "حیدر نیکنام گلپایگانی" تعمیر شد.

ارتفاع منبر از زمین تا عرشه (جای نشستن) ۷٫۵ متر و دارای ۱۴ پله است و ابعاد عرشه ۱٫۱۴ در ۱٫۱۲ می‌باشد.

گنبد و مناره‌ها

گنبد مسجد به بلندی ۴۱ متر بر بالای ایوان مقصوره جای دارد و سطح خارجی آن با آجر لعاب‌دار و یک کتیبه با خط کوفی تزئین شده است. در دو طرف این ایوان، دو مناره هر کدام به ارتفاع ۴۳ متر ساخته شده و دارای کتیبه‌هایی است. این مناره‌ها از روی زمین شروع می‌شوند و پیوسته به ایوان مقصوره بالا می‌روند و به شکل گلدسته در می‌آیند.

دور خارجی گنبد ۶۱.۸۵ متر است به دلیل مشکلاتی که برای آن به وجود آمد در سال ۱۳۴۱ برچیده شد و دوباره گنبد فعلی با مصالح جدید ساخته شد و تزئین شد.

مسجد گوهرشاد صحنی به وسعت ۲۸۰۰ مترمربع دارد و زیربنای آن ۹۴۰۰ متر مربع است.

 

واقعه مسجد گوهرشاد

ماجرای سرکوب و كشتار مردم به دستور رضاخان پهلوي به مناسبت اعتراض عمومي به تغییر لباس در سال ۱۳۱۴، درست چند ماه قبل از واقعه کشف حجاب در این مسجد رخ داد .

مسجد گوهرشاد ، احتمالاً پیش از ۱۹۲۵ م

 

مسجد گوهرشاد قدیم

خوانده شده 8545 مرتبه
مطالب بیشتر از این مجموعه: « مسجد جامع زنجان مسجد جامع اصفهان »