برخی از بانوان بزرگ اسلام نقش موثری در پیش برد اهداف دین وحفظ آن داشته اند؛ اگرچه نقش آنها چندان بازگو یی نشده است ؛ نقش مادرانه و همسرانه این بانوان بزرگ که در کنار امامت به نقش آفرینی پرداخته اند بسیار برجسته بوده است که باید با گفتمان سازی برای الگو دهی وایجاد انگیزه وتوان وتربیت نسل در میان بانوان این نقش ها باید با ادبیات وهنر امروزی باز تبیین شود.
از جمله این بانوان ام البنین مادر فرزندان رشید و همسر امیر مومنان (ع) است – ام البنین هم همسر شهید است وهم مادر چندین جوان رشید وشهید ودلاور که مدافع حرم امام حسین (ع) بوده اند ؛
اصالت خانوادگی ام البنین
«تزوج امیرالمومنین (ع) ام البنين الكلابية، فأنه ليس في العرب اشجع من أبائها »[1]
امیرمومنان با اوازدواج کرد ؛ پدران او همانندی درشجاعت درمیان عرب نداشتند.
آنچه در باره اين بانو، هست ، نامش فاطمه است که بعد ها به «ام البنين» شهرت يافت. دختر حزام بن خالد بن ربيعه بن عامر ( و حبل) بن کلاب بن ربيعه بن عامر بن صعصعه، نام مادرش ثمامه (ليلي) دختر سهيل بن عامر بن مالک بن جعفر بن کلاب است؛ لبید یکی از عموهای ام البنین است که اشعاری در توحید قبل از اسلام سروده بود وپیامبر (ص) شعر اورا می خواند ؛ عمويش «لبيد» از شاعران بزرگ و قديمي که صد و چهل سال و بلکه بيشتر عمر نموده است. او دوران ظهور اسلام را درک و مسلمان شده و جزء مهاجرين است که در خلافت عمر به کوفه آمد؛ . تا اينکه در دوران معاويه وفات کرد. او از شعراء دوران جاهليت و صاحب معلقات و قصايدي است.
ام البنين از قبيله کلابيه و آباء و اجدادش از پهلوانان عرب به شمار مي روند که در جنگ هاي اعراب با ايران ذکر آن ها در اذهان مانده است
نقش آفرینی حضرت ام البنین (س)
يکي از زناني که در تاريخ اسلام، چهره درخشاني از خود به جا نهاده و نماد ايثار و فداکاري و عشق به اهل بيت عليهم السلام بوده، ام البنين سلام الله عليهاست. ام البنين يعني مادر فرزندان (پسر) کنيه ي زنان عرب است و هر زنی که صاحب چندین فرزند برومند می‌شد اورا با کنیه ی ام البنین صدا می زدند.
او زني بود که فرزنداني تربيت کرد در خانه ي علي که در تاريخ به جهت تربیت درست و براساس موازین و اصول اسلامی ماندگار شدند و براي بشريت در وفاداري، ادب، شجاعت، سخاوت، و ايمان الگو هستند.
او ضمن رسیدگی وحرمت به فرزندان فاطمه برای پشتیبانی از امیر مومنان(ع) وحفظ خانواده حضرت نقش مهم داشت ؛ نقش برجسته تر دیگر او تربیت نسل وفرزندانی است که برای حفظ دین و جهاد در راه امامت و یاری امام حسین ودفاع از حرم و حریم امامت و نقش آفرینی در نهضت بزرگ کربلا نمودند ؛ توصیف نقش فرزندان ام البنین در راین راستا کاری آسان نیست ؛
بانویی چون ام البنین در یک سوی همه این تربیتها نقش آفرین است ؛ سرشت عباس (علیه السلام) وبرادران شهید او در کربلا که در سنین جوانی بودند از شیری که در دامن این بانوی بزرگ خورده است شکل گرفته وآنچه از ادب وبزرگی و فضیلت در اوست از چنین مادری دارد. رفتار این بانو درخانه علی (ع) و خدمتی که در باره فرزندان فاطمه (س) داشته است همه قابل ذکر و تاسی برای زنان مومن و مادران شهدا وهمسران آنها سر مشق زریبایی است؛
نقشی که عباس وبرادرانش علیهم السلام در کربلا و پیش از آن مانند جنگ صفین داشت که پیشاپیش امام حسین علیه السلام ایفا کرد وخود را فدای فرزندان وحریم وحرم فاطمه می نمود درحالی که برادر دیگر از بانوی دیگر بود ؛ بنابراین نقش مادری فداکار تربیت فرزندی فداکار است تا برای روزی چون عاشورا که رفتار و شخصیت عباس برای فقها و ادبا و عرفا و سالکین الگو و اسوه باشد.
عباس به منزلتی دست یافت که در قیامت همگان به آن غبطه خواهند خورد . مادری که اینگونه الگو تربیت می کند ام البنین است.»
