پرچم عراق

 

 

پايتخت و شهرهاي مهم:

پايتخت عراق بغداد و شهرهاي مهم آن عبارتند از: كربلا ، نجف اشرف ، بصره ، موصل ، كركوك ، اربيل ، سليمانيه ، رمادي ، حله ، عماره ، كوت ، ديوانيه ، ناصريه، ديالي ، سماوه ، سامرا ، دهوك .

زبان و خط رسمي: عربي

نشان ملي عراق

 

تعداد جمعيت و توزيع ديني، مذهبي و قومي آن:

جمعيت عراق : حدودا 33 ميليون نفر.

مسلمانان : 95% ، مسيحيان و يهوديان و صابئه و ايزدي ها و ديگر اقليتهاي ديني 5% .

شيعيان : 65% ، مذاهب مختلف اهل سنت 35% .

قوميت عرب : 70 % ، كرد : 20% ، تركمن : 3 % ، ديگر اقليتهاي قومي 7%.

همسايگان عراق

تاريخچه

قديمي‌ترين نامي كه براي عراق امروزي به كار رفته «سومر» است كه در هزاره پنجم تا سوم قبل از ميلاد نام دولت و ملتي در جنوب عراق كنوني بوده است. پس از آن به ترتيب دولت‌هاي آكد در مركز و جنوب، آشور در شمال و بابل در جنوب آن تأسيس گرديد كه به همين جهت به قسمتهايي از آن مملكت آشور، مملكت اكد، و مملكت بابل نيز گفته‌اند. به دليل جريان دو رود دجله و فرات، عراق را از قديم بين‌النهرين ناميده‌اند. در ايران باستان عراق را سورستان مي‌گفته‌اند كه شايد به خاطر اتصال و امتداد آن به طرف سوريه بوده است. كلمه عراق به اين ترتيب پس از فتح ايران به دست مسلمين وضع و رايج گرديده است. لازم به ذكر است كه اعراب قسمت شمالي بين‌النهرين را كه كوهستاني است جزيره مي‌ناميدند و قسمت جنوبي آن را كه به صورت دشت مي‌باشد عراق مي‌گفتند. همين قسمت جنوبي (عراق) كه منابع قديم در بسياري از موارد به سواد موسوم بوده زيرا پس از بيابانهاي وسيع عربستان چشم‌انداز درختان عراق آن را به صورت سياهي دور دستي نشان داده و به همين جهت اعراب بدان سواد نام داده‌اند. به دليل وجود درخت بسيار كه كلمه سواد راموجب شده عده‌اي عقيده دارند كه نام عراق از عرق (erg) به معناي ريشه گرفته شده است. گروه ديگري از لغت‌شناسان عراق را به معناي زمين ساحلي دانسته‌اند. يادآوري مي‌شود كه عراق را در ابتدا به جنوب بين‌النهرين مي‌گفته‌اند كه مجاور خليج فارس است. بر همين اساس بعضي عراق را معرب كلمه فارسي ايراه به معناي كرانه ذكر كرده‌اند و سرانجام برخي محققان عراق را صورت تغير يافته‌اي از ايران دانسته‌اند (ــ ايران) به موازات كلمه عراق، عراقين نيز در منابع به كرات ذكر شده است كه منظور از آن در ابتدا دو شهر كوفه و بصره بوده كه هر دو در جنوب بين‌النهرين واقع شده‌اند. از دوره سلجوقيان، عراقين به دو صورت عراق عرب (منظور دو عراق فوق‌الذكر يعني كوفه و بصره) و عراق عجم (منظور منطقه كوهستاني غرب ايران) به كار رفته است. عراقين را به صورت عراقان نيز نوشته‌اند. عراق در طول تاريخ خود همواره جزيي از قلمرو دولتهاي ايراني، عربي و عثماني بوده است تا آنكه در سال 1920 م. با به قدرت رسيدن ملك فيصل اول اين كشور پادشاهي عراق نام گرفت. سپس در سال 1958م. با سرنگوني رژيم سلطنتي و تأسيس جمهوري دموكراتيك خلق عراق تغيير نام داد .

