کرامات و معجزات اهل بیت و اولیای خدا، نشانه‌هایی از عالم غیب و محبت بی‌پایان آنان به بندگان است. داستان زیر، روایتی شنیدنی از لطف ویژه حضرت فاطمه معصومه (س) به زائرانش را نقل می‌کند.

خادم و کلیددار حرم که مکبر مرحوم آقای روحانی از علمای قم بود، می‌گوید: شبی از شب‌های سرد زمستان، در خواب حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) را دیدم که فرمود:

«بلند شو و بر سر مناره‌ها چراغ روشن کن.»

از خواب بیدار شدم، ولی توجهی نکردم.

مرتبهٔ دوم، همان خواب تکرار شد و من بی‌توجهی کردم.

در مرتبهٔ سوم، حضرت فرمود: «مگر نمی‌گویم بلند شو و بر سر مناره چراغ روشن کن؟!»

من هم از خواب بلند شدم، بدون آن‌که علت آن را بدانم، در نیمه‌شب بالای مناره رفته و چراغ را روشن کردم و برگشتم و خوابیدم.

صبح بلند شدم و درِ حرم را باز کردم و بعد از طلوع آفتاب، از حرم بیرون آمدم و با دوستانم کنار دیوار و زیر آفتاب زمستانی نشسته، صحبت می‌کردیم که متوجه صحبت چند نفر زائر شدم که به یکدیگر می‌گفتند:

«معجزه و کرامت این خانم را دیدید؟ اگر دیشب در این هوای سرد و با این برف زیاد، چراغ منارهٔ حرم این خانم روشن نمی‌شد، ما هرگز راه را نمی‌یافتیم و در بیابان هلاک می‌شدیم.»

خادم می‌گوید: من نزد خود متوجه کرامت و معجزهٔ حضرت و نهایت محبت و لطف او به زائرینش شدم.

اهل بیت پیامبر (ع)، مظهر رحمت بی‌منتهای الهی و درهای رهایی بخشی هستند که کراماتشان تاریخ را درنوریده است. در میان این خاندان نورانی، حضرت فاطمه معصومه (س) بانوی کریمه ای هستند که آستان ملکوتی‌شان در دیار قم، برای دوست و غریب، مرجع حاجت و مأمن درماندگان است. آنچه پیش روست، روایت گویایی از یکی از این کرامات بی‌شمار است که تقدیم حضور شما می‌شود.

آیت‌الله سیدشهاب الدین مرعشی نجفی نقل می‌کنند:

«وقتی از نجف اشرف به شهر قم مهاجرت کردیم، منزل محقری را در پایین شهر اجاره کردیم و با نهایت فقر و قناعت روزگار می‌گذراندیم. زن صاحب‌خانه بسیار بداخلاق و سخت‌گیر بود و ایراد فراوانی می‌گرفت. حتی موقع شستن رخت و لباس، با همسر من دعوا می‌کرد و می‌گفت: «رخت‌ها را ببرید کنار رودخانه بشویید تا چاه منزل پر نشود.»

یک روز بر سر این موضوع با همسرم دعوا و سر و صدای بسیار کرد. من حوصله‌ام سر آمد و دلتنگ شدم و قلبم پریشان شد. چاره‌ای نیافتم، جز اینکه با آن حالت پریشان برخاستم و به حرم حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) مشرف شدم و با آن حضرت راز و نیاز کردم.

پس از سلام و زیارت و نماز، متوسل به آن حضرت شده، آن بزرگوار را به درگاه خداوند شفیع قرار دادم و عرض کردم: «بی‌بی جان من، میهمان تو هستم و به آستان تو پناه آورده‌ام. از خدا بخواه که مرا از این گرفتاری مستاجری خلاص کند.»

دعا و گریه کرده، برگشتم. چند روزی نگذشته بود که نامه‌ای از عمویم از شهر تبریز به دستم رسید. نامه را خواندم و دیدم نوشته بود:

«من نذر کرده بودم که اگر حاجتم روا شود، برای یک طلبه‌ای که در قم درس می‌خواند و خانه ندارد، یک باب خانه بخرم. اکنون حاجتم روا شده، خواستم به نذرم وفا کنم و چون دیدم شما نیز خانه ندارید، ترجیح دادم که پول خانه را به شما بدهم. لذا مبلغ ششصد تومان حواله دادم که بروید در بازار قم از حاج محمدحسین یزدی تحویل بگیرید.»

بدین وسیله خداوند به برکت حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها)، ما از گرفتاری مستاجری خلاص کرد.»

امام صادق علیه‌السلام:

اِذا ارادَ اَحدُکُم أَن یُستجابَ لَهُ فَلیُطَیّبْ کَسْبَهُ وَ لِیَخْرُجْ مِن مَظالِمِ النّاسِ.

اگر کسی بخواهد دعایش مستجاب شود، باید درآمدش حلال و پاک باشد و از حقّ الناس و مظالم دیگران در امان باشد.

بحارالأنوار، ج ۹۳، ص ۳۲۱

دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران روز یکشنبه بیانیه‌ای درباره ترتیبات امضاشده میان «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره و چگونگی تعامل بین ایران و آژانس در شرایط جدید که به همکاری‌ها بعد از حملات نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان می‌پردازد، منتشر کرد.

متن بیانیه شورای عالی امنیت ملی به شرح زیر است:

۱- متن این ترتیبات در کمیته هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی مورد بررسی قرار گرفته و آنچه به امضا رسیده، در مجموع همان چیزی است که مصوب این کمیته بوده است.

