در قرآن و نهج‌البلاغه آیات و بیانات فراوانی در مورد «تقوا» وجود دارد.[1] نتایج و تأثیرهای زیادی برای تقوا در تمام عرصه‌های زندگی بشر وجود دارد. از این رو نباید تقوا صرفاً مرتبط با آخرت معنا شود که خداوند به‌خاطر آن به انسان اجر می‌دهد. تقوا، زندگی دنیوی را نیز اداره می‌کند و منشأ خیر و کمال است. در برابر، نداشتن تقوا پیامدهای منفی برای فرد و اجتماع دارد .

انسان به‌وسیله تقوا می‌تواند به کمالاتی که برایش ترسیم شده، برسد. درواقع تقوا را می‌توان به ‌وسیله و موجودی تشبیه نمود که راه بلد است و کافی است انسان بر آن سوار شود تا او را به سعادت برساند.

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام؛ مولای متقیان، با تشبیه تقوا‌ به اسب راهوارِ نجیبی که در اختیار انسان است و بدون هیچ دغدغه‌ای، صاحب خود را به آنجایی که باید ببرد، می‌برد، می‌فرماید: «أَلَا وَ إِنَّ الْخَطَايَا خَيْلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلَيْهَا أَهْلُهَا وَ خُلِعَتْ لُجُمُهَا فَتَقَحَّمَتْ بِهِمْ فِي النَّارِ، أَلَا وَ إِنَّ التَّقْوَى مَطَايَا ذُلُلٌ حُمِلَ عَلَيْهَا أَهْلُهَا وَ أُعْطُوا أَزِمَّتَهَا فَأَوْرَدَتْهُمُ الْجَنَّةَ»؛[2] «آگاه باشيد! گناهان، اسب‌هاى سرکشى هستند که اهلش را بر آن‌ها سوار می‌کنند و لجام‌های آن‌ها برگرفته می‌شود و سرانجام آنان را در دوزخ سرنگون می‌کند! آگاه باشيد! تقوا و پرهيزگارى همانند مرکب‌های راهوار و رام و سریع‌السیر می‌باشند که اهلش را بر آن سوار می‌کنند و زمام آن‌ها را به دستشان می‌سپارند و آن‌ها را به بهشت جاويدان می‌رسانند».

ازاین‌رو باید با رعایت تقو‌ا هر چه بیشتر در مسیر سعادت قدم برداریم و بدانیم که تقوا در تمام عرصه‌ها کارساز است. با رعایت تقو‌ا در امور فردی، اجتماعی، کارهای سازمانی، امور سیاسی و ... هم به کمال فردی و هم به کمال رسیدن جامعه اسلامی کمک کنیم. این نکته نیز مهم است که خداوند یاور متقین و صالحان زمین بوده و هر کسی با خدا باشد، پیروزی در انتظارش است و البته عاقبت بدون تردید با پرهیزگاران است.[3]

راز موفقیت امام خمینی رحمه‌الله‌ از شروع نهضت تا پیروزی انقلاب و تشکیل حکومت اسلامی نیز بی‌تردید در تقوای همه‌جانبه امام ریشه دارد. به تعبیر مقام معظم رهبری «امام اگر باتقوا نبود، در طول این مبارزه نمی‌توانست آن منش و شخصیتی را از خود بروز دهد که برای چنین حرکت عظیمی محور شود و کار به اینجا [پیروزی] منتهی گردد. تقوای او، او را به اینجا رساند. تقوای او، او را حفظ کرد».[4]

حاصل آنکه در آیات قرآن و فرمایشات معصومین سخنان زیادی در مورد تقوا بیان شده که حاکی از نقش مهم آن در رشد فردی و اجتماعی است. پس باید با رعایت تقوا سبب رشد فردی و مهمتر رشد اجتماعی شویم.

پی‌نوشت:
[1]. بقره:2؛ آل‌عمران:۱۰۲؛ تغابن:۱۶؛ در نهج‌البلاغه، نامه 56، 47، 53 و خطبه 198، 95، 167 و حکمت 242، 349 و ... .
[2]. نهج‌البلاغه، خطبه 16.
[3]. اعراف: 128.
[4]. بیانات مقام معظم رهبری، 1376/6/26.