یک تحلیلگر مجله نیوزویک با بیان اینکه توسل دولت آمریکا به تحریم‌ها طی دو دهه گذشته ۹۳۳ درصد افزایش یافته از اینکه تحریم‌های اقتصادی به ابزار نهایی آمریکا برای پیشبرد سیاست خارجی دولت این کشور تبدیل شده، انتقاد کرده است.

«دنیل دی‌پتریس»، تحلیلگر مجله نیوزویک در حساب کاربری خود در توییتر نوشته است: «ایالات متحده آمریکا، تحریم‌های اقتصادی را به عنوان اصلی‌ترین ابزار سیاست خارجی می‌داند: [از نظر واشنگتن] اجرای تحریم‌ها ساده‌ است، آنها نسبتاً کم‌هزینه‌اند و نتایجی بی‌نقص به همراه می‌آورند. اما هیچ‌کدام از اینها در واقع درست نیست.»

او سپس با انتشار جدولی که از گزارش وزارت خزانه‌داری آمریکا اقتباس شده نوشته است: «طی دو دهه گذشته، تحریم‌ها به نخستین ابزار مورد توسل برای آمریکا تبدیل شده‌اند. بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ استفاده از تحریم‌ها ۹۳۳ درصد افزایش یافته است. وزارت خزانه‌داری آمریکا تقریباً هر هفته یک نفر را در جایی برای انجام یک اقدام شرورانه تحریم می‌کند.»

دی‌پتریس در ادامه نوشته است: «این روزها، روسیه هدف اصلی [تحریم‌ها] است. آمریکا با هماهنگی متحدانش در اروپا و آسیا یک کارزار تحریمی هماهنگ علیه روسیه به راه انداخته‌اند. بانک‌های اصلی روسیه از سامانه سوئیفت اخراج شده‌اند. نزدیک به نیمی از ۶۳۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی روسیه اکنون برای مسکو قابل دسترسی نیست. آمریکا دیگر نفت، گاز یا زغال‌سنگ روسیه را وارد نمی‌کند. صدها شرکت بازار روسیه را ترک کرده‌اند. اتحادیه اروپا به زودی ممنوعیت‌های جدید علیه زغال‌سنگ روسیه را نهایی خواهد کرد.»

وی در پیام دیگری اضافه کرده است: «تردیدی نیست که همه این اقدامات ضربه سختی به اقتصاد روسیه خواهند زد. طبق گفته کاخ سفید اقتصاد ۱.۴ تریلیون دلاری روسیه امسال انقباض ۱۵ درصدی را تجربه خواهد کرد. این بدترین انقباض اقتصادی برای روسیه از زمان فروپاشی شوروی خواهد بود.»

تحلیلگر نیوزویک خاطرنشان کرده است: «سوال این نیست که آیا تحریم‌های آمریکا به اقتصاد روسیه لطمه خواهد زد یا خیر. مشخص است که لطمه می‌زند. سوال این است که آیا این تحریم‌ها روسیه را وادار به تغییر سیاست‌هایش در قبال اوکراین خواهد کرد یا خیر. اگر پاسخ این سوال منفی باشد آن وقت باید پرسید آیا تحریم‌ها دستاوردی هم دارند؟»

وی در ادامه تصریح کرده است: «اثربخشی تحریم‌ها تنها به هدفگذاری‌هایی است که ما ضمیمه آنها می‌کنیم. اگر این هدفگذاری‌ها غیرواقع‌بینانه باشند آن وقت تحریم‌ها موفق نخواهند بود. آمریکا سابقه بسیار وحشتناکی در اعمال تحریم‌های مفرط اقتصادی علیه یک کشور و سپس گره زدن رفع تحریم‌ها به تسلیم کامل آن کشور دارد. اگر ما خواستار تسلیم در یک موضوع جزئی سیاستی می‌شدیم شاید تحریم‌ها اثرگذار می‌بودند.»

او در ادامه خاطرنشان کرده است: «تحریم‌ها باعث نشده‌اند کره شمالی از سلاح‌های هسته‌ای یا موشک‌های قاره‌پیما دست بکشند. نیکلاس مادورو هنوز در ونزوئلا در قدرت است و اتفاقا جایگاهش نسبت به سال ۲۰۱۹ که توسط آمریکا هدف تحریم نفتی قرار گرفت بهتر هم شده است. سیاست خارجی ایران اصلاً تغییر نکرده است. روسیه امروز به کارزارش در اوکراین پایبند است درست همان‌طور که ۶ هفته پیش این عملیات را آغاز کرد. بشار اسد کماکان در کاخ ریاست‌جمهوری بر قدرت نشسته است. مطالبات حداکثری کارساز نیستند. نتیجه این مطالبات، همان‌طور که یک تحلیلگر نوشته است روی آوردن ابدی به تحریم است.»

جنگ اوکراین و فروپاشی تحریم‌ها؟

پیش از این تحلیلگران دیگری هم درباره اینکه جنگ‌افزوزی اقتصادی آمریکایی‌ها علیه روسیه ممکن است به فروپاشی سلطه دلار و تضعیف نظام تحریم‌های آمریکا منجر شود هشدار داده‌اند.

ایالات متحده آمریکا از آغاز قرن بیست و یکم با شور و شوق بیشتری از سلطه‌اش بر نظام مالی دنیا جهت جنگ‌افروزی اقتصادی علیه کشورهای مخالف خود استفاده کرده. از همین روست که دو دانشمند علوم سیاسی آمریکا به نام‌های  «ایان برمر» و «کلیف کوپچان» مفهومی به نام «سلاح‌انگاری امور مالی» (Weaponization of Finance)  را برای اشاره به سیاست‌های برخی کشورها در استفاده از نظام‌های مالی به عنوان ابزارهایی برای اعمال دیپلماسی زورمندانه علیه کشورهای مخالف ابداع کرده‌اند.

به باور این دو دانشمند، ایالات متحده آمریکا در حال حاضر به جای توسل به مولفه‌هایِ سنتیِ برتریِ امنیتی خود-شامل ائئلاف‌هایی مانند ناتو و نهادهای چندجانبه مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول- به استفاده از نظام مالی به عنوان سلاح‌هایی برای پیشبرد سیاست خارجی و امنیتی خود رو آورده و از تهدیدِ قطع دسترسی به بازارها و بانک‌های این کشور به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای مخالف خود استفاده می‌کند.

تحریم‌های سوئیفت، یکی از مصداق‌های سلاح‌انگاری نظام مالی است. ایالات متحده بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ به مرور در قالب سیاست‌هایی به نام «مبارزه با تروریسم» سلطه‌اش بر سامانه سوئیفت را تقویت کرد و اعضای این نهاد را ملزم به رعایت قوانین و سیاست‌های مطلوب واشنگتن کرد. از آن زمان به بعد، ایالات متحده از سلطه‌اش بر سوئیفت به عنوان ابزاری برای تهدید دیگر کشورها استفاده کرده است.   