در سال 1979 صدام حسين ؛ اكبر را بركنار و خود را رئيس جمهور عراق ناميد . وي پس از تثبيت و با آغاز انقلاب اسلامي در جمهوري اسلامي ايران جنگ همه جانبه و ظالمانه اي را عليه جمهوري اسلامي ايران شروع كرد .

جنگ تحميلي صدام بر عليه جمهوري اسلامي ايران صدها هزار تن از دو طرف را مجروح و به كشتن داد و خسارت هاي جبران ناپذير بسياري را براي دو كشور به بار آورد.

سرانجام جنگ هشت ساله بدون پيروزي صدام به پايان رسيد و منجر به محكوميت صدام بعنوان شروع كننده جنگ در سازمان ملل متحد منتهي گرديد .

عراق دو سال بعد به كشور كويت حمله كرد و آن كشور را اشغال و در هنگام خروج اجباري از كويت شريان نفتي كويت را نابودكرد.

اشغال كويت سبب گرديد كه علاوه بر تخريب نسبي كويت و ورود علني آمريكا و همپيمانان وي به منطقه حساس خاور ميانه ؛ در نهايت با فشار نظامي آنها مجبور به ترك كويت و بازگشت به مرزهاي عراق گرديد .

نيروهاي چند ملتي به رهبري آمريكا در سال 2003 ميلادي به بهانه اينكه عراق داراي سلاح‌هاي كشتار جمعي مي باشد يورش نظامي همه جانبه اي را بر عليه عراق شروع و در نهايت آن كشور را اشغال نمود .

ارتش صدام بسرعت در هم پاشيده شده و هزاران تن از نيروي ارتش و امنيتي فراري ؛ دستگير و يا كشته گرديدند

موج جديدي از تروريسم با حضور نيروهاي آمريكائي و متحدانش وارد عراق گرديد و امنيت را از مردم عراق سلب نمود .

در نهايت حكومت صدام ساقط كرديد و پس از تخريب شهرها و كليه زيرساخت هاي عراق و كشته شدن هزار شهروند بيگناه عراقي صدام حسين دستگير و به اتهام جنايت بر عليه بشريت در سال 2006 به دار مجازات آويخته شد.

ساختار سياسي

نظام سياسي: جمهوري پارلماني .

- احزاب و يا گروههاي مهم و تاثيرگذار:

مجلس اسلامي اعلاي عراق ، حزب دعوه اسلامي ، سازمان عمل اسلامي ، سازمان بدر، حزب دمكرات كرد ، اتحاد ملي كرد ، حزب اسلامي اهل تسنن عراق ، حزب ملي عراق ، اتحاد اسلامي كرد عراق ، موسسه وقف شيعه ، موسسه وقف اهل تسنن .

- جريانهاي سياسي موجود :

ائتلاف اتحاد ملي ( مجلس اعلا ، حزب دعوه ، صدري ها و ..) ، ائتلاف العراقيه ( گروه هاي اهل تسنن و ليبرالها و ..) ، جريان‌هاي كرد عراقي ( دمكرات و اتحاديه ملي و اسلامگراها و..) .

- كشورهاي طرف رابطه سياسي به ترتيب اولويت:

آمريكا ، جمهوري اسلامي ايران ، كشورهاي عربي ، كشورهاي اسلامي وديگر كشورها

- تاريخچه مختصر ، چگونگي و ميزان رابطه با ج.ا.ايران:

روابط سياسي بين دو كشور قبل از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران غالبا" متشنج بوده است ولي پس از امضاي قرارداد الجزاير در سال 1975 روابط نسبتا" بهبود يافت .

