اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان

امتیاز بدهید
(0 امتیاز)
اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان

ماه مبارک رمضان، ماهی که به تعبیر پیامبر اکرم(ص) «بهار قرآن» نام گرفته، فرصتی بی‌نظیر برای انس با کلام الهی و درک اهمیت و فضیلت این کتاب آسمانی است.

مهم ترین ویژگی ماه رمضان، نزول قرآن است که در شب قدر بر قلب نازنین پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم نازل شده است.[۱] لذا ماه رمضان‏ پیوند مستحکمی با قرآن دارد،[۲] و به همین جهت، باید به این هدیه الهی توجّه خاص شود.[۳]

بر این اساس یک مسلمان علاوه بر روزه گرفتن، باید با قرآن‏ مأنوس شود؛ چرا که قرآن‏ هم هدایت است، هم بیّنات و هم فرقان‏ «... هُدیً لِلنّاسِ و بیّناتٍ مِنَ الهُدی‏ وَ الفُرقانِ ...».[۴]

از این رو از امور بسیار مهم در این ماه، تلاوت‏ قرآن مجید است که با شروع ماه رمضان، سزاوار است قرآن بسیار تلاوت‏ شود.[۵]

 

* اهمیت و فضیلت تلاوت قرآن در آینۀ عقل و نقل

 

قرآن، عربی فصیح و روانی است که آهنگ آن در گوش ‏ها دل ‏انگیز، و تلاوت‏ آن بر زبان ‏ها آسان است. از نظر محتوا نیز، در عین عمیق و پرمایه بودن، درک آن سهل و ساده و آسان است.[۶]

اصولاً آن همه حقایق بزرگ و برجسته در قالب این الفاظ محدود با سهولت درک معانی، ریخته شده است،[۷] از این نظر خداوند آن چنان تسلطی به پیامبرش بر آیات قرآن، داده بود که به آسانی و در همه جا و برای حل هر مشکل، از آن استفاده می‏کرد، و پیوسته بر مؤمنان تلاوت می ‏نمود.[۸]

این مسأله نشان می دهد قرآن کریم اختصاص به قشر خاصی از مردم ندارد؛ همان‏گونه که عالمان بزرگ و فلاسفه و دانشمندان عظیم ‏الشأن از آن بهره می‏گیرند، مردم عوام (که قادر بر تلاوت‏ قرآن هستند) نیز در حد توان و درک خود از آن استفاده می ‏کنند. این ویژگی در کتاب های دیگر دیده نمی ‏شود.[۹]

در بیان اهمیت تلاوت قرآن همین بس که بدانیم مسلمانان هر چه دارند از قرآن است و بهترین راه برای تحصیل روحانیت قلب و صفای دل و بودن به یاد خدا، تلاوت و تدبر در آیات قرآن است.[۱۰]

در این زمینه امام باقر علیه السلام روایت نموده که پیامبر خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم فرمود: «مَنْ قَرَأَ عَشْرَ آیَاتٍ فِی لَیْلَةٍ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ اَلْغَافِلِینَ...؛[۱۱]کسی که ده آیه از قرآن مجید را در شب بخواند نام او در زمره غافلین ثبت نخواهد شد».[۱۲]

پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم در روایتی دیگر می ‏فرمایند: «نَوّرُوا بُیُوتَکُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ؛ خانه ‏های خود را با خواندن قرآن نورانی کنید».[۱۳]

روایت می‏ فرماید خانه هایتان تاریک نباشد و قرآن تلاوت کنید و گوش اهل خانه را تلاوت قرآن بنوازد تا کم کم معنای آن را بفهمند و اندیشه کنند و نباید قرآن فقط مخصوص جای به خصوص باشد.[۱۴]

در روایتی دیگر پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم می فرماید: «... ولِتالِی آیة مِنْ کِتابِ اللّه خَیرٌ مِنْ تَحْتِ العرش الی تُخوم السّفلی؛ برای تلاوت کننده آیه ‏ای از قرآن ارزش و ثوابی بهتر از آنچه زیر عرش تا زمین است موجود است»؛[۱۵] یعنی ثواب آن بهتر است از آنچه بین عرش و طبقات پائین است. [۱۶]