دلار دیگر سلاحی است که در دستان آمریکا قرار گرفته است. از زمانی که دلار آمریکا جای پوند انگلیس را به عنوان ارز ذخیره‌ای در دنیا گرفت هژمونی ایالات متحده و سلطه جهانی‌اش گسترش پیدا کرد. این ارتقاء جایگاه دلار ضمانت می‌کرد که تقاضایی دائمی و قوی برای سرمایه‌های دلارمحور در دنیا وجود خواهد داشت. 

اما طی سال‌های اخیر، توسل مفرط آمریکا به تحریم‌ها بدون توجه به اصل حاکمیت مستقل کشورهای دیگر، نشانه‌هایی را پدید آورده مبنی بر اینکه این سلاح دائماً در دستان آمریکا نخواهد بود. اکنون کارشناسانی در داخل خود آمریکا هشدار می‌دهند که روند فروپاشی نظام تحریم‌ها آغاز شده و در این روند، به ویژه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، آن هم به خصوص در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» اثرگذار بوده است. 

شاید تنها اشاره به تسریع روند دلارزدایی از اقتصاد روسیه از سال ۲۰۱۸ به این سو مثال خوبی باشد برای توضیح درباره نقشی که دولت ترامپ  در تضعیف جایگاه نظام مالی آمریکا داشته؛ گزارش اکونومیست در ژانویه ۲۰۲۰ حاکی است بانک مرکزی روسیه از سال ۲۰۱۸ دارایی‌های خودش از اوراق قرضه خزانه‌‌داری آمریکا را از نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار به زیر ۱۰ میلیارد دلار رساند (نقل از اکونومیست، ژانویه ۲۰۲۰). این روند از آن زمان به بعد هم با همین سرعت ادامه پیدا کرد، به گونه‌ای که اول بهمن‌ماه همین امسال گزارش شد روسیه سهم خود را از سرمایه‌گذاری در بدهی‌های آمریکا در ماه نوامبر به میزان ۱.۳ میلیارد دلار کاهش داده و و به ۲.۴ میلیارد دلار رسانده است.

رئیس بانک مرکزی روسیه یکی از دلایل حرکت به سوی دلارزدایی از اقتصاد کشورش را تحریم‌ها دانسته و گفته بود: «احساس می‌کنم فضای جهانی در حال تغییر است. به تدریج داریم به سمت یک نظام پولی چند ارزی در دنیا حرکت می‌کنیم.» این اظهارات رئیس بانک مرکزی روسیه با اظهارات «مارک کارنی»، رئیس بانک انگلستان همخوان است که آگوست ۲۰۲۰ پیش‌بینی کرد که نظام مالی دلارمحور دوام چندانی نخواهد داشت.

عربستان سعودی اعلام کرد که امسال پذیرای یک میلیون حاجی از داخل و خارج این کشور خواهد بود. 

در سایه همه گیری کرونا که سبب شد در دو سال گذشته عربستان سعودی موسم حج را بشدت محدود و صرفا برای شماری از حجاج داخلی برگزار کند، ریاض امروز شنبه اعلام کرد که امسال میزبان یک میلون حاجی از داخل و خارج عربستان خواهد بود.

عربستان سعودی برای حجاج امسال شروطی را هم تعیین کرده است. طبق گزارش خبرگزاری عربستان سعودی (واس)، حج امسال برای افراد زیر ۶۵ سال است. همچنین افرادی که قصد حج دارند باید واکسینه شده باشند و مدرک مورد تایید وزارت بهداشت [کشور خود] را ارائه کنند. علاوه بر این وزارت حج عربستان شرط کرده است که افراد قبل از ورود به عربستان سعودی باید گواهی آزمایش منفی ابتلا به کرونا را که مدت آن بیش از ۷۲ ساعت نباشد، ارائه کنند. 

در حالی که تا پیش از شیوع همه گیری کرونا، حدود دو و نیم میلیون نفر در مناسک حج شرکت می کردند، سال گذشته (۲۰۲۱) به دلیل این بیماری، حج، با حدود فقط ۶۰ هزار نفر از ۵۵۸ هزار متقاضی (صرفاً از داخل عربستان) و برای افراد بین ۱۸ تا ۶۵ سال برگزار شد. در سال ۲۰۲۰ نیز موسم حج فقط با حدود ده هزار نفر برگزار و برگزاری عمره نیز به مدت شش ماه تعلیق شد. 

گفته می شود طبق آمارهایی که قبلا منتشر شده است، درآمد سالانه عربستان سعودی از برگزاری حج تمتع و عمره حدود دوازده میلیارد دلار بود. 

سفارش های امام در جمع روحانیان به مناسبت ماه مبارک رمضان

«ان شاء اللّه با سلامت نفس وارد بشوید به ماه مبارک و در ماه مبارک، خودتان را در ضیافت خدای تبارک و تعالی ببینید و حق تعالی را مضیف خودتان ببینید و او را حاضر واقعه ببینید. اگر خدای نخواسته، یک وقتی خواستید به یک کسی جسارت کنید، بفهمید که در حضور خدا دارید به بنده خدا جسارت می کنید. اگر غیبت کردید از یک مؤمنی، بدانید که در حضور خدا غیبت کردید از یک مؤمنی. اعمال شما- به حسب روایات- عرضه داده می شود پیش رسول اللّه قبل از ورود به ماه رمضان، توبه کنید از آن برگردید. بدانید که مهالک زیاد است. بدانید که خیلی جاها ما داریم که باید وارد بشویم؛ خطرهای زیاد برای ما هست. شما ان شاء اللّه با سلامت و با نفس طاهر، با نفس پاک وارد بشوید در ماه رمضان و در ماه رمضان هم به وظایف ماه رمضان عمل بکنید.»[1] 27 مهر 1350 / 28 شعبان 1391

«کسی که بخواهد روزه ماه مبارک رمضان را با آن آدابی که از او خواسته اند انجام دهد، لازم است انقطاع کامل داشته باشد تا بتواند مراسم و آداب مهمانی را به جا آورد و به مقام میزبان تا آنجا که ممکن است عارف گردد. طبق فرمایش حضرت رسول اکرم 6 به حسب خطبه ای که به آن حضرت منسوب است همه بندگان در ماه مبارک رمضان به مهمانی خداوند تعالی دعوت شده اند و مهمان پروردگار خود می باشند. آنجا که می فرماید: ایّها الناس، إنه قد اقبل الیکم شهر اللّه... و قد دعیتم فیه إلی ضیافه اللّه. شما در این چند روزی که به ماه مبارک رمضان مانده به فکر باشید ؛ خود را اصلاح کرده، توجه به حق تعالی پیدا نمایید؛ از کردار و رفتار ناشایسته خود استغفار کنید؛ اگر خدای نخواسته گناهی مرتکب شده اید، قبل از ورود به ماه مبارک رمضان توبه نمایید ؛ زبان را به مناجات حق تعالی عادت دهید. مبادا در ماه مبارک رمضان از شما غیبتی، تهمتی و خلاصه گناهی سربزند و در محضر ربوبی با نعم الهی و در مهمانسرای باری تعالی آلوده به معاصی باشید.»[2] 27 مهر 1350 / 28 شعبان 1391