پس از پيروزي انقلاب اسلامي وبا توجه به دشمني ديرينه صدام وحزب بعث عراق با حضرت امام خميني (ره) و انقلاب اسلامي ، روابط بين دو كشور از سوي صدام متشنج شده ودر تاريخ 31 شهريور 1359 جنگ تمام عيار با پشتيباني كشورهاي همسوي با صدام عليه جمهوري اسلامي شعله ور شد و بمدت هشت سال اين جنگ خانمان سوز ادامه پيدا كرد .

پس از پايان جنگ و نيز اتخاذ موضع بي طرفانه توسط جمهوري اسلامي در مسئله اشغال كويت توسط ارتش عراق و سپس در جنگ دوم خليج فارس ، روابط سياسي مجددا" بهبود نسبي داشت تا رژيم صدام در سال 2003 ساقط گرديد .

در سالهاي پس از سقوط صدام و با اتخاذ سياست مدبرانه و بشردوستانه توسط مسئولان جمهوري اسلامي روابط سياسي وا قتصادي واجتماعي ونيز فرهنگي بين دوكشور گسترش فراواني پيدا كرد كه در حال حاضر با استقرار دولت قانوني در عراق اين روابط درهمه زمينه ها رو به گسترش و تقويت مي باشد .

 

- مراكز و نهادهاي فرهنگي دولتي:

وزارت فرهنگ عراق تنها متولي دولتي مسائل فرهنگي اين كشور مي باشد .

 

- جايگاه موسسات غير دولتي(سمن ها) در جامعه و موسسات فعال و تاثيرگذار در زمينه فرهنگي:

پس از سقوط رژيم صدام موسسات غير دولتي زيادي تاسيس گرديد كه در حال حاضر تعداد آنها به صدها موسسه رسيده ودر زمينه هاي گوناگون فرهنگي واجتماعي فعاليت دارند.

مهمترين آنها عبارتند از : موسسه شهيد محراب ، موسسه فرهنگي بدر ، موسسه فرهنگي – علمي دعوت ، مركز فرهنگي الهدي ، انجمن دانشجويان مسلمان عراقي ، مركز فرهنگي المدي . مركز فرهنگي الجمل ، دار الانشاء العربي ، دار الجواهر و....

 

- جايگاه و كاركرد رسانه هاي گروهي (راديو و تلويزيون، مطبوعات و اينترنت) در جامعه، مهمترين رسانه ها و تيراژ مطبوعات:

با سقوط صدام و پس از سالهاي استبداد ، انفجاري رسانه اي و اطلاع رساني در عراق رخ داد كه باعث تاسيس و راه اندازي صدها راديو ، شبكه تلويزيوني ، روزنامه ومجله ، و سايت اينترنتي گرديد . همچنين وزارت اطلاع رساني ( الاعلام) رسما" منحل و در حال حاضر اين رسانه ها در زمينه هاي گوناگون فرهنگي ، اجتماعي ، سياسي و اقتصادي و با گرايش ها ي اسلامي و لاييك وليبرال مشغول فعاليت هستند.

اين رسانه ها نقش اساسي وگسترده در شكل گرفتن جريانهاي سياسي واجتماعي ايفا مي نمايد .مهمترين آنها عباتند از :

مطبوعات : الصباح ، الزمان ، التآخي ، العراق الجديد ، الدعوه ، الاتحاد ، الصدر ، الرياحين ، البصيره، الحوزه ، المدي و....( باتيراژ 5- 10 هزار نسخه ) .

راديو وتلويزيون: العراقيه ، الشرقيه ،بلادي ، آفاق ، الفيحاء ،العراق الجديد ، الاتجاه و....

سايتهاي اينترنيتي : همه احزاب وگروه ها و اكثر شخصيتهاي سياسي و اجتماعي عراقي سايت مستقل دارند..

 

- وضعيت انتشار كتاب و كتابخواني:

در سايه شرايط جديد عرا ق در حال حاضر انتشار كتاب در زمينه ها ي گوناگون كاملا" آزاد بوده و هيچ رقابتي اعمال نمي شود .

