ر حالی که طی دو روز اخیر، عراق شاهد تحرکات جدی جریان‌های سیاسی شیعی برای انتخاب نامزد جدید نخست‌وزیری و جایگزین یافتن برای «عدنان الزرفی» است، وی همچنان در انجام  ماموریت خود را در تشکیل دولت جدید اصرار می‌ورزد و در حال رایزنی با طرف‌های مختلف برای برگزاری هرچه سریع‌تر نشست رأی اعتماد در پارلمان است.

در حالی که هیچ نشانه‌ای از تصمیم الزرفی برای انصراف از پست نخست‌وزیری وجود ندارد،گروه‌های سیاسی شیعی با باقی‌ماندن او در این پست مخالفت می‌کنند؛ برخی شخص او را شایسته تصدی این پست نمی‌دانند و برخی سازوکار انتخاب او را غیرقانونی توصیف می‌کنند.

عامر الفایز: عدنان الزرفی از نخست‌وزیری انصراف می‌دهد

«عامر الفایز» نماینده پارلمان عراق از احتمال انصراف «عدنان الزرفی» نخست‌وزیر مامور تشکیل کابینه عراق از این پست خبر داد.

وی در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «العهد» توضیح داد: در صورتی که الزرفی حمایت گروه‌های شیعی را برای نخست وزیری نداشته باشد، از پست خود انصراف خواهد داد به ویژه که دادگاه فدرال عراق که با تکیه به حکم آن، الزرفی برای تصدی نخست‌وزیری معرفی شد، از صلاحیت لازم به دلیل عدم رسیدن حد نصاب اعضای آن، برخوردار نبوده است.

الفایز تاکید کرد که باید واقعیت موجود را پذیرفت و آماده ورود به مرحله آتی شد. وی افزود که فراکسیون‌های پارلمانی سنی و کرد با هر نامزد مورد توافق اکثریت شیعه برای تصدی پست نخست‌وزیری موافقت خواهند کرد.

این نماینده عراقی نیز از مطرح شدن مجدد نام مصطفی الکاظمی در نشست شب گذشته رهبران شیعی برای نامزدی  نخست‌وزیری و رد الزرفی خبر داد و گفت که گروه‌های سیاسی شیعی به دو دلیل جداگانه خواستار کنار گذاشتن عدنان الزرفی هستند. نیمی از آنها به اقدام انفرادی برهم صالح و مکانیسم انتخاب الزرفی اعتراض دارند و نیمی دیگر شخصیت الزرفی را شایسته تصدی پست نخست‌وزیری نمی‌دانند. به همین دلیل نام مصطفی الکاظمی را به مقتدی الصدر پیشنهاد داده‌اند.

الصادقون: برای انتخاب نامزد جدید نیازی به اعلام انصراف الزرفی نیست

«عبدالامیر تعیبان» نماینده فراکسیون پارلمانی «الصادقون» نیز گفت که فراکسیون‌های سیاسی نیازی به انصراف عدنان الزرفی از نخست‌وزیری ندارند زیرا نامزدی او برای نخست وزیری اساسا غیرقانونی است.

وی در گفت‌وگو با شبکه «العهد» تصریح کرد: موضوع نامزد کردن شخصیتی مناسب برای نخست‌وزیری اموری داخلی و مربوط به عراقی‌ها است و آمریکا تاثیری روی گزینه‌های انتخابی ما ندارد. 

تعیبان در ادامه به توافق فراکسیون‌های الفتح، دوله القانون و جریان حکمت و سایر گروه‌های سیاسی مسئول انتخاب نخست‌وزیر عراق درباره انتخاب نامزد جدید نخست‌وزیری اشاره کرد و گفت که طی ساعات آینده تکلیف نامزد جدید تشکیل کابینه عراق مشخص خواهد شد.

وی توضیح داد: به دلیل موضع جانبدارانه رئیس‌جمهور عراق و اقدام او در نقض قانون اساسی با انتخاب نامزدی خارج از چارچوب معیارهای قانونی موجود، جریان‌های سیاسی انتخاب الزرفی را رد کردند.

تعیبان گفت که هیچ مخالفتی با نخست‌وزیری مصطفی الکاظمی وجود ندارد و گروه‌های سیاسی عراق نیازی به انصراف الزرفی از نخست وزیری ندارند و چون وی نامزدی غیرقانونی است، برهم صالح وی را ماموریت تشکیل کابینه را از او پس خواهد گرفت و نامزد دیگری را معرفی خواهد کرد.

شرط جریان حکمت برای حضور در جلسه رأی اعتماد

«حسن فدعم» نماینده جریان حکمت ملی به ریاست «سید عمار الحکیم» نیز درباره موضع این جریان در قبال دادن رأی اعتماد به الزرفی گفت که مکانیسم انتخاب الزرفی درست نبود. جریان حکمت اقدام برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق در مامور کردن الزرفی را نادیده گرفتن آشکار اکثریت شیعیان می‌داند. این جریان اعتراض به شخص الزرفی ندارد اما شیوه انتصاب او را صحیح می‌داند.

وی توضیح داد:  نمایندگان جریان حکمت ملی در صورتی که کلیه طرف‌های سیاسی شیعی با اجماع ملی بر یک نامزد نخست‌وزیری توافق کنند، در  نشست پارلمان برای ر‌أی‌ اعتماد شرکت خواهند کرد و به نامزد مورد توافق کلیه طرف‌های سیاسی شیعی برای نخست‌وزیری رأی خواهند داد.

نشست «عدنان الزرفی» با کمیساریای عالی انتخابات درباره برگزاری انتخابات زودهنگام

 نخست‌وزیر مامور تشکیل کابینه عراق، بی‌توجه به موج مخالف حضورش در این پست، دیروز با یک هیأت از کمیساریای عالی انتخابات دیدار و درباره سازوکارهای لازم الاجرا برای برگزاری انتخابات زودهنگام طبق برنامه دولت جدید گفت‌وگو کرد.

وی  در این نشست با اشاره به خواست تظاهرات‌کنندگان مبنی بر برگزاری انتخابات زودهنگام بر ضرورت تکیه به معیارهای بین‌المللی با کمک سازمان ملل در تحقق این خواسته اساسی طی مدت کمتر از یک سال از آغاز فعالیت دولت جدید تاکید کرد.

کمیساریای عالی و مستقل انتخابات نیز بر پایبندی به مدت زمان تعیین شده از سوی دولت برای برگزاری انتخابات تاکید و اعلام کرد: این کمیساریا به تازگی مسئولیت امور را تحویل گرفته است و در حال حاضر تلاش دارد در سیستم اداری و فنی بازنگری و مشکلات گذشته را رفع کند.

تحرکات گروه‌های سیاسی شیعی برای کنار گذاشتن الزرفی

منابع عراقی از تلاش برخی از جناح‌های سیاسی شیعی برای انتخاب جایگزین الزرفی و معرفی او به عنوان گزینه جدید نخست‌وزیری خبر می‌دهند.

دیروز، «حسن سالم» نماینده عضو فراکسیون «الصادقون» در پارلمان عراق اعلام کرد که گروه‌های سیاسی شیعی بر رد  الزرفی و یافتن جایگزین او، توافق دارند. 

وی تاکید کرد: قضیه مامور شدن الزرفی به تشکیل کابینه غیرقانونی و مخالف اصول و چارچوب‌های قانون اساسی کشور بود زیرا او نامزد فراکسیون بزرگتر در پارلمان عراق نبود. وی شخصیتی بحث برانگیز است و پست‌های اجرایی متعددی داشت و به عنوان استاندار نجف نیز ناکامی‌هایی داشت. به همین دلیل نیز شیعیان توافق کرده‌اند که وی را رد کنند و پرونده او بسته شده است و  اقدام او در ارائه برنامه دولتش قابل توجیه نیست.

شیخ حمید معله الساعدی از رهبران جریان حکمت ملی به ریاست «سید عمار الحکیم» نیز، در مصاحبه‌ای تلویزیونی تایید کرد که  یافتن گزینه جایگزین برای عدنان الزرفی مورد توافق شیعیان است و تنها فراکسیون پارلمانی النصر (حیدر العبادی) است که ملاحظاتی در این خصوص دارد. اما طی چند روز آینده نام جایگزین الزرفی اعلام می‌شود.

وی شب گذشته نیز از نتایج نشست رهبران برخی جریان‌های سیاسی شیعه در منزل «هادی العامری» رئیس ائتلاف الفتح خبر داد و گفت: در این نشست که عمار الحکیم، نوری المالکی (رئیس ائتلاف دولة القانون) و هادی العامری حضور داشتند درباره حمایت از نامزدی مصطفی الکاظمی رئیس دستگاه اطلاعات عراق برای تشکیل کابینه به جای عدنان الزرفی توافق حاصل شد».

منابع نزدیک به الکاظمی مخالفت او با نخست‌وزیری را تکذیب کردند

 پایگاه خبری «المسله» به نقل از منابع آگاه نزدیک به مصطفی الکاظمی، رئیس دستگاه اطلاعات عراق و نیز برخی گروه‌های سیاسی شیعی، مخالفت او با معرفی به عنوان نامزد جدید نخست‌وزیری را رد کرد.

بر اساس این گزارش، منابع آگاه اعلام کردند که الکاظمی مخالفتی با نامزدی برای نخست‌وزیری نکرده است و اخباری که برخی رسانه‌ها منتشر کرده و مدعی شده‌اند که وی به الزرفی اطمینان داده که جایگزین او نخواهد شد، صحت ندارد.

یک منبع در وزارت کشور عربستان سعودی با اعلام منع آمد و شد در دو شهر مکه و مدینه گفت: این امر در راستای مبارزه با شیوع ویروس کرونا و اجرای توصیه‌های بهداشتی در این زمینه صورت می‌گیرد.

به گفته این منبع اجرای این مقررات از امروز پنج‌شنبه آغاز شده است و تا اطلاع ثانوی ادامه دارد و در این مدت تنها تردد کارکنان بخش‌های حیاتی و مهم کشور، در سطح شهر بلامانع است.

طبق گزارش خبرگزاری عربستان (واس)، همچنین شهروندان مجاز هستند برای تهیه مایحتاج ضروری همچون لوازم بهداشتی و مواد غذایی از منزل خود خارج شده و از محدوده منطقه سکونت خود خرید کنند.