توجه امام خمینی (ره)به ماه مبارک رمضان

نظم امام (ره) زبانزد خاص و عام بود. ایشان در برنامه های عادی و روزانه خویش با برنامه ریزی عمل می کردند و در ایام خاص و ماه هایی که از اهمیت معنوی بالایی برخوردار بود، برنامه ویژه ای داشتند. آیت الله توسلی در این باره می گوید:

«حضرت امام(ره)توجه ویژه ای نسبت به ماه رمضان داشته و بدین جهت، ملاقات های خودشان را در ماه رمضان تعطیل می کردند و به دعا و تلاوت قرآن و... می پرداختند و امام می فرمودند: خود ماه مبارک رمضان، کاری است.»[3]

حجت الاسلام آشتیانی (یکی دیگر از یاران امام) می گوید:

«امام به نقل از نزدیکانشان برای ماه های ویژه ای چون رمضان، برنامه ای خاص داشتند؛ به طوری که در این ماه عزیز شعر نمی خواندند، شعر نمی سرودند و گوش به شعر هم نمی دانند و دگرگونی خاصی متناسب با این ماه مبارک در زندگی خود ایجاد می کردند؛ به گونه ای که این ماه را سراسر به تلاوت قرآن مجید، دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپری می کردند.»[4]

امام هر سال قبل از تعطیلات دروس حوزه، در آستانه ماه مبارک رمضان و هجرت طلاب به روستاها و شهرها برای تبلیغ دین، جلسه درس را به موعظه، نصیحت و توجه به آداب سیره و سلوک در ماه رمضان اختصاص می داد. ایشان در یکی از جلسات خود فرمود:

«به آداب اولیه روزه عمل نمایید و همان طور که شکم را از خوردن و آشامیدن نگه می دارید، چشم و گوش و زبان را هم از معاصی بازدارید. از هم اکنون بنا بگذارید که زبان را از غیبت، تهمت و بدگویی و دروغ نگه داشته، کینه، حسد و دیگر صفات زشت شیطانی را از دل بیرون کنید. اگر توانستید، «انقطاع الی الله» حاصل نمایید؛ اعمال خود را خالص و بی ریا انجام دهید، از شیاطین انس و جن منقطع می شوید.»[5]

عبادت و تهجد

یکی از برنامه های ویژه حضرت امام (ره) در ماه مبارک رمضان، عبادت و تهجد بود.

امام عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهی می دانستند و هرگز آن را وسیله ای برای رسیدن به بهشت نمی پنداشتند.

یکی از نزدیکان امام در مورد تهجد ایشان می گفت:

«پنجاه سال نماز شب امام ترک نشد، حتی در زمان بیماری و در زندان و تبعید و روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شبشان را خواندند.»

یکی از محافظان امام می گوید:

«دریکی از نیمه شب های ماه رمضان، برای انجام کاری مجبور شدم از کنار اتاق امام عبور کنم، هنگام عبور صدای مناجات و گریه امام را شنیدم که درفضای اتاق پیچیده بود و مرا شدیداً تحت تأثیر قرار داد.»[6]

فرزند امام می گفت:

«شبی در ماه رمضان من پشت بام خوابیده بودم، خانه ایشان یک خانه 45 متری بود، بلند شدم دیدم که صدا می آید و بعد متوجه شدم که آقاست که در تاریکی در حال نماز خواندن است و دست هایش را طرف آسمان دراز کرده و گریه می کند. برنامه عبادی ایشان این بود که در ماه رمضان، شب تا صبح نماز و دعا به جا می آوردند، بعد از نماز صبح مقداری استراحت می کردند و صبح زود برای کارهای شان آماده بودند.»[7]

آخرین ماه مبارک رمضان دوران حیات امام به گفته ساکنان بیت با ماه های مبارک رمضان دیگر متفاوت بود! به این صورت که امام همیشه برای خشک کردن اشک چشم شان دستمالی همراه داشتند؛ ولی در آن ماه مبارک رمضان، حوله ای را نیز همراه برمی داشتند تا هنگام نمازهای نیمه شب شان، از آن استفاده کنند.[8]

توجه به مستحبات و نوافل

امام(ره) توجه خاصی به نوافل داشتند و هرگز نوافل را ترک نمی کردند. از آیت الله قدیری نقل شده است:

«وقتی امام در ماه مبارک رمضان در فصل گرمای نجف اشرف برای نماز جماعت ظهر و عصر با زبان روزه به مدرسه مرحوم آیت الله بروجردی تشریف می آوردند، اول هشت رکعت نوافل ظهر را می خواندند و بعد نماز ظهر را با اذان و اقامه نسبتاً طولانی به جا می آوردند و بعد از تعقیب نماز ظهر هشت رکعت نوافل عصر را می خواندند و بعد نماز عصر را با اذان و اقامه مانند نماز ظهر ادا می کردند و بعد از تعقیبات تشریف می بردند. این کار در آن سن و آن هوای گرم و آن حال روزه، کار آسانی نبود که حتی جوان ها بتوانند موفق به آن بشوند؛ اما امام با اقبال تمام این گونه جدیت در عبادت داشتند.»[9]

حجت الاسلام سید مجتبی رودباری در خاطرات خود با امام می گوید:

«من در ماه مبارک رمضان همانند سایر ماهها نماز ظهر و عصر را با امام در مسجد شیخ واقع در بازار نجف به جا می آوردم؛ ولی نماز مغرب و عشا را با آیت الله سید عبد الاعلی سبزواری می خواندم؛ زیرا امام با آن کهولت سن و ضعف حتی در ایامی که ماه مبارک مصادف با گرمای سوزان در روزهای بلند تابستان بود مقید به انجام نافله مغرب و عشا بودند، در حالی که ما با اینکه جوان بودیم و تاب مقاومت بیشتری داشتیم مایل بودیم هر چه زودتر نماز مغرب و عشا را بدون نافله به اتمام برسانیم و به افطار برسیم.»[10]

حجت الاسلام روحانی نیز نقل می کند:

«حضرت امام در ماه رمضان در هوای پنجاه درجه گرمای نجف با آن سن و سال و ضعف مفرط روزی هجده ساعت روزه می گرفتند و تا نماز مغرب و عشا را به جا نمی آوردند افطار نمی کردند.»[11]

توجه ویژه به قرآن

امام خمینی(ره)، توجه خاصی به قرآن داشتند. امام در هر فرصتی که به دست می آوردند و لو اندک قرآن می خواندند. یکی از اطرافیان امام می گوید:

«امام در نجف، چشم شان درد گرفت و به دکتر مراجعه کردند. دکتر بعد از معاینۀ چشم امام گفت: شما باید چند روزی قرآن نخوانید و به چشم تان استراحت بدهید. امام خندیدند و فرمودند: «دکتر! من چشم را برای قرآن خواندن می خواهم! چه فایده ای دارد که چشم داشته باشم و قرآن نخوانم! شما یک کاری کنید که من بتوانم قرآن بخوانم.»[12]

