ترور قاسم سلیمانی، به عنوان فرمانده عالی جبهه مقاومت، علل مختلفی داشته و پیامدهای گوناکونی را نیز به دنبال دارد. صرف نظر از علل، آنچه دارای اهمیت اساسی است پیامدهای این واقعه و نحوه مقابله و یا مواجه با آن می‌باشد. پیامدهای آن را از دو جنبه باید به آن پرداخت. جنبه نخست از منظر نظم آمریکایی و دوم از منظر نظم منطقه‌ای مقاومتی است.

نقطه شروع این بحث، موضوع سیستمی و تحولاتی است که در سیستم بین‌الملل و در سطح کلان در حال رخداد است. این تحولات بر نظم‌های منطقه‌ای، از جمله نظم منطقه‌ای ایرانی – جهان اسلام شدیدا اثر گذار است. سیستم بین‌الملل در وضعیت گذار قرار گرفته است و نخستین نقطه هدف این گذار نیز متوجه قدرت آمریکا است که در وضعیت زوال قرار دارد. شدت و سرعت این گذار نیز به گونه‌ای است که در عرصه نظم‌های منطقه‌ای قابل مشاهده است. در وضعیت گذار حال حاضر، نظم از حالت هژمونیک جهانی با محوریت آمریکا خارج و به الگوی نظم مهارکننده آمریکایی تبدیل شده است. از ویژگی‌های اصلی چنین الگویی، ناکارآمدی  مدل جهانی از هژمون گرایی و تبدیل آن به مدل مدیریت نظم‌های منطقه‌ای است. بنابراین تعارضات از سطح جهانی به سطوح منطقه‌ای سرایت کرده و در آینده نیز شدت خواهد گرفت. در این مدل، نظم‌های منطقه‌ای، میهمان‌های ناخوانده‌ای از نظم جهانی دارند.

نظم‌های منطقه‌ای، بستری برای گذار و ممانعت از گذار در روابط بین‌الملل خواهند بود. راهبردهای ایالات متحده ممانعت یا کند کردن گذار در سیستم بین‌الملل با محوریت نظم آمریکایی است. از جمله عناصر چنین مدلی، تغییر در پنج عنصر اساسی نظم یعنی تغییر در سازه‌های فیزیکی نظم‌های منطقه‌ای به ویژه نظم‌های ژئوپلتیک، دینامیک منطقه‌ای قدرت، چرخه‌های راهبردی قدرت‌های منطقه‌ای، تغییر رفتارهای کشورها به ویژه قدرت‌های منطقه‌ای و همچنین سیستم‌های منطقه‌ای و در نهایت تغییر مدل کنترل نظم‌های منطقه‌ای است.

در این میان، نقطه شروع تغییرات یاد شده، تضعیف و از بین بردن  سیستم بازدارندگی منطقه‌ای قدرت‌های در حال ظهور در چنین نظم‌هایی است. از مشخصه‌های سیستم بازدارندگی در وضعیت گذار و همچنین پیچیده و آشوبناکی بودن سیستم بین‌الملل، نامتقارن بودن آن می‌باشد که این نوع از مدل بازدارندگی، به نفع کشورهای در حال رشد بوده و قدرت مانور آنها را در سطح سیستم بین‌المللی و نظم‌های منطقه‌ای افزایش می‌دهد.

 به عبارتی در این وضعیت دو مدل از بازدارندگی در مقابل هم قرار می‌گیرند؛ بازدارندگی خطی و متقارن آمریکا در برابر بادارندگی نامتقارن قدرت‌های منطقه‌ای در حال رشد از آن جمله می‌باشد. در این وضعیت هدف اصلی آمریکا خنثی سازی بازدارندگی نامتقارن جمهوری اسلامی ایران  است.

سردار سلیمانی نماد بازدارندگی نامتقارن ایران

سردار سلیمانی نماد بازدارندگی نامتقارن و فرمانده چنین سیستمی بود. محور مقاومت پیشران چنین سیستمی است که آمریکا به دلیل ناتوانی در نابودی آن، هدف زنی نقطه‌ای را در برابر آن در پیش گرفته است.