ارائه خدمات بانکی و پرداخت پول از طریق خودپردازها نیز بر اساس مکانیزم تدارک دیده شده توسط سازمان پول عربستان و همکاری وزارتخانه‌های کشور و بهداشت امکانپذیر است.

وزارت کشور عربستان سعودی همچنین از همگان خواست تنها در صورت ضرورت از منزل خود خارج شوند.

از سوی دیگر وزارت بهداشت عربستان امروز از ثبت ۱۶۵ مورد ابتلای جدید به ویروس کرونا و افزایش شمار مبتلایان به ۱۸۸۵ نفر خبر داد.

بنابر اعلام وزارت بهداشت عربستان تا کنون ۳۲۸ نفر بهبود یافته و با فوت پنج نفر دیگر شمار فوتی‌ها به ۲۱ نفر رسیده است.

دین رسمی:               اسلام

جمعیت کل:             ۸۲,۰۰۰,۰۰۰

مساحت:                   ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع

حکومت:                  جمهوری اسلامی

پایتخت:                   تهران

زبان رسمی:               فارسی

جغرافیا

ایران کشوری در جنوب غربی آسیا با ۱.۶۴۸.۱۹۵ کیلومتر مربع وسعت، و جمعیت ۷۹.۹۰۰.۰۰۰ نفری بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۵ ش است. پایتخت، بزرگترین شهر و مرکز سیاسی و اداری ایران، تهران است.

همسایه های ایران

 ایران با ۱۵ کشور همسایه خود، مرزی حدود ۸۷۵۵ کیلومتری (زمینی و دریایی) دارد:

از شمال:

زمینی: ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان

دریای خزر: قزاقستان و روسیه

از شرق:

۲ کشور افغانستان و پاکستان

از جنوب:

۶ کشور از طریق خلیج فارس: عمان، امارات متحده عربی، قطر، بحرین، عربستان سعودی و کویت

از غرب:

۲ کشور عراق و ترکیه

نقشه استانهای ایران

براساس آخرین تقسیمات کشور در سال ۱۳۹۳ ایران از ۳۱ استان تشکیل می‌شود.

آب و هوا

ایران از لحاظ آب و هوایی یکی از منحصربه‌فردترین کشورهاست. اختلاف دمای هوا در زمستان میان گرمترین و سردترین نقطه گاهی به بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد می‌رسد.

داغ‌ترین نقطه زمین در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ میلادی، در نقطه‌ای در کویر لوت ایران بوده‌است.

ایران از لحاظ بارندگی در سطح نیمه‌خشک و خشک است.

آب و هوای ایران متأثر از چندین سامانه‌است:

1ـ سامانه پرفشار سیبریایی که با ریزش به عرض‌های جنوبی در نوار شمالی بارش باران و برف و کاهش دما و در سایر نقاط فقط کاهش دما را به همراه دارد.

2ـ امانه باران‌زای مدیترانه‌ای که از سمت غرب وارد ایران می‌شود و موجب ریزش باران یا برف در بسیاری از نقاط غربی و میانی و شرق ایران می‌شود.

3ـ سیستم کم فشار جنوبی که در نوار جنوب و جنوب غرب موجب رگبار باران می‌شود.

میزان بارندگی در ایران بسیار متغیر است. در شمال به بیش از ۲۱۱۳ میلی‌متر (رشت، ۱۳۸۳) نیز می‌رسد. در نواحی کویری بارش عمدتاً بسیار کم و در حدود ۱۵ میلی‌متر است. بارش نواحی شمال غرب و غرب، دامنه‌های جنوبی البرز و شمال شرق تا حدودی قابل توجه (حدود ۵۰۰ میلی‌متر) می‌باشد. در سایر نقاط میزان بارش از ۲۰۰ میلی‌متر بیشتر نمی‌شود. ایران با مشکلات کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند. پیش‌بینی می‌شود ایران در سال ۲۰۲۵ در وضعیت تنش آبی قرار بگیرد.

اختلاف دمای هوا در ایران در نقاط مختلف زیاد است. در حالی که در فصل زمستان دمای شهرکرد در شب به ۳۰- درجه هم می‌رسد، مردم اهواز هوای تابستانی (۵۰ درجه) را تجربه می‌کنند. هوای سواحل شمالی در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل می‌باشد. نواحی شمال غرب و غرب تابستان‌های معتدل و زمستان‌های سرد و نواحی جنوبی تابستان‌هایی به شدت گرم و زمستان‌هایی معتدل دارند.

ورود اسلام

در سال ۱۶ هجری و در زمان حکومت عمر بن خطاب، عرب‌های مسلمان به ایران حمله کردند و حکومت ساسانی را سرنگون کردند. درباره چگونگی مسلمان شدن ایرانیان، نظرات گوناگونی ارائه شده است که برخی اجبار را عامل اصلی معرفی کرده‌اند و برخی نزدیکی فرهنگ ایرانیان با فرهنگ اسلام را اصلی‌ترین شاخصه دانسته‌اند و برخی بر گسترش تدریجی اسلام در ایران تأکید دارند.

گسترش تشیع در ایران

گسترش تشیع در ایران تا قبل از صفویه، علل مختلفی دارد؛ از جمله:

• سلمان فارسی صحابی معروف و از یاران خاص پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع)، ایرانی بود. گفته‌اند که او از نخستین پیروان علی(ع) بوده است. وی مدتی حاکم مدائن (که مرکز ساسانیان بود) شد. اکثر مردم مدائن و مسافرانی که به این شهر رفت‌وآمد داشتند، ایرانی بودند، ملاقات سلمان با آنها موجب شد که نخستین بنای تشیع در این دو شهر پی‌ریزی گردد و سپس به شهرهای دیگر ایران سرایت نماید.

• در یمن نیز ایرانیانی وجود داشتند که متمایل به اهل بیت بودند که علت آن ورود اسلام به یمن توسط حضرت علی(ع) و در زمان حیات رسول الله(ص) بود و اهل یمن از همان زمان با حضرت علی(ع) آشنا شدند. در آن زمان جنوب خلیج فارس تا یمن تحت نفوذ ایران بود.

• خلفا و فرمانروایان عرب با تبعیض‌هایی که از ابتدای ورود اسلام بین عرب و عجم ایجاد کردند موجب آزردگی خاطر ایرانیان گردید. اما وقتی حضرت علی(ع) به حکومت رسید، اعلام کرد که بین عرب و عجم تفاوتی نیست و عرب هیچ گونه فضلی بر عجم ندارد. همچنین تحریم ورود ایرانیان به مدینه، مرکز خلافت را لغو نمود. این موارد باعث شد تا ایرانیان به حضرت علی(ع) گرایش پیدا کنند. همچنانکه امام سجاد(ع) با خریدن و آزاد کردن تعداد زیادی از بردگان و بندگان غیر عرب، جمعیت زیادی از موالیان (که بسیاری از آنان ایرانی بودند) در مدینه ایجاد کرد که محب اهل بیت(ع) بودند.

• امام علی(ع) پس از به خلافت رسیدن، مرکز حکومت خود را از مدینه به کوفه تغییر داد که این مورد را می‌توان از عوامل مهم گرایش ایرانیان به تشیع و اهل بیت(ع) دانست.

• شهادت امام حسین(ع) نیز از عوامل مهم گرایش ایرانیان به مکتب اهل بیت(ع) و شیعه بود. پس از شهادت امام حسین(ع) دو قرائت از اسلام به وجود آمد: اسلام یزیدی و اسلام حسینی. بنی امیه با آن سابقه ظلم‌ها و اعمال تبعیض‌ها نمی‌توانست در قلوب ایرانیان جایی داشته باشد و به صورت طبیعی ایرانیان به سوی امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) گرایش پیدا کردند و بعدها در سقوط بنی امیه بیشترین کمک‌ها را نمودند. زیرا بنی عباس با شعار حمایت از آل محمد(ص) قیام کردند. اما بعد معلوم شد که این جریان نیز با جریان اهل بیت فاصله دارد.

• حضور برخی از شاگردان امام جعفر صادق(ع) و سایر ائمه(ع) در ایران و دعوت ایشان به مکتب اهل بیت(ع) باعث آشنایی بیشتر ایرانیان با مذهب اهل بیت گردید. به‌طوری که چندین شهر مانند قم، ری، سبزوار و اهواز در عصر ائمه، اکثریت قریب به اتفاق آنان شیعی‌مذهب بودند.

• از دیگر عوامل مهم، هجرت بسیاری از امام زادگان به جهت ظلم خلفای ستمگر اموی و عباسی به ایران بود. این افراد برای مخفی‌شدن در سراسر ایران پراکنده شدند. حضور حضرت معصومه(س) در قم، علی بن موسی(ع) معروف به شاه چراغ در شیراز و حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در ری، از دلایل مهم روی آوری مردم ایران به سمت تشیع است.

• آمدن امام رضا(ع) به خراسان در زمان حکومت مأمون خلیفه عباسی نیز به افزایش گرایش اهل‌بیتی و تشیع ایرانیان بسیار تأثیرگزار بود. یکی از دلایلی که مأمون می‌خواست امام رضا(ع) را ولیعهد کند، مقابله با عرب‌هایی بود که از برادرش امین حمایت می‌کردند. تحلیل وی این بود که با ولایتعهدی امام رضا(ع) هم ایرانیان شیعی را به سوی خود جذب خواهد کرد و هم شیعیان عرب؛ و این باعث تقویت قدرت وی و ضعف امین خواهد شد.

• آل بویه حکومتی شیعی بود که سهم بسزایی در آشکارسازی شیعه در ایران نمود.

• در دوره ایلخانان، سلطان محمد خدابنده برای نخستین بار به مذهب شیعه در ایران رسمیت داد و به نام امامان شیعه سکه زده و خطبه خواند. در این دوره حضور علامه حلی به مدت ۱۰ سال در ایران و آزادی وی در بیان احکام و مهارت او در فقه و کلام و نیز تلاش‌های خواجه نصیر الدین طوسی عامل دیگری در گسترش تشیع به شمار می‌آید.

