یکی از بهترین راهها برای شناختن مدعیٌان دروغین وبرای برملا کردن کید وحیله شیٌادانی که با انگیزه های مادّی یا جلب توجه مردم، به دروغ ادعای مهدویٌت می کنند،شناخت اوصاف وویژگی های حضرت مهدی (علیه السلام) است که در روایات زیادی مورد تاکید قرار گرفته است،زیرا اوصافی که درآیات وروایات برای حضرت مهدی (علیه السلام)ذکر شده است بر هیچ کس جزءبر خود آن حضرت قابل تطبیق نیست.

مهدی[۱] اسم مفعول، به معنی هدایت شده است که از هُدی گرفته شده است، هُدی ضدگمراهی است وبه معنی هدایت وصلاح است [۲]کلمه مهدی در قرآن نیامده است ولی در روایات، فراوان استعمال شده است هرچند در بعضی روایات در معنی لغوی بکار رفته است ولی بخاطر استعمال آن در اسماء مانند نامها ی معروف در آمده است چنانچه ابن کثیر این نکته را متذکر می­شودو می­گوید :بخاطر این استعمال زیادی در اسماءاست که پیامبر صلی الله علیه وآله شخصی را که به آمدن آن در آخرالزمان بشارت داده،مهدی نامیده شده است [۳]

اصطلاح «مهدی» هنگام اطلاق ،همان «مهدی(علیه السلام)» است که پیامبر(ص) به ظهور آن در آخر الزمان بشارت داده است.

شمایل و صفات امام غائب با دقت تمام از زبان پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام بیان شده است.

شاید فلسفه این امر به خاطر این است که با ذکر این اوصاف، جلوی هرمدعی مهدویٌت گرفته شود واز آنجا که فراهم آمدن تمام این صفات و ویژگی ها، که در روایات اسلامی ذکر شده است، در شخص مدّعی مهدویّت امکان ناپذیر است بنابراین باعث می شود تا دروغ او پیش مردم فاش شود.

درکتابهای اهل سنت روایات فراوانی وجود دارد که در بر گیرنده صفات وویژگیهای رفتاری وجسمی حضرت مهدی علیه السلام است. تعدادی از این روایات را به عنوان نمونه موردبررسی قرار می دهیم .

شباهت امام مهدی(علیه السلام) به پیامبر (صلی الله علیه وآله)

همانگونه که نام حضرت همنام جدش رسول الله (صلی الله وآله) است خُلق وخوی اونیز همانندخلق وخوی پیامبر(ص)می باشد.ابن حبان از پیامبرصلی الله علیه وآله چنین روایت می کند که حضرت فرمود :«یخرج رجل من أمتی یواطئ اسمه اسمی وخلقه خلقی …..»[۴]کسی از اهل بیت من ظهور می کندکه هم نام من ورفتارش همانندرفتار من است.

پیشانی بلندو بینی کشیده

ابو داوددر سنن خوداز پیامبر صلی الله علیه وآله درباره نسب واوصاف ظاهری وعدالت حضرت مهدی (علیه السلام) چنین روایت می کند که فرمودند :« الْمَهْدِیُّ مِنِّی أَجْلَى الْجَبْهَهِ أَقْنَى الْأَنْفِ یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطًا وَعَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْرًا وَظُلْمًا یَمْلِکُ سَبْعَ سِنِینَ»مهدی از نسل من است ،پیشانی فراخ ونورانی وبینیش باریک وقلمی است که زمین راا زعدل وداد پر سازد؛چنانکه ازظلم وجور پرشده باشد .[۵]

برپاکننده عدالت درزمین

در کتابهای مهم اهل سنت روایات زیادی در باره عدالت محوری امام مهدی (علیه السلام)به چشم می خورد از جمله :امام احمدبن حنبل ،این چنین نقل می کند که پیامبر(ص) در روایتی فرمودند:«لا تقوم الساعه حتى یملک رجل من أهل بیتی أجلی أقنى یملأ الأرض عدلا کما ملئت قبله ظلما یکون سبع سنین»[۶]قیامت بر پا نمی شودتا اینکه مردی ازاهل بیت من که گشاده پیشانی وبینی باریک وقلمی ،به حکومت برسدوزمین را از عدالت پر سازد ؛چنان که از ظلم پرشده باشد.وهفت سال حکومت می کند.