موضوع دیگری که در همین راستا بایستی به آن توجه کرد، ناکارآمد سازی بازدارندگی نامتقارن ایران از طریق رژیم‌های بین‌المللی است. بازدارندگی نامتقارن منطقه‌ای از نوع و مدل کنترل با اطلاعات ناقص است. این در حالی است که برد راهبردی آمریکا، خطی کردن بازدارندگی ایران از طریق دست یابی به اطلاعات کامل است و این موضوع را از طریق رژیم‌های بین‌المللی عملی می‌نماید. رژیم‌های بین‌المللی، به ویژه رژیم‌های امنیتی، با مبادله اطلاعات، مدل بازدارندگی با اطلاعات ناقص را تبدیل به بازدارندگی  بااطلاعات کامل می‌کنند. اصولا کارکرد رژیم‌های امنیتی مبادله اطلاعات است و تاکید آمریکا بر سیستم‌های نظارت و ارزیابی در برجام در این راستا قابل تحلیل است. این موضوع سبب خنثی سازی بازدارندگی منطقه‌ای قدرت‌های در حال رشد از جمله ایران می‌شود.

در مجموع به نظر می‌رسد، آمریکا در حوزه راهبردی، در خنثی سازی بازدارندگی منطقه‌ای نامتقارن جمهوری اسلامی ایران، از دو راهبرد، آن هم به صورت موازی و همزمان با یکدیگر  استفاده می‌کند. راهبرد نخست، از بین بردن و یا ناکارآمدن نمودن مقاومت در حوزه نظامی است که ترور سردار سلیمانی در این راستاست و راهبرد دوم تبدیل سیستم بازدارندگی ایران از مدل اطلاعات ناقص به اطلاعات کامل و خارج کردن ان از وضعیت نامتقارن بودن است که از طریق رژیم‌های بین‌المللی و در حوزه نرم آن را دنبال می‌کند. ناکارآمد سازی جبهه مقاومت، از طریق ترور سردار سلیمانی و سایر فرماندهان مقاومت و ناکارآمدسازی پویش درونی بازدارندگی منطقه‌ای ایران از طریق رژیم‌های بین‌المللی تجلی یافته در برجام و اف ای تی اف و.... از جمله دو راهبرد اصلی آمریکاست. در صورت موفقیت در این دو راهبرد، فرصت برای تغییر سایر عناصر نظم منطقه را به دست خواهد آورد.

سطح دوم راهبرد منطقه‌ای آمریکا، مربوط به سازه‌های نظم منطقه‌ای ایران و جهان اسلام می‌باشد. در سطح سازه‌ها، مهمترین دستور کار نظم مهارکننده فعلی، تغییر سازه فیزیکی و مدل تجزیه در قالب ایجاد موازنه منطقه‌ای است. از این منظر به نظر می‌رسد راهبرد آمریکا ورای تغییر نظام سیاسی ایران خواهد بود و آن تجزیه ایران و سایر کشورهایی است که توان منطقه‌ای  و عمق استراتژیک بالایی را داشته و یا خواهند داشت. مشکل اساسی آمریکا هم زمان سازی این اقدام است. سردار سلیمانی در قالب جبهه مقاومت، مانع اصلی چنین اتفاقی بود و دقیقا ایشان ادغام و وحدت در شبکه منطقه‌ای ایران و جهان اسلام را در برابر الگوی تجزیه آنها فرماندهی می‌کرد. سردار سلیمانی سازه‌های مقاومتی را بنیان نهاد که در صورت تکامل آن، عملا استقلال نظم منطقه‌ای جهان اسلام و ایران را در برابر نظم آمریکایی سبب می‌شود. اساس راهبرد آن شبکه سازی منطقه‌ای و پیوند سازی و استحکام روابط میان خوشه‌های آن بود. سردار سلیمانی را می‌توان فرمانده گذار نظم منطقه‌ای فاقد سنجه ایران و جهان اسلام به نظم منسجم و سامان یافته و متحد دانست و این موضوعی بود که عملا در مقابل نظم مطلوب آمریکایی  مندرج در نظم نوین خاورمیانه آن قرار دارد.

