نکوهش غیبت از دید شرع

یکی‏ از صریح‏ ترین آیات در نکوهش غیبت که آن را گناهی کبیره دانسته، این آیه از سوره حجرات است:

یا ایها الذین امنوا اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم و لاتجسسوا و لایغتب بعضکم بعضا ایحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتا فکرهتموه.

ای کسانی که ایمان آورده‏ اید! از بسیاری گمان‏ها در حق یکدیگر بپرهیزید که برخی از گمان‏ها گناه است و درباره یکدیگر تجسس نکنید و برخی از شما از دیگری غیبت نکند. آیا هیچ یک ازشما دوست دارد گوشت برادر مرده اش را بخورد؟ البته از آن کراهت دارید.

گوشت های بندگان حق خوری *** غیبت ایشان کنی کیفر بری ‏

یکی از راه  ‏های شناخت بزرگ بودن گناه، مقایسه آن با دیگر گناهان بزرگ (معاصی کبیره) است.

در این آیه، غیبت، با خوردن مردار مقایسه شده که از گناهان بزرگ به شمار می‏ رود. اگر مردار، گوشت گوسفند باشد، حرام است؛ چه رسد به این که گوشت انسان باشد و از آن مهم‏تر این که انسان با مرده، رابطه برادری هم داشته باشد.

از این مقایسه می‏ توان دریافت که غیبت تا چه اندازه زشت و ناپسند است!

پیشوای یازدهم، حضرت عسکری علیه السلام در این باره می ‏فرماید:

اِعْلَمُوا أَنَّ غِیبَتَکُمْ لِأَخِیکُمُ اَلْمُؤْمِنِ مِنْ شِیعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ أَعْظَمُ فِی اَلتَّحْرِیمِ مِنَ اَلْمَیْتَةِ

بدانید که غیبت شما از برادر مؤمنتان که از شیعیان اهل بیت است، از خوردن گوشت مرده حرام‏تر است.

از رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم چنین روایت شده است:

ان الغیبه اشد من الزنا/ به درستی که غیبت کردن از زنا بدتر است.

روشن است که زنا از گناهان بزرگ شمرده می‏ شود؛ پس غیبت هم که از آن بدتر است، گناه بزرگ (معصیت کبیره) خواهد بود.

راه دیگر برای شناخت بزرگ بودن گناه، بیم و وعید الاهی به عذاب دردناک است. آن جا که خداوند، جزای رفتار زشتی را عذاب دردناک معرفی کند، آن رفتار از گناهان بزرگ خواهد بود.

خداوند متعال در قرآن کریم می‏ فرماید:

ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین امنوا لهم عذاب الیم

همانا برای کسانی که دوست دارند زشتی در بین کسانی که ایمان آورده اند شایع شود، عذاب دردناکی است.

که مفسران، عبارت «ان تشیع الفاحشه» در آیه کریمه را به غیبت تفسیر کرده‏ اند.

حضرت رضا علیه السلام از پدر بزرگوارش موسی بن جعفر علیه السلام نقل می‏کند که امام صادق علیه السلام فرمود: «ان الله یبغض البیت اللحم/ خداوند خانه‏ ای را که در آن گوشت وجود دارد، دشمن می‏دارد».

به امام عرض کردند که ما گوشت را دوست داریم و خانه هایمان از آن خالی نیست.

حضرت فرمود: انما البیت اللحم البیت الذی تؤکل فیه لحوم الناس بالغیبه.

خانه گوشت، خانه‏ ای است که در آن گوشت مردم با غیبت، خورده می‏شود.

در روایتی دیگر از حضرت آمده است که پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم در شب معراج به آتش جهنم نظر افکند و دید گروهی مشغول خوردن مردار هستند. به جبرئیل فرمود: این‏ها چه کسانی هستند؟

جبرئیل پاسخ داد: این‏ها کسانی هستند که گوشت مردم را می‏ خورند.

از آن جا که در قیامت، اعمال انسان تجسم می ‏یابد، اگر عمل، گناه و سیئه باشد، شکل حیوانات را به خود می‏ گیرد و اگر حسنه باشد، مفرح است و به شکل حوریه و غلمان درمی ‏آید و صالحان در قیامت عمل خود را به شکل حورالعین در آغوش می‏گیرند و اهل غیبت، در دوزخ مردارخوارند.

امیرمؤمنان علی علیه السلام می‏ فرماید: الغیبه قوت کلاب النار/ غیبت، خوراک سگ‏های آتش است.

در روایت دیگری با همین مضمون از پیامبراکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم آمده است:

اجتنبوا الغیبه فانها ادام کلاب النار/ از غیبت بپرهیزید، چرا که خورش سگ‏های جهنم است.