۲- کمیته هسته‌ای که متشکل از مسئولان ارشد نهادهای مختلف ذی‌ربط است، در همه ادوار از جانب شورای عالی امنیت ملی مأذون به تصمیم‌گیری بوده و در این زمان نیز مطابق روال معمول عمل کرده است.

۳- در مورد تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس ایران که از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی مورد حمله واقع شده:

اولاً؛ پس از ایجاد شرایط لازم امنیتی و ایمنی، ایران صرفاً گزارش خود را پس از کسب نظر شورای عالی امنیت ملی به آژانس ارائه می‌کند.

ثانیاً؛ در مرحله بعد، روش‌های اجرایی همکاری بین ایران و آژانس در خصوص گزارش ارسالی به آژانس، باید میان طرفین توافق شده و از جمله طبق رویه داخلی اجرای هر گونه اقدامی باید به تأیید شورای عالی امنیت ملی برسد.

۴- در صورت اتخاذ هر گونه اقدام خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران و تأسیسات هسته‌ای، از جمله بازگرداندن قطعنامه‌های مختومه شده شورای امنیت، اجرای این ترتیبات متوقف می‌شود.

در آستانه برگزاری اجلاس اضطراری سران کشورهای اسلامی که به دنبال حمله رژیم صهیونیستی به قطر و سکوت و همراهی آشکار آمریکا تشکیل می‌شود، توجه کارشناسان و مقامات کشورهای منطقه به مواضع مستمر ایران جلب شده است؛ مواضعی که در اجلاس‌های مشابه بارها تکرار شده اما امروز بیش از هر زمان دیگری مورد توجه و پذیرش سایر کشورهای اسلامی قرار گرفته است: تهدید اصلی جهان اسلام و صلح و امنیت منطقه‌ای، رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن است.

از نخستین روزهای حمله همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به غزه در اکتبر ۲۰۲۳، تهران با صراحت و پیوستگی، در نشست‌های متعدد سازمان همکاری اسلامی هشدار داده بود که اسرائیل نه تنها تهدیدی برای فلسطینیان بلکه تهدیدی وجودی برای کل جهان اسلام و منطقه است.

در نشست فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در جده، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه وقت ایران به روشنی تأکید کرد که هرگونه تعلل در اتخاذ تصمیمات عملی علیه اسرائیل به معنای چراغ سبز برای ادامه نسل‌کشی در غزه است. همانجا ایران پیشنهاد ایجاد سازوکارهای بازدارنده، از جمله تحریم سیاسی و اقتصادی تل‌آویو و جلوگیری از هرگونه عادی‌سازی روابط، را مطرح کرد.

در ادامه و با تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، تهران در بیانیه‌های رسمی و مواضع خود در نشست‌های بین‌المللی دیگر از جمله اجلاس وزرای خارجه در دوحه و نشست‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل، بارها اعلام کرد که «مهم‌ترین وظیفه امت اسلامی امروز، مقابله با تجاوزگری اسرائیل و بازگرداندن اولویت فلسطین به صدر دستورکار جهانی است».

رویکرد محتاطانه مساوی است با گسترش تجاوزات اسرائیل

مواضع ایران در این دوره به‌ویژه متوجه کشورهای عربی بود که به امید حمایت آمریکا یا تحت فشار غرب، تلاش داشتند رویکردی محتاطانه و محدود اتخاذ کنند. ایران هشدار داد که چنین سیاست‌هایی نه تنها به نجات غزه کمکی نمی‌کند بلکه زمینه را برای گسترش تجاوزات اسرائیل به دیگر کشورهای منطقه فراهم می‌سازد. به مرور تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان، سوریه، یمن و حتی ایران گسترش یافت.

اما برای کشورهای عربی منطقه، به خصوص آن کشورهایی که همواره به صدور بیانیه‌هایی بی‌عمل علیه اسرائیل اکتفا کرده‌اند، حمله اخیر اسرائیل به قطر شوکه کنند بود. این حمله، در ادامه تجاوزات فرامرزی رژیم صهیونیستی، نقطه عطفی در اثبات مواضع ایران بود. دوحه که سال‌ها در نقش میانجی در پرونده فلسطین ظاهر می‌شد، این بار خود با چراغ سبز آمریکا؛ متحدی که کشورهای عربی به آن چشم دوخته‌اند، قربانی تجاوز مستقیم شد.

در پی این تجاوز که به اذعان منابع عبری و آمریکایی، با چراغ سبز دولت «دونالد ترامپ» صورت گرفت، مقامات قطری به صراحت به ترامپ و کاخ سفید هشدار دادند که چنین اقداماتی روند مذاکرات برای آتش‌بس و تبادل اسرا را تخریب می‌کند.

از نگاه تحلیلگران منطقه‌ای، این تحول نشان می‌دهد که اسرائیل هیچ حد و مرزی برای تجاوزات خود قائل نیست. تهران بارها هشدار داده بود که اسرائیل مرز نمی‌شناسد؛ همان‌گونه که در سوریه، لبنان، عراق و ایران اقدام به ترور و حملات خرابکارانه کرده، حالا کشوری مانند قطر را هم هدف گرفته است. این واقعیت بسیاری از کشورهای منطقه را به این نتیجه رسانده است که امنیت آنان با اتکا به آمریکا تضمین نمی‌شود.