سطح سوم راهبرد ایالات متحده، تغییر دینامیک قدرت در نظم منطقه‌ای ایران و جهان اسلام است. در وضعیت گذار قدرت، دینامیک‌های کاهنده از یک سو و فزاینده از سوی دیگر در مقابل یکدیگرند. به عبارتی سیستم بین‌الملل، نظمی دو شاخه‌ای را تجربه می‌کند. شاخه قدرت‌های در حال رشد در برابر شاخه قدرت‌های در حال زوال از آن جمله می‌باشد. دقیقا نظم‌های منطقه‌ای نیز این دو شاخگی را تجربه می‌کنند. در این میان دینامیک‌های قدرت در حال زوال به صورت نیابتی عمل می‌نمایند. از سوی دیگر قدرت‌های درحال رشد مانند ایران نیز خوشه‌های نظمی را در قالب دینامیک هم افزا کننده شکل می‌دهند. سردار سلیمانی به عنوان نمادی از شاخه نظمی در حال رشد است که به صورت موثری این خوشه نظمی را سامان داده بود.

در این وضعیت دو نوع دینامیک قدرت یعنی قدرت گسترده آمریکا، در برابر قدرت متمرکز جمهوری اسلامی ایران، در برابر یکدیگر صف آرایی می‌کنند. سردار سلیمانی سامان دهنده قدرت متمرکز جمهوری اسلامی ایران در درون شبکه منطقه‌ای بود که آمریکا خواهان استیلای قدرت گسترده خود بر آن می‌باشد. فرماندهی ایشان، حفره‌های بزرگ شبکه‌ای برای آمریکا ایجاد نموده است که عملا سبب ناکارآمدی نظم منطقه‌ای آمریکا محور در حوزه استراتژیک ایران و جهان اسلام شده است.

سطح چهارم در راهبرد آمریکا در الگوی مهارکننده، در دوران گذار، مربوط به چرخه‌های راهبردی کشورها در نظم‌های منطقه‌ای می‌باشد. چرخه راهبردی مربوط به تهدیدات کشورها، فرصت‌های راهبردی، ابزارهای راهبردی و ثبات استراتژیک ناشی از آن می‌باشد. ایجاد انشقاق و تاخیر زمانی از جمله تاکتیک‌های آمریکا علیه ایران است. آمریکا از طریق برجام، چرخه راهبردی ایران را با تاخیرهای زمانی روبرو نمود که در گفته‌های مقامات آمریکایی به عنوان نقطه گریز ایران تعریف می‌شد اما نقش سردار سلیمانی، مقابله با این راهبرد آمریکا، از طریق ایجاد جبهه مقاومت و همسایگی چنین جبهه‌ای با متحدین و کارگزاران نیابتی آن بود. هدف آمریکا از ترور ایشان، تقویت نقطه گریزی  بود که در برجام  آن را تعریف کرده است.

سطح پنچم در راهبرد آمریکا در نظم منطقه‌ای ایران، تغییر الگوهای رفتاری سیستم منطقه‌ای ایران به عنوان یک کل است. این تغییر از طریق تغییرات سیستمیک و سیستمی امکان پذیر است و آمریکا نیز آن را دنبال می‌کند. این راهبرد از طریق تغییر مقادیر سیستم منطقه‌ای امکان پذیر است. سردار سلیمانی به عنوان کسی بود که در برابر این نوع تغییرات، مقاومت را شکل داده بود.