آمار شیعیان ایران در عصر حاضر

جمعیت کل               جمعیت مسلمانان         جمعیت شیعیان           درصد شیعیان             سال

۶۵.۸۶۵.۳۰۲                                                                            ۹۵ درصد                  ۲۰۰۰

۶۶.۴۲۹.۲۸۴              ۶۵.۱۰۰.۶۹۸              ۵۹.۱۲۲.۰۶۲              ۸۹ درصد                  ۲۰۰۷

۶۹.۵۰۰.۰۰۰              بیش از ۹۸ درصد         ۶۱.۹۲۴.۵۰۰              ۸۹ درصد                  ۲۰۰۸

۷۳.۷۷۷.۰۰۰                                           ۶۶ تا ۷۱ میلیون                    ۹۵ - ۹۰ درصد        ۲۰۰۹

حکومت‌های مهم شیعی

علویان طبرستان

حکومت علویان در طبرستان (در شمال ایران) توسط زیدیان به سال ۲۵۰ هجری قمری شکل گرفت. علویان تا پیش از قرن ۴ هجری قمری برای حفظ قدرت خود با حکومت طاهریان و سامانیان پیکار می‎کردند و گاه شکست خورده اما پس از مدتی مناطق از دست داده خود را پس می‎گرفتند؛ اما آنان از قرن چهارم به بعد با حکومت آل بویه مصادف شده و اقتدار خود را از دست دادند؛ از این رو، گرچه حکومت آنان تا قرن دهم ادامه یافت، اما دیگر نتوانست به‌عنوان دولتی مستقل حکومت کند. پیدایش حکومت علویان طبرستان، منجر به اسلام آوردن ساکنان مناطق شمالی ایران شد.

آل بویه

آل بویه (۳۲۲-۴۴۸ق) حکومتی شیعی‌مذهب بود که در اوایل قرن چهارم از شمال ایران سربرآوردند و در حدود یک قرن و نیم بر بخش بزرگی از ایران و عراق و جزیره تا مرزهای شمالی شام فرمان راندند. این حکومت، گرچه بغداد مرکز خلافت عباسیان را تسخیر کردند و خلیفه وقت، المستکفی بالله را سرنگون کردند؛ اما به عللی خلافت عباسیان را سرنگون نکردند. در عصر آل بویه تبلیغ مکتب اهل بیت(ع) بیش از پیش فراهم شد و کتب مهم شیعی مثل تهذیب، استبصار، کافی و من لایحضره الفقیه در این زمان تألیف شد. بزرگانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، سید مرتضی و سید رضی توانستند در این عصر اسلام شیعی را به مردم معرفی نمایند.

صفویه

تأسیس حکومت صفویه و اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی و حضور و دعوت از علمای شیعه از سراسر جهان اسلام باعث شکل‌گیری دولتی شیعی‌مذهب و مقتدر در ایران شد. این موارد سبب شد تا در عصر صفویه پس از طی ۱۰ قرن، اسلام شیعی به صورت یک مکتب و مذهب فراگیر در این کشور معرفی شود.

جمهوری اسلامی

مردم ایران در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ شمسی به رهبری امام خمینی علیه سلطنت پهلوی قیام کردند و نظام سیاسی جدیدی با قالب جمهوری اسلامی جایگزین نظام سلطنتی کردند. در همه‌پرسی ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، با شرکت ۹۸.۲% کل واجدین شرایط رأی دادن، که بیش از ۹۷% آنان به جمهوری اسلامی رأی دادند، رسمیت یافت.

شهرهای مذهبی

قم

قم مهم‌ترین شهر مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. ورود اشعریان به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تأسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه(س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تأسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.

مشهد

مشهد شهری در شمال شرق ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. این شهر به علت وجود حرم امام رضا(ع) و حوزه علمیه مهمی که در این شهر است، از مراکز مهم تشیع در ایران به حساب می‌آید. این شهر مرکز حکومت افشاریه بوده است.

شیراز

شیراز از شهرهای کشور ایران است و به دلیل وجود مرقد احمد بن موسی(ع) معروف به شاهچراغ، برادر امام رضا(ع) در این شهر، نزد شیعیان ایران اهمیت دارد. شیراز محل حکومت سلسله زندیه بوده و آثار تاریخی فراوانی را از آن دوران در خود به یادگار دارد. مقبره سعدی و حافظ دو شاعر برجسته فارسی زبان در این شهر قرار دارند.

مراکز زیارتی

حرم امام رضا (ع)

پس از شهادت امام رضا(ع) توسط مأمون، مأمون، او را در خانه حمید بن قحطبه طائی (بقعه هارونیه) در روستای سناباد دفن کرد. امروزه حرم رضوی، در ایران و در شهر مشهد مقدس واقع است.

حرم حضرت معصومه(س)

حضرت معصومه (س) در ۲۰۱ق/۸۱۶م، یک سال پس از ورود امام رضا(ع) به مرو، عزم خراسان کرد و چون به ساوه رسید، بیمار شد. موسی بن خزرج از اشعریان مقیم قم به ساوه رفت و ایشان را به قم آورد و در سرای خویش منزل داد. پس از مدت کوتاهی حضرت معصومه(س) وفات یافت و در محلی موسوم به باغ بابلان که اکنون روضه اوست به خاک سپرده شد. نخستین قبه بر قبر وی توسط زینب از زنان علویه ساخته شد و این بنا در زمان صفویه شکوه و جلالی یافت. نخستین ضریح مرقد، ساخته شاه طهماسب اول است. امروزه کلیه امور آستانه طبق اساسنامه مصوب، با تولیت آستانه است.

حرم حضرت عبدالعظیم

بنابر نقلی رحلت عبدالعظیم حسنی در ۱۵ شوال سال ۲۵۲ق و در زمان امام هادی(ع) بوده است. آن چه درباره چگونگی رحلت عبدالعظیم حسنی آمده است، دو قول مرگ طبیعی و شهادت او را روایت کرده‌اند. بنا بر نقل محدث نوری، فردی از شیعیان، رسول اکرم(ص) را در عالم رؤیا زیارت می‌کند که به او می‌فرماید: فردا یکی از اولاد من در باغ سیب در منزل عبدالجبار بن عبدالوهاب رازی تشییع و دفن خواهد شد. وی آن باغ را خرید و وقف عبدالعظیم و دیگر شیعیان کرد که در آن دفن شوند. به همین علت، آرامگاه وی به «مسجد شجره» یا «مزار نزدیک درخت» معروف است. شیخ صدوق در باب زیارت مرقد وی، روایتی را نقل می‌کند که فردی از اهالی ری بر امام هادی(ع) وارد شد و گفت: به زیارت سیدالشهدا مشرف شدم. امام فرمود: ثواب زیارت قبر عبدالعظیم که نزد شماست مانند کسی است که قبر حسین بن علی(ع) را زیارت کرده است.

حرم حضرت احمد بن موسی

بنابر نقلی پس از شهادت امام رضا(ع)، برادرش احمد به همراه نزدیکان خود راهی شیراز شد و در آنجا در جریان جنگ به شهادت رسید. قبر احمد بن موسی تا سیصد سال مخفی بود تا آنکه در زمان عضدالدوله دیلمی (۳۷۲ – ۳۳۸ق) و بنا بر قولی دیگر در زمان امیر مقرب‌الدین از وزرا و نزدیکان اتابک ابوبکر (۶۵۸ – ۶۵۳ق)  آشکار شد. جنازه او را از روی انگشتر وی که نگینش به عبارت العزّه لله احمد بن موسی منقوش بود، شناختند.

حوزه‌های علمیه

حوزه علمیه قم          

حوزه علمیه قم از مهمترین حوزه‌های علمیه شیعیان است که در نیمه نخست قرن دوم قمری تأسیس شد مهاجرت اشعریان در تأسیس آن تأثیرگذار بود. حوزه علمیه قم در قرن سوم و چهارم رونق فراوان یافت، اما با رونق حوزه‌های ری و بغداد در قرن پنجم، از شکوه آن کاسته شد. با حمله مغولان در سال ۶۲۱ حوزه قم روی به زوال نهاد. با ورود شیخ عبدالکریم حائری در سال ۱۳۰۰ش به قم حوزه علمیه جدیدی در قم تأسیس شد، با مهاجرت بروجردی، حوزه قم هم طراز معتبرترین حوزه آن عصر، یعنی حوزه نجف شد. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران حوزه علمیه قم سامان بیشتری یافت. امروزه طلاب بسیاری از سراسر جهان در حوزه علمیه قم اشتغال به تحصیل دارند.

حوزه علمیه اصفهان    

حوزه علمیه اصفهان پس از رسمی شدن مذهب تشیع در دوره صفویه در ایران و انتقال پایتخت به اصفهان شکل گرفت. عالمانی چون میرزاعبداللّه افندی، شیخ بهائی، محمد باقر سبزواری، محمد تقی مجلسی، محمدباقر مجلسی، آقاجمال خوانساری، آقاحسین خوانساری، سید ابوالحسن اصفهانی در این حوزه رشد و پرورش یافته‌اند.

حوزه علمیه ری         

حوزه علمیه ری در نیمه دوم قرن سوم هجری در زمان مهاجرت علویان شکل گرفت. محمد بن یعقوب کلینی، شیخ صدوق، ابن قبه رازی، و ابوالفتوح رازی از علمای به نام حوزه علمیه ری بودند.

حوزه علمیه مشهد      

پس از حوزه علمیه قم، دومین مرکز حوزوی ایران است و هم اکنون بیش از چهل درس خارج و چهارصد درس سطوح عالی در آن برقرار است. مدیریت تمامی مدارس علمیۀ استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی با این حوزه است.

حوزه علمیه تهران      

در زمان آقامحمد خان قاجار تأسیس شد. حوزه تهران حلقه واسط میان حوزه‌های اصلی آن عصر مانند نجف، کربلا، اصفهان و حوزه‌های فرعی شهرستانهای ایران بود. محمد حسن آشتیانی، حاج ملا علی کنی، شیخ فضل الله نوری، محمد تقی آملی، سید احمد خوانساری، محمد مهدی الهی قمشه ای و ابوالحسن شعرانی از علمای مشهور حوزه علمیه تهران بودند. حوزه علمیه تهران در مسائل سیاسی مثل نهضت تنباکو، جنبش مشروطه خواهی، مبارزه با اقدامات دین ستیزانه رضاشاه، نهضت ملی شدن نفت، قیام پانزده خرداد و انقلاب اسلامی ایران نیز فعال بود. متاخرترین مرجع تقلید ساکن تهران آقا مجتبی تهرانی بود.