خیانت آمریکا، تجربه تکراری منطقه

همزمانی حمله اسرائیل با مواضع دوگانه و متناقض دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا بار دیگر نشان داد که آمریکا نه تنها حامی امنیت کشورهای عربی نیست، بلکه عملاً شریک اسرائیل در تجاوزگری است. از یک سو کاخ سفید پس از تماس تلفنی مقامات قطری، به ظاهر بیانیه‌ای در محکومیت حمله صادر کرد، اما در همان بیانیه مدعی شد که حذف رهبران حماس می‌تواند «فرصتی برای صلح» ایجاد کند. این تناقض آشکار، خشم افکار عمومی منطقه و مقامات کشورهای عربی را برانگیخت و بار دیگر ثابت کرد که واشنگتن در عمل تنها به تقویت موقعیت اسرائیل می‌اندیشد.

برای ایران که سال‌هاست بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا تأکید می‌کند، این حادثه مصداقی تازه برای اثبات حقانیت مواضعش بود. تهران از نخستین روزهای جنگ غزه هشدار داده بود که «واشنگتن در ظاهر از آتش‌بس سخن می‌گوید اما در عمل ماشین جنگی اسرائیل را تغذیه می‌کند».

در همین راستا، ایران در نشست‌های متعدد در مواضع رسمی خود اعلام کرد که «امنیت منطقه‌ای تنها با قطع دست اسرائیل و خروج نیروهای خارجی از منطقه تضمین می‌شود» و امروز پس از حمله اسرائیل به قطر، اهمیت هشدارهای ایران برای کشورهای منطقه بیش از گذشته آشکار شده است.

در همین چارچوب، «علی لاریجانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنش به حمله اسرائیل به قطر خطاب به کشورهای عربی بیانیه‌ای صادر کرد که بازتابی از یک نگاه راهبردی و طولانی‌مدت است. او در پیام اخیر خود ضمن هشدار دادن نسبت به تبدیل اجلاس‌های اسلامی به «محافلی پر از سخنرانی و بدون نتیجه عملی»، اعلام کرد: «چنین اجلاس‌هایی مساوی است با سفارش تجاوز جدید به رژیم صهیونیستی.»

لاریجانی توصیه کرد که حداقل تصمیم عملی، تشکیل یک «ستاد عملیات مشترک» علیه اسرائیل باشد؛ اقدامی که نه تنها می‌تواند محورهای عملیاتی کشورهای اسلامی را هماهنگ کند بلکه پیام قاطع و بازدارنده‌ای به آمریکا و اسرائیل ارسال خواهد کرد. او تأکید کرد: «برای مسلمانان گرسنه و مظلوم فلسطینی که کاری نکردید، حداقل برای جلوگیری از نابودی خودتان تصمیم مختصری بگیرید.»

راه‌حل جایگزین

با وجود نادیده گرفته شدن هشدارهای ایران دربرابر وابستگی امنیتی کشورهای منطقه به آمریکا و خطرات آن از سوی برخی از کشورهای منطقه، حمله اسرائیل به قطر ثابت کرد که حتی کشوری که روابط نزدیک و مستحکمی با آمریکا دارد، از گزند تجاوز صهیونیست‌ها در امان نیست.

در برابر این وابستگی شکننده، ایران همواره راه‌حل جایگزینی را مطرح کرده است: ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای مستقل علیه اسرائیل و حرکت به سوی خودکفایی امنیتی کشورهای منطقه. چنین ائتلافی می‌تواند با هم‌افزایی قدرت‌های منطقه‌ای، امنیت جمعی را تضمین کند و در عین حال مانع از مداخلات و نفوذ بی‌ثبات‌کننده قدرت‌های خارجی شود.

تشکیل یک «ستاد عملیات مشترک» علیه اسرائیل، آن‌گونه که لاریجانی پیشنهاد کرده است، می‌تواند نقطه آغاز این همکاری عملی باشد. چنین ستادی نه‌تنها هماهنگی نظامی و امنیتی کشورهای اسلامی را افزایش می‌دهد بلکه پیام روشنی به واشنگتن و تل‌آویو خواهد داد: امنیت منطقه از این پس توسط خود کشورهای منطقه تعریف و مدیریت می‌شود، نه قدرت‌های خارجی.

متخصصان تغذیه و سلامت تاکید دارند مصرف غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع‌شده و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده‌ به‌ویژه خوراکی‌های فوق‌فرآوری‌شده‌ می‌تواند به رگ‌های خونی مغز آسیب برساند و خطر اختلال در عملکرد مغز و احتمال سکته مغزی و زوال عقل را افزایش دهد.

همچنین مهم است که از مصرف بیش ‌از حد قند پرهیز کنیم. قند زیاد می‌تواند توانایی مغز را در تولید «آدنوزین تری‌فسفات» (ATP) که انرژی لازم برای انجام فرایندهای حیاتی سلولی را تامین می‌کند، مختل کند. علاوه بر این، قند زیاد می‌تواند باعث افزایش ناگهانی انسولین و اختلال در متابولیسم مغز شود و احتمالا بر عملکرد شناختی تاثیر بگذارد.

البته زوال شناختی معمولا برگشت‌پذیر نیست اما پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای مغز می‌تواند سرعت تخریب سلول‌های عصبی را کاهش دهد و خطر ابتلا به آلزایمر را کم کند.

نشریه «نیویورک‌پست» در همین رابطه هشت خوراکی مفید برای سلامت مغز را برشمرده است.