هدف نهایی آمریکا مندرج در سطوح پنج گانه یاد شده، ایجاد نظم منطقه‌ای، در قالب الگوی تبعی است، آمریکا هرچند به این نکته پی برده است که قادر به ایجاد هژمونی جهانی نیست اما بر این باور است که از طریق نظم‌های منطقه‌ای موازنه‌ای و تبعی، به ویژه در حوزه‌های ژئوپلتیک می‌تواند به اهداف راهبردی خود دست یابد. مدیریت گذار، از طریق این نوع نظم‌ها در دستور کار راهبردی آمریکا قرار دارد و سردار سلیمانی را باید فرمانده مقاومت در برابر چنین الگویی از نظم آمریکایی دانست.

روحش شاد و راهش پاینده.

در جریان جلسه امروز شورای شهر تهران، لایحه دو فوریت نامگذاری بزرگراه رسالت حد فاصل کردستان تا یاسینی در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفت.

اعضای شورای شهر تهران با 17 رای مثبت با تغییر نام بزرگراه رسالت از بزرگراه کردستان تا یاسینی به نام "سردار رشید شهید حاج قاسم سلیمانی" موافقت کردند.

بسم الله الرحمن الرحیم

سردار سرتیپ پاسدار حاج اسماعیل قاآنی
همرزم و همسنگر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی
و فرمانده محترم نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

با گرامیداشت یاد و خاطره شهید سردار سرافراز سپاه اسلام شهید حاج قاسم سلیمانی و همرزمان شهیدش، حال که با تدبیر حکیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)، به افتخار عظیم پرچمداری و فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران نائل گردیده اید، ضمن تبریک این انتصاب شایسته و حکیمانه، توفیقات روزافزون جنابعالی را در ایفای این مسئولیت سنگین و تداوم شایسته راه امام (ره)، ولایت، شهدا و مجاهدان اسلام تا تحقق کامل اهداف مقدس انقلاب اسلامی از خداوند متعال مسالت دارم.

ان شاءالله به مدد ارواح مقدس انبیاء الهی (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت و ائمه اطهار (ع) و به برکت خون شهدای اسلام بویژه شهدای حرم و خون مقدس و روح پرفتوح سردار سرافراز اسلام شهید حاج قاسم سلیمانی، خورشید تابان نیروی قدس در دوره جدید پرفروغ‌تر از قبل خواهد درخشید و دل دوستداران انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت را گرمی بخشیده و اهداف ناب انقلاب اسلامی را تا نقطه اتصال به حکومت جهانی حضرت بقیه الله الاعظم (ارواحنا له الفداء) محقق خواهد نمود.

سید ابراهیم رئیسی
رئیس قوه قضاییه

در پی شهادت سردار "حاج قاسم سلیمانی" توسط نیروهای تروریست آمریکا، حجت‌الاسلام‌والملسمین محسن حسن‌زاده لیله کوهی از اساتید حوزه علمیه قم در رثای آن سردار دلها، شعری را سروده که در ادامه آمده است:

قسم به عشق که خون تو پایمال نخواهد شد
اسیر کهنگی روز و ماه و سال، نخواهد شد
صدایِ سیلیِ سختِ برادران غیورت را
صلابتی است که بازیچه زوال، نخواهد شد
دلی که در غم تو، مثل شمع سوخت، ای سردار!
دچار ضعف و زبونیّ و انفال نخواهد شد
اذانِ صبحِ رهایی، برای خوابِ بشر بودی
دگر پس از تو جهان، گنگ و کور و لال نخواهد شد
غریو توست که از نایِ تنگِ مأذنه‌ها، هر شب
ظنین می‌افکند؛ آیا کسی بلال، نخواهد شد؟
تو زنده کرده‌ای، ای شرزه، شیر، شیوه قنبر را
کسی شبیه تو با حب جاه و مال نخواهد شد
پیام خون تو این بود، ای مدافع آزادی!
حرامیان! به شرافت! حَرَم، حلال نخواهد شد
اگر چه ضعف کسان، شیر، کرد شغالان را
حریم شیر خدا، بیشه شغالان نخواهد شد