مصرف زیاد نمک و خوردن مداوم غذاهای شور خطر ابتلا به سرطان معده را به میزان قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.
 بر اساس تحقیقاتی که توسط صندوق جهانی تحقیقات سرطان در انگلیس، به مدت 11 سال  و بر روی 40 هزار نفر در ژاپن انجام شد مشخص گردید که کاهش مصرف نمک خطر ابتلا به سرطان معده را کم می‌کند.
 با مشخص شدن نتیجه این تحقیق از شرکت های تولید کننده مواد غذایی خواسته شد که مقدار مصرف نمک در محصولات خود را کاهش دهند و میزان دقیق آن را بر روی یرچسب مواد غذایی درج نمایند.
از سال ها پیش ارتباط بین مصرف زیاد نمک و پرفشاری خون و همچنین افزایش خطر بیماری های قلبی- عروقی  و سکته مغزی همواره مورد تاکید متخصصان بوده است.
یکی از مدیران  صندوق جهانی تحقیقات سرطان در انگلیس اظهار داشت: درمان موفقیت آمیز بیماری سرطان معده بسیار دشوار است زیرا در اغلب موارد این بیماری در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شود.

وی افزود: این مسئله به اهمیت انتخاب شیوه زندگی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری سرطان معده اشاره دارد که در این ارتباط می‌توان به لزوم کاهش مصرف نمک در غذا و افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات پی برد.
برپایه این گزارش، توصیه شده است که مصرف روزانه نمک درحدود 6 گرم یعنی معادل یک قاشق کوچک باشد. بر اساس مطالعات افزایش سرطان در کسانی مشاهده شد که روزانه 12 تا 15 گرم نمک مصرف می نمودند.
سرطان معده چهارمین سرطان رایج در جهان است اما دومین سرطان کشنده در ژاپن می باشد زیرا در این کشور مصرف غذا های شور و دودی بسیار رایج است. مطالعات نشان می دهند که علاوه بر مصرف نمک، کشیدن سیگار، مصرف الکل، افراط در مصرف غذاهای فرآیند شده و کنسروها و همچنین مصرف ناکافی میوه ها و سبزیجات خطر سرطان معده را افزایش می دهند.

سردرد از جمله اختلالات شایع پزشکی محسوب می شود که ممکن است در محل کار، منزل، مهمانی یا ... بروز کند و به علت داشتن ظاهری ساده و معمول، هرگز کسی از بروز سردرد های شدید تعجب نمی کند.

علاوه بر دلایل پزشکی که این اختلال می تواند داشته باشد، در برخی مواقع ممکن است فشارهای محیط موجب شود تا سردردهای شدید در محل کار بروز کند.

نمای اصلی سردرد
سردرد که ظاهری بسیار ساده دارد در برخی مواقع می تواند واقعاً مشکلات عدیده ای برای فرد ایجاد کند و اجازه انجام کوچک ترین کارها را هم به او ندهد. طبق آمارهای به دست رسیده، سالانه 18 میلیون کارگر در سراسر دنیا به علت بروز عواملی نظیر میگرن مجبور می شوند محل کار خود را ترک کنند. این نوع به خصوص سردرد معمولاً بسیار شدید است و نشانه های آن می تواند تا 3 روز در فرد باقی بماند. در بسیار مواقع میگرن به قدری شدید می شود که فرد توانایی انجام هیچ کاری را ندارد و مجبور است تا زمان بهبود این عارضه فقط استراحت کند.
در محل کار، افرادی که به صورت مستمر به سردردهای شدید یا میگرن مبتلا می شوند معمولاً سعی می کنند درمراکز پر استرس و اضطراب آمیز قرار نگیرند. با توجه به این که بررسی های پزشکان نشان داده است فشارهای محل کار یکی از عوامل مهم برای بروز سردرد محسوب می شوند، مدیران معمولاً می کوشند این قبیل کارمندان را در پست هایی قرار دهند که فشارهای کاری کمتر به آنها وارد شود.

عوارض سردرد در محل کار
تمام گونه های مختلف سردرد، به خصوص میگرن و سردردهایی که به واسطه استرس های شدید بروز می کنند برای کارمند بسیار عادی حساب می شوند که ممکن است علت آن عوامل گوناگونی باشد که در محل کار بروز می کند. در برخی از انواع سردرد، به خصوص میگرن، عوامل گوناگون و متفاوتی ممکن است موجب شوند تا فرد برای مدت زمان طولانی از این عارضه رنج ببرد.
« در حالت های بسیار شدید، ممکن است سردرد شدت یابد و عوارضی نظیر حالت تهوع را در فرد ایجاد کند... »

از جمله مهمترین این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرس، نگرانی، اضطراب و ... در مورد فعالیت های کاری روزمره، ضرب الاجل های کاری، درخواست های مسئولین و یا نگرانی در مورد خانه و اعضای خانواده.
-درگیری های احتمالی با ارباب رجوع یا همکاران.
- محیط کاری غیر آرام- گرما، سر و صدا، دود سیگار، هوای آلوده، نور کم، میز نامناسب و صندلی سخت از جمله مواردی هستند که می تواند تحمل محیط کار را برای کارمند دشوار کنند.
- استفاده طولانی مدت از رایانه یا ماشین حساب
- اصرار برای انجام یک کار به خصوص به مدت چندین ساعت بدون استراحت
- عدم صرف صبحانه یا ناهار در زمان معین
- عدم استراحت کافی و کامل در هنگام شب

روش های پیشگیری سردرد

هنوز هیچ روش مشخصی که با استفاده از آن بتوان خود را در مقابل سردرد ایمن کرد و از بروز آن جلوگیری کرد پیدا نشده، اما در عین حال استراتژی های بسیار ساده ای که توسط برخی محققان پیشنهاد می شود می تواند احتمال بروز سردرد را در افراد، به خصوص در کارمندان کمتر کند.

بهترین مواردی که تا برای پیشگیری از ابتلا به سردرد تا کنون از جانب محققان اعلام شده شامل موارد زیر می شود:
- پس از بروز سردرد علت آن را تشخیص دهیم و با این کار، سعی کنیم از عامل بروز این اختلال دوری کنیم.

- با توجه به غذاهای مصرفی روزانه، اتفاقات معمول و دیگر عوامل سعی کنیم مهمترین نشانه بروز سردرد را در خود پیدا کینم.

- با مطالعه بیشتر در مورد میگرن و عوامل بروز آن در محل کار، نشانه های آن را به آسانی تشخیص دهیم و از شیوع آن جلوگیری کنیم.

- هر روز پس از بیدار شدن از خواب صبحانه کامل مصرف کنیم و در زمان معین ناهار بخوریم.

- از سلامت چشمان خود مطمئن شویم، چون ممکن است یکی از علل بروز سردرد، اختلالات بینایی باشد.

- محیط اطراف خود در محل کار را خوشایند کنیم و وسایل را آنگونه که می پسندیم بچینیم.

- حتی الامکان سعی کنیم از انجام کارهای استرس زا و اضطراب آور دوری کنیم و انجام آن را به زمانی مناسب بیاندازیم.
از جمله مواردی که کارمندان برای جلوگیری از بروز سردرد باید به آن توجه داشته باشند داشتن محیطی آرام و راحت است. اگرچه هدف فرد از آمدن به محل کار انجام فعالیت های کاری روزمره است، اما این فعالیت ها باید در محیطی آرام و مناسب انجام شود. طبق بررسی های انجام شده، عواملی چون سر و صدا و دمای نامناسب محیط کار می تواند احتمال بروز سردرد را به گونه ای قابل ملاحظه افزایش دهد. اگر شما از جمله کارمندانی هستید که در محل مناسبی کار نمی کنید، سعی کنید هر چه سریع تر این وضعیت را به کارفرمای خود اطلاع دهید. مطمئن شوید که محل کار شما براساس اصول منطقی و حساب شده طراحی شده و تمامی وسایل در محل مناسب خود قرار گرفته اند.

ضعف چشم

ضعف چشم-چه اتفاقي مي‌افتد كه يك‌مرتبه احساس مي‌كنيد چشم‌هايتان ضعيف شده‌اند؟ افرادي كه عينكي هستند، مي‌دانند كه تاري ‌ديد يكي از دلايل مهم ضعف چشم به شمار مي‌رود، البته اين حرف وقتي براي شما بيشتر محسوس خواهد بود كه شماره چشم‌هايتان ده‌دهم يا صفر نباشد.

ولي چرا عده‌اي در سنين پايين و عده‌اي در ميانسالي دچار ضعف چشم مي‌شوند و برخي ديگر تا ساليان سال حتي روي عينك را هم نمي‌بينند.

دكتر افسر فراهاني دستجاني،جراح و چشم‌پزشك دراين‌باره میگوید،مطالعات زيادي در خصوص عوامل موثر در ايجاد عيوب انكساري انجام شده است كه البته در برخي از موارد آن اختلافاتي وجود دارد، به‌عنوان مثال در مورد اثر مطالعه در فاصله نزديك (خواندن و نوشتن)‌ مطالعاتي صورت گرفته است، ولي به طور يقين ارتباطي بين آن و نزديك‌بيني ثابت نشده است ولي اين گونه استنباط مي‌شود كه مطالعه تاثير قابل توجهي در ايجاد نزديك‌بيني ندارد، اما اصولا افراد اجتماعي و آنهايي كه بيشتر مطالعه مي‌كنند، بيشتر دچار عيوب انكساري و ضعف چشم میشوند.

وي اظهار مي‌كند: كار با كامپيوتر يا تلويزيون نتوانسته است ارتباط قطعي به ايجاد نزديك‌بيني را اثبات كند به همين جهت استنباط بسياري از متخصصان اين است كه استفاده از اين وسايل نمي‌تواند عامل عينكي شدن باشد.

درمان ضعف چشم

طبق تحقيقات به عمل آمده رژيم‌هاي غذايي مختلف نتوانسته‌اند ارتباط مستقيم و ثابت‌شده‌اي را بين رژيم غذايي و ايجاد عيب انكساري و ضعف چشم پيدا كنند و استنباط بر اين است كه هيچ رژيم غذايي براي جلوگيري از عينكي شدن يا كم كردن نمره عينك وجود ندارد. چاقي ممكن است در ايجاد دوربيني نقش داشته باشد. با اين حال نقش ثابت شده‌اي را از آن نمي‌توان پيدا كرد.