ماهی‌های غیرپرورشی

ماهی تازه به‌ویژه ماهی‌های چرب، سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. این چربی‌های سالم خواص ضدالتهابی دارند.

سعی کنید ماهی را تا حد امکان تازه و از نوع غیرپرورشی تهیه کنید. ماهی‌های پرورشی اغلب از موادی تغذیه می‌کنند که ممکن است تمایلی به مصرف آنها نداشته باشید.

سبزیجات برگ‌دار

سبزیجات برگ‌دار سرشار از فیبر، فولات، لوتئین و بتاکاروتن‌ هستند.

مارچوبه یا بروکلی که بخارپز شده یا تفت‌داده‌ شده‌اند، هم انتخاب‌های مناسبی‌ هستند. البته مارچوبه برگ‌دار محسوب نمی‌شود اما مقدار زیادی فیبر دارد که می‌تواند به سلامت میکروبیوم روده که بر عملکرد مغز تاثیر مثبتی دارد، کمک کند.

گوجه‌فرنگی‌

گوجه‌فرنگی هم منبع غنی از لیکوپن است؛ یک آنتی‌اکسیدان قوی که با بتاکاروتن مرتبط است. آنتی‌اکسیدان‌ها برای سلامت مغز بسیار مهم‌ هستند زیرا با التهاب و استرس اکسیداتیو مبارزه و به پیشگیری از نورودژنراسیون (تحلیل سلول‌های عصبی) کمک می‌کنند.

گردو و انواع توت‌ها

به گزارش ایندیپندنت، همه مغزها مفیدند اما تمام آنها ارزش تغذیه‌ای یکسانی ندارند. گردو بالاترین نسبت اسیدهای چرب امگاــ۳ (چربی‌های مفید) به امگاــ۶ (چربی‌های مضر) را دارد. بلوبری هم سرشار از فلاونوئیدها است که آنتی‌اکسیدان‌های قوی و مولکول‌های ضدالتهابی‌ هستند و می‌توانند اثر استرس بر مغز را کاهش دهند.

روغن زیتون

روغن زیتون یکی از مواد خوراکی مهم برای سلامت مغز است که می‌توانید در پخت‌وپز هم استفاده کنید. روغن زیتون غنی از چربی‌های تک‌غیراشباع است که به کاهش کلسترول بد (ال‌دی‌ال) و افزایش کلسترول خوب (اچ‌دی‌ال) کمک می‌کند.

زردچوبه و زنجبیل

ترکیب فعال در زردچوبه موسوم به «کورکومین»، یک آنتی‌اکسیدان با خواص ضدالتهابی که ممکن است به سلامت مغز کمک کند زیرا احتمال دارد در شکستن پلاک‌های آمیلوئیدی که از ویژگی‌های بیماری آلزایمرند، موثر باشد.

همچنین ترکیب زردچوبه با فلفل سیاه جذب آن را برای بدن آسان‌تر می‌کند.

یکی دیگر از ریشه‌های گیاهی مفید برای مغز، زنجبیل است. زنجبیل به غذاها طعم فوق‌العاده‌ای می‌بخشد و گفته می‌شود که به شفاف‌تر شدن ذهن کمک می‌کند. علاوه بر این حاوی فیبر است.

قهوه و چای

چای‌ها در واقع گیاهان کاملا خشک‌شده‌ای‌ هستند که منبع عالی فیتونوترینت‌ها محسوب می‌شوند که می‌توانند بر متابولیسم مغز تاثیر چشمگیری داشته باشند.

دانه‌های قهوه نیز در اصل نوعی توت‌ هستند که خشک و برشته شده‌اند. از نظر گیاه‌شناسی، دانه‌های قهوه در واقع هسته (یا دانه) میوه‌ای‌ هستند که به آن گیلاس قهوه (Coffee cherry) گفته می‌شود. این میوه نوعی توت (berry) محسوب می‌شود زیرا گوشتی در اطراف دانه است.

هم چای و هم قهوه سرشار از فلاونوئیدها هستند که می‌توانند کنترل گلیسمی (تنظیم قند خون) را بهبود ببخشند. این نوشیدنی‌ها کافئین هم دارند که می‌تواند تمرکز را افزایش دهد و به انجام دادن کارها کمک کند.

ذرت بوداده خانگی

اگر به دنبال یک میان‌وعده لذت‌بخش و سرگرم‌کننده‌ هستید، ذرت‌بوداده تازه درست‌شده، انتخاب خوبی خواهد بود. این میان‌وعده بسیار سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر از چیپس سیب‌زمینی است.

پوکی استخوان، به‌عنوان بیماری کاهش تراکم استخوانی و افزایش شکنندگی، یکی از چالش‌های اصلی سلامت در سنین بالا است. با افزایش میانگین سنی جمعیت، پیشگیری از این بیماری اهمیت بیشتری یافته است. ورزش‌های مقاومتی، از جمله وزنه‌برداری و تمرینات با مقاومت بدن، به‌عنوان راهکاری مؤثر در این زمینه معرفی شده‌اند.

 مکانیسم اثر ورزش بر سلامت استخوان

ورزش‌های مقاومتی با اعمال بار مکانیکی بر استخوان‌ها، استئوبلاست‌ها (سلول‌های سازنده استخوان) را تحریک می‌کنند تا تراکم معدنی استخوان (BMD) را افزایش دهند. این فشار، که از طریق انقباضات عضلانی منتقل می‌شود، به‌ویژه در استخوان‌های ستون فقرات، لگن، و ران مؤثر است. مطالعات نشان می‌دهند که این تمرینات می‌توانند BMD را تا ۱-۳ درصد در سال افزایش دهند. این اثر به دلیل تحریک تولید کلاژن و مواد معدنی در ماتریکس استخوانی است، که با افزایش سن به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد.

