برخی می‌پندارند که تأکید اسلام بر مسئله حجاب و عفاف به قشر بانوان اختصاص دارد و مردان در این زمینه هیچ وظیفه و مسئولیتی ندارند؛ اما قرآن کریم این پندار را به صراحت مورد انکار قرار می‌دهد. مسلمانان بر اساس آیات و احادیث فراوان، بر این باورند که خداوند دوست دارد تا همه انسان‌ها به سعادت و خوشبختی چه در دنیا و چه در آخرت دست پیدا کنند و بدین منظور قوانینی را وضع کرده است. اما از آنجا که به طور طبیعی مردم در کنار هم‌نوعان خود زندگی می‌کنند، لازم است که برنامه‌ها و قوانین هدایت مردم، قابلیت اجرا شدن در جامعه را داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که مردم از در کنار هم بودن احساس رضایت کنند.
بنابراین در نگاه اسلام، نه تنها تربیت و رشد هر فرد بسیار اهمیت دارد؛ بلکه ایجاد یک جامعه رشد یافته بر اساس قوانین روح‌افزای اسلام نیز بسیار مهم و حیاتی می‌باشد. اگر برای رساندن انسان‌ها به قله‌های افتخار و سعادت، تاثیر محیط پیرامونی در نظر گرفته نشود، احتمال شکست خوردن و تغییر مسیر بسیار زیاد است. از این‌رو، یکی از گناهان کبیره در نگاه اسلام، مهاجرت به سرزمین‌ها و مناطقی است که در آنجا به فرهنگ و تمدن اهمیت چندان داده نمی‌شود.[1]
یکی از آفات و آسیب‌های جوامع دینی، ترویج بی‌حیایی و بی‌عفتی است. ابلیس و یارانش با سوء استفاده از نعمت خدادادی «غریزه جنسی» و تحریک نابجای آن، تلاش می‌کنند که بی‌بند و باری و هرزگی را نه فقط در شخصیت افراد متدین؛ بلکه در سطح جامعه دینی گسترش و رواج دهند.
قرآن کریم به‌عنوان نسخه جاودان الهی در میان مردم، به بهترین شیوه برای این آسیب راه‌حل ارائه کرده است. در قرآن، خداوند ابتدا به مردان فرمان می‌دهد که چشمان خود را در برابر زنان نامحرم فرو ببندید،[2] سپس جامعه بانوان مسلمان را مخاطب قرار داده و به آنان فرمان می‌دهد تا چشم‌های خود را در برابر مردان نامحرم و غریبه فرود آورند.[3]
بر اساس احادیث، چشم در مقایسه با دیگر اعضای بدن، تاثیر بسیار مهمی در انتخاب مسیر نادرست برای انسان دارد؛ همانند پاشیدن بذر در یک مزرعه که باعث پدید آمدن گیاهان بسیار زیاد می‌شود.[4] از این رو خداوند در این دو آیه کریمه، زنان و مردان را به محافظت از دیدگان فرمان می‌دهد.
برخی به غلط گمان می‌کنند زنان از لطافت بیشتری برخوردار هستند و چون غریزه جنسی مردان با نگاه به جنس مخالف، به سرعت تحریک می‌شود، پس مسئله حجاب و عفت در اسلام، فقط شامل قشر زنان می‌شود؛ اما با توجه آنچه در قرآن و احادیث بیان شده، زنان نیز از این پرتگاه خطرناک باید دوری گزینند. نباید بانوان گمان کنند چون بدن مردان از ظرافت خاصی برخوردار نیست، پس نگاه به بدن آنان مجاز می‌باشد. اینجاست که فقهای شیعه نگاه زنان به بدن مردان نامحرم و غریبه را تجویز نکرده‌اند.[5]
پی‌نوشت:
[1]. کلینی، محمد، کافی، ج2، 277، اسلامیة.
[2]. نور، 30.
[3]. نور، 31.
[4]. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج101، ص41-42، دار إحياء التراث العربي.
[5]. امام خمینی، استفتاءات، ج3، ص250؛ صافی گلپایگانی، لطف‌الله، جامع الأحكام، ج2، ص155.