به گفته دكتر فراهاني دستجاتي، ضربه‌ها از طريق تغيير در ساختمان چشم مي‌توانند ضعف چشم و عيوب انكساري ايجاد كنند، همانند تغييرات بعد از پارگي قرنيه و ترميم آن كه ممكن است به صورت آستيگماتيسم خود را نشان دهد.

وي خاطرنشان مي‌كند:در مسموميت ناشي از بيماري‌هاي تيروئيدي كه چشم‌ها درگير مي‌شوند، ممكن است آستيگماتيسم ايجاد شود و افرادي كه مبتلا به آب مرواريد و آب سياه مي‌شوند يا نوزادان نارسي كه دچار اختلالات چشمي مي‌شوند و خوب درمان نمي‌شوند، بيشتر از ديگران مستعد ايجاد نزديك‌بيني هستند.

دكتر فراهاني دستجاني با بيان اين كه تاكنون آب و هواي گرم،داروهاي ضدافسردگي و ضدحساسيت دليلي بر ارتباط ضعف چشم را اثبات نكرده است، عنوان مي‌كند: ارث نيز رابطه اثبات شده دقيقي با اين مساله ندارد، يعني ممكن است پدر و مادر كاملا سالم داراي فرزنداني عينكي باشند يا بالعكس، حتي در مورد سن نيز ديده شده است كه در برخي موارد نزديك‌بيني تا 30 سالگي افزايش مي‌يابد و مجددا ممكن است بعد از 70 سالگي افزايش پيدا كند.

غذاهای تقویت کننده چشم!!
همه ی ما می دانیم که چه ویتامین هایی برای چشم لازم است اما ممکن است ندانیم که این ویتامین ها در چه غذاهایی وجود دارند؟

Eویتامین
شاید باور نداشته باشید یا این طور القا شده باشد كه مواد غذایی در تقویت چشم تاثیر چندانی ندارند،در حالی كه مطالعات نشان داده است،به عنوان مثال ویتامین E یكی از آنتی‌اكسیدان‌های قوی است كه در تقویت چشم و جلوگیری از ضعف چشم موثر است.مقدار توصیه شده ویتامین E در مردان 10 میلی‌گرم و در زنان 8 میلی‌گرم در روز است.بهترین منبع ویتامین E نیز آجیل و روغن‌های گیاهی است.از سوی دیگر سلنیوم به جذب ویتامین ای و ساخته شدن آنتی اکسیدان در بدن كمك می‌كند. غذاهای دریایی حاوی مقادیر زیاد سلنیوم هستند.

درمان ضعف چشم

ویتامین A

از آنجایی كه ویتامین Aدر تقویت چشم و جلوگیری از ضعف چشم از اهمیت بسزایی برخوردار است،آن را در هویج بیشتر از دیگر مواد غذایی می‌توان یافت.بررسی‌ها نشان داده است كه میزان ویتامین Aموجود در یك هویج متوسط،دو برابر مقدار توصیه شده در روز است.پس مصرف این سبزی برای تقویت چشم بسیار موثر است.البته مواد غذایی دیگری نیز وجود دارند كه حاوی مقدار زیاد ویتامینA  و دیگر مواد لازم برای سلامت چشم و جلوگیری از ضعف چشم هستند.

روی

مطالعات دیگری نیز حاكی از آن است كه روی چشم را در برابر شب کوری محافظت می‌كند،زیرا روی بخشی از یك آنزیم است كه تعداد رادیكال‌های آزاد را كم می‌كند،لذا در جذب ویتامینA  موثر است.روی را می‌توان در غذاهای دریایی، جوانه گندم و آجیل یافت.

چربی امگا 3

چربی‌ها نیز برای جلوگیری از ضعف چشم و سلامتی چشم لازم هستند.اسیدهای چرب واحدهای سازنده ی چربی‌ها هستند و بعضی از آنها به این دلیل ضروری خوانده می‌شوند كه بدن نمی‌تواند‌ آنها را بسازد و باید حتما از طریق مواد غذایی تامین شوند.از این رو گفته شده است اسیدهای چرب ضروری در تكامل بینایی نوزادان نقش بسزایی دارند.كمبود این مواد به ویژه چربی امگا 3 در بزرگسالان ممكن است سبب ضعف چشم و كاهش دید شود،حتی مطالعات نشان داده است كه كمبود طولانی مدت آن ممكن است سبب تخریب شبكیه شود،زیرا بدن هر دو نوع اسیدهای چرب ضروری را به پروستاگلاندین ها تبدیل می‌كند كه یكی از اثرات آنها كمك به خروج مایع چشم و تنظیم فشار داخل چشم است.بهترین منبع تامین امگا 3 ماهی است و مقدار توصیه شده دو بار در هفته می‌باشد.به طور كلی مواد غذایی كه برای داشتن چشمی سالم توصیه می‌شوند شامل:روغن کبد ماهی،جگر و که هویج دارای ویتامینA هستند،اسفناج و کلم که لوتئین و گزانتین دارند، فلفل دلمه ای ،كلم،توت فرنگی و پرتقال به دلیل داشتن ویتامین C؛تخمه آفتاب گردان،بادام،فندق كه دارای ویتامینE هستند، همچنین آجیل و غذاهای دریایی نیز از سلنیوم برخوردارند،جوانه گندم و آجیل به دلیل دارا بودن روی،و ماهی كه دارای اسیدهای چرب ضروری است، از مواد غذایی مهم به شمار می‌روند.

 خردل زرد، چاشنی معروفی است که معمولا در هات داگ و همبرگر به کار می‌رود. به غیر از سس خردل، دانه‌های خردل زرد و سبز در آشپزخانه کاربردهای زیادی دارند. خردل زرد ذاتا همه فن حریف است که به صورت سس یا روغن، دانه و یا به شکل پودری در دسترس است و فواید شگفت انگیزی برای سلامتی دارد.
 
خردل، منبع خوبی از پروتئین، فیبر، ویتامین C و بسیاری از ویتامین‌های B کمپلکس است. خردل، غنی از مواد معدنی چون پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم است که برای سلامتی اهمیت زیادی دارند. اگر تصادفا سموم مضری را ببلعید می‌توانید از آن برای تحریک به تهوع استفاده کنید. اگر از خواص خردل زرد آگاه نیستید وقت آن است که با آن اشنا شوید. شما خردل را چه بصورت دانه‌های آن مصرف کنید و چه به صورت کامل یا آسیاب شده و یا سس، قطعا می‌توانید از فواید آن بهره مند شوید.
 
1. تسکین گرفتگی‌های عضلانی
شما می‌توانید از خردل زرد برای برطرف کردن فوری هر گونه اسپاسم عضلانی استفاده کنید، چه این اسپاسم در کمرتان باشد و چه شانه‌های‌تان. خردل زرد می‌توانید عصب‌های دهان‌تان را تحریک کند که در نتیجه، عصب‌هایی را که موجب گرفتگی شده‌اند تحت تاثیر قرار می‌دهد.

خردل منبع خوبی از پتاسیم و کلسیم نیز هست که دو ماده‌ی مغذی مهم و لازم برای حفظ استخوان‌ها و مفاصل و عضلات هستند. یک قاشق چایخوری خمیر خردل زرد بخورید و بعد یک لیوان آب بنوشید. این کار را هر روز انجام دهید تا اسپاسم‌تان برطرف شود.

2. درمان دردهای بدنی
می‌توانید از روغن خردل که از دانه‌های خردل زرد تهیه شده برای تسکین هر گونه دردی استفاده کنید، مثلا درد آرتروز.

روغن خردل در بدن بر خلاف گیرنده‌های درد عمل می‌کند، یعنی می‌تواند سیگنال‌های درد را به خوبی مهار کند. مقداری روغن خردل را گرم کرده و با آن قسمت دردناک بدن‌ را به مدت 10 تا 15 دقیقه ماساژ بدهید. این کار را روزی 2 تا 3 بار انجام دهید. همچنین می توانید با دانه‌های خردل، ضماد درست کنید و آن را روی قسمت دردناک بگذارید. همیشه جهت جلوگیری از سوختگی، از یک حوله‌ی نازک بین پوست‌تان و ضماد استفاده کنید.

3. کاهش حملات آسم
برای تسکین فوری حمله‌ی آسم، روغن خردل یکی از بهترین راه حل‌هایی است که می‌توانید در خانه از آن کمک بگیرید. روغن خردل حاوی ترکیبات متعددی است که می‌توانند التهاب و عفونت را در بدن مهار کنند.

روغن دانه‌های خردل زرد می‌توانند به باز کردن راههای هوایی کمک کرده و عملکرد ریه‌ها را بهبود بدهند و در نتیجه تنفس را آسان‌تر کنند. یک قاشق چایخوری روغن خردل را با کمی کافور گرم کنید و اجازه دهید خنک شود، سپس به آرامی آن را روی قفسه سینه و بالای کمر ماساژ بدهید. این کار را روزی دو تا سه بار انجام دهید تا علائم آسم تسکین پیدا کند. همچنین می‌توانید از دانه‌های خردل یا  روغن ارگانیک آن تا جایی که ممکن است در پخت و پزتان استفاده کنید. 

خردل زرد، درمانی ساده اما موثر برای برطرف کردن بوی بد دهان

 
4. برطرف کردن بوی بد دهان
خردل زرد، درمانی ساده اما موثر برای برطرف کردن بوی بد دهان. بوی تند سس خردل می‌تواند بوی بد دهان را پوشش بدهد.

یک قاشق چایخوری سس خردل زرد را در دهان بگذارید و یک دقیقه آن را در دهان بچرخانید و سپس تف کنید. بعد یک قاشق چایخوری سس خردل بخورید و در نهایت دهان‌تان را کاملا با آب بشویید. هر وقت لازم بود از این راهکار استفاده کنید.

5. تقویت سلامت قلب
خردل زرد برای سلامت قلب مفید است. روغن خردل سرشار از چربی‌های تک غیر اشباع و چند غیر اشباع بوده و می‌تواند کلسترول خون را تعدیل کند. روغن خردل، LDL را پایین آورده و HDL را بالا می‌برد، بنابراین می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش بدهد. ضمنا برگ‌های گیاه خردل، قدرت فوق‌العاده‌ای در کاهش کلسترول دارند، چون می‌توانند با بایل اسید در سیستم گوارش ترکیب شده و دفع اسیدها از بدن را ساده‌تر کنند. شما می‌توانید تنها با استفاده از رون خردل خالص برای پخت و پز و افزودن گیاه آن به سالادها و سوپ‌ها از فوایدش بهره مند شوید.