 تأثیر بر پیشگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان اغلب با کاهش توده استخوانی پس از ۴۰ سالگی آغاز می‌شود و در زنان یائسه به دلیل افت استروژن تشدید می‌یابد. ورزش‌های مقاومتی، با انجام ۲-۳ جلسه در هفته و شدت ۷۰-۸۵ درصد یک تکرار حداکثر (۱RM)، می‌توانند ریسک شکستگی را تا ۲۰ درصد کاهش دهند. این تمرینات همچنین تعادل و قدرت عضلانی را بهبود می‌بخشند؛ که از آسیب و شکستگی محافظت می‌کند. اثرات مثبت در سنین جوانی نیز می‌تواند ذخیره استخوانی را برای سال‌های بعدی افزایش دهد.

توصیه‌ها و ملاحظات

برای بهره‌مندی از فواید ورزش‌های قدرتی، برنامه‌ای با ۸ الی ۱۲ تکرار در دو یا سه ست برای هر گروه عضلانی توصیه می‌شود. شروع با وزنه‌های سبک و افزایش تدریجی شدت ضروری است تا از آسیب جلوگیری شود. رعایت اصول علمی در طراحی برنامه و داشتن برنامه سالم تغذیه‌ای، کلید دستیابی به نتایج بهینه است. آگاهی از این فواید و اقدام زودهنگام، سلامت استخوانی را تضمین می‌کند.

افراد با شرایط خاص از پیش‌موجود، مانند آرتروز، باید تحت نظارت پزشک ورزش کنند. رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D نیز برای تقویت اثرات ورزش لازم است.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست وزیر و وزیر خارجه قطر در سخنانی در نشست فوق العاده وزیران خارجه کشورهای اسلامی در دوحه گفت: تداوم نقض قوانین بین المللی در حمله وحشیانه اسرائیل به دوحه آشکار شد.

وی خاطر نشان کرد: تجاوز اسرائیل به  دوحه را نمی توان به جز تروریسم دولتی چیز دیگری نامید.

آل ثانی گفت: تجاوز متهورانه و خیانتکارانه اسرائیل زمانی صورت گرفت که قطر میزبان مذاکرات درباره غزه بود.

وی بدون اشاره به نام آمریکا به عنوان مشوق و حامی اصلی رژیم صهیونیستی در تجاوز اخیر به دوحه تصریح کرد: آنچه اسرائیل را به ادامه رویکرد خود تشویق می کند، ناتوانی جامعه بین المللی در بازخواست آن است.

این مقام قطری هشدار داد که تجاوز اسرائیل تنها منجر به از بین رفتن مسیر گفتگو خواهد شد.

وی گفت: تجاوز به حاکمیت قطر، نقض آشکار قوانین و معاهدات بین المللی و عرف دیپلماتیک و اخلاق است.

آل ثانی افزود: نباید در برابر این تجاوز وحشیانه، سکوت و مماشات کرد.

وی ادامه داد: منطقه هرگز از امنیت و صلح بهره مند نخواهد شد،مگر آنکه ملت فلسطین به حقوق مشروع خود دست یابد.

آل ثانی گفت : اقدامات اسرائیل هرگز ما را از ادامه  تلاشها با مصر و آمریکا برای توقف جنگ بازنخواهد داشت.

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق  در نشست مقدماتی دوحه که امروز (یکشنبه) با حضور وزرای امور خارجه کشورهای عربی و اسلامی برگزار شد، پیشنهاد تشکیل یک ائتلاف سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان کشورهای اسلامی با محوریت نیروی مشترک دفاعی را مطرح کرد و تأکید نمود که تجاوزات اسرائیل تنها به قطر محدود نخواهد ماند.

این درخواست هم‌زمان با گمانه‌زنی‌ها درباره اعلام فعال‌سازی «ناتوی عربی» که حدود ۱۰ سال پیش از سوی مصر پیشنهاد شد، مطرح می‌شود و انتظار می‌رود در نشست فوق‌العاده عربی–اسلامی فردا (دوشنبه) در دوحه رسماً اعلام گردد.

السودانی در سخنانی تأکید کرد: «حمله به قطر رویدادی تکان‌دهنده و نقض آشکار همه قوانین و عرف‌های بین‌المللی است».

وی این حمله را تجاوز علیه کشوری برادر و تهدیدی برای امنیت تمامی کشورهای منطقه دانست و گفت که این اقدام، ماهیت تجاوزکارانه رژیم جنایتکار اسرائیل را آشکار می‌کند.

وی خواستار اعلام یک ائتلاف سیاسی، امنیتی و اقتصادی میان کشورهای اسلامی شد و خاطرنشان کرد: «هیچ مانعی وجود ندارد که کشورهای اسلامی نیروی امنیتی مشترکی برای دفاع از خود تشکیل دهند.»

السودانی همچنین تأکید کرد: «کشورهای عربی و اسلامی ابزارها و ظرفیت‌های فراوانی دارند که می‌توان از آنها برای مقابله با تجاوزات اسرائیل استفاده کرد؛ تجاوزاتی که قطعاً تنها به قطر محدود نخواهد ماند».

