بهائیت فرقه‌ای انشعاب یافته از فرقه «بابیه» است که اصول، مبانی اعتقادی و احکام آن را در بر می‌گیرد. بنیان گذار فرقه بابیه «علی محمد شیرازی» از طریق آشنائی با فرقه «شیخیه» اطلاعات محدودی پیرامون مسائل عرفانی، تفسیر آیات و احادیث اسلامی کسب نمود.
پس از مرگ سید کاظم رشتی، علی‌محمد در ابتدا خود را «باب» و نایب خاص امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و واسطه فیض رسانی و ارتباط آن حضرت با مردم معرفی می‌نماید و پس از اندک زمانی در بالای منبر به مردم اعلام می‌دارد: «من خود امام زمان هستم!».[۱]
به مرور زمان و پس از آن که گروهی از پیروانش با جسارت اساس اسلام را منسوخ دانستند، علی محمد باب با حمایت علنی و تلویحی سفارت روس در تهران، پا را فراتر نهاده و از ادعای مهدویت به ادعای نبوت تغییر شکل می‌دهد و سپس با نوشتن کتاب «بیان» به نسخ احکام شریعت اسلام می‌پردازد.
سرانجام باب در آخرین نوشته‌اش به نام «لوح هیکل الدین» مدعی مقام الوهیت نیز می‌شود [۲] هرچند نامبرده در مناظراتی که با علمای ایران در شیراز، اصفهان و تبریز انجام داد [۳] نتوانست از عهده اثبات مدعیات سنگین خویش برآید و این امر، به همراه وجود خطاهای بسیار ادبی و علمی در آثار و الواح وی، و مهمتر از آن ظلم و جنایاتی که پیروان او در مناطق مختلف کشور مرتکب می‌شدند، باعث گردید چندین بار توسط حکومت وقت دستگیر و هر دفعه از گذشته خود ابراز ندامت نماید [۴]؛ لکن هربار توبه را می‌شکست و دوباره تبلیغ و آشوب را شروع می‌نمود تا اینکه سرانجام در تبریز به جرم ارتداد (طبق فتوای علمای تبریز) به فرمان امیرکبیر تیرباران شد.
عقائد بهائیت:
پس از مرگ باب از آنجا که وی به ظهور فردی پس از خود با مقام «من یظهره الله» نوید داده بود افراد زیادی ادعای چنین مقامی کردند که توسط حسینعلی و همکاری یحیی، یا کشته شدند یا از ادعای خود دست برداشتند. سپس میرزا حسینعلی مقام پیامبری را برای خود ادعا کرد و از اینجا نزاع اصلی در میان بابیان آغاز شد.
بابی‌هایی که ادعای حسینعلی را نپذیرفتند و بر جانشینی یحیی باقی ماندند «ازلی» نام گرفتند و پیروان حسینعلی (بهاءالله) «بهائی» خوانده شدند. او با ارسال نامه‌هایی به اطراف رسماً آیین جدید را اعلام و عده‌ای از بابیان به او ایمان آوردند.
بهاءالله مقامات زیادی برای خود ادعا کرد که مهمترین آنها مقام «الوهیت و ربوبیت» بود.[۵] او همچنین ادعای شریعت جدیدی نمود و با نگارش کتاب هایی نظیر «ایقان»، «اقدس»، «لوح اشراقات»، «بدیع»، «مجموعة الالواح» که براساس تفکر، اعتقادات و تعالیم باب تنظیم یافته، عقاید و احکام فرقه خود را بیان می‌نماید.[۶]
منابع اعتقادی و احکام بهائیان، نوشته های علی محمد باب، میرزا حسینعلی بهاء، عبدالبهاء و تا حدی نیز شوقی افندی است که از نظر بهائیان مقدس بوده و در مجالس ایشان قرائت می‌شود؛ هرچند کتب باب عموماً در دسترس بهائیان قرار نمی‌گیرد [۷] و دو کتاب اقدس و ایقان میرزا حسینعلی نزد آنان از اهمیت خاصی برخوردار است.