6. تسکین سرفه و سرما خوردگی
روغن خردل به دلیل ذات تند و تیزش درمان خوبی برای سرما خوردگی و سرفه است. روغن خردل طبیعت گرم دارد و به رفع گرفتگی بینی و سینه کمک می‌کند.

گیاه و سس خردل به خاطر منیزیم و آهنی که دارد می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و شما را برای فصل سرما خوردگی و آنفلوآنزا آماده کند. چند حبه سیر را داخل روغن خردل بجوشانید و بگذارید خنک شود. آن را صاف کنید و از روغنی که به دست آمده برای ماساژ سینه، کمر و کف پاها و کف دست‌های‌تان استفاده کنید. این کار را روزی 2 تا 3 بار انجام دهید. همچنین برای پاکسازی خلط در سیستم تنفسی، یک قاشق چایخوری دانه‌های زیره را با 2 تا 3 قاشق چایخوری روغن خردل را در یک کاسه آب جوش ترکیب کرده و بخار آن را تنفس کنید.
 
 7. درمان ریفلاکس
سس خردل زرد برای درمان برگشت اسید معده بسیار موثر است چون می‌تواند اسید معده را خنثی کند. همچنین محتوای سرکه‌ی موجود در این سس به کاهش pH اسید معده کمک می‌کند و از این رو ناراحتی معده را فورا تسکین می‌دهد.

یک قاشق چایخوری سس خردل بخورید و سپس یک لیوان آب بنوشید. این کار را هر چقدر که لازم بود تکرار کنید تا ریفلاکس‌تان برطرف شود.

هشدار: اگر سس خردل باعث تشدید سوزش معده‌تان شد، این راهکار را متوقف کنید.

8. تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها
چه باور بکنید و چه نه، حتی مقدار کمی خردل زرد هم می‌تواند کمک بزرگی به حفظ سلامت دندان‌ها و استخوان‌های‌تان بکند.

مواد مغذی گوناگون موجود در خردل زرد مانند فسفر، منگنز و منیزیم برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها بسیار مفید هستند. مثلا کلسیم برای ساختن استخوان‌ها و حفظ قدرت آنها و همچنین برای حفظ دندان‌ها ضروری است. پایین بودن سطح کلسیم بدن می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها بگذارد.

کافیست هر روز یک قاشق غذا خوری پودر خردل زرد بخورید و سپس یک لیوان آب بنوشید.

9. تقویت رشد موها
خردل ویتامین‌های زیادی دارد که رشد موهای سالم را تقویت می‌کنند. وجود بتا کاروتن، پروتئین، آهن و کلسیم، کمک زیادی به حفظ سلامت موهای‌تان می‌کند.

روغن خردل می‌تواند با افزایش گردش خون در پوست سر، رشد موها را افزایش بدهد. مقداری روغن خردل را گرم کنید و آن را از ریشه به سمت ساقه به مدت 15 دقیقه ماساژ بدهید. کلاه دوش بگذارید و اجازه دهید چند ساعت بماند. سپس با شامپو شستشو بدهید. این کار را دو بار در هفته انجام دهید.

10. درمان شب ادراری
شب ادراری مشکلی بسیار ناراحت کننده است که می‌توانید با خردل زرد آن را برطرف کنید. همچنین اگر دچار عفونت مجاری ادراری هستید، خردل زرد کمک زیادی به شما می‌کند.

دانه‌های خردل زرد برشته شده را آسیاب کنید تا پودری شکل شوند. یک دوم قاشق چایخوری از این پودر را با یک فنجان شیر گرم ترکیب کرده و این نوشیدنی را هر شب، یک ساعت قبل از رفتن به رختخواب به کودک‌تان بدهید. این کار را هر شب انجام دهید تا مشکل شب ادراری برطرف شود. 

از دچار هر نوع بیماری قلبی هستید، از مصرف سس خردل اجتناب کنید

چند نکته
. سس خردل زرد، سدیم زیادی دارد بنابراین در مصرف آن اعتدال را رعایت کنید.

. از دچار هر نوع بیماری قلبی هستید، از مصرف سس خردل اجتناب کنید.

. در مصرف این چاشنی تند زیاده روی نکنید چون ممکن است مشکلات گوارشی ایجاد کند.

. خردل، طبیعتی گرم دارد و می‌تواند دمای بدن را بالا ببرد، پس این هم دلیلی دیگر برای حفظ اعتدال در مصرف خردل.

. خودتان در خانه هم می‌توانید سس خردل درست کنید و با ادویه‌هایی چون فلفل، سیر و یا پاپریکا و کمی نمک طعم‌دارش کنید.

. روغن خردل را با عصاره‌ی خردل اشتباه نگیرید.

. روغن خردلی که آلوده به روغن خشخاش است مصرف مکنید چون برای سلامتی‌تان خطرناک است.

هشت گروه وابسته به سازمان الحشد الشعبی (بسیج مردمی) عراق پیام‌هایی به نظامیان تروریست آمریکایی و طیف‌های سیاسی عراق دادند.

شبکه خبری السومریه ضمن نقل این بیانیه، گزارش داد، پس از مصوبه پارلمان عراق برای خروج فوری نیروهای خارجی و پس از آن پذیرش این مصوبه توسط دولت عراق و تظاهرات میلیونی مردم این کشور، نشان داده شد که این مصوبه مورد تأیید ملت عراق است.

در این بیانیه آمده است، ملت عراق، نشان داد که قاطعانه مخالف حضور نیروهای اشغالگر آمریکایی، نقض حاکمیت عراق، کشتار ملت و ترور فرماندهان این کشور و بمباران اردوگاههای نیروهای امنیتی است.

این گروهها تأکید کردند، پس از اینکه «گروهی از برادران، خواستند تا به راهکارهای سیاسی زمان داده شود و به این نیروها برای خروج از خاک پاک عراق، فشار آورند، مشاهده کردیم که سرکشی دولت آمریکا بیشتر شد و تجاوزات بیشتری انجام داد که به نیروهای ارتش، پلیس و فرودگاههای غیر نظامی رسید».

بر اساس این بیانیه، در پی همین تجاوزات بود که گروههای مقاومت عراق نشستی برگزار کردند تا موضع تاریخی خود را در این زمان مهم، با ابلاغ پیامهای زیر اعلام کند:

پیام نخست؛ خطاب به نیروهای اشغالگر آمریکا؛ پس از عدم پذیرش تصمیم ملت، دولت و مجلس عراق، و عدم خروج نیروهای آمریکایی و تداوم تجاوز به حاکمیت عراق، نیروهای آمریکا نشان دادند که اشغالگر هستند و جز زبان زور، هیچ چیزی نمی‌فهمند.

این گروهها ادامه دادند: «بر همین اساس، با شما رفتار خواهد شد. باید بدانید که تمامی عملیاتهایی که علیه شما صورت گرفت، فقط پاسخ کوچکی به تجاوزات شما بود؛ زیرا تصمیم عملیات، در آن زمان گرفته نشده بود. با وجود این، شما نتوانستید این پاسخ ساده را تاب بیاورید... و در بیشتر پایگاه‌های خود بمانید... و مجبور شدید که نیروهای خود را خارج و آن را در پایگاههای مشخصی متمرکز کنید و سامانه پدافند هوایی برای حمایت از آن بیاورید. لذا اگر همه گروههای مقاومت تصمیم بگیرند که در آن واحد، با شما مقابله کنید، چه واکنشی خواهد داشت؟».

گروههای مقاومت تصریح کردند: «ما می‌دانیم که همه تهدیدهای اخیر شما درباره حمله به گروهها و فرماندهان مقاومت، صرفا تلاشی برای سرپوش گذاشتن بر شکستتان است و اینکه شما ضعیفتر از آن هستنید که با گروههای مقاومت عراق وارد جنگ شوید؛ گروههایی که فرماندهان نظامی شما از قدرت آنان اطلاع دارند. زیرا در زمان اشغالگری پیشین شما، آنان را آزموده بودیم».

پیام دوم گروههای مقاومت خطاب به فراکسیونهای سیاسی است که در آن، تأکید کردند: «موضع ثابت و اصولی خود را در رد عدنان الزرفی نامزد سرویس جاسوسی آمریکا اعلام و به رئیس جمهور هشدار می‌دهیم که با نامزد کردن این فرد، با اراده تظاهرات کنندگان و رهنمودهای مرجعیت مخالفت کرد».

این گروهها، الزرفی را نامزد جنجالی متهم به فساد عنوان و تأکید کردند: «وی از این طریق، عمدا، صلح داخلی [عراق] را تهدید می‌کند، ولی ما اجازه چنین کاری را نخواهیم داد و تمام تلاش خود را به کار خواهیم بست تا ثبات و امنیت در کشور، برقرار شود».

در این بیانیه ضمن محکومیت حمایت برخی از نمایندگان پارلمان عراق از نامزدی الزرفی، وی «مزدوری» نامیده شد که حمایت این نمایندگان «لکه ننگی بر پیشانی آنان است. به همین دلیل از آنها می‌خواهیم عذرخواهی کنند و از اشتباه خود بازگردند. امید ما به سایر اعضای پارلمان است که بیشترین تعداد را دارند تا این توطئه را خنثی کنند».

این گروهها هدف از این توطئه را چپاول منابع عراق توسط دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا عنوان کردند؛ شخصی که قصد دارد نفت و منابع عراق را سرقت کند.

پیام سوم؛ خطاب به ملت عراق است که در آن تأکید شد: «با شما عهد می‌بندیم که برای دفاع از شما، سربازان وفاداری باشیم... ما اجازه نخواهیم داد آمریکا به اشغال خاک پاک ما ادامه دهد، منابع ما را سرقت کند. کشور ما را به خاطر رژیم صهیونیستی تجزیه کند... شما ما را در تمامی بحرانها حاضر خواهید دید... این مسئله شامل دشمن جدید جان ملت عراق یعنی ویروس کرونا نیز می‌شود».

