چندین مؤلفه برای انتخاب کتاب خوب و مناسب وجود دارد که به دو مؤلفه بسیار مهم آن اشاره می‌شود:
1. نویسنده، علم و هدفش: بسیار مهم است که کتاب به قلم چه کسی و از سوی چه کسی باشد. نکته مهم‌تر دیگر اینکه به چه هدفی کتاب را نگاشته است. سطح علمی نویسنده نیز در اتقان و استحکام مطالب نقش برجسته‌ای دارد. تبحّر نویسنده در آسان و ساده‌نویسی نیز اهمیت زیادی در فهم مطالب دارد. به تعبیری، برخی کتاب‌ها را با دیدن نام نویسنده چشم‌بسته می‌توان خرید و شروع به مطالعه کرد؛ مانند کتاب‌های شهید مطهری رحمه‌الله‌علیه که علمی، روان با هدف متعالی و... نوشته است.
2. موضوع کتاب: هر کتابی موضوعی دارد. برخی کتاب‌ها در مورد مسائل علمی فیزیک، شیمی، ریاضی و... است، برخی دیگر در مورد مباحث تاریخی می‌باشد. همچنین در زمینه‌های مرتبط با زندگی انسان نیز کتاب‌های زیادی نوشته شده است. نکته دیگر در مورد کهنه یا نو بودن موضوع مورد بررسی است. روشن است که موضوعی که تاریخ‌مصرف مشخصی داشته، قابلیت این ندارد که در زمان‌های بعدی مورد استفاده قرار گیرد.
حال با توجه به این دو شاخصی که برای انتخاب کتاب مناسب بیان شد، بررسی کنیم که روشن شود شایسته‌ترین کتابی که باید مطالعه شود، کدام کتاب است؟
قرآن؛ کتابی از سوی خدا
در میان انبوه نویسندگان و کتاب‌ها، قرآن کتابی است که قابل قیاس با هیچ کتاب دیگری با توجه به این دو شاخصه نیست. قرآن کتابی از سوی خداست. خدایی که علم بی‌نهایت دارد، خالق انسان است و او را بهتر از هرکسی می‌شناسد. از طرفی در انتقال مطلب، امکان خطا در مورد او نیست. ازاین‌رو کتابی که از سوی او باشد، بهترین کتابی می‌شود که می‌توان تصور کرد.
قرآن؛ هدایتگر انسان
با توجه به اینکه هدف از خلقت انسان، تقرب به‌سوی خدا و رسیدن به سعادت است، قرآن از لحاظ موضوع، شریف‌ترین موضوع را دارد. رساندن بشر به اوج قله‌های اخلاق، انسانیت و درنهایت خوشبختی در دنیا و آخرت، رسالت این کتاب آسمانی است.
اگرچه قرآن كریم كلام خداى حکیم است و حقیقت این كلام براى ما ناشناخته است، امّا با توجه به هدف از نزول آن‌که هدایت انسان‌‌هاست، این حقیقت نورانی آن‌قدر تنزل پیداکرده كه به‌صورت آیاتی از جنس كلمات قابل‌خواندن و شنیدن براى بشر درآمده است. البته باید توجه داشت که تمام محتوای همه آیات قرآن براى همه انسان‌ها قابل‌فهم و دسترسى نیست و در بهره‌گیری کامل از آن باید در محضر مفسران اصلی قرآن یعنی پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله و ائمه معصوم علیهم‌السلام حاضر شد و بهره برد.
قرآن مسیر اصلى رشد و سعادت انسان را روشن ساخته و باید هر شخص برای رسیدن به سعادت و ساخت جامعه اسلامی و همچنین در جهت رفع کاستی‌ها و پیشرفت، سمت‌وسوی قرآنی بگیرد. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «اُخْبِرُكُمْ عَنْه: اَلا اِنَّ فیهِ عِلْمَ ما یَأتى وَ الْحَدیثَ عَنِ الْماضى وَ دَواءَ دائِكُمْ وَ نَظْمَ بَیْنِكُم»؛[1] «من شما را از قرآن آگاه مى‌‌كنم. بدانید علم گذشته و آینده و درمان درد شما و راه نظم و سامان امورتان در قرآن است».
سرنخ قرآنی؛ سعادت و نزول برکات
به‌عنوان نمونه به یکی از راهکارهای قرآنی در زمینه سعادت فردی و اجتماعی به ویژه در عرصه اقتصادی اشاره می کنیم. قرآن كریم مى‌‌فرماید: «وَ لَوْ اَنّ اَهْلَ القُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیهِمْ بَرَكات مِنَ السَّماءِ والاْرضِ...»؛[2] «و اگر اهل شهرها و آبادی‌ها ایمان می‌آوردند و پرهیزکاری پیشه می‌کردند، یقیناً [درهایِ] برکاتی از آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم».
خداوند در این آیه به وضوح نزول بركات از آسمان و زمین که سبب گشایش در زندگی مومنان و رفع تنگناهاى اقتصادى و نزول نعمت می‌شود را در گرو ایمان و تقوا مى‌‌داند. اگر مردم به خداوند ایمان بیاورند و این ایمان در جامعه نمود پیدا کند، خداوند وعده داده که برکات از آسمان و زمین نازل می شود. برکات شامل باران رحمت، رفع بلا، نزول نعمت و حل مشکلات می‌شود.
قرآن بهترین کتاب ممکن در عالم است که خداوند متعال برای سعادت بشر فرستاده و بایسته و شایسته است که بشریت خواندن و تدبر در آن را سرلوحه کار خود قرار دهند.
پی‌نوشت:
[1]. نهج‌البلاغه، خطبه158.
[2]. سوره اعراف، آیه96.