بیشتر عقاید بهائیت در محور میرزا حسینعلی (بهاءالله) است که در اینجا به چند نمونه اشاره می‌شود:
۱. نسخ اسلام؛ با ظهور سید علی محمد باب اسلام پایان گرفته و اینک دین جدید ظهور کرده و مردم باید همگی بهائی شوند.[۸]
۲. شناخت بهاءالله؛ اولین چیزی که بر بندگان واجب شده است شناخت محل تابش وحی و طلوع امرالله است، یعنی معرفت به میرزا حسینعلی بهاء که در اثر این شناخت اعمال قبول می‌شود.[۹]
۳. بهاءالله دارای مقام الوهیت و ربوبیت است.[۱۰]
۴. بهاء مژده‌ی انبیای گذشته و باب است [۱۱]، یعنی علی محمد شیرازی باب هم پیامبر و هم مژده رسان بهاء بود و با ظهور او قیامت برپا شده است.[۱۲]
۵. علاوه بر عقایدی از این قبیل، امروزه بهائیت به آموزه‌های دوازده‌گانه‌ای پرداخته و آنها را تبلیغ می‌نماید. اموری از قبیل؛ تحری حقیقت، ترک تقلید، تطابق دین با علم و عقل، وحدت اساس ادیان، وحدت عالم انسانی، ترک تعصبات، اُلفت و محبّت میان افراد بشر، تعدیل معیشت عمومی، تساوی حقوق رجال و نساء، تعلیم و تربیت اجباری، صلح عمومی و تحریم جنگ از جمله اصول دوازده‌گانه بهائیت به شمار می‌رود.[۱۳]
احکام بهائیت:
منبع اصلی احکام در میان بهائیان کتاب اقدس است.[۱۴] احکام اعلام شده از جانب حسینعلی بهاء بر اساس احکامی است که علی محمد باب در کتاب بیان آورده است. در فلسفه و فروع تفاوت‌هایی بین این دو می‌باشد.
برخی از احکام این فرقه عبارتند از:
۱. نماز: بهائیان موظف به نماز روزانه‌اند. این فریضه از اول بلوغ واجب شود و بر سه نوع (صغیر، وسطی و کبیر) است. و هر بهائی مخیر به انجام یکی باشد.[۱۵] قبله‌شان قبر میرزا حسینعلی (بهاء) در شهر عکا است و کسی که آب ندارد به جای وضو، پنج بار می گوید: «بسم الله الاطهر الاطهر».[۱۶]
۲. روزه: به عقیده بهائیت، هر سال ۱۹ ماه دارد و هر ماه نوزده روز. روزه ۱۹ روز در آخرین ماه سال واجب است که عید نوروز، عید فطرشان می‌شود.[۱۷]
۳. حج: زیارت محل تولد باب در شیراز و خانه حسینعلی میرزا در بغداد در همه ایام به جای زیارت کعبه قرار داده شده است.[۱۸]
۴. ازدواج و زنا: ازدواج با بیش از دو زن حرام است.[۱۹] هرچند خود بهاء و بسیاری بهائیان بیش از دو زن گرفته‌اند! همچنین ازدواج با محارم در این آیین مگر با زن پدر، منع نشده است [۲۰] و حکم مابقی مانند: دختران، خواهران، خاله‌ها، عمه ا و... به بیت العدل محول شده است! حد زنا در مرحله اول نُه مثقال طلا و در مرحله بعد هیجده مثقال به بیت العدل پرداخته می‌شود.[۲۱]
۵. حجاب: حجاب زنان ملغی گردیده و بی حجابی آزاد می‌باشد.[۲۲]
۶. مطهرات پنج چیز است؛ آتش، هوا، آب، خاک و کتاب بیان و در صورت تطهیر با هرکدام ازعناصر اربعه، باید آیه تطهیر «الله اطهر» خوانده شود.[۲۳]
۷. نجاسات: بهائیت چیزهائی را که در دین اسلام، نجس شمرده شده‌اند پاک و طاهر گردانیده است. مانند: بول، غائط، منی، فضله موش، سگ. و این موهبت بهاء به بندگان اوست.[۲۴]
۸. ربا: معاملات ربوی آزاد و رباخواری حلال است.[۲۵]
۹. سیاست: در کتاب های مذهبی بهائیان به شدت از دخالت در سیاست منع شده‌اند.[۲۶]
بدین گونه عوامل استعماری جریان انحرافی بهائیت به مرور و در مراحل مختلف، به منسوخ اعلام نمودن دین اسلام و نفی و انکار نبوت، امامت، معاد و تعالیم و قوانین و احکام مقدس و نورانی قرآن می‌پردازند. سپس ابتدا ادعای نیابت خاص حضرت حجت (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و در مرحله دوم ادعای مهدویت و پس از آن ادعای نبوت و مرحله آخر ادعای الوهیت و خدایی می‌نمایند! آنگاه به هدم و نابودی آثار اسلام یعنی کعبه و قبور انبیاء و امامان و مساجد فرمان می‌دهند و سپس به ساختن کعبه جدید! در شیراز اهتمام می‌ورزند و با آداب و ادعیه و ذکر و زیارتنامه‌های استعمار ساخته به طواف به گرد آن می‌پردازند! احکام دین جدید را صادر و مطابق با خواست و اهداف استعمار، به رفع حجاب و پوشش زنان فرمان می‌دهند و دخالت در سیاست را (که آرزوی دیرینه قدرت های سلطه جهانی در مناطق اسلامیست که همواره از اصل ورود و دخالت در سیاست به عنوان یک تکلیف و وظیفه اسلامی ضربه خورده‌اند) ممنوع اعلام می‌نمایند!.