مرحوم حجت الاسلام سید احمد خمینی (فرزند امام) می گفت:

«امام در ماه مبارک رمضان وقتی نجف بودند هر سه روز، یک دوره قرآن را ختم می کردند و زمانی که در جماران بودند به خاطر کهولت سن، هر ده روز یک بار قرآن را ختم می کردند و در ایام سال، ماهی یک بار قرآن را ختم می کردند.»[13]

یکی از همراهان امام در نجف می گفت:

«ایشان، هر روزه در ماه مبارک رمضان، ده جزء قرآن می خواندند. برادران خوشحال بودند که دو دوره قرآن را خوانده اند؛ ولی بعد می فهمیدند که امام ده یا یازده دوره قرآن را خوانده اند.»[14]

حجت الاسلام رحیمیان می گوید:

«امام در ماه مبارک رمضان بسیار با قرآن مأنوس بودند. من یاد ندارم که در این ماه شریف خصوصاً در ماه رمضان آخر عمرشان که اوایل سال 68 بود به محضر ایشان مشرف شوم و ایشان را جز در حالت قرآن خواندن نبینم. هر وقت که کاری پیش می آمد و به محضرشان می رسیدم می دیدم مشغول تلاوت قرآن مجید هستند.»[15]

از آیت الله توسلی نیز نقل شده:

«امام با همه اشتغالاتی که داشتند به انجام مستحبات، به ویژه خواندن قرآن، دعا و نماز اول وقت اهمیت می دادند. ایشان هر روز سه تا پنج مرتبه قرآن می خواندند، در ماه مبارک رمضان سه بار قرآن را ختم می کردند.»[16]

طبق آنچه از سید احمد آقا (فرزند امام) نقل کردیم، این بیان آقای توسلی مربوط به زمان سکونت امام در جماران است.

در پایان، حسن ختام را کلامی از آن مرد پاک قرار می دهیم، ان شاء الله که رفتار و گفتار آن مرد بزرگ سرلوحۀ زندگی همۀ ما باشد و همچون خود او از پیروان راستین اهل بیت عصمت و طهارت: باشیم.

«اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می شود روزه ای که از شما خواسته اند محقق نشده است؛ آنچه انجام داده اید روزه عامه حیوانی بوده است.»[17]

روحش شاد و راهش مستدام باد.

پی نوشت ها

[1] صحیفه امام، ج2، صص 390 391، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، 1378.

[2] جهاد اکبر، امام خمینی (ره )، ص 38، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، 1373.

[3] برداشتهایی از سیره امام خمینی (ره)، غلامعلی رجایی، ص 89، عروج، چاپ چهارم، 1385.

[4] سیره اخلاقی امام خمینی(ره)، ص 73، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، چاپ دوم، 1376.

[5] جهاد اکبر، ص62.

[6] برداشتهایی از سیره امام خمینی(ره)، ج 3، ص 127.

[7] سیمای فرزانگان، ص 159، رضا مختاری، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ نهم، 1375.

[8] پا به پای آفتاب، امیر رضا ستوده، ج 1، ص270، انتشارات پنجره، 1374.

[9] برداشتهایی از سیره امام خمینی(ره)، ج3، ص98.

[10] پا به پای آفتاب، ج 4، ص 161.

[11] سیمای فرزانگان، ص 180.

[12] برداشتهایی از سیره امام خمینی(ره)، ج3، ص198.

[13] همان، ص 12.

[14] سیمای فرزانگان، ص 159.

[15] برداشتهایی از سیره امام خمینی(ره)، ج3، ص 5.

[16] همان، ص4.

[17] جهاد اکبر، ص 39.

ایزد منان بار دیگر بر زمینیان منت نهاده و آنان را موفق به درک ضیافت آسمانی خود کرده است تا با بریدن از نان، به جانان برسند؛ اندرون جسم‌ را از طعام خالی کنند، ذهن و زبان را از شبهات بپیرایند و خانه دل، از غیر بپردازند. اما کلمه «روزه» به چه معناست و از چه زمانی بر مسلمانان واجب شده است؟

«روزه» یعنی چه؟

گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در فضای مجازی همزمان با آغاز ماه میهمانی خدا، ماه مبارک رمضان، به بررسی ریشه‌شناسی کلمه «روزه» در زبان فارسی پرداخته است. در این نوشتار آمده است: درباره ریشه این واژه(روزه) آراء متنوعی وجود دارد. برخی واژه «روزه» را ترکیبی از «روز» و پسوند نسبت «ه» دانسته‌اند، زیرا زمان اجرای این فریضه در طول روز است.

در ادامه این مطلب که برگرفته از مدخل «روزه» در فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی است، آمده است: بعضی از ریشه‌شناسان می‌گویند «روزه» و «روز» در منابع فارسی میانه گاه به‌جای یکدیگر به‌کار رفته‌اند؛ همچنین این اصطلاح برای مراسمی مذهبی در میان زرتشتیان ایران به‌کار می‌رفته و شاید با ورود اسلام، رنگ و مفهومی اسلامی به خود گرفته‌است.

از سوی دیگر، برخی از متخصصان می‌گویند این فریضه در ادیان دیگر نیز به‌صورت‌های مختلف وجود دارد. واژه‌هایی که مثلاً در زبان‌های سنسکریت، یونانی و ایرلندی برای این فریضه به‌کار می‌رود، به‌معنای پرهیز از خوردن یا آشامیدن است؛ بنابراین، احتمال می‌دهند «روزه» فارسی نیز با «روزی» به‌معنی خوراک هم‌ریشه باشد. در زبان فارسی میانه مانوی، ترکیبی به‌معنی «پاییدن خود از خوراک، پرهیز از خوراک» به‌کار رفته‌است. احتمالاً جزئی از این ترکیب، یعنی فعلی که معنای پاییدن دارد، حذف شده و کل معنا به یک جزء انتقال یافته‌است. مشابه این تحول معنایی در برخی زبان‌های دیگر نیز رخ داده‌است. مثلاً fast انگلیسی در اصل به‌معنی «گرفتن» است و «صیام» عربی از «صوم» به‌معنای پرهیز کردن و حفظ کردن آمده‌است.

روزه‌داری در ادیان ابراهیمی

درباره آداب روزه‌داری، ریشه تاریخی آن، وجود رسم روزه‌داری در دیگر ادیان و آیین‌ها و ... نیز مقالات و منابع متعددی منتشر شده است. از جمله منابعی که به این موضوع به صورت مختصر و مفید پرداخته، «دانشنامه جهان اسلام» است. در مدخل روزه این دانشنامه، ضمن نگاهی گذرا به وجود رسم روزه‌داری در میان ادیان مختلف آمده است: 

 روزه گرفتن برای پالایش روح و تهذیب نفس در بسیاری از ادیان و آیین‌های پیشین مانند آیین مایاها، هندو، بودا، جَین و مانویت رواج داشته است. در جوامع و تمدن‌های باستان، روزه گرفتن یا پرهیز از خوردن برخی غذاها مانند گوشت، بر پایه اصولی خاص، تمهیدی برای نزدیک شدن به خدایان تلقی می‌شد و در مناسک یا جشن‌های خاصی متداول بود. روزه گرفتن همچنین کفاره ارتکاب گناه یا وسیله‌ای برای فرونشاندن خشم خدایان به شمار می‌رفت.

