یکی از سفارشات با فضیلت اولیا و انبیا خواندن نماز شب می باشد که به عنوان یکی از برنامه های سازنده اسلامی محسوب می شود آن را هر چه بیشتر به سمت وادی معنویات سوق می دهد. به جا آوردن نماز شب تاثیر بسیار زیادی در دنیا و هم در برزخ و همچنین در قیامت دارد و انسان را با خلوت کردن با خالق خود به خودسازی دعوت می کند. 

نماز شب ابعاد گسترده ای را در زندگی شخصی ، اجتماعی وسیاسی انسان در بر می گیرد و تاثیر بسزایی در ظاهر و باطن او دارد ، گرفتاری ها و مشکلات و همچنین بیماری های روحی و روانی همچنین جسمی با خواندن نماز شب رفع می شود. 

در روایات و احادیث گوناگونی اثرات و فضایل بسیاری مبنی بر خواندن نماز شب آمده است که مطمئنا دانستن آنها موجب شگفتی هر کدام از شما مخاطبان می گردد که در ادامه به ذکر چندین مورد از آنها پرداخته شده است. 

ترشح ملاتونین و اثرات آن با بیداری برای نماز شب 

بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است میزان ترشح ملاتونین در شب هیچ احتیاجی به داروی خاصی جز عبادت و نیایش صبحگاهی ندارد که این امر باعث می شود انسان از گناهان دور باشد و آرامش روحی و روانی کسب کند باید بدانید بیشترین درصد بیماری های قلبی از ساعت 5 تا 9 صبح اتفاق می افتد که با بیدار شدن برای نماز صبح و ترشح قابل توجه ملاتونین از عوارض قلبی جلوگیری می شود. 

سلول های چشم با وجود ملاتونین محافظت شده ، ملاتونین باعث می شوداز کشته شدن عدسی جلوگیری شود چرا که این اتفاق موجب اختلال دید و همچنین اطلاع به بیماری آب مروارید می شود که همه این تاثیرات مثبت تنها دلیلش شب بیداری برای خواندن نماز شب می باشد. 

درمان بیماری های مختلف با خواندن نماز شب 

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرموده اند :«بر شما باد به اقامه نماز شب، زیرا نماز شب سنتی است از پیامبرتان رسول خدا . نماز شب عادت و رسم صالحان و پاکان است که قبل از شما بودند و نماز شب موجب دفع بلا و بیماری ها و دردها از بدن می شود.»

 رفع کوفتگی بدن و کسب آرامش عضلانی با نماز شب 

امروزه با دانش پزشکی ثابت شده است که چنانچه هر کسی حدود ساعت 10 شب اقدام به خوابیدن کند و نیم ساعت پیش از اذان صبح بیدار شود بدین معنی که تقریباً 7 ساعت خوابیده باشد حدود ساعت یک بامداد در بدن او تغییرات جالبی رخ می دهد مثلاً بعضی از مواد شیمیایی شبیه که با عنوان«مورفین» شروع به ترشح میکند که با عنوان «اندروفین ها» و «آنگفالین ها» نامگذاری شده اند و بر قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی تاثیرات مستقیمی داشته و در طول شبانه روز باعث می شود عضلات آرامش و راحتی خاصی در فرد داشته باشد. 

اما چنانچه این خوابی که در موردش صحبت شد ادامه دار باشد یعنی ساعت بیدار شدن به 10 صبح برسد احساس درد و کوفتگی عضلانی در فرد افزایش می یابد چرا که برخلاف حالت قبل «اندروفین ها و آنگفالین ها» به اندازه کافی ترشح می شوند. بنابر این بایستی بدانید نماز پر فضیلت شب با اثر معجزه آسایی که دارد در بهداشت خواب و تنظیم آن نقش بسیار مهمی را ایفا می کند و انسان را به یک آرامش درونی ناشی از ترشح مواد شیمیایی درون زا هدایت می کند.

تاثیر نماز شب بر افسردگی و شادابی

 بارها در نمناک اشاره شده است که شادابی و افسردگی هر فردی قبل از اینکه تحت کنترل و اراده وی باشد حاصل تغییرات و فعل و انفعالات سلسله اعصاب مرکزی بدن می باشد. به عنوان مثال:ترشح و افزایش ماده شیمیایی «دوپامین» در بدن شخص بدون اینکه خودش بخواهد موجب شادی غیر ارادی و کاهش آن موجب افسردگی می شود. 

«کورتیزول» نیز از جمله مواد شیمیایی می باشد که ترشح آن موجب شادی در فرد شده که بیشترین ترشح آن در ساعات سحرگاهی اتفاق می افتد و در صورت بیدار بودن شخص در این سال لذت سرمستی العاده ای به او بخشیده می شود و در تمام طول روز و تاثیر آن را خواهد دید. 