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در مناسبت های مختلف به تبیین اهمیت و جایگاه  بهداشت و سلامت در اسلام پرداخته اند که مجموع آن به این شرح است:

درست است که وظیفه دین و آیین، هدایت مردم به راه‏ های راست و اعتقاد ها و برنامه ‏های اخلاقی است و رسالت انبیا به عنوان طبیبان روحانی درمان انواع بیماری‏ های فکری و اخلاقی است؛ ولی از آنجا که طب جسمانی نیز رابطه نزدیکی با طب روحانی دارد گاه به سراغ این امور نیز می‏ رفتند. به بیان دیگر مسائل مربوط به بهداشت و سلامت جسم رابطه نزدیکی با سلامت روح دارد ازاین ‏رو سلامت جسم نیز مورد توجه اسلام بوده است.[۱]

اسلام برای نظافت و بهداشت اهمیّت فراوانی قائل شده است تا آنجا که در حدیث مشهور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‏ خوانیم: «فَاِنَّ اللهَ تَعالی بَنَی الاِسلامَ عَلَی النِّظافَةِ؛ خداوند (پایه ‏های) اسلام را بر نظافت بنا نهاده است»[۲] و تا آنجا اهمیت دارد که از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود: «الإسلامُ نظیفٌ فتَنَظَّفُوا، فإنه لا یَدْخُلُ الجنةَ إلا نظیفٌ؛[۳] جز افراد با نظافت و تمیز وارد بهشت نمی‏ شوند».[۴]

از این رهگذر، در روایات اسلامی و گفتار امامان معصوم علیهم السلام از هر عاملی که موجب ناپاکی و کثیفی می‏ شود نهی شده، و به هر امری که باعث پاکیزگی‏ و بهداشت می‏ گردد تأکید شده است.[۵]

در این میان یک رشته دستورات طبی و بهداشتی از معصومین علیهم السلام نقل شده است، همچنین آیاتی از قرآن کریم، پرده از روی مسائل بهداشتی و درمانی بر می‏ دارد.[۶] که در ادامه مورد اشاره قرار می گیرد.

پاکیزگی، به مثابۀ یک ارزش

 در قرآن کریم می‏ خوانیم: «قُلْ لایَسْتَوِی الْخَبیثُ وَالطَّیِّبُ وَلَوْ اعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبیْثِ؛ بگو (هیچ گاه) ناپاک و پاک مساوی نیستند هر چند فزونی ناپاک ها تو را به شگفتی اندازد!».[۷]

به هر چیز پاکیزه «طیّب» می‏ گویند؛[۸] که پاکیزگی‏ ظاهری را نیز شامل می‏ شود؛[۹] زیرا طبع آدمی ذاتاً از اشیاء ناپاک متنفر است.[۱۰] ممکن است، انسان بر اثر نادانی، این مواهب پاک را بیالاید، ولی خداوند، در عالم آفرینش آنها را پاک آفریده است.[۱۱]

لذا در قرآن کریم در توصیفی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می‏ خوانیم: «وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ؛ پیامبر، طیّبات را برای آنها حلال و خبائث را حرام می‏ کند».[۱۲]

در این آیات پاکیزگی‏ به عنوان یک ارزش محسوب شده و ناپاکی، یک ضدّ ارزش به حساب آمده است.[۱۳]

بهداشت لباس

خداوند در قرآن کریم به دنبال مساله توحید، دومین دستور را درباره پاکیزگی از آلودگی ها قرار داده و می افزاید: «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّرْ؛[۱۴] و لباست را پاک کن».[۱۵]

بعضی واژۀ «ثِیاب» را به لباس ظاهر تفسیر کرده ‏اند؛ چرا که پاکیزگی‏ لباس ظاهر از مهم ترین نشانه ‏های شخصیت، و تربیت و فرهنگ انسان است، مخصوصاً در عصر جاهلیت کمتر از آلودگی ها اجتناب می‏ نمودند و لباس هایی بسیار آلوده داشتند، مخصوصاً معمول بود (همانگونه که در میان گرفتاران جاهلیت عصر اخیر نیز معمول است) دامان لباس را بسیار بلند می‏ کردند، به گونه ‏ای که روی زمین می‏ کشید، و آلوده می شد، و اینکه در بعضی از روایات از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: معنی آیه این است: «ثیابک فقصر؛ لباست را کوتاه کن»[۱۶] نیز ناظر به همین معنی است.[۱۷]

پیوند بهداشت و عبادات

در قرآن کریم آنچه باعث پاکیزگی‏ جان انسان می‏ گردد در قالب احکام وضو و غسل و تیمم که موجب صفای روح است، تشریح شده است.[۱۸]

از جمله در آیۀ شریفۀ قرآن می خوانیم: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ‏ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی الْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضی‏ أَوْ عَلی‏ سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدِیکُمْ مِنْهُ ما یُرِیدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُرِیدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده ‏اید هنگامی که برای نماز بپاخاستید صورت و دست ها را تا آرنج بشوئید و سر و پاها را تا مفصل (یا برآمدگی پشت پا) مسح کنید و اگر جنب باشید خود را بشوئید (غسل کنید) و اگر بیمار یا مسافر باشید یا یکی از شما از محل پستی آمده (قضای حاجت کرده) یا با زنان تماس گرفته باشید (آمیزش جنسی کرده ‏اید) و آب (برای غسل یا وضو) نیابید با خاک پاکی تیمم کنید و از آن بر صورت (پیشانی) و دست ها بکشید، خداوند نمی‏ خواهد مشکلی برای شما ایجاد کند بلکه می‏ خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید شاید شکر او را بجا آورید».[۱۹]

از آن‏جا که نمازگزار در برخی از مواقع همه بدن را باید به عنوان «غسل» بشوید و معمولًا در شبانه روز چند بار وضو بگیرد و پیش از غسل و وضو تمام بدن را از هر نوع کثافت و آلودگی پاک سازد؛ ناچار یک فرد تمیز و نظیف خواهد بود. از این نظر نماز به بهداشت‏ و موضوع نظافت که یک امر حیاتی است کمک می‏ کند.[۲۰]

در روایتی از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام می خوانیم: «إِنّما اُمِرَ بِالْوَضُوء وَبُدِأ بهِ لِأَن یَکُون الْعَبدُ طاهِراً إَذا قامَ بَیْنَ یَدَیِ الْجَبّار عِنْدَ مُناجاتِهِ إِیّاه مُطیعاً لَهُ فیما أَمَرَه نَقِیّاً من الأَدْناس والنّجاسَة مَعَ ما فیهِ مِن ذَهابِ الکَسل وَ طَردِ النُّعاسِ وَ تَزْکِیةِ الْفُؤادِ لِلْقِیام بَینَ یَدَیِ الجَبّار؛ برای این دستور وضو داده شده و آغاز عبادت با آن است که بندگان هنگامی که در پیشگاه خدا می‏ ایستند و با او مناجات می‏ کنند پاک باشند، و دستورات او را بکار بندند، از آلودگی ها و نجاست ها بر کنار شوند، علاوه بر این وضو سبب می‏ شود که آثار خواب و کسالت از انسان برچیده شود و قلب برای قیام در پیشگاه خدا نور و صفا یابد».[۲۱]

«روزه» یکی دیگر از عبادت های اسلامی است که «اثرات بهداشتی‏ و درمانی» آن از نظر شستشو و خانه تکانی بدن از موادّ زاید مصرف نشده غذایی که به طور معمول به صورت چربی‏ های مزاحم و اضافه وزن در می‏آید و عامل بسیاری از ناراحتی‏ های جسمی می‏ گردد، قابل انکار نیست، و به همین دلیل روزه یکی از عوامل مهم پیشگیری یا درمانی در برابر بسیاری از بیماری ‏ها محسوب می ‏گردد.[۲۲]

لذا درباره اثر بهداشتی‏ روزه و تأمین سلامت جسم انسان ‏ها و مصون و محفوظ ماندن از بیماری ‏های گوناگون در حدیثی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می‏خوانیم:«صُومُوا تَصِحُّوا؛ روزه بگیرید تا سالم باشید».[۲۳]

هم چنین قرآن مجید می ‏فرماید: «یَا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ؛ ای فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود بردارید».[۲۴]

خداوند در این آیه دستور می‏ دهد هنگام شرکت در مساجد بهترین لباس ‏ها را پوشیده و با مرتب کردن و تمیز نمودن خود و رعایت بهداشت و نظافت و آرایش (درونی و بیرونی) گام به مسجد بنهیم.[۲۵]

لذا دربارۀ مسجد قبا در قرآن کریم می خوانیم: «فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ‏؛ گروهی از مردان در آن به عبادت مشغولند که دوست می‏ دارند خود را پاکیزه نگه دارند، و خدا پاکیزگان را دوست دارد».[۲۶]

در روایتی که در تفسیر«تبیان» و«مجمع البیان» در ذیل این آیه از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده چنین می‏ خوانیم که به اهل مسجد قبا فرمود: «ماذا تَفْعَلُونَ فِی طُهْرِکُمْ فَإِنَّ اللّهَ تَعالی قَدْ أَحْسَنَ عَلَیْکُمُ الثَّناءَ، قالُوا نَغْسِلُ أَثَرَ الْغائِطِ؛ شما به هنگام پاک ساختن خود چه کاری انجام می‏ دهید که خداوند این چنین شما را مدح کرده است؟ گفتند ما اثر مدفوع را با آب می‏ شوئیم»، روایاتی به همین مضمون از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام نقل شده است.[۲۷]

ظاهر اطلاق آیه گواهی می‏ دهد طهارت در اینجا معنی وسیعی دارد که هر گونه پاکسازی روحانی از آثار شرک و گناه، و جسمانی از آثار آلودگی به کثافات را شامل می‏ شود.[۲۸]

در مجموع برای اینکه روشن شود هیچگونه سختگیری در دستورات گذشته در کار نبوده بلکه همه آنها بخاطر مصالح قابل توجهی تشریع شده است، در پایان آیه وضوء و تیمم، آمده است: «ما یُریدُ اللهُ لِیَجعَلَ عَلَیکُم مِن حَرَج وَلَکِن یُریدُ لِیُطَهِّرَکُم‏؛ خداوند اراده نکرده که بر شما حرج قرار دهد، بلکه اراده کرده تا تطهیر کند شما را».[۲۹]

در حقیقت جمله ‏های فوق بار دیگر این واقعیت را تاکید می‏ کند که تمام‏ دستور های الهی و برنامه‏ های اسلامی بخاطر مردم و برای حفظ منافع آنها قرار داده شده و به هیچ وجه هدف دیگری در کار نبوده است، خداوند می‏ خواهد با این دستورها هم طهارت معنوی و هم بهداشت و سلامت جسمانی برای مردم فراهم شود.[۳۰]