وی در پایان تصریح کرد که رژیم صهیونیستی به همه چیز بی‌اعتناست و آنچه بیش از دو سال است در غزه جریان دارد چیزی جز یک کشتار سازمان‌یافته نیست.

یکی از پرسش ها پیرامون موضوع توسل، این سؤال است که: «مگر قرآن نمی گوید: «ایاک نستعین»؛ (فقط از خدا یاری می جوییم)، پس چرا شیعیان از امامانشان طلب یاری می کنند و به آنان متوسّل می شوند؟ آیا این شرک نیست؟!» که در این مطلب به انتشار پاسخ آن خواهیم پرداخت:

پاسخ اجمالی:

وقتی ممکن نیست انسان در زندگی روزمرّه از غیر خدا استعانت نکند، حتما منظور خدا از استعانت نجستن از غیر خدا استعانتی همراه با عقیده به «استقلال در سببیت» است. مجموع آیات قرآن ما را به یک اعتقاد دعوت می‌ کند و آن اینکه طلب استعانت و یاری از اسباب و علل مادی یا انسانی باید به گونه‌ ای باشد که استعانت از خدا و طبق فرمان او به حساب آید؛ نه خارج از آن. به عبارت دیگر معین و ناصر اصیل و مستقل خداست که نصرت و اعانت دیگران از او سرچشمه می‌ گیرد.

توسل به اهل بیت(ع) نیز از جمله همین اسباب و علل می باشد که خداوند اجازه داده است بوسیله آنها به او تقرب بجوییم و طلب شفاعت کنیم و هرگز شرک نمی باشد. توسّل و طلب یاری از اهل بیت(ع) اگر با اعتقاد به عدم استقلال آنها در تاثیر باشد، نه تنها اشکالی ندارد، بلکه در آیاتی مانند «وَ ابتَغوا إِلَیهِ الوَسیلَة»، به آن توصیه شده است.

بنابراین طبق آیه «ایاک نستعین» یاری خواستن با اعتقاد به «استقلال یاری کننده» شرک است و با توحید افعالی منافات دارد؛ اما یارِی خواستن از وسائلی که خدا به آنها فرمان داده، خصوصا وسیله تقرب قرار دادن مقام انسانهای صالح، همراه با اعتقاد به سببیّت تبعی آنها مورد تاکید قرآن بوده و شرک نیست.

پاسخ تفصیلی:

در آیه ۴ سوره فاتحه می خوانیم: «إِیَّاکَ نَعبُدُ و إِیَّاکَ نَسْتَعین»؛ (فقط تو را می پرستیم و فقط از تو یاری می جوییم). طبق این آیه یاری خواستن از کسی با اعتقاد به استقلال او، شرک بوده و با توحید افعالی (به معنای مسبب الاسباب بودن باری تعالی) منافات دارد. پس چرا شیعیان از امامانشان طلب یاری می کنند و به آنان متوسّل می شوند؟ آیا این شرک نیست؟

در پاسخ به این سؤال لازم به ذکر است که طلب یاری از اهل بیت(علیهم السلام) مانند استعانت نوع بشر از همدیگر و اسباب مختلف دنیا می باشد که اگر با اعتقاد به عدم استقلال آنها در تاثیر باشد اشکالی ندارد. این مسأله را در ضمن چند نکته روشن می کنیم:

استعانت نجستن از غیر خدا ممکن نیست:

یکی از مهمترین مشکلاتی که با تفسیر ظاهر بینانه از «إِیَّاکَ نَسْتَعین» پیش می آید مذموم بودن مطلق استعانت نوع بشر از همدیگر و اسباب مختلف دنیا، حتی از عقل و بدن خویش است! درحالی که انسان به طور طبیعی نیازمند به همه موجودات جهان از انسانها و حیوانات و جمادات و اجرام آسمانی آفریده شده است. انسان اجتماعی و نیازمند ارتباط با نوع بشر آفریده شده است. آیا خدای حکیم می تواند دستوری بدهد که خلاف خصوصیات جبری و طبیعی مخلوقات باشد؟!

اگر قرار باشد طبق این آیه هر گونه بهره جستن از اسباب مادی یا انسانی شرک باشد موجب گوشه گیری و تعطیل نمودن الزامات زندگی اجتماعی از جمله مدد و یاری یکدیگر می شود که قطعا از نظر اسلام ممنوع می باشد و رسول خدا(صلی الله علیه وآله) شدیدا با این روش غلط به مقابله برخاستند و اصحاب را از منزوی شدن به زعم پرهیز از شرک، بر حذر داشتد.(۱) در نتیجه نمی توان گفت که مراد خداوند از منع استعانت از غیر، منع استعانت از اسباب باشد.

خداوند در آیه ۱۵ سوره فاطر تاکید می فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمید»؛ (ای انسانها، همه شما به خدا نیازمندید. اوست بی‏ نیاز و ستودنی). البته این تنها نوع انسان نیست که در اصل هستی و انجام کار بی‌ نیاز از خدا نیست، بلکه تمام اسباب و عوامل طبیعی در اصل هستی و انجام هر عملی به خدا نیازمندند. و اگر مدد حق و کمک‌ های او یک لحظه قطع گردد، عوامل طبیعی نیز قادر بر انجام کار خود نخواهند بود، بنابراین در صفحه‌ ی هستی، فقط یک موثر و بی‌ نیاز، حقیقی و مستقل داریم و آن ذات اقدس خداوند است. درست است که طبق این آیه همه موجودات مصداق آیه ۱۵ سوره فاطر: «یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ» هستند، امّا خداوند نیاز همه را با مخلوقات دیگرش برطرف می کند. یعنی هر موجودی در جهان خود محل فیض و سبب نیل عنایت الهی به موجودات دیگر است.