در ادیان ابراهیمی از جمله دین یهود نیز روزه‌های واجب و مستحب متعددی مقرر شده است، مانند روزه روز «کیپور»(دهمین روز از ماه تشرین) که یهودیان در آن روز برای بخشش گناهانشان روزه می‌گیرند. به تصریح تورات، موسی(ع) پیش از دریافت الواح، 40 شبانه‌روز در کوه سینا روزه گرفت و از خودرن و آشامیدن پرهیز کرد. در انجیل لوقا نیز اشاره شده است که عیسی(ع) پس از نزول جبرئیل بر وی، 40 روز روزه گرفت... .

روزه گرفتن از چه زمانی بر مسلمانان واجب شد؟

برخی تشریع وجوب روزه ماه رمضان را در سال دوم هجری و پس از تغییر قبله دانسته‌اند. به نظر شماری از مفسران، روزه ماه رمضان با نزول فقره «فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ» در آیه 185 سوره بقره واجب شد؛ زیرا ظاهر تعبیر «و انْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ» در آیه 184 سوره بقره، که پیشتر نازل شده بود، تخییر میان روزه گرفتن و دادن فدیه را برای همه جایز می‌دانست و آیه 185 ناسخ آن بود. اما به نظر بسیاری از مفسران، آیه 184 سوره بقره با تعبیر «کُتب علیکم الصیام» دالّ بر وجوب تعیینی روزه است و مراد از این فقره، نه افاده حکم تخییری بلکه بیان ارزش روزه برای مسلمانان است و این شیوه بیان در دیگر آیات قرآن هم دیده می‌شود. پس نَسخ مطرح نیست.

... بر پایه برخی منابع، تشریع روزه در اسلام، اعم از روزه ماه رمضان و روزه‌های دیگر، به پیش از هجرت پیامبر(ص) به مدینه بازمی‌گردد و آن حضرت در برخی از روزهای سال مانند عاشورا روزه می‌گرفت. همچنین گفته شده با توجه به آنکه روزه عبادتی دشوار و مشتمل بر نظارت جدی بر تمایلات غریزی است، به تدریج در سه مرحله تشریع شده است. به این ترتیب که در مرحله اول، فقط روزه روز عاشورا و سه روز در هر ماه بر مسلمان‌ها واجب شد؛ در مرحله دوم، آنان میان روزه گرفتن و فدیه دادن مخیر شدند، و در مرحله آخر، با برداشته شدن حکم تخییری، روزه بر همگان واجب شد. گفتنی است بر روایات راجع به آغاز روزه‌داری مسلمانان در روز عاشورا از نظر تطبیق تاریخی خدشه وارد و نادرستی آن تبیین شده است(ابوریحان بیرونی...).

آیا پیامبر اکرم(ص) در روز عاشورا روزه می‌گرفتند؟

در این مدخل دانشنامه بر پایه منابع مختلف از جمله منابع اهل سنت، بر روزه گرفتن پیامبر اکرم(ص) در روز عاشورا اشاره شده است. ممکن است این سؤال مطرح شود که چطور رسول خدا(ص) در روزی که در نظر برخی از فقها مکروه اعلام شده، روزه می‌گرفته‌اند؟ طرح این پرسش در حالی است که برخی از منابع بر استحباب روزه گرفتن در این روز از نظر رسول خدا(ص) تأکید دارند. گفته می‌شود در منابع روایی معتبر شیعه، حدیثی با این مضمون وجود ندارد که رسول خدا(ص) روزه گرفتن در روز عاشورا را مستحب اعلام کرده باشند.

البته، از برخی روایات نقل شده در منابع حدیثی سنی و شیعه، برمی‌آید که عاشورا از زمان حضرت موسی(ع) تا بعثت رسول خدا(ص) و از بعثت تا هنگام وجوب روزه‌ ماه رمضان، مورد تعظیم بود،ولی پس از حادثۀ عاشورا و سوء استفاده بنی‌امیّه از روایات مربوط به روزه و بزرگداشت عاشورا، روایات مختلفی در این مورد وارد شده است، برخی از این روایات بر کراهت و برخی بر حرمت دلالت دارند. همچنین در بعضی از احادیث اهل سنت، ذکر شده است که روزه روز عاشورا، بعد از حکم روزه ماه رمضان، ترک و نسخ شد.

گفته می‌شود چون روزه‌ روز عاشورا وسیله‌ تبلیغاتی بنی‌امیّه است، از دیدگاه بیشتر فقها حکم به کراهت داده شده است؛ یعنی روزه داشتن در این‌ روز ناپسند است؛ چنانچه برخی دیگر از فقها گفته‌اند: روزه‌ روز عاشورا بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

استحباب روزه‌ روز عاشورا یک حکم صد در صد انحرافی است که میان گروهی از مسلمانان ظاهری نفوذ کرده است و این همان است که در زیارت عاشورا بدان اشاره شده است: «و هذا یوم تبرّکت‏ به بنو امیّة».

 کارشناسان تغذیه اهمیت رعایت رژیم‌های غذایی را توصیه می‌کنند که هر از چندگاهی بدن را از سموم پاک می‌کنند و می‌توانیم در ماه مبارک رمضان با وارد کردن انواع غذا‌ها به وعده‌های غذایی خود، برخی از این رژیم‌ها را رعایت کنیم.

۱) گریپ فروت‌

می‌توانید در وعده افطاری یک لیوان آب گریپ فروت میل کنید؛ زیرا برای تمیز کردن دستگاه گوارش، سیستم گردش خون و کبد مناسب است. چرا که سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین C است. بنابراین، خوردن گریپ فروت نه تنها به حفظ اندامی باریک کمک می‌کند، بلکه بدن را از سموم پاک می‌کند.

۲) اسفناج

علاوه بر فواید فراوان اسفناج که شامل درمان کم خونی، تقویت سیستم ایمنی، افزایش متابولیسم و ​​تقویت استخوان‌ها می‌شود، اسفناج می‌تواند کل بدن را از سموم پاکسازی کند؛ زیرا اسفناج مانند یک «جارو» عمل می‌کند که تمام سموم را از بدن خارج می‌کند. می‌توان آن را به صورت پخته خورد یا به غذای سالاد اضافه کرد و یا به شکل آب میوه مصرف کرد.

۳) پرتقال

برای افطار حتما یک پرتقال یا یک لیوان آب پرتقال تازه بخورید؛ زیرا می‌تواند تفاوت زیادی در سلامت بدن شما ایجاد کند. پرتقال سرشار از ویتامین C است که ایمنی را تقویت کرده و از بدن در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند. میکروب‌ها را از بین می‌برد و بدن را از شر سموم به طور بسیار موثری رها می‌کند.

