مسجد جامع فهرج یا همان مسجد امام حسن علیه السلام مربوط به دوره ساسانیان است که در شهریزد ، روستای فهرج واقع شده ‌است.

روستای فهرج که این مسجد در آن واقع شده است، در 25 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در کنار راه اصلی یزد ـ بافق قرار دارد.

از آثار تاریخی این روستا علاوه بر بافت تاریخی به یک قلعه باستانی،‌ آب انبار قدیمی، مجموعه شهدا و مسجد جامع می‌توان اشاره کرد.

ساخت مسجد جامع فهرج به نیمه اول قرن اول هجری برمی گردد. این مسجد، تنها مسجدی در جهان اسلام با قدمت زیاد است که ساختمان آن از ابتدا تا کنون تغییری نکرده‌است. مسجد از نوع شبستانی و فاقد ایوان است.

با توجه به طرح مجموعه و وضع و موقعیت حیاط و شبستان و صفه ها، این بنا، اثری اسلامی است و از روز نخست، برای مسجد ساخته شده و مانند مساجد صدر اسلام، دارای طرحی ساده و بی پیرایه می باشد و شاید نخستین مسجدی باشد كه تاكنون در خاك ایران شناخته شده است.

هشت ستون بزرگ، شبستان کوچک و شکل بنا، انسان را به یاد ساختمان‌های دوره ساسانی می‌اندازد. منار گلی نه چندان بلند مسجد در قرن سوم به بنای اصلی اضافه شده، که در عین حال راه دسترسی به پشت بام نیز می‌باشد. این مسجد، همچون بسیاری دیگر از مساجد جامع دارای درب های ورودی متعددی می‌باشد.

در مسجد فوق اثری از محراب، گنبد، کتیبه، کاشیکاری و سایر صنایع و تکلف‌هایی که بعدها در ساخت مساجد مرسوم گردید وجود ندارد . سادگی آن صداقت هزار و چهارصدساله‌اش را گواهی می دهد . وجود زیلوهایی که برای نماز بر زمین پهن شده‌ ، روح تازه گی و پویایی را به انسان القاء می‌کند .

یكی از مشخصات جالب این مسجد، نقش در های ساسانی است كه با گچ، بر روی دیوار شرقی ساخته شده و چون نصب در های مجلل و آراسته در بناهای صدر اسلام معمول نبوده، معمار باذوق مسجد قصد داشته که سندی از در های زیبای كهن به دست آیندگان بدهد.

ورودی اصلی مسجد، فعلاً در كنار مناره است و چندان كهن نیست و احتمالا همزمان با الحاق منار ، احداث شده باشد و مستقیماً به شبستان باز می شود؛ ولی علاوه بر منار و سردر، دو اطاق در قسمت غربی مسجد وجود دارد كه معماری آن قدیمی است و با توجه به مصالح آن به نظر می آید كه همزمان با ساختمان مسجد، ساخته شده است.

 قبور در دو اطاق متصل به هم قرار دارد که مورد زیارت مردم است؛ قبرها متعلق به فرماندهان و سپاهیان لشكر اول اسلام می باشند.

سپاه مسلمانان در نبرد اول پس از پیروزی نسبی، به دنبال دستگیری یزدگرد سوم راهی خراسان شد كه در بیابان های مركزی ایران به علت تفاوتی كه با بیابان های شبه جزیره عربستان دارد، راه را گم كرد و به زحمت خود را به فهرج از توابع مهریز در یزد رساند.

بهترین زمان بازدید :

به علت موقعیت کویری منطقه بهترین زمان بازدید ماه های فروردین ؛ اردیبهشت ؛ مهر و آبان می باشد .