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالله فاطمی‌نیا استاد اخلاق به مناسبت شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی در پیامی گفته است:

بسم الله الرحمن الرحیم

شهید سعید سپهبد حاج قاسم سلیمانی شخصیتِ استثنائی وَ اِرثْ برِ مالک اشترها و عمارها و میثم‌ها و دیگر شجاعان و غیوران از اصحاب شاه ولایت امیرالمومنین صلوات‌الله‌علیه بود؛ این قبیل افراد روى کره خاکی تنها دل خوشی‌شان انجام وظیفه و عبودیت است و پیوسته مشتاقِ عالم بالا هستند.

شهید بزرگوار حاج قاسم شیر میادینِ نبرد بود و این شجاعت و صولتْ همراه با قدرتِ تفکر و صفات عالیه، بزرگ مردی بی‌نظیر از او ساخته بود.

"حیف بود حاج قاسم در بستر بمیرد."

روح مقدسش و ارواح طیبه ابومهدی و دیگر همراهانِ شهید، مَهبِّ نسیم‌های رحمت و مَصبِّ زلال رضوان و معرفت باد.

شهادتِ این عزیز را به محضر نورانی حضرت صاحب الأمر صلوات‌الله‌علیه و حضور مبارک رهبر معظّم دامت برکاته و هم‌وطنان گرامی و خانواده مکرم آن جناب تبریک و تسلیت عرض می‌کنم.

و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین.
الأسیر الفانی سید عبدالله فاطمی نیا ابن العارف بالله الحاج سید اسماعیل الأصفیائی قُدس سِره
١4 دیماه 1398

هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند، مرده مپندار، بلكه زنده‌اند كه نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند. [آل عمران - 169]

سرلشکر «علی مملوک» مشاور امنیت ملی رییس جمهور سوریه که به عنوان نماینده ویژه «بشار اسد» به تهران سفر کرده است بعد از ظهر امروز با دریابان «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدارکرد.

مشاور امنیت ملی سوریه در این ملاقات گفت: از سوی رییس جمهور سوریه ماموریت دارم که تاسف و تسلیت عمیق رئیس جمهور، نیروهای مسلح و مردم سوریه را به مناسبت شهادت غمبار مجاهد بزرگ شهید سپهبد سلیمانی را به رهبری، رییس جمهور و جنابعالی اعلام نمایم.

وی با اشاره به جایگاه ویژه شهید سلیمانی در میان مردم مسلمان و مظلوم منطقه افزود: به طور قطع تاثر مردم سوریه لبنان، عراق، یمن و افعانستان از شهادت سردار سلیمانی کمتر از مردم ایران نیست.

سرلشکر علی مملوک گفت: شهید سلیمانی متعلق به همه آزادیخواهان و ظلم ستیزان جهان است و قطعا شهادت او مقدمه آزادی فلسطین و نابودی اسراییل خواهد بود. دریابان شمخانی در این دیدار با تشکر از پیام تسلیت و ابراز همدردی رییس جمهور و مردم سوریه اظهار داشت: آمریکایی‌ها و نظام سلطه بزودی متوجه خواهند شد که شهادت قاسم سلیمانی برای آنان به مراتب خطرناک تر از حیات او خواهد بود.

شمخانی با اشاره به حضور حماسی و بی سابقه مردم قدرشناس عراق در مراسم تشییع شهیدان سلیمانی و «ابومهدی المهندس» و همچنین اقدام انقلابی پارلمان عراق در تصویب قانون اخراج نظامیان آمریکایی از عراق گفت: دولت، پارلمان و مردم عراق در انتقام گیری از آمریکا پیش قدم شدند و با این دو اقدام بزرگ سیلی سختی به ترامپ و تیم جنایتکار او وارد کردند.