۴) سیر

دانه‌های سیر توانایی فوق العاده‌ای برای دفع سموم بدن دارند؛ زیرا حاوی ماده‌ای به نام «آلیسین» هستند که سموم را به‌ویژه از سیستم گوارشی «فیلتر» می‌کنند و بدن را در بهترین وضعیت سلامتی خود قرار می‌دهند. پس حتما در وعده افطار سیر را به غذا‌های خود اضافه کنید.

۵) کلم بروکلی

کلم بروکلی سرشار از فواید تغذیه‌ای است و از جمله فواید طلایی آن، پاکسازی بدن از سموم است؛ زیرا حاوی آنتی اکسیدان است. اضافه کردن کلم بروکلی به وعده افطاری، به خصوص به شکل سوپ، برای اطمینان از بهره مندی کامل از فواید فراوان آن، ضرری ندارد.

۶) چای سبز

نوشیدن یک فنجان چای سبز کمی بعد از افطاری در ماه مبارک عادت خوبی است. چای سبز سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی است که متابولیسم را بهبود می‌بخشند و به حفظ وزن ایده آل کمک می‌کنند. یکی از فواید چای سبز این است که به روشی طبیعی بدن را از شر سموم دفع می‌کند.

۷) تخمه آفتابگردان

تخمه آفتابگردان حاوی فیبر و فولات است که فواید طلایی برای بدن دارد؛ زیرا سلامت بدن را حفظ کرده و آن را از سموم و باقی مانده‌های مضر پاک می‌کند.

۸) آووکادو

آووکادو یکی از غذا‌های غنی از مواد مغذی مفید برای بدن است. آووکادو سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳ است که به بدن کمک می‌کند تا از شر سموم مضر خلاص شوند. پس حتما در ماه رمضان چه در افطار و چه در سحری آووکادو را به غذا‌های خود اضافه کنید.

۹) زردچوبه

زردچوبه با خواص ضد میکروبی آن شناخته می‌شود؛ بنابراین یکی از مواد موثری است که بدن را از شر سموم دفع می‌کند. افزودن زردچوبه به وعده‌های غذایی خود در ماه رمضان باعث می‌شود بدن شما از شر سموم مضر در ماه مبارک خلاص شود.

با افزایش سن خطر بروز بیماری‌های مختلف در انسان افزایش می‌یابد. از این رو، داشتن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و ویتامین‌های مختلف برای افراد کهنسال ضروری است. تحقیقات متعدد نشان داده است افراد با افزایش سن در خطر بیشتری برای ابتلا به امراض متعدد دارند.

در این مطلب به ضروری‌ترین مواد مغذی که افراد با افزایش سن به آن احتیاج بیشتری دارند می‌پردازیم:

۱- کلسیم:

متاسفانه با افزایش سن کهنسالان کلسیم بیشتری نسبت به آنچه دریافت می‌کنند، از دست می‌دهند. از این رو، کهنسالان در خطر بیشتری برای پوکی استخوان قرار دارند. این موضوع به ویژه در زنان پس از دوره یائسگی رایج است. کلسیم به کارکرد مناسب ماهیچه‌ها، اعصاب، سلول‌ها، و عروق خونی کمک می‌کند.

۲- ویتامین B۱۲:

این ویتامین به طور مستقیم در ساخت سلول‌های خونی و عصبی نقش ایفا می‌کند. افراد می‌توانند به طور طبیعی از محصولات حیوانی همانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی نیاز بدن خود به این ویتامین را تامین کنند. گیاهخواران به شدت در معرض کمبود ویتامین B۱۲ قرار دارند.

۳- ویتامین D:

این ویتامین برای جذب کلسیم ضروری است. از این رو، افراد باید برای جلوگیری از پوکی استخوان به مصرف ویتامین D اهمیت ویژه‌ای دهند. این ویتامین همچنین در کارکرد درست سیستم ایمنی، عصبی، و ماهیچه‌ها نقش دارد.

۴- ویتامین B۶:

بدن از این ویتامین برای مبارزه با میکروب‌ها و نیز تولید انرژی استفاده می‌کند. ویتامین B۶ همچنین به رشد مغز نوزاد کمک می‌کند. با افزایش سن نیاز بدن به مصرف این ویتامین افزایش می‌یابد. مطالعات نشان داده اند افراد بزرگسالی که دارای سطح بالای ویتامین B۶ بودند عملکرد مغزی بهتری داشتند.

۵- منزیم

۶- پروبیوتیک

۷- اسید چرب امگا3

۸- روی

۹- سلنیوم

۱۰- پتاسیم

۱۱- فولات

۱۲- فیبر

۱۳- مولتی ویتامین

افراد کهنسال بهتر است رژیم غذایی غنی و متنوعی داشته باشند. متاسفانه با افزایش سن میزان جذب مواد مغذی در دستگاه گوارش نیز کاهش می‌یابد. به همین دلیل توجه به میزان مصرف مواد مغذی در افراد کهنسال اهمیت زیادی دارد. این افراد بهتر است به طور سالیانه اقدام به سنجش میزان کمبود‌های بدن خود کنند.

با افزایش سن خطر کاهش توانمندی مغز و بروز بیماری‌هایی همچون دمانس (زوال عقلی) افزایش می‌یابد. از این رو، متخصصان همواره تاکید دارند افراد همان طور که به سلامت جسمانی خود اهمیت می‌دهند، باید توجه ویژه‌ای به سلامت ذهنی خود داشته باشند.

بدین منظور انجام برخی اقدامات و تغییر سبک زندگی می‌تواند به شادابی مغز کمک کند.

در این مطلب به ساده‌ترین راهکار‌ها در این زمینه می‌پردازیم:

۱- دوست جدید پیدا کنید:

تلاش کنید بخشی از زندگی روزمره خود را به شناخت افراد جدید اختصاص دهید. تعامل با اشخاص جدید همانند حل جدول برای مغز می‌ماند و می‌تواند باعث تقویت ذهن شود. این امر حافظه کوتاه مدت و نیز قدرت تمرکز را درگیر می‌کند. تعامل با دیگران راهکار‌های جدیدی برای نواندیشی به شما خواهد آموخت.

۲- بخندید:

استرس یکی از مخرب‌ترین حالاتی است که می‌تواند ذهن شما را ویران کند. زمانی که فرد از استرس رنج می‌برد مغز اقدام به ترشح هورمونی به نام کورتیزول می‌کند. در حضور هورمون کورتیزول تفکر دشوار شده و فرد نمی‌تواند تفکر روشنی داشته باشد. یکی از راهکار‌های ساده برای خلاصی از استرس خندیدن است. خندیدن باعث کاهش سطح هورمون کورتیزول شده و به سلامت مغز کمک می‌کند.

۳- به گشت و گذار بروید:

طبیعت تاثیری آرامش بخش بر ذهن دارد و استرس را از بین می‌برد. زمانی که شما به گشت و گذار می‌پردازید ذهن خود را از روند‌های عادی زندگی و نیز طوفان اطلاعاتی که در معرض آن قرار دارید خلاصی می‌دهید.