سرور اهل بهشت

ابن ماجه از پیامبر صلی الله علیه آله نقل می کند که فرمودند : «نحن ولد عبد المطلب ساده أهل الجنه أنا وحمزه . وعلی وجعفر والحسن والحسین والمهدی»[۷]مافرزندان عبدالمطلب سروران اهل بهشت هستیم :من وحمزه وعلی وجعفر وحسن وحسین ومهدی .

برتر از ابوبکر وعمر

دربعضی از منابع اهل سنت در حدیث صحیحی تصریح شده است که حضرت مهدی علیه السلام از ابوبکر وعمر برتر است، مانند روایت ابن ابی شیبه ازمحمدبن سیرین که از تابعین مشهور است،که می گفت «برای این امت خلیفه ای خواهدبود که ازابوبکر وعمربراوبرتری ندارند »[۸]این حدیث را سیوطی هم از ابی شیبه نقل می کند وگوید این حدیث صحیح است[۹]

گشاده دستی

درباره صفت سخاوت وبخشش فراوان امام مهدی (علیه السلام)، احادیث فراوانی در منابع اهل سنت آمده است. مسلم نیشابوری در صحیح خود این چنین نقل می کند :ابو سعید می گوید:پیامبر خداصلی الله علیه وآله فرمودند:« مِنْ خُلَفَائِکُمْ خَلِیفَهٌ یَحْثُو الْمَالَ حَثْیًا لاَ یَعُدُّهُ عَدَدًا »[۱۰].«ازخلفای شماخلیفه ای خواهد بودکه مال را(چون خاک)به مردم ارزانی می دارد بدونه اینکه آن رابشمارد».هرچنددر این روایت به نام حضرت تصریح نشده است ولی وقتی در کنار روایات دیگری که همین مضمون با ذکر نام آن خلیفه سخاوتمند بطور صریح بیان شده است، قرا ر می گیرد، مشخص می شود که او کسی نیست جزء حضرت مهدی (علیه السلام)که پیامبر (ص)او رابه امتش معرفی کرده وبه ویژگی بخشندگی وسخاوت او اشاره می کند ترمذی در سنن خود ازابی سعید خدری روایت میکندکه پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:« إن فی أمتی المهدی…. فَیَجِیءُ إِلَیْهِ رَجُلٌ فَیَقُولُ یَا مَهْدِیُّ أَعْطِنِی أَعْطِنِی قَالَ فَیَحْثِی لَهُ فِی ثَوْبِهِ مَا اسْتَطَاعَ أَنْ یَحْمِلَهُ»[۱۱]پیامبر فرمود:«مهدی از امت من است …..مردی سوی اومی آید ومی گوید:یامهدی به من چیزی عطاءکن به من چیزی عطاء کن ،بعد پیامبر(ص) فرمودند :«مهدی» تاآنجاکه آن مرد توان حمل مال را دارد در دامن اومی ریزد».

چهره نورانی

یکی از آشکارترین ویژگی امام مهدی علیه السلام که همگان آن را مشاهده می کنند،چهره ی زیبا ونورانی آن حضرت است که از همه زیباتر ونورانی تر است که این نشان ازاین دارد که موعود بشریت در کاملترین شکل بر مردم آشکار می شود .جوینی از پیامبر(ص) نقل کرده است که فرمودند:«المهدی من ولدی ..کان وجهه کوکب دریّ..»[۱۲]مهدی از فرزندان من است،چهراه اش مانندستاره درخشان می باشد.

ظهور درشکل چهل سالگی

سن چهل سالگی سنی است که انسان از لحاظ رشد جسمی به سرحد کمال انسانی می رسدطبق روایات بی شماری از شیعه وسنی امام مهدی علیه السلام در شکل مردی چهل ساله یا نزدیک به چهل سالگی ظهور می کند.قندوزی ازپیامبر صلی الله علیه وآله این چنین نقل می کند :«المهدی من ولدی ابن اربعین سنه»[۱۳]..مهدی از فرزندان من است در شکل چهل ساله می باشد.

