مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «چگونگی عاقبت بخیر شدن» پرداختند که متن آن بدین شرح است:
حضرت سجاد علیه‌السلام در دعای مکارم الأخلاق از از خداوند متعال اینطور می خواهد: « اللَّهُمَّ اخْتِمْ بِعَفْوک أَجَلِی » پروردگارا توفیق ده که من اعمالی انجام دهم تا عمرم ختم بخیر شوم، کار مرا ختم به عفو و مغفرت خود کن.
ما قبل از این دنیا سه منزل طی کردیم و الان در منزل چهارم هستیم. اول عالم ذر که عالم وسیعی بود، و مرتبه عالی بود چون مورد مستقیم خطاب الهی بودیم « أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قَالُوا بَلَی » بعد تنزل کردیم به عالم ماده، بعد در پشت پدر قرار گرفتیم و اینکه چه مدت مشخص نیست، بعد منتقل شدیم به مادر و نه ماه هم در آن جا بودیم و خداوند بعد از چهار ماه ماندن در شکم مادر روح ملکوتی در ما دمید.
جنین بعد از دمیدن روح چون کامل شده است، بهتر است مادر در این ایام قرآن بخواند، نافله صبح و مصائب اهل بیت علیهم‌السلام را بخواند تا در بچه اثر بگذارد.
وقتی بچه به دنیا می‌آید سعادتمند است تا این که به سن تکلیف برسد، این دومین تولد اوست، اولی زمانی که از مادر متولد شد که این را تولد تکوینی می گویند، گرچه در ابتدا کوچک است، ولی یک فرد کامل است و می فهمد نباید در پیش او به گمان اینکه کودک است و نمی داند عمل یا حرف بدی از او سر بزند. در روایت است، اگر فرزند چند ماهه دارید، نباید پدر و مادر در پیش او نزدیک هم شوند؛ چون می فهمد.
وقتی انسان مکلف شد تولدی دیگر دارد که به آن تولد تشریعی می گویند، یعنی قابلیت پیدا کرد که بنده خدا شود و این امکان برای او فراهم است سعید یا شقی شود که در عوالم قبل این خصوصیت وجود نداشت، سلمان این جا سلمان شد و شمر در این منزل شمر شد.
قرآن هم می فرماید: خدا هر نعمتی که داد نمی‌گیرد، بلکه بنده خود باعث سلب نعمت است، ما وقتی متولد شدیم، موحد بودیم « کُلُّ مَولودٍ یُولَدُ علی الفِطرَةِ ». وقتی مکلف شدیم اسیر شیطان شدیم.
اصحاب رسول خدا صلی‌الله علیه وآله که بعد از ایشان با ولایت جنگیدن، در ابتدا خوب بودند. شمر هم از مجاهدان بود خودش بد کرد، حضرت اباعبدالله علیه‌السلام در لحظه آخر به شمر فرمودند: اگر از کشتن من صرف نظر کنی تو را شفاعت می کنم، اما گوش نکرد. در نتیجه باید در این دنیا مواظب خود باشیم تا راه حق را طی کنیم تا صورت برزخی ما زیبا باشد، اما هر کس در دنیا راه شقاوت پیش گرفت و صورت برزخی خود را زشت کرد در دنیا قابل اصلاح است. انسان هر صفت رذیله ای که در وجود خود بپروراند به شکل آن حیوانی که این صفت را دارد در می آید.
کسی محضر حضرت سجاد علیه‌السلام مشرف شد و گفت یا بن رسول الله این جماعت در مسجد الحرام که نماز می خوانند، دعا می خوانند و طواف می کنند چون ولایت شما را ندارند به جهنم می روند؟ حضرت دستی کشید و فرمود: نگاه کن؛ ناگهان دید همه آن ها حیوان هستند، حضرت فرمود آیا این ها همه باید به بهشت بروند!؟
عمل انسان، انسان را تغییر می دهد. بنابراین کاری کنیم که وقت رفتن عاقبت بخیر شویم، اگر هم تا الان کسی به دنبال دنیا و نفسش رفته، از این به بعد می تواند توبه واقعی کند، خدا می بخشد.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام به امام حسن مجتبی علیه‌السلام فرمودند: فرزندم اشخاصی که می بینی گناه می کنند این ها را طرد نکن، ممکن است این ها برگردند و صالح شوند. نگاه بد به گناهکار نداشته باشید، ان شاءالله توبه می کند، چه بسا اشخاصی که با آن ها رابطه خوبی دارید، عاقبت شان خراب شود.
حاصل اینکه، نمی‌توان گفت کسی که گناه می‌کند عاقبت بخیر نمی‌شود؛ بلکه امکان بازگشت برای همه هست. دعا کنیم که عاقبت بخیر شویم و دعاهایی که برای عاقبت بخیر شدن است را بخوانیم و مطمئن نباشیم که تا آخر در راه راست هستیم و تمام اعمال ما قبول شده است، بلکه امیدوار به خدا و رحمت خدا باشیم.