وی با اشاره به قانون مصوب پارلمان عراق در خصوص اخراج نظامیان آمریکایی از این کشور افزود: با ابلاغ این قانون، تداوم حضور آمریکا در عراق به منزله اشغال این کشور است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اعلام موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در قبال جنایت آمریکا در به شهادت رساندن سردار سلیمانی گفت: پاسخ ما به این جنایت حتما نظامی است اما فقط به اقدامات نظامی محدود نخواهد شد.

شمخانی افزود: آمریکایی‌ها پس از دست زدن به این جنایت، ذلیلانه تلاش کردند که با تصویر سازی و دروغ پردازی، مردم منطقه را خوشحال از شهادت این دو مجاهد محبوب و مردمی نشان دهند اما سیل جمعیت خشمگین و عزادار که در فراق شهیدان سلیمانی و ابومهدی المهندس به سر و سینه می زدند، رسوایشان نمود و دروغ بزرگ آنان را افشا کرد.

وی خونخواهی و اراده انتقام مردم ایران و عراق را آتشی فروزان و سوزان عنوان کرد و افزود: خون پاک این مجاهدان با اخلاص برای دشمنان، هلاکت و ذلت و برای ملتهای منطقه برکت و امنیت به دنبال خواهد داشت.

دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: خون این شهیدان انسجام و وحدت در ایران و عراق را صد چندان کرد و موجب اتحاد و برادری بیشتر میان دو ملت شد. شمخانی خاطر نشان کرد: سلیمانی و ابومهدی المهندس ثمره و نماد اراده مستحکم و غیر قابل خدشه مقاومت در برابر ظالمان و زورگویان بودند و آینده نشان خواهد داد که این فرهنگ و اراده منبعث از آن با این شهادتها رشد و اعتلای بیشتری می یابد.

اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس طی تماس تلفنی با محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران شهادت سردار قاسم سلیمانی را تسلیت گفت و بر نقش این شهید والامقام در حمایت از مقاومت و نیز ایستادن ایشان کنار حقوق ملت فلسطین در میادین مختلف تأکید کرد.

ظریف نیز ضمن تشکر از هنیه بر ادامه حمایت‌های ایران از حقوق ملت فلسطین و مقاومت آن در دفاع از سرزمین و مقدساتش تأکید کرد.

به نقل از پایگاه خبری العهد رهبران مقاومت فلسطین تاکید کردند که محور مقاومت راه شهید سردار قاسم سلیمانی و شهید ابو مهدی مهندس معاون عملیاتی حشد شعبی را ادامه داده و مقاومت همچنان در این مسیر است و هرگز تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت.

در همین راستا اسماعیل رضوان از رهبران جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) جنایت ترور سردار سلیمانی توسط بالگردهای آمریکایی در اطراف فرودگاه بغداد را محکوم کرد و مسئولیت کامل پیامدهای این جنایت فجیع را متوجه دولت آمریکا دانست.

رضوان در گفتگو با سایت خبری العهد اعلام کرد که بدون شک شهادت سردار قاسم سلیمانی یک ضربه بزرگ برای فلسطین و مقاومت است و ما اطمینان می‌دهیم که مقاومت هرگز تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد؛ چرا که این محور با حمایت ایران همچنان به راه خود ادامه خواهد داد.

"ترور سردار سلیمانی، باعث شکل‌گیری یک انرژی جدید در جغرافیای وسیع به‌صورت خودجوش، آتش به‌اختیار و مصمم برای یک انتقام‌گیری سخت می‌شود. این انتقام‌گیری در جغرافیای وسیع، در طول زمان و با تأثیر‌های تعیین‌کننده خواهد بود."

این بخشی از واکنش فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به ترور سپهبد سلیمانی بود. بامداد جمعه 13 دی‌ماه در جریان حمله تروریستی پهپاد آمریکایی به کاروان حشد الشعبی سردار سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه و ابومهدی المهندس معاون سازمان حشد الشعبی عراق و تعدادی از همراهانشان به شهادت رسیدند. 