بدین ترتیب همه زمینه‌ها آماده و مهیا می‌شود تا مبانی و ارکان اعتقادی و ارزش‌های اخلاقی و پایبندی‌های معنوی جامعه اسلامی متزلزل شده، وحدت و یکپارچگی مسلمانان در ایران به تفرقه و تشتت تبدیل گردد و از قدرت بی نظیر مذهب تشیع و مراکز علم و فقاهت و مراجع و فقها و علمای بیدار و آگاه که مدافعان راستین اسلام و سنگرهای مستحکم دفاع از هویت دینی و استقلال و شرف و اعتلا و اقتدار مسلمانان می‌باشند، کاسته شود و راه‌های تاخت و تاز و سلطه استعمار خارجی همواره گردد.[۲۷]
پی‌نوشت:
۱. تاریخ جامع بهائیت، بهرام افراسیابی، تهران: نشر سخن، ۱۳۷۱، ص ۵۱.
۲. در بخش مربوط به نقد عقاید بهائیت، به بررسی این ادعاها و مستندات آنها پرداخته شود. به عنوان نمونه علی محمد باب در وصیتنامه خود به یحیی صبح ازل چنین می نویسد (ترجمه): «این نامه ای از طرف خدای مهیمن و قیوم به سوی خدای مهیمن و قیوم است،...» (ر.ک: نقطة الکاف، میرزا جانی کاشانی، ضمیمه کتاب، به همّت ادوارد براون).
۳. در بخش مربوط به نقد عقاید بهائیت نمونه ای از این مناظرات ارائه گردیده است.
۴. متن توبه نامه باب در بخش مربوط به نقد عقاید بهائیت ارائه گردیده است.
۵. نکته ای که خوانندگان گرامی در زمینه عقاید و احکام بهائیت لازم است توجه داشته باشند این است که مقامات بهائی به دلیل وجود مشکلات متعددی که در بسیاری از این آموزه ها وجود داردهمواره اقدام به کتمان، تحریف یا توجیه آن برای پیروان خویش نموده اند. و حال آنکه - همانگونه در ادامه و بخش نقد عقاید بهائیت ملاحظه می نمائید - کاملاً مستند و غیر قابل انکار می باشد.
۶. تاریخ جامع بهائیت، ص ۲۷۱ و ۲۹۸ و ۳۲۳ و ۵۶۳. ر.ک: فرق و مذاهب کلامی، علی ربانی گلپایگانی، قم: امیر، ۱۳۷۷ شمسی، ص ۳۴۱؛ شلبی، احمد، مقارنة الادیان الیهودیه، قاهره، مکتبة النهضة المصریه، سوم، ۱۹۷۳ میلادی، ص ۳۳۶. لازم به ذکر است «الواح» که در نزد بابیان و بهائیان بسیار «مقدس»! و حکم وحی! را دارد، همان مجموعه «اصول» و «احکام» نوشته شده در دو کتاب مقدس! بهائیان است. کتاب اول «بیان» نام دارد که توسط سیدعلی محمدباب تنظیم شده است، و کتاب دوم را «کتاب اقدس» می گویند که به وسیله میرزا حسینعلی بهاءاللّه رهبر بهائیت تنظیم و آماده شده است.
۷. دلیل آن این است که بهائیان از حقایق اعتقادات خود آگاه نگردندبه همین دلیل بیت العدل مانع چاپ وانشار کتب باب می گردد.
۸. بیان، علی محمد باب، واحد اول، باب ۱۵؛ واحد دوم، باب اول؛ واحد سوم، باب ۱۴؛ همچنین ر.ک: شخصیت و اندیشه های کاشف الغطاء، کتاب «الایات البینات»، به کوشش: احمد بهشتی، کانون نشر اندیشه اسلامی، ص ۱۰۹.