همچنين مردم عراق در امر مطالعه و كتابخواني در ميان ملتهاي عرب پيشرو بودند و هستند.

 

ساختار آموزشي

- نظام آموزشي:

نظام آموزشي در عراق دولتي و خصوصي مي باشد كه توسط وزارت آموزش وپرورش ( قبل از دانشگاهي ) و وزارت علوم وآموزش عالي اداره مي شود .

آموزش در مدارس ودانشگاه هاي دولتي مجاني است . در حال حاضر دانشگاه هاي آمريكايي و اروپايي ونيز عربي در بغدا د و كردستان عراق شعبه هائي را افتتاح كرده اند .

حوزه علميه نجف وكربلا مشغول فعاليت بوده و نيز دانشگاه ها ومراكز آموزشي اسلامي دربغداد وشهرهاي گوناگون عراق مانند كربلا ونجف تاسيس ومشغول فعاليت هستند .

- مراكز و نهادهاي آموزشي دولتي :

مركز دراسات العراق ، المركز العراقي للتربيه والتعليم ، المعهد العالي للغات .

- نرخ سواد:

با توجه به سياست هاي غلط رژيم گذشته عراق در حال حاضر نرخ بي سوادي بين مردم عراق تا 35% ميرسد و اين در صد بين مردم غير شهري بيشتر مي باشد.

- وضعيت آموزش عالي و مراكز مهم دانشگاهي:

آموزش عالي در دانشگاه هاي دولتي مجاني است و اكثر اساتيد دانشگاه ها عراقي هستند .

مراكز مهم : دانشگاه هاي بغداد ، بصره ، موصل ، مستنصريه ، كربلا ، الغري در نجف ، اربيل ، سليمانيه ، صلاح الدين ، كوت ، والعماره و..

 

- نظام آموزش امور ديني:

حوزه هاي علميه شيعه در نجف اشرف وكربلا و برخي از شهرهاي عراق حرف اول را در زمينه آموزش ديني مي زنند ، همچنين مدارس و مراكز آموزش ديني مذاهب مختلف اهل تسنن در شهرهاي بغداد و استان كردستان و ديگر شهرهاي عراق با اكثريت مذاهب مختلف اهل سنت مشغول آموزش هاي ديني مربوط به مذهب خود هستند .

شهرهاي مهم نجف و كربلا

مزار امام علي عليه السلام در شهر نجف در كنار شهر تاريخي كوفه واقع مي باشد و ساليانه ميليونها تن از مسلمانان ا فرقه هاي مختلف اسلامي براي زيارت به اين شهر وارد شده و پس از زيارت امام علي عليه السلام و ديگر مشاهد نجف مانند زيارتگاه پيامبران هود عليه السلام و صالح عليه السلام ؛ ديگر مشاهد مختلف در شهر كوفه را نيز زيارت مي نمايند.

مزار امام علي عليه السلام در نجف اشرف

مزار پيامبران الهي حضرت هود عليه السلام و حضرت صالح عليه السلام در قبرستان وادي السلام درنجف اشرف

مزار كميل ابن زياد در نجف اشرف

مسجد كوفه محل شهادت امام علي عليه السلام و مشاهد شريفه – در سمت راست تصوير مرقد مطهر حضرت مسلم ابن عقيل سفير امام حسين عليه السلام و مختار ثقفي در كنار ايشان ديده مي شود و در سمت چپ تصور مزار هاني ابن عروه ديده مي شود.

مزار صحابي بزرگ ميثم تمار در شهر كوفه

 

كربلا

شهر کربلا مرکز استان کربلا، یکی از شهرهای جنوبی کشور عراق و در فاصله یکصد کیلومتری بغداد می باشد.جمعیت این شهر زیارتی بالغ بر ششصد هزار نفر بوده و از شهرهای عمدتاً شیعه نشین و مذهبی در عراق است که چنانچه آرامش در این کشور و این شهر برقرار شود از مراکز زیارتی،توریستی و سیاحتی مهّم عراق بشمار خواهد رفت.