بعد از این جنایت دولت آمریکا، واکنش‌های گسترده‌‌ای در سطح ملی و بین‌المللی شاهد بودیم که تا همین امروز نیز به قوت خود ادامه دارد. احزاب و گروه‌های داخل کشور به شکل هماهنگ این اقدام دولت آمریکا را محکوم کردند که نشان‌دهنده ابعاد شخصیتی این سپهبد نیروهای مسلح ایران بود. 

در کنار محکوم کردن جنایت آمریکا، مسئله انتقام‌گیری از ترور سردار سلیمانی نیز جزو مطالبات اصلی  مردم است. واکنش مقامات ایرانی درباره انتقام‌گیری متفاوت با ضربات تروریستی دفعات قبل بود. رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام خود برای شهادت حاج قاسم، با بیان اینکه انتقام سختی در انتظار جنایتکاران است، فرمودند "شهید سلیمانی چهره‌ی بین‌المللی مقاومت است و همه‌ی دلبستگان مقاومت خونخواه اویند."

سرلشکر سلامی نیز از انتقام در "جغرافیای وسیع"، در "طول زمان" و با تاثیرهای تعیین کننده سخن گفته است.

با توجه اینکه سپهبد سلیمانی با هیچ مقام سیاسی یا نظامی و همچنین پایگاه‌ها و تجهیزات نظامی‌ آمریکایی‌ها قابل مقایسه نیست، مسئله انتقام‌گیری وی مهم است و مختصات خاصی خواهد داشت که در ذیل به برخی از آنها می‌توان اشاره کرد:

1- تعداد و تلفات: نامحدود؛ انتقام خون شهید سلیمانی و همراهانش انتقام‌های دنباله‌دار خواهد بود و نه یک تک‌اقدام نقطه‌ای.  این انتقام صرفاً محدود به چند نظامی و یا صدمه به تجهیزات و پایگاه‌های دشمن نخواهد شد و مانند حمله تروریستی به مجلس و یا رژه نیروهای مسلح اهواز نیست که با یک عملیات موشکی و ضربه به مواضع تروریست‌ها تسویه حساب کرده باشیم. 

اینکه برخی تصور می‌کنند صرفاً ضربه به برخی پایگاه‌هی نظامی‌ آمریکا می‌تواند انتقام‌گیری کاملی باشد چندان دقیق نیست و صرف زدن یک پایگاه را نمی‌توان  انتقام حاج قاسم تلقی کرد. در روزهای گذشته رسانه‌های جهان از سردار سلیمانی با عنوان "دومین شخصیت قدرتمند ایران" یاد می‌کردند و آن را سرآغاز تحولات مهم و پیش‌بینی نشده در منطقه دانستند پس تقاص خون وی قابل تعریف کردن در یک پروژه نظامی نقطه‌ای و محدود نیست بلکه یک پروسه متشکل از انتقام‌های پی در پی خواهد بود. هرچند احتمال دارد ضربه به پایگاه‌های نظامی هم به‌عنوان بخشی از این پروسه باشد.

2- جغرافیا: وسیع؛ شخصیت سپهبد سلیمانی یک شخصیت بین‌المللی بود. او از حیث مسئولیتی که قریب دو دهه در نیروی قدس سپاه داشت و در بطن تحولات منطقه بود چهره شناخته شده‌ای بود و در بین ملت‌های ساکن در محور مقاومت مانند افغانستان، عراق، یمن، سوریه، لبنان، فلسطین و ... محبوبیت فراوانی داشت.

باتوجه به فراملی بودن شخصیت حاج قاسم، انتقام خون او نیز قطعاً محدود به یک یا چند نقطه در کشورهای همسایه یا غرب آسیا نخواهد بود و منافع آمریکا در اقصی نقاط جهان، حتی در خاک این کشور مستعد ضربه خوردن خواهد بود.