بنابر این به این ترتیب آشکار شد که شادی و شرف در زندگی انسان با شب زنده داری و نماز شب میسر می شود و همچنین دلمردگی و افسردگی به مرور زمان با نقش نماز شب در زندگی زدوده می شود. 

بیماری هایی همچون اختلال دوقطبی ، افسردگی روانی ، تنگی نفس ، بیماری قند ، اضطراب ، شیزوفرنی ، کم خونی ، مالیخولیا ، بیماری های مجاری تنفسی ، پوکی استخوان ، سکته قلبی ، عوارض پیش از قاعدگی خیال پردازی و مشکلات روده با تاثیرپذیری شگفت انگیز از نماز شب بهبود می یابند. 

تاثیر نماز شب بر فشار خون 

قبل از هر چیزی باید بدانید 4 روش غیر درمانی برای این که فشار خون را کنترل کرد وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد: 

1- کم کردن استرس ها و اضطراب 

2- عدم استفاده الکل 

3- کاهش وزن 

4- فعالیت های ورزشی سبک و منظم در شبانه روز 

همانطور که پیش از این درباره نقش بسیار مهم نماز شب شب قدر باره مقابله با مشکلات استرس ها سخن گفتیم و الزامی که نماز به شخص نمازگزار مبنی بر عدم استفاده الکل می دهد، می توان آن را قدم تاثیرگذاری در کنترل و پیشگیری فشار خون تلقی کرد. 

بهبود بیماری سرطان با خواندن نماز شب 

با توجه به تاثیراتی که درباره ترشح ملاتونین بر بدن با خواندن نماز شب ذکر شد این هورمون در پیشگیری و درمان برخی از سرطان ها به ویژه سرطان های وابسته به این هورمون همچون سرطان پستان و سرطان پروستات نقش بسیار مهمی را ایفا می کند بنابراین نماز شب با داشتن اجر و بار معنوی با بالا بردن هورمون ملاتونین از بروز سرطان نیز جلوگیری می کند. 

زیبای چهره و افزایش عمر با نماز شب 

تمامی سلول هایی که در بدن موجود هستند در معرض حمله و هجوم «فری رادیکالها» میباشند که از مهمترین اثرات ذرات این فری رادیکال ها می توان به افزایش بیماری پارکینسون ، آلزایمر و پیری زودرس اشاره کرد. 

همانگونه که ملاتونین از تاثیرگذارترین عوامل پیش گیرنده و مقابله با «فری رادیکالها» می باشد زیرا ملاتونین نقش دفاعی داشته و اصلی ترین عامل افزایش آن شب زنده داری و اقامه نماز شب است بنابراین می توان گفت نماز شب موثرترین عامل زداینده بیماریها و مظاهر پیری، مانند چین و چروک صورت و غیره... می باشد. بر اساس گفته پرفسور "راتید" :چنانچه ملاتونین نبود، تمام سلولهای بدن در معرض مرگ بودند و انسان چند ساعت بیشتر زنده نمی ماند. 

اثرات نماز شب در دستگاه ایمنی بدن 

اولین عنصر مکانیسم دفاعی بدن در مقابل بیماری ها و خطرات ترشح هورمون ملاتونین می باشد که کارایی آن دوبرابر ویتامین E و 500 برابر ماده صنعتی DMSO و پنج برابر گلوتاثیون می باشد. این هورمون در مقابل کلسترول بسیار مضری که موجب تنگی عروق می شود مقاومت کرده و با آن مبارزه می کند. 

این هورمون کاربردی نقش مهمی در مکانیسم دفاعی بدن داشته و بر توانایی و قدرت مونوسیت های بالغ که یک نوع گلبول سفید می باشند می افزاید. 

تقویت و حفظ سلول های مغزی متاثر از نماز شب 

همانطور که بارها گفته شد ترشح هورمون ملاتونین در شب بیداری نماز شب اتفاقات بسیار زیادی را منجر می شود این هورمون از آن جهت نیز حائز اهمیت می باشد که محافظ سلول های مغزی نیز می باشد چراکه سلولهای مغزی در حال نابودی دیگر قابل بازسازی نیستند بنابراین شب زنده داری علاوه بر حفاظت سلول های مغزی ، نیروی اندیشه و تفکر را در اشخاص شکوفا و تقویت می کند.