در اين شهر چندين مکان مقدس وجود ‌دارد اما دو مرقد متبرکه آن در طول تاريخ اهميت و جذابيت بيشتري داشته‌است. حرم امام حسين(ع) و برادرگرامي شان حضرت ابوالفضل العباس (ع) .

امام حسين عليه السلام بهمراه جميع ياران باقي مانده شان و نيز خانواده مكرم شان در اين محل به شهادت رسيده و كودكان و زنان شان را به اسارت بردند .

حرم مطهر امام حسين عليه السلام و برادر باوفايشان حضرت اباالفضل العباس عليه السلام

مزار امام حسين عليه السلام در كربلاي معلي

مزار حضرت ابالفضل العباس در كربلاي معلي

 

کاظمین

كاظمين یکی از محله‌های شمالی شهر بغداد در بخش غربی رود دجله است. مسجد و آرامگاه دو امام مسلمانان خاصه شيعيان اماميه در این محله قرار دارد و سبب نامگذاری این منطقه به کاظمیه همین است.

حرمين شريفين امام موسي كاظم عليه السلام و امام محمد تقي الجواد عليه السلام در شهر كاظمين

سامرا

سامرا یکی از شهرهای بزرگ استان صلاح‌الدین درعراق است که در بخش شرقی رود دجله در فاصله ۱۲۵ کیلومتری شمال بغداد واقع است.مسجد جامع سامرا و مسجد و حرم عسکریین دو بنای مقدس و مهم شهر سامرا است.

سامرا در بین مسلمانان اهمیت بسياري دارد. این شهر یکی از شهرهای مذهبی عراق به شمار می‌رود كه مدفن دو تن از امامان شیعه امام حسن عسکری عليه السلام و امام علی نقی الهادي در آنجا قرار دارد. در حرم عسكريين مرقد منور جناب حکیمه خاتون خواهر مكرمه امام حسن عسكري عليه السلام و نيز جناب نرجس خاتون همسر محترمه و مادر مکرمه امام زمان عليه السلام نيز مي باشد.

با تأسیس پایگاه علمی اي که سنگ بنای آن توسط امام علي نقي الهادی(ع) گذاشته شده اين شهر از نظر علمی هم دارای موقعیت خاصی گردیده است به طوری که تا مدتها مرکز نشر علوم اسلامی بوده است.

- تشكلهاي مهم و پر نفوذ ديني و مذهبي: (اسلامي و غير اسلامي)

مجلس اسلامي اعلاي عراق ، حزب الدعوه الاسلامي ، الحزب الاسلامي العراقي ، دفاتر مراجع تقليد بخصوص دفتر آيت الله العظمي سيستاني ، سازمان العمل الاسلامي الاتحاد الاسلامي الكردي و..

 

- مراكز و نهادهاي ديني دولتي :

موسسه وقف شيعه ، موسسه وقف اهل تسنن ، جماعت علماي عراق .

 

بغداد:

بغداد یکی از معروفترین شهرهای اسلامی است كه برای سالیاني طولانی مرکز علمی جهان و پایتخت عباسیان بوده است .

بزرگان و عالمان بسياري در اين شهرمدفون مي باشند كه برخي از آنان عبارتند از:

- نايبان چهارگانه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)

عثمان بن سعيد عمري ؛ محمد بن عثمان ؛ حسين بن روح نوبختي ؛ علي بن محمد سمري

- شيخ يعقوب كليني از عالمان و محدثان بزرگ شيعه در قرن سوم هجري و صاحب كتاب معروف اصول كافي

- امام محمد ابوحنيفه پيشواي مسلمانان فرقه حنفيه و شاگرد امام صادق ( عليه السلام ) ، در مسجدي به نام امام اعظم و در قريه اي به نام معظم در آن سوي دجله مقابل كاظمين قرار دارد . بناي مقبره ابو حنيفه قلعه آجري شامل چهار برج و دروازه است كه در داخل آن مسجد و تكيه اي ساخته شده و ضريح ابو حنيفه وسط آن مسجد قرار دارد .در نزديكي قبر ايشان ، در همين محله ، ابوبكر شبلي و حسين بن منصور حلاج را به خاك سپرده اند.