۹. کتاب اقدس، میرزا حسینعلی نوری، ص ۱؛ مجموعه الواح، میرزا حسینعلی نوری، قاهره: مطبعه سعادت، ۱۳۳۸، ص ۳۶؛ مفتاح باب الابواب، محمدمهدی خان زعیم الدوله تبریزی، ترجمه حسن فرید گلپایگانی، تهران: کتابخانه شمس، ۱۳۴۹.
۱۰. کتاب اقدس، میرزا حسینعلی نوری، ص ۷۷؛ کتاب مبین، میرزا حسینعلی نوری، چاپ ۱۳۰۸ قمری، ص ۲۸۶؛ جامعه جعفریه، خندق آبادی، کتابفروشی و چاپخانه پامنار، ۱۳۳۵ه.، ص ۲۸ و ۳۶.
۱۱. بیان فارسی، علی محمد باب، ص ۱۶۳ و باب نوزدهم، واحد ۲.
۱۲. بیان، واحد ششم، باب سیزدهم؛ واحد دوم، باب اول، دوم و چهارم و یازدهم، سیزدهم شانزدهم.
۱۳. در صفحات آینده نقد و بررسی اصول اعتقادی و ادعاهای فرقه بهائیت ارائه می گردد.
۱۴. این کتاب، متممی نیز دارد که به رسالة سؤال و جواب معروف است.
۱۵. ادعیه محبوب، میرزا حسینعلی نوری، ص ۴۶؛ لازم به ذکر است از نماز دیگری که ۹ رکعت است نیز در منابع بهائیت نام برده می شود که بنا به اعای بهائیان، به دلیل اختلافات ناشی از جانشینی بهاء، این نماز نه رکعتی بهائیت به همراه احکام متمم کتاب اقدس تا کنون مفقود می باشد. عبدالحمید اشراق خاوری، گنجینة حدود و احکام، ص ۳۱.
۱۶. گنجینه حدود و احکام، گردآوری: عبدالحمید اشراق خاوری، تهران: مؤسسه لجنه ملی نشر آثار، ۱۳۲۷، ص ۴۵ ج ۱۱.
۱۷. همان.
۱۸. ریاض قدیمی، گلزار تعالیم بهائی، به نقل از رساله سؤال و جواب، ص ۱۴۷.
۱۹. اقدس، میرزا حسینعلی، ص ۳۸.
۲۰. اقدس، میرزا حسینعلی، ص ۷۴؛ لازم به ذکر است در رساله سؤال و جواب، نیز بهاء در پاسخ به سؤالی درباره حرمت ازدواج با اقارب چنین می گوید: «این امور به امنای بیت العدل راجع است.» حسینعلی نوری، رسالة سؤال و جواب، سؤال ۵۰ و در پیام ۱۵ ژانویه ۱۹۸۱بیت العدل چنین آمده است: «شما راجع به محدودیت های حاکم بر ازدواج با اقارب، سوای موردی که ازدواج با زن پدر را ممنوع می سازد، سؤال کرده اید بیت العدل همچنین خواسته اند به اطلاع شما برسانیم که آن معهد اعلی!، هنوز موقعیت را برای صدور قوانین تکمیلی راجع به ازدواج با اقارب، مقتضی نمی داند بنابر این در حال حاضر تصمیم گیری در این مورد بعهده خود نفوس مومنه محول شده». (به نقل از: انوار هدایت، ص۴۸۷، حکم ۱۲۸۹ در موضوع ازدواج بین فامیلی.) که در حقیقت محول کردن آن به جامعه بهائی خود به منزله تأیید چنین موضوعی است که با اصول انسانی در تعارض است.
۲۱. همان، ص ۳۱.
۲۲. همان، ص ۹۴.
۲۳. همان، ص ۵.
۲۴. همان، ص ۷۳.
۲۵. بیان، باب ۱۸؛ مجموعه الواح، ۷۸.
۲۶. گنجینه احکام، حسینعلی میرزا؛ عبدالبهاء، رساله السیاسیه؛ نظر اجمالی در دیانت بهائی، صص۵۰-۴۹؛ جهت آگاهی بیشتر با احکام و عقاید بهائیت ر.ک: فرق و مذاهب کلامی، پیشین، ص ۳۴۳؛ بهائیت در ایران، پیشین، صص ۱۱۰ -۱۱۴.
۲۷. بهائیت، مذهب استعمار ساخته برای مقابله با اسلام -۴، روزنامه جمهوری اسلامی ۲۶/۱۱/۱۳۸۲، صفحه عقیدتی