تاثیرات نماز شب در تقویت چشم ها و تنظیم خواب 

زمانی که برای نماز شب بیدار می شوید با ترشح هورمون ملاتونین سلول های چشمی محافظت شده و کدر شدن کپسول یا عدسی چشم جلوگیری می شود چنانچه امام صادق علیه السلام می فرمایند:نماز شب دید انسان را زیاد میکند. 

با افزایش ترشح آن که فعالین ها و آندروفین ها به وسیله هورمون ملاتونین در نماز شب و صبح خوابتان تنظیم شده و ریلکسیشن بدن صورت می گیرد جالب ترین مطلبی که می خوانید این است که گاز اوزون که با تاثیرات شگرف درمانیش در علم پزشکی به اثبات رسیده است در زمان طلوع فجر تا طلوع خورشید و سطوح بسیار بالای آسمانی به زمین می رسد و اثرات بسیار مهمی روی پوست ، قلب و عروق ، ریه و دیگر قسمت های بدن بگذارد به خاطر همین است که مهمترین و اصلی ترین خاصیت بیداری و عبادت در بین الطلوعین می باشد. 

داشتن خواب آرام و راحت با نماز شب 

داشتن یک خواب راحت برای انسان به هورمون ملاتونین وابسته است چرا که این هورمون منجر به تنظیم هورمون های دیگر بدن می باشد. که همین هورمونها باعث فعالیت های مهمی همچون تنظیم قند خون ، رشد تنظیم سوخت و ساز بدن ، واکنش در برابر ترس و... دربدر میشود. 

نکته بسیار جالبی که در این میان وجود دارد این است که باید بدانید هورمون ملاتونین فقط شب ها و در پاسخ به تاریکی ترشح می شود و میزان ترشح آن در شب ده برابر روز می باشد به طور میانگین تقریباً ساعت ترشح آن از 9 شب آغاز شده و تا نیمه شب ادامه می یابد. 

مسئولیت دیگری که هورمون ملاتونین دارد به حداقل رساندن دمای بدن است چرا که کاهش حرارت بدن در شب شب خواب راحتی را به انسان می بخشد به این معنی که هرچقدر ترشح ملاتونین زیاد باشد خواب راحت تری برای انسان رقم می خورد. 

این نکته را هم متذکر شویم که با افزایش سن مقدار ترشح هورمون ملاتونین نیز کاهش می یابد بدین گونه که خواب راحت و آرامش در سنین بالا به مرور زمان کمتر می شود. 

و اما در ادامه به دلایل ترشح بیشترین هورمون ملاتونین اشاره ای می کنیم. باید بدانید برای اینکه ملاتونین در بدن ترشح شود نیاز به دارو و استفاده هیچ چیزی نیست بلکه بایستی با مدیریت زندگی به پرهیز از رفتار و عادات زشت افزایش ترشح این هورمون را امکان پذیر کرد بنابر این عبادت که پرفضیلت ترین آنها نماز شب میباشد بهترین عامل برای افزایش ترشح هورمون ملاتونین قلمداد می شود و آرامش روحی و روانی بسیار بالایی را برای انسان به ارمغان می آورد.

نمونه هایی از احادیث امامان معصوم در رابطه با آثار و برکات نماز شب 

در ادامه این بحث خواندنی نمونه هایی از احادیث امامان معصوم در رابطه با آثار و برکات نماز شب در اختیارتان قرار می دهیم با ما همراه باشید: 

1- بازداشتن از گناه 

بازداشتن از گناه از مهم ترین آثار و برکات نماز شب می باشد و وسیله مناسب و بهترین مناسب ترین وسیله ای است که مانع از گناهان می شود قرآن کریم و روایات ائمه معصومین علیهم السلام آن را امضا کرده است نماز است. 

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:« فإنّ صلاة الیل مِنهاةٌ عنِ الاثم؛ نماز شب انسان را از گناه باز می دارد.»

بعضی افراد فقط اکتفا به نماز یومیه کرده و تصور می کنند همین نماز آنها را بیمه می کند اهمیت نمی دهند اگر مشاهده می کنیم که اولیای خدا هیچ وقت گرفتار گناه نشدند به وسیله همین نماز یومیه و نماز شب است. هر کدام از این ها خواص خود را دارد. بزرگان و مردان شب، انتظار شب را می کشند. چنانچه خطا و گناهی در طول روز انجام دهند نماز شب آن را پاک می کند. مکمل نماز یویمیه ، نماز شب است. 

امام باقر علیه السلام فرمودند:«إنما جُعِلَت النّافلةُ لِیُتَمِّ بها ما أفسَدَهُ من الفریضة؛ همانان (نماز) نافله را به خاطر این جهت قرار دادند که جبران فساد نمازهای واجب را کند.» 