آن حضرت در فرازی دیگر می فرماید: «... و یدفَعُ عن تالی القرآن بلوی الاخرة؛ ... و دفع می ‏شود از تلاوت کننده قرآن بلای آخرت و گرفتار شدن در آن».[۱۷]

در روایتی دیگر پیامبر صلّی الله علیه وآله وسلّم خطاب به سلمان می فرماید: «ای سلمان! بر تو است خواندن قرآن، زیرا قرائت آن کفاره گناهان و پوششی برای آتش و امانی از عذاب است ... مؤمن زمانی که قرآن می خواند خداوند با نظر رحمت به او می نگرد».[۱۸]

 

* تلاوت قرآن در رمضان، دری از در های بهشت

 

پیغمبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم در آستانه ماه مبارک رمضان طی خطبه ‏ای چنین فرمود: «فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ؛ با نیت های خالص و دل های پاک از خداوند بخواهید تا شما را در روزه‏ داشتن و تلاوت قرآن در این ماه توفیق دهد».[۱۹]

آن حضرت در فرازی دیگر از خطبه شعبانیه، که خطبه ‏ای بسیار پر محتوی است، در مورد درهای بهشت جمله ‏ای دارد، می‏فرماید: «إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ؛[۲۰]درهای بهشت در این ماه باز است».[۲۱]

از این جمله استفاده می شود که بهشت هم اکنون وجود دارد، و در ماه رمضان درهای آن به سوی بندگان صالح خداوند باز است. از جمله قرآنی که تلاوت‏ می کنیم دری از درهای بهشت است.[۲۲]

 

* ماه رمضان، بهار انس با قرآن

 

ماه رمضان ویژگی های زیادی دارد که ماه های دیگر ندارند؛ از جمله اینکه ماه نزول قرآن است؛‏ «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآن».[۲۳]

این ویژگی‏ که در ماه رمضان واقع شد تصادفی نیست؛ چرا که ماه رمضان ماه تربیت (روزه) است و تربیت بدون تعلیم نمی‏شود و قرآن تعلیم دهنده است و باید قرآن در این ماه نازل شود و بهار تلاوت‏ قرآن باشد.[۲۴]

اینکه در ماه رمضان قرآن خواندن سفارش شده، علتش این است که در ماه رمضان به سبب روزه، قلب انسان صاف شده و آماده پذیرش تلقینات و تبلیغات است و قرآن هم بهترین تبلیغ است. پس مراد این است که در ماه رمضان قرآن بخوانیم که هم قلبمان آن را بپذیرد و هم هدایت و تربیت شود.[۲۵]

لذا بهترین اعمال در شب ها و روزهای ماه مبارک رمضان تلاوت‏ قرآن است؛ همانگونه که در حدیثی آمده است: هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است، و در ماه های دیگر، هر ماهی یک بار ختم قرآن سنت است و اقل آن هر شش روز است؛ ولی در ماه رمضان، هر سه روز یک ختم قرآن سنت است و اگر بتواند روزی یک قرآن ختم کند، خوب است.[۲۶]

 

* ثواب تلاوت یک آیه از قرآن در ماه رمضان

 

وقتی خواب روزه دار که بی خبری مطلق است عبادت باشد، بیداری او که در حال تلاوت‏ قرآن باشد به طریق اولی عبادت بالاتری خواهد بود.[۲۷] چرا که تلاوت قرآن از افضل عبادات است و کمتر عبادتی به پایه آن می رسد، زیرا این تلاوت الهام بخش اندیشه در قرآن، و اندیشه و تفکر، سرچشمه اعمال صالح است.[۲۸]

آری تلاوت‏ قرآن فضیلتی بزرگ است؛ به ویژه در ماه مبارک رمضان که به راستی فضیلت آن بیرون از حد و شمار است،[۲۹] و اجر و ثوابی بس عظیم دارد؛[۳۰] تا آن جا که ثواب تلاوت‏ یک آیه از این معجزه الهی در این ماه، برابر با تلاوت‏ تمام قرآن در غیر ماه رمضان قرار داده شده است.[۳۱]

 

* سخن آخر: (قرآن بهترین نسخه شفابخش برای رسیدن به آرامش است)