ام‌البنين مادر يگانه سقاي تاريخ است که خود با لب تشنه به دیدار معبود رفت. او عباس نام دارد، عباس که نامش دل عارفان و شب زنده داران را صفا مي‌بخشد واو باب الحوائج است؛ نام ابوالفضل (علیه السلام) دل مومنان را از آن جهت که در کربلا ايثار نمود در پيشگاه برادر بزرگش، روشني و آکنده از عشق به خدا مي کند؛ عباس(علیه السلام) نماد ایثار با اخلاص در راه خداست ؛ وفاداری که از عباس (علیه السلام) در راه ایمان به امامت و ولایت به نمایش گذاشت بی مانند است از این رو درس وفاداری و فهم معنای وفا وعشق را باید از دلدادگی عباس(علیه السلام) به مولایش آموخت. در یک سوی همه این تربیتها بانویی چون ام البنین نقش آفرین است ؛ شخصیت و سرشت عباس وبرادرانش (علیهم السلام) از شیری که در دامن این بانوی بزرگ خورده است شکل گرفته وآنچه از ادب وبزرگی و فضیلت در اوست از چنین مادری دارد. رفتار این بانو درخانه علی (ع) و خدمتی که در باره فرزندان فاطمه (س) داشته است همه قابل ذکر و تاسی برای زنان مومن وهمسران ومادران شهدای حرم وشهدای جنگ تحمیلی است؛ نقشی که عباس وبرادرانش علیهم السلام در کربلا دشتند وعباس پیش از آن در هر برهه ای مانند جنگ صفین داشت که پیشاپیش حسین علیه السلام ایفا کرد وخود را فدای فرزندان فاطمه می نمود؛ درحالی که برادر دیگر از بانوی دیگر بود که اینگونه نبود ؛
بنابراین نقش مادری فداکار در تربیت فرزندی فداکار اینگونه است تا برای روزی چون عاشورا که رفتار و شخصیت عباس برای فقها و ادبا و عرفا و سالکین الگو و اسوه باشد.
عباس به منزلتی دست یافت که در قیامت همگان به آن غبطه خواهند خورد . مادری که اینگونه الگو تربیت می کند ام البنین است .
ام البنین (ع) که الگوساز و مربی الگو است در همسرداری وحمایت از علی (ع) وامامت و ولایت ،برای همسران شهدای انقلاب اسلامی وشهدای حرم وحریم اهل بیت (ع) بهترین الگو وسر مشق است.
نقش دیگر ام البنین در تاریخ که بسیار زیباست ومی تواند الگویی برای اهل هنر وبانوان ومادران شهدا باشد این است که او پس از شهادت فرزندان فاطمه و فرزندان خود ودیگر شهدا می آمد در قبرستان بقیع قبرهایی برای یاد بود شهدا وفرزندان درست نموده و در ستایش از ایثار آنان مرثیه خوانی نموده و به دیگر بانوان روایتگری می نمود ودربیداری جامعه نقش آفرینی می کرد ؛ او از زیبایی ها فرزندان و اخلاق آنان و شجاعت عباس روایت می کرد و بدین وسیله رفتار آنان و کارشان وجهاد وایثار را به نسلهای بعدی منتقل می نمود ؛ افزون براین در مقابل روایتگری بنی امیه که قیام امام وهمراهان را خروج بر خلیفه می خو.اندند روایتی مدافعانه از کربلا دشت ؛ همین کارکرد در باره حضرت زینب (س) نیز بود.
انتخاب درست واصالت خانواده در همسر گزینی بعنوان اصل درسیره
در سیره اهل بیت(ع) ضوابط واصولی هست که می تواند برای جوانان الگو باشد وبه طور عموم برای اصلاح سبک زندگی مسلمانان کار آمدی داشته باشد ؛ لذا امیر مومنان (ع) درانتخاب همسر یک اصلی دارد که بسیار درس آموز است ؛ وقتی علی (ع) از برادرش سراغ همسری با تبار و نجابت و اصالت و شجاعت در عرب را می گیرد هم به تخصص عقیل بها می دهد ، هم این درس را به جوانان که در انتخاب همسر روی معیارها دقت کنند؛ شجاعت صفت خوبی است ، ومعمولا انسانهای شجاع هم از ادب لازم بر خوردارند و هم عفیف اند وهم با وفا ، فرزندان ام البنین خصلتهای نیکویی از جمله این خصلتهارا داشتند ؛ لذا انسان در ازدواج باید سراغ خانوده ای برود که به نیکی ها معروف باشند این شناختها خوب ولازم است ؛ بهتراست در مشاوره های ازدواج این مسائل گفته شود تا شکل گیری خانوده ها بر بنیان های معرفتی گذاشته شود نه بنیانهای سستی چون ثروت ودارایی و زیبایی های فریبنده تا زندگی شان به مشکلات بر نخورد و به طلاق و فروپاشی خانواده نکشد. این درسهای تاریخی و سیره اهل بیت(ع) برای ما بسیار آموزنده است و اگر جامعه ما امروز با مشکل مواجه هست مشکل فروپاشی خانواده ها یک علت اساسی دارد و آن عدم توجه به سیره اهل بیت. در این مسائل از جمله انتخاب همسر و نوع رفتار در خانواده و مراسمات ازدواج و عروسی و پرداختن زیاده از حد به تشریفات است.