2- ریزش و آموزش گناهان 

ریزش و آمرزیده شدن گناهان یکی دیگر از آثار نماز شب محسوب می شود.نماز حسنه ای است که دل های مومنین را جلا داده و و باعث از بین رفتن آثار معصیت و تیرگی هایی که دلهایشان از ناحیه سیئات کسب کرده می شود. 

در قرآن کریم آمده است:«و اقم الصلوة طرفی النهار و زلفا من الیل ان الحسنات یذهبن السیئات ذلک ذکری للذکرین؛ نماز بگزار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از شب، زیرا نیکی ها بدیها را از میان می برند این تذکری است برای انها که اهل تذکرند.» 

این نشان از برکات و اهمیت و قدرت نماز دارد و این یک فضل و لطف الهی است در حق بندگان. خداوند راضی به آلوده شدن بندگانش به گناه کردن نیست و چنانچه هم گناه کردند برای آموزش آن گناه به ما امر کرده نماز بخوانید . این ب بدین معنی نیست که ما هر چقدر دوست داریم گناه کنیم و سپس نماز بخوانیم تا آن گناه از بین برود بلکه این یک فرصت و امتیاز و فضلی است برای بندگان که اگر سهوا گناه نمودند و اصرار بر گناه نداشتند از آن استفاده نمایند.

 امام صادق علیه السلام می فرماید:« صلاة المومن بالیل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار؛ نماز شب گناهانی را که مومن در روز مرتکب شده است را از بین می برد.»

3- رفع گرفتاری ها مشکلات 

یکی دیگر از آثار نماز شب رفع مشکلات و گرفتاریها است،در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم آمده است:«ای مردم هیچ کس از شما نیست مگر اینکه مشکلات و گرفتاریها همچون کمربندی او را محاصره کرده است. پس زمانی که دو سوم شب گذشت و یک سوم آن باقی ماند ملکی بر او وارد می شود و به او می گوید:ذکر خدا بگو که صبح نزدیک است. پس چنانچه او حرکت کرد و ذکر خدا را گفت یک گره از گرفتاریهایش گشوده می شود و اگر او بلند شد و وضو گرفت و داخل نماز شد همه گرفتاریها از او گشوده می شود پس صبح می کند در حالی که همچون مردمک چشم (روشن و پاکیزه) گردیده است.» 

4- کسب نور دائم از بیداری شب 

حضرت عیسی می فرماید:« طوبی للذین یتهجدون من الیل . اولئک الذین یرثون النور الدائم من اجل انهم قاموا فی ظلمه الیل؛ خوشا به حال کسانی که شب را بیدار می مانند . اینانند که نور دائم را از آن رو که در تاریکی شب به پا خاسته اند به ارث می برند.» 

5- نورانیت و زیبایی صورت 

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید:« من کثرت صلاته بالیل حسن وجهه بالنهار؛ هر که بیشتر نماز شب بخواند هنگام روز زیبا و نورانی است.» 

6- به اجابت رسیدن دعا 

از دیگر آثار نماز شب استجابت دعا است،امام صادق علیه السلام می فرماید:« کسی که در قنوت نمازوتر, چهل مومن و سپس برای خود دعا کند خداوند دعاهای وی را مستجاب می گرداند.» 

7- گشایش درهای آسمان 

گشایش درهای آسمان از برکات دیگر خواندن نماز شب است.حضرت هادی علیه السلام می فرمود:«گاه هست که بنده برای نماز شب برخیزد و خواب بر وی غلبه کند چندان که او را به راست و چپ کشاند و گاهی چانه اش به سینه اش رسد، حق تعالی امر فرماید که درهای آسمان را بگشایند و فرشتگان را ندا دهند که نظر کنید که این بنده من در راه نزدیکی به من چه سختی ها می کشد در چیزی که بر وی واجب نساخته ام به امید سه چیز:یا گناهش را بیامرزم یا توبه روزیش گردانم و یا رزق و روزی او را زیاد کنم. ای فرشتگان شما را گواه می گیرم که من همه را بدو عطا کردم» 

8- درمان بیماری ها 

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید:«بر شما باد به اقامه نماز شب، زیرا نماز شب سنتی است از پیامبرتان رسول خدا . نماز شب عادت و رسم صالحان و پاکان است که قبل از شما بودند و نماز شب موجب دفع بلا و بیماریها و دردها از بدن می شود.» 

9- زیاد شدن روزی 

امام صادق علیه السلام فرمودند:«نماز شب روزی را جلب می کند.» 

10- خوشبویی بدن

 امام صادق علیه السلام می فرماید:«صلوه الیل تطیب الریح؛ نماز شب انسان را خوشبو می کند»