۴- دوباره دانشجو شوید:

این امر بدان معنا نیست که بار دیگر وارد دانشگاه شوید بلکه بکوشید همواره چیز‌های جدیدی بیاموزید. زمانی که اقدام به یادگیری یک مهارت می‌کنید، مغز راه‌های جدیدی میان سلول‌ها ایجاد می‌کند. این موضوع می‌تواند شامل یادگیری مهارت‌های تفریحی مانند نوشتن یا نواختن و هر آنچه که شما به آن علاقه دارید شود.

۵- تمرکز بر یک موضوع:

این که شما فردی هستید که می‌تواند به طور همزمان چندکار را انجام دهد لزوماً معنا و مفهوم خوبی ندارد. چنین افرادی به طور معمول تمرکز کمتری نسبت به افراد دیگر دارند. بهتر است برای آن که قدرت تمرکز خود را ارتقا دهید و از فرسایش ذهنی جلوگیری کنید بر یک موضوع تمرکز داشته باشید.

از دیگر مواردی که می‌تواند به جوان ماندن مغز کمک کند می‌توان به داشتن خواب کافی و مناسب، ورزش کردن، انجام تمرین‌های تمرکزی، داشتن تناسب اندام، رژیم غذایی سالم، ترک استعمال دخانیات، توجه به سلامت قلب و جلوگیری و درمان بیماری‌های ذهنی همانند افسردگی اشاره کرد.

داده‌کاوی و رصد تحرکات غربی‌ها به‌ویژه آمریکا در ماه‌های منتهی به خروج اشغالگران از خاک افغانستان نشان می‌دهد که طرح اصلی و کلان آنها، خروج یک‌باره و از قبل اعلام‌نشده از افغانستان بود؛ این پندار و تحلیل در غربی‌ها وجود داشت که اگر این چنین برخورد کنند افغانستان به‌سرعت به‌سمت یک جنگ داخلی حرکت خواهد کرد و این نزاع و آشوب در کوتاه‌مدت به‌سمت فروکش نخواهد رفت و دود آتش این ناامنی بیش از افغانستان به چشم همسایگان از جمله ایران، چین و روسیه خواهد رفت.

با این حال به‌نظر می‌رسید غربی‌ها در تحلیل میدانی دچار اشتباه شده بودند و تصور عدم مقاومت را نمی‌کردند و همگان شاهد بودند که این کشور بدون اندک مقاومتی سقوط کرد و طرح اولیه غربی‌ها با شکست مواجه گردید.

اقدامات رسانه‌ای گسترده برای ایجاد تفرقه

در ماه‌های بعد آنچه آشکار شد این بود که غربی‌ها تمام تلاش و وقت خود را به‌سمت طرح جدید بردند؛ اقدام رسانه‌ای گسترده برای ایجاد جنگ میان ایران و افغانستان تحت حاکمیت طالبان. شاهد آن بودیم که شبکه ایران اینترنشنال با همین مأموریت بلافاصله بعد از خروج خارجی‌ها به‌سرعت کار خود را آغاز کرد و تمام وقت خود را صرف این کرد که مسئولان در جمهوری اسلامی ایران و افغانستان را در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری دچار انحراف و اشتباه و فضا را غبارآلود کنند.

بی‌بی‌سی فارسی و صدای آمریکا و صدها رسانه‌ دیگر نیز عملیات مشترک با همین مأموریت را در دستور کار خود قرار داده با همین دست‌فرمان پیش رفتند. در ایران و افغانستان نیز پادوهای رسانه‌ای غرب با صرف هزینه‌های گزاف فعال شدند و در این راستا با مأموریت فشار بر مسئولان ایرانی و افغانستانی وارد میدان شدند تا با جنگی شناختی فضا را به‌نفع غرب تغییر دهند.

در همین زمینه رصد اکانت‌های مختلف در فضای مجازی نیز نشان می‌داد که «آلبانی‌نشینان» برای این مأموریت وارد عرصه شدند و حجم انبوهی از سم‌پاشی رسانه‌ای آغاز گردید با این حال با تدبیر هر دو طرف تا این لحظه این طرح غربی نیز خنثی گردیده است.

انتشار اخبار کذب با موضوع مهاجرین

غرب هنگامی که با شکست در این طرح نیز مواجه شد، طرح سوم را روی میز گذاشت و آن هم درگیر کردن دو ملت ایران و افغانستان و به‌تبع آن درگیر کردن حکومت‌ها بود.

از حدود سه هفته قبل، شاهد آن هستیم که اخبار کذب زیادی با موضوع مهاجرین افغانستانی و لزوم درگیری میان دو ملت در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

تجاوز 25 جوان افغانستانی به یک دختر جوان در جزیره قشم، حمله اهالی استان یزد به خودروهای حامل مهاجرین افغانستانی، هجوم صدهاهزارنفری افغانستانی‌ها به مرزهای کشور، انتقال تجهیزات سنگین و نیمه‌سنگین از خاک افغانستان به داخل ایران تنها نمونه‌ای از ده‌ها مورد اخبار و تولیدات کذب فضای مجازی است که با پول هنگفت جبهه غربی ـ عبری ـ عربی با وسعت زیاد در فضای مجازی دو کشور دست به دست می‌شود تا آستانه صبر ملت‌ها را پر کند و فضا را برای پس‌زدن و هموار کردن مسیر درگیری و نزاع آماده سازد.

شبیه این فضا را دو ملت در دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد آن‌جایی که دولت‌های غربگرا و لیبرال سر کار بوده‌اند تجربه کرده‌اند و هنوز زخم‌های خاطرات تلخ آن دوران بهبود و التیام نیافته است.

اکنون نیز فاز جدید اقدامات غرب شروع شده است؛ در حرم مطهر سه طلبه مورد هجوم یک فرد قرار می‌گیرند و متأسفانه یکی از این عزیزان به شهادت می‌رسد؛ جریان رسانه‌ای غرب فعال می‌شود و هنوز ابعاد ماجرا روشن نیست این‌گونه تیتر می‌زند؛ «ضارب طلاب در حرم مطهر رضوی افغانستانی است».

هم‌زمان چند کلیپ منتشر می‌شود که افرادی با خونسردی کنار طلاب غرق در خون ایستاده‌اند و فقط این جمله را تکرار می‌کنند که ضارب افغانستانی است.

جریان رسانه‌ای غرب با کاربلدی این بار در حال تدارک ضربه نهایی است؛ یک فرد افغانستانی به طلاب شیعه در محل امن شیعیان یعنی حرم مطهر رضوی(ع) حمله می‌کند و یک فرد را که نماد شیعیان است به شهادت می‌رساند.

حتماً بلافاصله خواهند گفت این فرد افغانستانی وهابی است و با‌ فضای جدید به‌وجودآمده در افغانستان شرایط را فراهم دیده و وارد ایران شده است.

