قرآن مجید بهشت ابدی را پاداش نیکوکاران و متقین و جهنم را جای کافران و گناهکاران می داند و تاکید دارد که انسان با ایمان و عمل صالح خود و کسب رضایت خداوند متعال می تواند به تنعم جاودان برسد.

بهشت جايي است كه خداوند براي نيكوكاران آماده ساخته و همه نعمت ها در آن يافت مي شود. در قرآن مجید به بخشی از اين نعمت ها اشاره شده است. هدف از ذكر آنها تنها اين است كه به قدر ممكن، بهشت را براي انسان ترسيم كند، زيرا نعمت ها و خوشي هاي بهشتي با نعمت هاي اين دنيا تفاوت بنيادي دارند و تعابير اين جهاني، توان تفسير حقايق بهشتي را ندارند، چنان كه جنين در رحم مادر توان درك واقعيت هاي دنيا را ندارد.

به طور كلي مي توان گفت هر عمل نيكي كه براي رضايت خداوند باشد، آدمي را به بهشت رهنمون مي كند. برخي اعمال نيك را عقل آدمي فرمان مي دهد و برخي ديگر را خدا فرمان مي دهد و حتي فرامين خدا، احكام عقل را نيز تاييد مي كند. فرمانهاي خدا در قرآن و روايات پيامبر و امامان معصوم آمده اند و از اعمالي ياد كرده اند كه جاي دارد به برخي از آنها اشاره كنيم.

ايمان و عمل صالح

ايمان و عمل صالح از اعمالي است كه آدمي را به بهشت راه مي نمايد. قرآن کریم در اين باره در آیه 82 سوره بقره مي فرمايد: و كساني كه ايمان آورده و كارهاي شايسته كرده اند، آنان اهل بهشتند و در آن جاودان خواهند بود.

تقوا

تقوا عبارت است از آنچه انسان را از گناه حفظ مي كند و موجب مي شود كه او به واجبات و مستحبات اهتمام بيشتري نشان دهد. تقوا بي ارتباط با ايمان و عمل صالح نيست. قرآن در اين باره در آیه 45 سوره حجر مي فرمايد: به يقين، متقین در باغ ها و كنار چشمه ها خواهند بود.

پيروي از خدا و رسول(ص)

هر كس از اوامر و نواهي خدا و رسولش پيروي كند، خدا او را به بهشت در مي آورد و هركس خدا و رسولش را نافرماني كند، خدا او را به جهنم مي برد.

راستي و راستگويي

قرآن اوصافي براي راستگويان و همچنين پرهيزكاران و نيكوكاران برمي شمرد. مي توان اوصاف مشترك راستگويان و پرهيزكاران و نيكوكاران را چنين ياد كرد؛ ايمان به خدا، معاد، فرشتگان، كتاب هاي آسماني، پيامبران الهي و نيز انفاق به يتيمان و بينوايان، در راه ماندگان و مستمندان آبرومند، بر پاداشتن نماز، پرداخت زكات، وفا به عهد و پيمان و بردباري در سختي و دشواري.

بنابر آيات قرآن از جمله آیه 177 سوره بقره كساني كه خويشتن را بدين اعمال و رفتار ارزشمند بيارايند اهل راستي و پرهيزگاري هستند: اولئك الذين صدقوا و اولئك هم المتقون؛ اينها كساني هستند كه راست مي گفتند و گفتارشان با اعتقاداتشان هماهنگ است و اينها پرهيزكاران هستند.

اهتمام به نماز

آنان كه هيچ گاه نماز را ترك نمي كنند و در اداي آن، وقت و شرايط لازم را ارج مي نهند و به روح و حقيقت آن پي برده اند و هيچ چيز را بر اين فرضيه الهي ترجيح نمي دهند، در قرآن ستوده شده اند و جايگاه ابدي آنان بهشت است. قرآن در آیات 34 و 35 سوره معارج مي فرمايد: آنان كه بر نماز مواظبت دارند آنان در باغ هاي بهشتي گرامي داشته مي شوند.

انفاق در راه خدا

انفاق در راه خدا جايگاه والايي در ميان اعمال پسنديده دارد. انفاق فقط در امور مادي و مالي پسنيده نيست، بلكه بهترين انفاق در راه خدا، انفاق علم و دانش و احكام و معارف دين است. قرآن مي فرمايد پرهيزگاران همانا در توانگري و تنگدستي، انفاق مي كنند. آنها پاداششان آمرزش پروردگار و بهشت هايي است كه از زير درختانش، نهرها جاري است، جاودانه در آن مي مانند.

شهادت در راه خدا

كسي كه از جان خويش كه عزيزترين سرمايه اوست در راه خدا مي گذرد نزد خداوند، مقام بس والايي دارد. خداوند به صراحت فرموده كه شهيد را پيش خود جاي مي دهد و به او روزي مي دهد. در بهشت هيچ پاداشي همانند مقام "قرب" ارزشمند نيست. قرآن مي فرمايد؛ هرگز گمان مبر كساني در راه خدا كشته شدند، مردگانند، بلكه زنده اند و نزد پروردگارشان روزي داده مي شوند.