مسجد امام ابوحنيفه در بغداد

توسل امام محمد ابوحنیفه به حضرت پیامبر(ص)

امام محمد ابوحنیفه هنگامي كه وارد مدینه شده و به زیارت مرقد مطهر پیامبر آخرالزمان (ص) مشرف شدند ؛ در مقابل قبر شریف او این دو بیت را سرودند:

یا أكرم الثقلین یا كنز الوری

جدلی بجودك و أرضنی برضاكا

أنا طامع فی الجود منك و لم یكن

لأبی حنیفة فی الأنام سواكا

ای گرامی‌ترین انسانها! ای گنجینه مردمان

از بخشش خود به من ببخش و از خشنودی خود مرا خشنود ساز.

من آزمند بخشش تو هستم و جز تو

ابوحنیفه كسی در میان مردم ندارد

(فتح القدیر، نگارش كمال بن‌الهمام الحنفی، 2/336)

 

مزار امام محمد ابوحنيفه در بغداد

 

 

- امام احمد بن حنبل مؤسس فرقه حنبلي و از محدثان برجسته مسلمانان فرقه حنبلي در قرن دوم هجري است . قبر ايشان در نزديكي رصافه بغداد قرار دارد .

-ابوبكر شبلي از بزرگان متصوفه مي باشند كه نزديك قبر امام احمد ابن حنبل به خاك سپرده شده است . شايان ذكراست كساني چون بشرحافي ، داوودطايي و ابوالقاسم جنيد ، از تابعان و زاهدان ، در نزديكي قبر ايشان دفن شده اند. قبر معروف كرخي نيز در محله باب البصره قرار دارد

-امام شيخ عبد القادر گيلاني از مشايخ صوفيه كه ملقب به قدس اعظم بوده اند . قبرشان در رصافه واقع شده و بقعه كوچك و ضريحي از نقره دارند . زائران او بيشتر از كشورهاي هند و افغانستان مي باشند . اين بقعه توسط سلطان مراد عثماني تعمير و بازسازي شده و داراي حياط ، صحن و گنبد بزرگي مي باشد .

-ابن ابي الحديد شارح برجسته و معروف نهج البلاغه نيز در رصافه دفن شده است .

- آرامگاه شيخ شهاب الدين سهروردي ، از فلاسفه بزرگ شيعه و معروف به شيخ اشراق نيز در بغداد مي باشد . سلطان سليمان و سلطان احمد ، از پادشاهان عثماني ، بقعه بزرگي براي او ساخته اند و مسجدي در كنار ايشان برپا كرده اند .

مرقد مطهر صحابي جليل القدر سلمان فارسي در شهر مدائن

- جايگاه زبان و ادبيات فارسي:

زبان فارسي از گذشته دور جايگاه ممتازي در عراق داشت كه بيشتر توسط زوار ايراني و رفت وآمد هاي زياد و نيز ايرانيان مقيم اين زبان در جامعه عراق بخصوص در شهرهاي كربلا ونجف گسترش پيدا كرد.

در حال حاضر گروه زبان وادبيات فارسي در دانشكده ادبيات دانشگاه بغداد مشغول فعاليت است ونيز زبان فارسي بعنوان درس انتخابي در دانشكده ادبيات بصره و اربيل تدريس مي شود .

 

- چگونگي و ميزان همكاريهاي علمي و آموزشي با ج.ا.ايران:

در حال حاضر همكاري هاي علمي وآموزشي بسيار خوبي بين دانشگاه هاي مهم ايران وعراق وجود دارد .