قرآن استعانت از غیر را جایز می داند:

اگر استعانت از غیر بدون قیود عقیدتی ممنوع بوده باشد، پس چرا خداوند در آیه ۲ سوره مائده از انسانها می خواهد که همدیگر را در راه ایمان و تقوی یاری کنند: «... وَتَعاوَنُوا عَلَی البِرِّ وَ التَّقْوی..»؛ (در کارهای نیک و پرهیزگاری به همدیگر کمک کنید)؟! چرا در آیه ۹۵ سوره کهف، اولیای الهی از مردم در ساختن سد کمک گرفتند: «.. ما مَکَّنّی فِیهِ خَیرٌ فَاَعِینُونی...»؛ (آن چه را پرودگارم به من تمکن داده است بهتر است شما مرا [در ساختن سد] یاری کنید)؟! چرا در آیه ۷۲ سوره انفال مسلمانان ملزم به یاری همدیگر شده اند: «... وَ اِنِ اسْتَنْصَروُکُمْ فِی الدِّین فَعَلْیکُمُ النَّصْرُ..»؛ (اگر مسلمانان غیر مهاجر از شما مسلمانان مهاجر کمک طلبیدند، آنان را یاری کنید)؟!

با توجه به این آیات روشن می شود که استعانت از اسباب مادی یا انسانی اگر با اعتقاد به عدم استقلال آنها در تاثیر باشد اشکالی ندارد.

برخی آیات قرآن بر مشروعیت توسل دلالت دارد:

علاوه بر آیاتی که استعانت از اسباب را جایز می دانست؛ برخی آیات نیز بر مشروعیت توسل دلالت دارند. از جمله آیاتی که برای اثبات مشروعیت توسل به آن استناد می شود آیه ۳۵ سوره مائده می باشد. خداوند متعال در این آیه می‏ فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَ جاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ (ای کسانی که ایمان آورده اید پرهیزگاری پیشه کنید و وسیله ای برای تقرب به خدا انتخاب نمائید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار شوید).

مخاطب در این آیه همه افراد با ایمانند. در اینجا سه دستور داده شده است: اوّل دستور به تقوا، دوّم دستور به انتخاب وسیله و سوّم دستور به جهاد در راه خدا. نتیجه مجموع این صفات (تقوا و توسّل و جهاد) همان چیزی است که در آخر آیه آمده است: «لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‏»؛ (این باعث فلاح و رستگاری شماست).

طبق قاعده ی مسلّم «هرگاه لام تعریف اشاره به معهود نباشد، عمومیت مراد خواهد بود»(۲)، واژه ی «الْوَسِیلَة» در این آیه هیچگونه اشاره ای به معهود نبوده است؛ لذا عموم وسیله مراد بوده و اختصاص آن به یک مورد خاص، به هیچ وجه صحیح نمی باشد. گذشته از این، در ابتداء آیه، خداوند متعال مؤمنین را به تقوای الهی دعوت می کند. تقوای الهی عبارت است از انجام تکالیف شرعی و اجتناب از منهیات. اکنون اگر از واژه ی «الْوَسِیلَة»، همان اداء تکالیف شرعی همچون نماز و روزه را اراده کنیم، هیچگونه افاده ی معنای جدیدی نکرده، بلکه تاکید بر معنای قبلی خواهد بود، در حالی که طبق آنچه اهل فنّ فصاحت و بلاغت بیان کرده اند «تأسیس بهتر از تأکید است»(۳)؛ لذا به جهت افاده ی معنای تأسیس، لازم است از واژه ی «الْوَسِیلَة» هر گونه وسیله برای تقرب به خداوند از جمله توسل به پیامبران و اولیاء الله و صالحین مراد گردد.

در آیه ۶۴ سوره نساء نیز می‏ خوانیم: «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً»؛ (اگر آنها هنگامی که به خویشتن ستم کردند [و مرتکب گناهی شدند] به سراغ تو می آمدند و از خداوند طلب عفو و بخشش می کردند و تو نیز برای آنها طلب عفو می کردی، خدا را توبه پذیر و رحیم می یافتند). در این آیه منافقین بخاطر توسّل نکردن به پیامبر(صلی الله علیه وآله) مورد توبیخ واقع شده اند.

همچنین در آیات ۹۷-۹۸ سوره یوسف می خوانیم که: برادران یوسف به پدرشان متوسّل شده و از پدر تقاضا کردند که در پیشگاه خداوند برای آنها استغفار کند و یعقوب نیز این تقاضا را پذیرفت و گفت: «سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی»؛ (به زودی برای شما از درگاه خداوند تقاضای آمرزش می‏ کنم).(۴)

بنابراین، این گونه نیست که طلب استعانت از غیر خدا به طور مطلق شرک و مورد نهی باشد. اگر چنین بود خداوند در قرآن نه به توسّل به اولیای الهی سفارش می نمود، و نه مردم را به استعانت از «نماز» و «صبر» توصیه می کرد؛ و در آیه ۱۵۳ سوره بقره نمی فرمود: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»؛ (ای کسانی که ایمان آورده ‏اید از شکیبایی و نماز یاری جویید زیرا خدا با شکیبایان است). یا در آیه ۴۵ سوره بقره نمی فرمود: «وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَی الْخَاشِعِینَ»؛ (و از صبر و نماز یاری بگیرید و البتّه آن جز بر خاشعان بسی گران [کاری بس بزرگ و سنگین] است).