همزمان با اعلام خبر شهادت سردار سلیمانی، پلیس نیویورک به صورت فوری تدابیر ویژه‌ای را برای حفاظت از برخی نقاط حساس این شهر انجام داد. به گفته شهردار نیویورک، دلیل این امر "احتمال هرگونه اقدام از سوی ایران و یا همپیمانانش در انتقام" به کشته شدن قاسم سلیمانی است.

همچنین شاهد تجمع قابل توجه فعالان ضدجنگ در نیویورک بودیم. این اجتماع در محکوم کردن ترور یک سردار ایرانی در خاک آمریکا بی‌سابقه بود و تجمعاتی نیز در کشورهای اروپایی و کانادا به‌راه افتاد که نشان می‌دهد منافع دولت آمریکا در خاک خودش هم می‌تواند در خطر باشد و می‌توان انتظار هرنوع واکنش خودجوشی را علیه آمریکا داشت. 

3- نتیجه‌ انتقام: راهبردی و نه تاکتیکی و نقطه‌ای؛انتقام‌های متعدد و ضربات سنگین به مواضع آمریکایی‌ها باید به یک نتیجه «راهبردی» منتهی شود. یکی از این نتایج راهبردی می‌تواند اخراج آمریکا از عراق و منطقه باشد. 

در روزهای گذشته شاهد خواست عمومی ملت عراق در برچیده شدن پایگاه‌های‌ آمریکا در این کشور بودیم و آیت‌الله حائری از مراجع بزرگ شیعه با صدور بیانیه‌ای، فتوای حرمت به حضور نیروهای تروریست آمریکایی و هم‌پیمانانشان در عراق داد. از آنجا که یکی از مواضع در تیررس ایران نیز پایگاه‌های‌ آمریکا در منطقه است، تهدید مواضع آنها می‌تواند روند پاکسازی غرب آسیا از نیروهای آمریکایی را آغاز کند.

4- انتقام‌گیرنده: بی‌شمار و فراملّی؛ همانطور که اشاره شد سپهبد سلیمانی یک شخصیت فراملی و بین‌المللی بود و نقش موثری در کمک به گروه‌های مقاومت در منطقه و جهان داشت. گروه‌هایی که توانستند در ابعاد نظامی، سیاسی و ژئوپلتیک به مزیت نسبی در مقابل مستکبران و حامیان آنها برسند و موقعیت خود را قدرتمندانه نشان بدهند. انصارلله یمن، حزب‌الله لبنان، حماس، جنبش جهاد اسلامی فلسطین، سپاه بدر عراق، حشد شعبی عراق، شیعیان افغانستان و... بخشی از جبهه مقاومت اسلامی هستند. 

این گروه‌ها در این سالها مستقل از ایران به مبارزات خود ادامه می‌دهند و در ماجرای خون‌خواهی از حاج قاسم نیز منافع آمریکا و صهیونیست‌ها را به خطر خواهند انداخت. آمریکا هم نمی‌تواند انتظار توصیه‌پذیری این گروه‌ها از جانب ایران و یا کنترل‌ آنها را داشته باشد چراکه هویت و توان نظامی مستقل از ایران دارند.

 5- مسئولیت: تلفیق رسمی و آتش به اختیار؛ مجموع این نکات نشان می‌دهد آمریکا نمی‌تواند از بابت انتقام خیالش راحت باشد بلکه باید انتظار هرگونه واکنش در هر سطحی را داشته باشد. واکنش‌هایی که بخشی از‌ آن رسمی و از سوی حکومت ایران خواهد بود و بخش دیگری کاملا غیر قابل کنترل و آتش به‌اختیار از سوی گروه‌های مقاومت است که در پاراگراف قبلی به آنها اشاره شد. 

انتقام‌های خودجوش جغرافیا نمی‌شناسد و همانطور که اشاره شد می‌تواند در داخل خاک آمریکا نیز علیه منافع نظامی آمریکا محقق شود. ترامپ نیز قاعدتاً از ترس انتقام جبهه مقاومت لحظه‌ آرامی در ادامه نخواهد داشت.