در اين مدت يادداشتها و موافقتنامه هاي فرهنگي وعلمي بين دانشگاه هاي ايران منجمله تهران وكرمانشاه و اهواز و دانشگاه هاي بغداد وبصره و نجف اشرف به امضا رسيده است .

همچنين تعداد زيادي از دانشجويان عراقي در حال حاضر در دانشگاه هاي ايران مشغول تحصيل هستند و در مقابل تعدادي از دانشجويان ايراني در دانشگاه هاي عراق بخصوص در اقليم كردستان به تحصيل مشغول هستند.

اقليم كردستان

کُردستان عراق منطقه اي خودمختار در بخش شمالی عراق است. کردستان عراق از شرق با ایران از شمال با ترکیه و از غرب با سوریه هم‌مرز است. مرکز آن اربیل است. واحد پول رایج در منطقه کردستان عراق، دینار عراق است و زبان‌های رسمی در این منطقه زبان کردی و زبان عربی است.

جمعیت این منطقه حدود ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر تخمین زده مي شود.

در منطقه کردستان عراق علاوه بر کردها، اقلیت‌های آشوری، ترکمن، عرب، کلدانی، ارمنی و غیره نیز زندگی می‌کنند.

در زمان حکومت صدام وي تصمیم گرفت منطقه حائلي در مرزهای شمالی خود با ایران ایجاد کند و برای این منظور از سال ۱۹۶۳ تا پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۸ در حدود چهار هزار روستای کردنشین را در این منطقه ویران کرد. ساکنان این مناطق و به طور کل حدود ۲۵ درصد از جمعیت کردنشین عراق به اجبار به نقاط دیگر عراق تبعید شدند و در این روند ۳۰۰ هزار کرد جان خود را از دست دادند. صدام جنايات بي شماري را در مورد كردها اجرا نمود كه فجيع ترين آن بمباران شيميائي حلبچه بود كه زنان و كودكان بي شماري جان خود را از دست دادند .

كركوك

کرکوک یکی از غنی‌ترین شهرهای عراق می‌باشد و دارای ۴۰٪ صادرات نفت عراق است. شاید این عامل مهمترین دلیل کشتار و کوچ اجباری کردها توسط رژیم صدام از این شهر بوده است. اصلی‌ترین چاه‌های نفت کرکوک به نام باباگرگر شهرت دارند. دیگر حوزه‌های نفتی مهم آن جمبور، بای حسن جنوبی و شمالی، آفانا، خباز، جبل بور و خرماله مي باشد .

از پدیده‌های شگفت در منطقه باباگرگر آتش‌های فروزنده بر روی زمین است که در پی نشت گاز از حوزه نفتی به روی زمین پدیدآمده. این آتش‌ها که آتش جاویدان نام گرفته‌اند صدها سال است که شعله ور مي باشند. رودخانه زاب کوچک از شاخه‌های دجله از ۴۵ کیلومتری کرکوک می‌گذرد و براي آبیاری زمین‌های کرکوک استفاده مي شود .

بصره

بصره دومین شهر بزرگ عراق می‌باشد. این شهر بندر اصلی عراق است. بصره مرکز استان بصره‌است. اين شهر در امتداد اروند رود در نزدیکي خلیج فارس واقع شده‌است.

وضعیت حکمرانی در بصره سنتی طایفه‌ای است . این شهر دارای طوایف زیادی همچون ، شمار ، بنی خالد، تمیم، الجبور، الشوولات، بنی اسد، بنی سعد، السعدون، بنی منصور، الزفیر و سوباع و بسیاری طوایف دیگر می‌باشد .

منطقه اطراف بصره دارای منابع مهم نفتی با چاه های نفت بسیاري مي باشد. بصره منطقه اي حاصلخیز و کشاورزی مي باشد كه محصولات آن عبارت است از: برنج، ذرت، جو، ارزن، گندم و خرما .

اهالي منطقه بصره عموما مسلمان بوده و نیز تعداد کمی از مسیحیان در بصره زندگی می‌کنند.