عمده مردم اذعان به این نکته دارند که در ماه رمضان خیرات و برکات خدا بیشتر از سایر ایام می‌شود و حس سبک‌تری به انسان دست می‌دهد که تجربه آن را در طول ایام سال نداشتند. این اثرگذاری معنوی به حدی است که آمار جرائم طبق اعلام رسمی نهادهای انتظامی و قضائی به شدت کاهش می‌یابد؛ چرا که حس معنویت ماه رمضان، انسان‌ها را به سمت ارزش‌های مثبت سوق می‌دهد و آنها را از پستی‌ها و رذالت‌ها و گناهان دور می‌کند.

وقتی به احادیث رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره فضیلت ماه رمضان رجوع می‌کنیم، به برخی حکمت‌های این موضوع دست می‌یابیم. در بخشی از خطبه آن حضرت در واپسین دقایق ماه شعبان می‌خوانیم که فرمود «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُغَلِّقَهَا عَنْکُمْ»؛ یعنی ای مردم، درهای بهشت در این ماه گشوده است، از پروردگار خود بخواهید که آن‌ها را بر روی شما نبندد. «وَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ»؛‌ و درهای جهنم در این ماه بسته است، از خدا بخواهید که آن‌ها را بر روی شما نگشاید. «وَ الشَّیَاطِینَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ.» و شیاطین در این ماه در غل و زنجیرند. از خدا بخواهید که آن‌ها را بر شما مسلط نکند.

پیامبر صلی الله علیه و آله در این سه فراز می‌فرماید «درهای بهشت باز است»، «درهای آتش بسته است» و «شیاطین در زنجیر هستند». نتیجه این سه موهبت خداوندی، شکل‌گیری فضایی می‌شود که در ماه مبارک رمضان تجربه می‌کنیم. وقتی می‌فرماید «درهای بهشت باز است»، فارغ از اینکه فعلا بررسی کنیم این بهشت‌ها، همان بهشت‌های برزخی‌اند یا قیامتی، این حقیقت را در خود نهفته دارد که فضای ماه رمضان آکنده از بوی بهشتی و صفات بهشتی می‌شود؛ از جمله ویژگی‌های بهشت، فراهم شدن فضای «سلام» است، به گونه‌ای که بهشتیان در آنجا ایمنی و سلامت می‌یابند؛ وقتی خداوند از بهشت‌ها در قرآن سخن می‌گوید،‌ اینگونه می‌فرماید «لَّا یَسمَعُونَ فِیهَا لَغوًا إِلَّا سَلَٰما وَ لَهُمۡ رِزۡقُهُمۡ فِیهَا بُکرَةٗ وَعَشِیّا»؛ یعنی در آنجا کلام لغو و بیهوده اى نمى شنوند، بلکه آنچه مى شنوند، فقط سلام است؛ و در آنجا صبح و شام، رزقشان براى آنان [آماده] است. یا در آیه6 سوره رعد درباره اوصاف برخی بهشتیان می‌خوانیم «لَّا یَسمَعُونَ فِیهَا لَغوٗا وَلَا کِذَّـٰبا»؛ یعنی در آنجا نه لغوی می‌شنوند و نه دروغی. یا در آیات 25 و 26 سوره واقعه می‌خوانیم «لَا یَسمَعُونَ فِیهَا لَغوٗا وَ لَا تَأۡثِیمًا»، «إِلَّا قِیلا سَلَٰما سَلَٰما»؛ یعنی در آنجا سخن لغو و آلوده به گناه نمی‌شنوند، بلکه هرچه هست، سلام است و سلام.

حقیقت امر همین است که در ماه مبارک رمضان، خداوند ارزاق به ویژه ارزاق معنوی را می‌افزاید و انسان‌ها کمتر در معرض گناهان رفتاری و زبانی قرار می‌گیرند و زلالیت بیشتری به آنها دست می‌دهد، به گونه‌ای که می‌توان اذعان کرد جامعه، جامعه‌ای بهشتی می‌شود.