«إِیَّاکَ نَسْتَعین» یعنی تنها مؤثر حقیقی را در عالم خدا بدانیم، نه اینکه دنبال سبب نرویم:

در آیه «إِیَّاکَ نَعبُدُ و إِیَّاکَ نَسْتَعین»، سخن از توحید عبادت، و توحید افعال است؛ توحید افعال آن است که خدا را تنها مؤثر حقیقی در عالم بدانیم، نه اینکه دنبال سبب نرویم، بلکه معتقد باشیم هر سببی هر تأثیری دارد به فرمان خداست. او است که به آتش سوزندگی، و به خورشید روشنایی و به آب حیات بخشی داده است. این تفکر و اعتقاد انسان را از همه کس و همه موجودات بریده و تنها به خدا پیوند می ‏دهد و حتی اگر به دنبال عالم اسباب می‏ رود نیز به فرمان او است، یعنی در لابلای اسباب، قدرت خدا را که «مسبب الاسباب» است مشاهده می ‏کند.(۵)

توسل به اهل بیت(علیه السلام) نیز یکی از اسباب و عللی است که خداوند اجازه داده است با استفاده از آن به او تقرب جویند و با اعمال صالح یا پیروی از پیامبر و امام، یا شفاعت آنان و یا سوگند دادن خداوند به مقام و مکتب آنها (که خود یک نوع احترام و اهتمام به موقعیت آنها و یک نوع عبادت است) از خداوند چیزی را بخواهند. این معنی که با نگاه غیر استقلالی از اسباب استعانت بجوییم نه بوی شرک می دهد و نه بر خلاف آیات قرآن است.(۶)

نتیجه:

وقتی ممکن نیست انسان در زندگی روز مره از غیر خدا استعانت نکند، حتما منظور خدا از استعانت نجستن از غیر خدا استعانتی همراه با عقیده به استقلال در سببیت است. مجموع آیات قرآن ما را به یک اعتقاد دعوت می‌ کند و آن این که طلب استعانت و یاری از اسباب و علل مادی یا انسانی باید به گونه‌ ای باشد که استعانت از خدا و طبق فرمان او به حساب آید نه خارج از آن؛ به عبارت دیگر معین و ناصر اصیل و مستقل خداست که نصرت و اعانت دیگران از او سرچشمه می‌ گیرد، یعنی در جهان آفرینش علل و اسبابی داریم که به اذن و فرمان خداوند متعال و قدرت خدادادی، افراد بشر را یاری می‌ کنند.

توسل به اهل بیت(علیهم السلام) نیز از جمله همین اسباب و علل می باشد که خداوند اجازه داده است بوسیله آنها به او تقرب بجوییم و طلب شفاعت کنیم و هرگز شرک نمی باشد. تنها یاری خواستن با اعتقاد به استقلال یاری کننده شرک است که با توحید افعالی به معنای مسبب الاسباب بودن خدا منافات دارد.

پس مفهوم توحید در آیه «إِیَّاکَ نَسْتَعین» این می شود که: «تنها یاری خواستن از خدا با مجموعه وسائل و عللی که در طول اراده الهی اند»، لذا یاری خواستن از وسائلی که خدا به آنها فرمان داده، خصوصا وسیله تقرب قرار دادن مقام انسانهای صالح در پیشگاه خداوند که مورد تاکید قرآن بوده، شرک نیست. طبق آیات و روایات، خدا به ائمه(علیه السلام) اذن تاثیر گذاری فوق العاده داده، اما کسی از آنها را در این امور مستقل نمی داند.

پی نوشت ها:

(۱). وقتی عثمان بن مظعون با نزول آیات توحید رهبانیت اختیار کرد و حتی جامعه نبوی را نیز ترک نمود تا به زعم خود «فقط از خدا یاری بخواهند و دچار شرک نشوند»، همسر عثمان بن مظعون نزد رسول خدا(ص) آمد و گفت: ای رسول خدا(ص)، عثمان کارش این شده که روزها را روزه می گیرد و شبها را به عبادت می گذراند، رسول خدا(ص) با شنیدن این خبر پای افزار به دست، خشمناک بیرون شد تا نزد عثمان آمد. او را مشغول نماز خواندن یافت، عثمان با دیدن پیامبر(ص) نمازش را سلام داد. پیامبر(ص) به او فرمود، ای عثمان خداوند متعال مرا به رهبانیت نفرستاده، بلکه با آیین مستقیم و ساده و آسانگیر فرستاده است. من هم نماز می خوانم. هم روزه می گیرم و هم نزد همسرم می روم. پس هر که آیین مرا دوست دارد، باید از سنت من پیروی کند. (اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ هـ ش، چاپ چهارم، ج ۵، ص ۴۹۴).

(۲). المطول فی شرح تلخیص المفتاح، تفتازانی، مسعود بن عمر، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۵ هـ ق، الطبعة الاولی، ص ۲۰۶.

(۳). همان، ص ۲۶۲.

(۴). تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، دار الکتب الاسلامیه‏، تهران، ۱۳۷۴ هـ ش‏، چاپ سی و دوم، ج‏ ۴، ص ۳۶۶.

(۵). تفسیر نمونه، همان، ج ‏۱، ص ۴۳.

(۶). همان، ج ‏۴، ص ۳۶۴.