پی نوشت :

[۱] .اصل مهدی ،مهدُوی بروزن مفعول بوده واو قلب به یاءشده ودوتا یاء با هم ادغام شدند وضمه دال نیز تبدیل به کسرشد. حمیرى، نشوان بن سعید‌،شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم ، محقق/ مصحح: حسین بن عبد الله العمرى- مطهر بن على الاریانى- یوسف محمد عبد الله ،بیروت ،‌دار الفکر المعاصر،‌۱۴۲۰ ه‍ ق ، چاپ: اول ،ج۱۰ ص۶۸۹۶‌

[۲].ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم‌،لسان العرب‌، محقق/ مصحح: احمد فارس صاحب الجوائب، بیروت ،دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع،دار صادر‌۱۴۱۴ ه‍ ق چاپ: سوم ،ج۱۵ص۳۵۳

[۳] . جزرى ابن اثیر، مبارک بن محمدابن کثیرجزری،‌ النهایه فی غریب الحدیث و الأثر‌،‌قم ،مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان ،(بی تا)،چاپ: اول،ج۵ ص۲۵۴

[۴] .ابن حبان ، محمد بن حبان بن أحمد أبو حاتم التمیمی البستی ،صحیح ابن حبان ،تحقیق : شعیب الأرنؤوط بیروت ،مؤسسه الرساله ،۱۴۱۴- ۱۹۹۳چاپ دوم ،ج۱۵ ص۲۳۷

[۵] .سجستانی الازدی، أبو داود سلیمان بن الأشعث السجستانی،سنن ابی داود ، بیروت ،دار الکتاب العربی ،(بی تا)ج۴ص۱۷۴

[۶] . ابن حنبل الشیبانی،أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشیبانی، مسند الإمام أحمد بن حنبل،قاهره،مؤسسه قرطبه ،(بی تا)ج ص۱۷

[۷] . قزوینی ،این ماجه محمد بن یزید أبو عبدالله القزوینی ، سنن ابن ماجه ، تحقیق محمد فواد عبدالباقی بیروت ،دار الفکر ،(بی تا)،ج۲ ص۱۳۶۸حدیث ۴۰۸

[۸] . ابن أبی شیبه ،ابی بکرعبدالله بن محمد ابن ابی شیبه الکوفی ،المصنف ، تحقیق وتعلیق : سعید اللحام ،بیروت،دار الفکرللطباعه والنشر والتوزیع،۱۴۰۹ – ۱۹۸۹ م چاپ اول ،ج۸ ص۶۷۹

[۹] . سیوطی ، جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر السیوطی ،الحاوی للفتاوی فی الفقه وعلوم التفسیر والحدیث والأصول والنحو والإعراب وسائر الفنون، تحقیق : عبد اللطیف حسن عبد الرحمن، بیروت ،دار الکتب العلمیه ، ۱۴۲۱هـ – ۲۰۰۰م، چاپ اول ، ج۲ص۷۳

[۱۰] مسلم القشیری النیسابوری، أبو الحسین مسلم بن الحجاج بن مسلم القشیری النیسابوری ،صحیح مسلم ـ بیروت دار الجیل بیروت + دار الأفاق ،(بی تا)الجدیده ج۸ ص۱۸۵

[۱۱]ترمذی السلمی ، محمد بن عیسى أبو عیسى الترمذی السلمی ،الجامع الصحیح سنن الترمذی، تحقیق محمد شاکر ودیگران ،بیروت دار إحیاء التراث العربی ،(بی تا)، ج۴ص۵۰۶ حدیث ۲۲۳۲

[۱۲]. جوینی خراسانی ،علی بن محمد،فرائدالسمطین، بیروت، موسسه محمودی،۱۴۰۰ه ق، چاپ اول ،ج۲ص۳۱۴ح۵۶۵لفظ

[۱۳].: قندوزی،سلیمان بن ابراهیم القندوزی الحنفی، ینابیع الموده لذوی القربى ، تحقیق: سید علی جمال أشرف الحسینی ،قم ،دار الأسوه للطباعه والنشر ۱۴۱۶،،چاپ اول،ج۳ص