در روز قیامت که تنها سرمایه انسان، قلبِ سلیم است - همان قلبی که عطر و بوی خدا به خود گرفته است – به خوبی خواهیم دانست که در دنیا فقط یک چیز بود که می‌بایست از آن وحشت می‌داشتیم، ولاغیر.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نهج‌البلاغه، اینگونه ما را سفارش می‌نمایند:
«وَ لَا یَخَافَنَّ إِلَّا ذَنْبَهُ.» ۱
هیچ کس جز از گناه خود نترسد.
شرح:
تنها امید و پشتوانه دنیوی و اخروی انسان، خداست؛ از همین رو، تنها چیزی که باید از آن ترسید، گناه است؛ زیرا گناه، همان چیزی است که انسان را از خدا جدا می کند.
حتی اگر فرضاً در آتش جهنم هم باشیم، عذاب واقعی، همان جدایی از خداست. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام خطاب به خداوند متعال اینگونه عرضه می‌دارد:
«رَبّی صَبَرْتُ عَلی عَذابِکَ فَکَیْفَ اَصْبِرُ عَلی فِراقِکَ.» ۲
پروردگارم، بر فرض که بر عذابت شکیبایی ورزم، ولی بر فراقت چگونه صبر کنم؟
در روزی که تنها سرمایه انسان، قلبِ سلیم است ۳ – همان قلبی که عطر و بوی خدا به خود گرفته است – به خوبی خواهیم دانست که تنها چیزی که در دنیا می‌بایست از آن وحشت می‌داشتیم، گناه بود، ولاغیر.
امام باقر علیه‌السلام در این رابطه می‌فرمایند:
«مَا شَیْءٌ أَفْسَدَ لِلْقَلْبِ مِنَ اَلْخَطِیئَةِ إِنَّ اَلْقَلْبَ لَیُوَاقِعُ اَلْخَطِیئَةَ فَمَا تَزَالُ بِهِ حَتَّی تَغْلِبَ عَلَیْهِ.» ۴
چیزی به اندازه معصیت و گناه، قلب آدمی را تباه نمی‌سازد؛ زیرا قلب که به نافرمانی خداوند آلوده شد، نیرومندی خود را از دست خواهد داد، تا اینکه واژگون شود.
قلب واژگون، قلبی که عطر و بوی گناه به خود گرفته و از خدا جدا شده، دیگر در آن روز کارایی ندارد.
از همین روست که مؤمن واقعی، نه ترس از دشمن دارد – چرا که او در جبهه خدا و با خداست و خداوند برای او کافیست – و نه ترس از گرفتاری‌ها و مشکلات دنیوی – چرا که همه‌چیز را از جانب خدا می‌داند و هر چه از جانب دوست رسد، نکوست؛ لذا تنها چیزی که مؤمن حقیقی را به وحشت می‌اندازد، جدایی از خدا و هر آنچه که باعث این جدایی می‌شود است.
بنابراین به فرموده حضرت امیر علیه‌السلام، تنها باید از گناه خویش بترسیم، ولاغیر.
پی‌نوشت‌ها:
۱. حکمت ۸۲.
۲. دعای کمیل.
۳. «یَوْمَ لَا یَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ، إلَّا مَنْ أَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ؛ در آن روز (روز قیامت) که مال و فرزندان سودی نمی‌بخشد، مگر کسی که با قلب سلیم به پیشگاه خدا آید.» (شعراء، ۸۸-۸۹)
۴. امالی شیخ صدوق، ج ۱، ص ۳۹۷.