 

چه زیباست که در این ماه عزیز، هر چه بیشتر با کتاب خدا آشنا شویم‏،[۳۲] قرآن را تلاوت‏ کنیم، ترجمه آن را مطالعه نماییم، به سراغ تفسیر قرآن برویم،[۳۳]و از آن، تا حد توان بهره بگیریم، و جزء میهمان های حقیقی و واقعی پروردگار شویم؛ که اگر دل به قرآن دهیم و در محضرش زانو بزنیم، بی شک این نسخه شفابخش آلام ما را تسکین بخشیده، و دردهای ‏مان را دوا نموده، و قلب و روحمان را آرام می کند.[۳۴]

 

منابع:

 

۱. والاترین بندگان

۲. مثال های زیبای قرآن

[۱] «شهرُ رَمَضانَ الَّذی انزِلَ فیهِ القُرآنْ هُدیً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الهُدی و الفُرْقان...؛ ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل نازل شده است».

[۲] مثال های زیبای قرآن، ج‏۱، ص۱۱.

[۳] همان، ص۱۲.

[۴] سورۀ بقره، آیۀ ۱۸۵؛ (مثال های زیبای قرآن ، ج‏۱ ، ص۱۲).

[۵] کلیات مفاتیح نوین، ص۷۷۳.

[۶] تفسیر نمونه ، ج‏۱۳، ص۱۵۰.

[۷] همان.

[۸] لغات در تفسیر نمونه، ص۶۴۹.

[۹] داستان یاران: مجموعه بحث های تفسیری حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مدظله)، ص۲۳۶.

[۱۰] جلوه حق بحثی پیرامون(صوفیگری) در گذشته و حال ، ص۱۰۸.

[۱۱] امالی، ص۳۶؛ بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۹۷- ۱۹۶.

[۱۲] جلوه حق بحثی پیرامون(صوفیگری) در گذشته و حال ، ص۱۰۸.

[۱۳] اصول کافی، ج۲، ص۶۱۰، بحارالانوار، ج۹۲، ص۲۰۰؛ (جلوه حق بحثی پیرامون(صوفیگری) در گذشته و حال ، ص۱۰۸).

[۱۴] مشکات هدایت، ص۹۹.

[۱۵] بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۹ از جامع الاخبار، ص۴۶- ۴۸.

[۱۶] اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین) ، ج‏۱، ص۴۳۹.

[۱۷] بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۹ از جامع الاخبار، ص۴۶- ۴۸؛ (اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج‏۱، ص۴۳۹).

[۱۸] بحارالانوار، ج۹۲، ص۱۸- ۱۷ از جامع الاخبار، صفحه ۴۶- ۴۸ (به نقل از ج۲ الحیاة، ص۲۵۳)؛ (اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج‏۱، ص۴۳۹).

[۱۹] کلیات مفاتیح نوین، ص۶۹۵.

[۲۰] وسائل الشیعه، ج۷، صفحه ۲۲۸.

[۲۱] والاترین بندگان، ص۱۲۷.

[۲۲] همان.

[۲۳] سوره بقره، آیه ۱۸۵؛ (گفتار معصومین علیهم السلام، ج‏۲ ، ص۱۲۰).

[۲۴] گفتار معصومین علیهم السلام، ج‏۲، ص۱۲۰.

[۲۵] انوار هدایت، مجموعه مباحث اخلاقی، ص۴۳۶.

[۲۶] زاد المعاد، ص ۱۰۹.

[۲۷] گفتار معصومین علیهم السلام، ج‏۲، ص۱۲۳.

[۲۸] اعتقاد ما ، ص۴۹.

[۲۹] مثال های زیبای قرآن، ج‏۱، ص۱۲.

[۳۰] همان، ص۲۴۸.

[۳۱] وسائل‏ الشیعه، ج۷، ص ۲۲۸؛ (والاترین بندگان ، ص۱۲).

[۳۲] والاترین بندگان، ص۱۲.

[۳۳] مثال های زیبای قرآن، ج‏۲، ص۱۲۲.

[۳۴] والاترین بندگان، ص۱۲.

خوانده شده 80 مرتبه