قیام و انقلاب جهانی امام مهدی علیه السلام نشانه هایی دارد. دانستن این علائم، آثار مهمّی در پی خواهد داشت. از آنجا که این نشانه‌ها، نویدبخشِ فرجِ مهدی آل محمّد علیهم السلام است، وقوع هر یک از آنها نور امید را در دل‌های منتظران پُرفروغ‌تر خواهد کرد و برای معاندان و منحرفان نیز مایه تذکّر و هشدار خواهد بود تا از بدی و تباهی دست بردارند، همچنان که منتظران را برای درک ظهور و کسب قابلیتِ همراهی و حضور در کنار معصوم علیه السلام مهیّاتر خواهد کرد.

علاوه بر اینکه آگاهی از اتفاقاتی که در آینده رخ خواهد داد، می‌تواند ما را در برنامه ریزی مناسب برای مواجهه بهتر با آنها یاری دهد، همانگونه که این علائم، معیار خوبی برای تشخیص مدّعیان دروغین مهدویت است، بنابراین اگر کسی ادّعای مهدویت کرد، ولی قیام او همراه با این علائم نبود، به سادگی می‌توان به دروغگوبودن او پی برد.

در روایاتِ پیشوایان معصوم علیهم السلام، علائم فراوانی برای ظهور ذکر شده است که بعضی از آنها پدیده‌های طبیعی و عادی و بعضی غیر عادّی و معجزه‌آسا هستند.

ما از میان این علائم، ابتدا آنهایی را که در منابع معتبر بیشتر به صورت برجسته ذکر شده بیان می‌کنیم و در پایان تعدادی از علائم دیگر را به اختصار برمی‌شمریم.

امام صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند:

«خَمْسٌ قَبْلَ قِیَامِ اَلْقَائِمِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ اَلْیَمَانِیُّ وَ اَلسُّفْیَانِیُّ وَ اَلْمُنَادِی یُنَادِی مِنَ اَلسَّمَاءِ وَ خَسْفٌ بِالْبَیْدَاءِ وَ قَتْلُ اَلنَّفْسِ اَلزَّکِیَّةِ.» (کمال‌الدین، ج ۲، ص ۶۴۹)

پیش از قیام قائم علیه السلام پنج نشانه است: یمانی، سفیانی، ندای آسمانی، خسف بیداء و کشته شدن نفس زکیّه.

اکنون با توجه به این روایت، علائم پنجگانه یاد شده که در روایاتِ متعدد تکرار شده است را به صورت خیلی خلاصه توضیح می‌دهیم، اگرچه تمام جزئیات حوادث مربوط به این علائم برای ما روشن نیست.

الف. خروج سفیانی

خروج سفیانی از علائمی است که در روایاتِ فراوان آمده و اینگونه توصیف شده است: سفیانی مردی از نسل ابوسفیان است که اندکی پیش از ظهور، از سرزمین شام قیام می‌کند. او جنایتکاری است که از قتل و کشتار هیچ پروایی ندارد و با دشمنان خود به شکل فجیعی رفتار می‌کند.

بر اساس بعضی از روایات، از خروج سفیانی تا کشته شدن او، پانزده ماه به طول می‌انجامد.

ب. خَسْف بَیداء

خسف به معنای فرورفتن و بیداء، منطقه‌ای میان مکه و مدینه است.

مقصود از خسف بیداء این است که سفیانی، لشگری را برای مقابله با امام مهدی علیه السلام به سمت مکّه ارسال می کند. هنگامی که لشگر او به منطقه بیداء می رسد، به صورتی معجزه آسایی در زمین فرو می‌رود.

ج. خروج یمانی

قیام سرداری از سرزمین یمن، یکی دیگر از علائم است که اندکی پیش از ظهور رخ خواهد داد. وی که مردی صالح و مؤمن است علیه بدی‌ها و انحرافات قیام می‌کند و با تمام توان با بدی‌ها و تباهی‌ها مبارزه می‌کند. البته جزئیات حرکت و اقدامات او برای ما چندان روشن نیست.

د. صیحه آسمانی

یکی دیگر از علائمی که پیش از ظهور اتفاق می‌افتد، صیحه آسمانی است. این ندای آسمانی که بر اساس بعضی از روایات، ندای جبرئیل علیه السلام است، در ماه رمضان شنیده می‌شود و از آنجا که قیام امام مهدی علیه السلام، انقلابی جهانی است و همگان منتظر وقوع آن هستند، یکی از راه‌های آگاهی مردم جهان از این رویداد، همین ندای آسمانی خواهد بود.

این صیحه، همچنان که مایه شادمانی مؤمنان است، هشداری برای بدکاران است تا از کردار زشت خود دست کشیده و به حلقه یاورانِ مصلحِ جهانی بپیوندند.

هـ. قتل نفس زکیّه

نفس زکیه به معنای شخصِ به رشد و کمال رسیده و یا انسان پاک و بی گناهی است که قتلی انجام نداده است و مقصود از قتل نفس زکیه این است که اندکی پیش از قیام امام مهدی علیه السلام، شخصیت برجسته و یا بی گناهی به دست مخالفان حضرت کشته می‌شود.

زمان این رخداد بر اساس بعضی از روایات، پانزده شب پیش از قیام امام مهدی علیه السلام است.

علائم فراوان دیگری نیز در روایات ذکر شده است که بعضی از آنها عبارتند از:

خروج دجّال (موجودی حیله‌گر و پلید که بسیاری از انسان‌ها را گمراه می‌کند)، خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی در ماه مبارک رمضان، آشکارشدن فتنه‌ها و قیام مردی از خراسان و... .

گفتنی است که توضیح و تحلیل این نشانه‌ها در کتاب‌های مفصّل بیان شده است.