غرب با این اقدام و آتش رسانه‌ای قبل و بعد آن چند هدف را دنبال می‌کند:

1 ـ به مسئولان ایرانی می‌خواهد یادآور شود که "همسایه شرقی و حکومت جدیدش فضا را برای وهابیت آماده کرده است پس به‌سمت نزاع حرکت کن و تمام تلاشت برای برقراری صلح و امنیت در افغانستان را کنار بگذار."، سنگ بزرگ را برداشته‌اند که قدرت تصمیم‌گیری را بگیرند و فضا را به‌سمت خواسته‌های خود هدایت کنند.

2 ـ به مردم ایران این پیام را می‌دهد که "به‌سمت درگیری با مهاجرین افغانستانی حرکت کنید و فضای مسلمانی و مهمان‌پذیری را کنار بگذارید."، در واقع غرب به این سمت حرکت می‌کند که فرصت حضور چندمیلیونی مهاجرین افغانستانی را تبدیل به یک تهدید جدی کند. این اقدام ابتدا از سوی چند فرد به‌اصطلاح نخبه افغانستانی و ایرانی دنبال شد اما نتوانست فضای جدی را ایجاد کند و غرب شکست‌خورده در افغانستان این بار میدانی وارد عمل شد و احساسات را جریحه‌دار کرد تا نزاع میان ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها را کلید بزند.

در این شرایط و با توجه به حساسیت موقعیت زمانی کنونی باید هوشیار بود و اجازه نداد غرب در دقیقه نود گل بزند. پایان تلخ و همراه با ناکامی حضور بیست‌ساله غرب در افغانستان و بی‌آبرویی حاصل از این اخراج باعث شده است آمریکا و غرب در پی اعاده حیثیت و آبروی ازدست‌رفته‌شان باشند و در این بین نباید اجازه دهیم دو ملت و دو کشور ایران و افغانستان قربانی بازی جدید غرب و غرب‌گرایان شوند.

شماری از علما و فعالان فرهنگی اهل سنت افغانستان در پی حمله تروریستی در صحن حرم رضوی (ع)، این رویداد را محکوم کردند و خواستار مجازات عوامل آن شدند.

این علما و فعالان فرهنگی اهل سنت افغانستان در بیانیه‌ای تصریح کردند که دشمنان اسلام، آرمان ایجاد اختلاف و تفرقه میان مسلمین را به گور خواهند برد.

 این بیانیه از سوی «مولوی تاج محمد» و «مولوی گل احمد بهیج» به نمایندگی از علما، «سید اکرام الدین معصومی»، رئیس «انسجام جمعیت اسلامی افغانستان»، ـاسدالله عمرخیل» والی سابق قندوز و نماینده «دعوت اسلامی افغانستان»، «الحاج حفیظ الله سلطانی» نماینده بخشی از مهاجرین افغانستانی مقیم جمهوری اسلامی ایران و «عبدالله آرزو» به نمایندگی از روشنفکران اهل سنت صادر شده است.

آنها در این بیانیه تاکید کردند که «با اظهار تاسف و ناباوری ما امروز از رویداد خونین و دلخراشی اطلاع یافتیم که در حرم مطهر امام رضا(ع) به وقوع پیوست که منجر به شهادت یکی از شخصیت‌های برجسته و جید اهل تشیع گردید. این ضایعه بزرگ قلب تمام مسلمانان را جریحه دار کرده است.»

در این بیانیه ضمن ابراز همدردی با خانواده روحانی شهید و ملت بزرگ ایران آمده است: «ما مردم افغانستان و مهاجرین اهل سنت... چنین رویدادی را اصلا غیرانسانی و غیراسلامی می دانیم و این حادثه المناک را به شدیدترین الفاظ تقبیح نموده و خود را در این غم بزرگ با مردم کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران شریک می‌دانیم.»

امضاکنندگان این بیانیه تاکید کردند: «ایجاد تفرقه یکی از اهداف شوم دشمنان قسم خورده مسلمانان است و البته این آرمان  را به گور خواهند برد که بتوانند با چنین اعمال ناپسند و شومی در صفوف مسلمانان اختلاف ایجاد کنند. بنابراین تمام ملت مسلمان و جامعه فهیم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را به صبر و شکیبایی، اخوت و برادری دعوت نموده و خواهان مجازات هرچه عاجل عاملین این قضیه از سوی مراجع مربوطه هستیم.»

رویداد تروریستی روز سه شنبه 16 فروردین در صحن حرم امام رضا (ع) در مشهد مقدس، واکنش‌هایی را در دو کشور همسایه در پی داشت و علما و مجامع سیاسی، فرهنگی و علمی دو کشور بر لزوم حفظ هوشیاری، وحدت در برابر دشمنان و مقابله با توطئه‌های بیگانگان تاکید کردند.

«آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا بامداد پنجشنبه در دیدار با «لیز تراس» وزیر خارجه انگلیس، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه و «آنالنا بائربوک» وزیر خارجه آلمان درباره مسائل مختلفی از جمله ایران و اوکراین گفتگو کرد.

وزارت خارجه آمریکا با اعلام این خبر، گفت: «بلینکن و همتایانش در تروئیکای اروپایی، آمادگی خود را برای سناریوهای دیگر در مورد ایران، در صورت لزوم اعلام کردند».

در این بیانیه آمده است: «بلینکن و وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان توافق کردند که راه حل دیپلماتیک بهترین نتیجه برای مذاکرات هسته‌ای ایران است».

بر این اساس، وزرای خارجه چهار کشور مذکور همچنین در مورد تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح اتمی گفتگو کرد.

وزارت خارجه آمریکا همچنین خبر داد که  بلینکن در دیدار با تراس، لودریان و بائربوک، اقدامات روسیه در اوکراین را محکوم کرد و خواستار پاسخگویی شد.

وی با وزرای خارجه فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا درباره کمک به اوکراین و راه‌های منزوی کردن روسیه در سطح بین‌المللی گفتگو کرد.

پیش از این نیز «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود بازگشت متقابل به توافق هسته‌ای، بهترین راه برای مهار برنامه هسته‌ای ایران است. (جزئیات بیشتر)

حدود دو هفته پیش طرف‌های مذاکره‌کننده در وین اعلام کردند که مذاکرات وین درباره برجام دچار وقفه شده و هیأت‌های مذاکره کننده برای رایزنی به پایتخت‌های خود بازمی‌گردند. روز گذشته، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش گفت که دور هشتم گفت‌وگوهای وین درباره برنامه هسته‌ای ایران هنوز تکمیل نشده است. نماینده روسیه اضافه کرد: معتقدم زمانی که اختلافات نهایی میان ایران و آمریکا حل شود، شرکت‌کنندگان کنونی برجام به وین باز خواهند گشت تا توافق را نهایی کنند.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در دیداری که با «انریکه مورا» معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ ‌کننده مذاکرات وین در تهران داشت، گفت: فقدان تصمیم سیاسی آمریکا برای رفع تحریم‌ها مانع کنونی رسیدن به نتایج نهایی بوده و برای ما برخوردار شدن از منافع کامل اقتصادی و رفع موثر تحریم‌ها اولویت اساسی است.