نقش آب در بهداشت و پاکیزگی

در قرآن کریم، چنین آمده است که: «وَ أنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءاً طَهُوْراً؛ ما از آسمان آبی پاک و پاک کننده نازل کردیم»[۳۱]

«طهور» صیغه مبالغه از «طهارت» و پاکی است که هم پاک بودن آب را می‏ رساند و هم پاک کننده بودن آن را؛[۳۲] یعنی آب هم ذاتاً پاک است و هم اشیاء آلوده را پاک می ‏کند اما غیر از آب، بسیاری از اشیاء پاکند، ولی هرگز نمی‏ توانند آلوده ‏ای را پاک کنند.[۳۳]

و به راستی اگر آب خاصّیت پاک کننده نداشت در یک روز تمام زندگی ما و جسم و جان ما آلوده می‏ شد. حقیقت این سخن را وقتی درک می‏ کنیم که در نقطه ‏ای گرفتار شویم که آب برای شستشو نباشد، نه تهیه غذا ممکن است، نه پاکیزگی‏ بدن، نه نشاط و طراوتی خواهیم داشت، و نه صحّت و سلامت. درست است که آب میکروب ‏ها را نمی‏ کشد؛ ولی چون حلّال بسیار خوبی است؛ انواع میکروب ‏ها را در خود حل کرده و می ‏برد، و به همین جهت عامل مؤثّری برای سلامت و تندرستی است، و از این گذشته روح انسان را هم از آلودگی‏ ها به وسیله وضو و غسل پاک می‏ کند.[۳۴]

بی جهت نیست که در آیه بعد از آن آمده است: «لِنُحِیْیَ بِهِ بَلْدَةً مَیْتاً؛[۳۵] هدف آن است که به وسیله آن سرزمین مرده را زنده کنیم».[۳۶]

طهارت و پاکیزگی، کلید شناخت و درک حقایق قرآن

قرآن پاک ‏ترین کتاب از مبدأ پاکی و طهارت، بر پاک ‏ترین قلب عالم هستی و از لبان پاک ‏ترین مخلوق الهی، بر عالم وجود عرضه گردید؛ به همین دلیل کسانی می‏ توانند به این کتاب نزدیک شوند و از آن بهره گیرند که ظاهر و باطنی پاک و طاهر داشته باشند.[۳۷]

لذا در آیات قرآن کریم می خوانیم که قرآن را جز پاکان مس نمی ‏کنند، «لا یَمَسُّهُ‏ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ».[۳۸]

این تعبیر هم اشاره به پاکیزگی ظاهری دارد که برای تماس با قرآن باید با طهارت و وضو باشیم، و هم اشاره به اینکه درک مفاهیم و محتوای این آیات تنها زمانی میسّر است که از رذایل اخلاقی پاک باشیم.[۳۹]

بسیاری از مفسران به پیروی از روایاتی که از امامان معصوم علیهم السّلام وارد شده این آیه را به عدم جواز مس کتابت قرآن بدون غسل و وضو تفسیر کرده ‏اند.[۴۰]

در روایات اهل بیت علیهم السّلام از ابو الحسن امام علی بن موسی الرضا علیه السلام نقل شده: «اَلْمُصْحَفُ لاَ تَمَسَّهُ عَلَی غَیْرِ طُهْرٍ وَ لاَ جُنُباً وَ لاَ تَمَسَّ خَیْطَهُ وَ لاَ تُعَلِّقْهُ إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ «لا یَمَسُّهُ إِلاَّ اَلْمُطَهَّرُونَ»؛ قرآن را بدون وضو مس نکن، و نه در حال جنابت، و دست بر خط آن در این حال مگذار، و آن را حمایل نکن، چرا که خداوند متعال فرموده: «جز پاکان آن را مس نمی ‏کنند»».[۴۱]

طهارت دهان در تلاوت قرآن

احادیثی از ائمّه علیهم السلام وجود دارد که از دهان به عنوان «راه قرآن» و «یکی از راه های پروردگار» یاد شده است، لذا به لزوم رعایت بهداشت و طهارت دهان‏ توصیه شده است.

امام صادق علیه السلام می ‏فرماید: پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «نَظِّفُوا طریق القرآنِ. قیل: یا رسولَ اللَّهِ وما طَرِیقُ القرآنِ؟ قال: أفواهَکُم. قیل: بِماذا؟ قال: بالسّواکِ‏؛ راه قرآن را پاکیزه سازید. پرسیدند: ای رسول خدا راه قرآن چیست؟ فرمود: دهان های شما. پرسیدند: چگونه پاکیزه کنیم؟ فرمود: با مسواک زدن».[۴۲]

در حدیث دیگری امام رضا علیه السلام از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل می‏ کند که فرمود: «أفواهُکُمْ طَریقٌ مِنْ طُرُقِ رَبِّکُمْ، فَأَحَبُّها إلَی اللَّهِ أطْیَبُها ریحاً، فَطَیِّبُوها بِما قَدَرْتُم عَلَیهِ‏؛ دهان های شما راه های پروردگارتان است، آن را پاکیزه سازید».[۴۳]

بهداشت تغذیه

بسیاری از امراض را پزشکان از پرخوری می‏ دانند، خصوصاً در عصر ما که تلاش های جسمی کم شده و ماشین جایگزین نیروی انسانی شده است، و این عدم تحرک موجب جمع شدن چربی ها در بدن گردیده و کانونی از عفونت را به همراه می‏ آورد، بار قلب را این زوائد سنگین و کار کلیه را مشکل و به طور کلی سنگینی و ناتوانی بدن را به همراه دارد.[۴۴]

لذا آیۀ «کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا ؛[۴۵]بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید» گرچه بسیار ساده به نظر می‏ رسد، اما امروز ثابت شده است که یکی از مهم ترین دستورات بهداشتی همین است.[۴۶]

با توجه به اینکه «لا تُسْرِفُوا» بلافاصله پس از امر به اکل و شرب، آمده است می تواند ناظر به این نکته باشد که پرخوری از مصادیق اسرافی است که از آن نهی شده است.[۴۷]

در این زمینه پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمودند: «المِعْدَةُ رأس کلِّ داء و الحِمیَةُ رَأسُ کُلُّ دَواء؛ معده اساس هر بیماری و پرهیز ریشه و سرآمد همه دواها است».[۴۸]

هم چنین در روایت دیگر از آن حضرت می‏ خوانیم: «إِیَّاکُمْ وَ اَلْبِطْنَةَ فَإِنَّهَا مُفْسِدَةٌ لِلْبَدَنِ وَ مُورِثَةٌ لِلسَّقَم؛ از پرخوری بپرهیزید که بدن را فاسد می‏کند و بیماری به بار می‏ آورد».[۴۹]

امیرمؤمنان علی علیه السلام می‏ فرماید: «إِیَّاکَ وَ الْبِطْنَةَ فَمَنْ لَزِمَهَا کَثُرَتْ أَسْقَامُهُ‏؛ از پرخوری بپرهیزید، زیرا هر کس بر آن مداومت نماید به انواع بیماری ‏ها دچار شود».[۵۰]

چنان‏که بر کسی پوشیده نیست که اعتدال و میانه‏ روی در خوردن، صحت و سلامتی‏ را به ارمغان می‏ آورد، لذا در روایت دیگری از امیرمؤمنان آمده است: «مَنِ اقْتَصَرَ فی أکْلِهِ کَثُرَتْ صِحَّتُهُ‏؛ هر کس که در خوردن میانه روی کند، تندرستی او دوام می یابد».[۵۱]

رعایت بهداشت فردی، عامل نشاط و شادابی

در حدیثی از امام صادق علیه السلام مسواک زدن به عنوان یکی از اسباب نشاط معرفی شده است.[۵۲]

هم چنین در حدیث دیگری شستن سر با خطمی (گیاهی است که معمولًا از گل آن برای شست‏ و شو استفاده می‏ کنند)[۵۳] و در احادیث دیگری، استفاده از داروی حمام‏ و کوتاه کردن موی شارب (اصلاح کردن سر و صورت) از اسباب نشاط شمرده شده است.[۵۴]

نظافت و آراستگی

علی بن جعفر علیه السلام می‏گوید: «عن أخیهِ أبی الحسن علیه السلام: سألتُه عن قصّ الشاربِ، أمِنَ السُّنَّةِ؟ قال: نعم.وقال أمیرالمؤمنین علیه السلام: أخْذُ الشاربِ مِن النظافَةِ، وهو مِن السَنَّة؛ از برادرم امام کاظم علیه السلام در مورد کوتاه نمودن شارب پرسیدم که آیا از سنّت است؟ فرمود: آری.[۵۵] امیرمؤمنان علیه السلام هم فرمود: کوتاه کردن شارب از نظافت واز سنّت پاک اسلام ‏است».[۵۶]

سخن آخر: (پاکیزه بودن از اخلاق انبیاست)

از جمله شرایطی که برای انبیا ذکر می‏ کنند این است که صفاتی که باعث تنفّر است در آنها نباشد. ممکن است در میان آنها فردی نابینا باشد، مثل یعقوب علیه السلام که نابینا شد، امّا به بیماری تنفّرآمیز مبتلا نمی ‏شوند، و این افسانه ‏ای که درباره حضرت ایّوب علیه السلام نقل شده که بدنش کرم زد، دروغ است و ساخته افراد خرافی است. بلکه امام رضا علیه السلام می‏فرماید: «مِنْ أَخْلاقِ الأنْبیاءِ التَّنَظُّف؛[۵۷]پاکیزه بودن از اخلاق انبیاست».[۵۸]

مطابق این حدیث، امام علیه السلام یکی از اخلاق انبیا را نظافت معرّفی کرده که شامل نظافت ظاهری و باطنی می‏شود، یعنی آنها هم نظافت اخلاقی و هم نظافت ظاهری داشتند.[۵۹]

از اینجا می‏ فهمیم که چرا پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به عطریّات و وسایل خوش بو اهمّیت می‏ داد، و مقیّد به نظافت و پاکیزگی بود، مسواک می‏ زد، و زمانی که می‏ خواست از خانه خارج شود، خود را در ظرف آب نگاه می‏ کرد.[۶۰]

در حقیقت این یکی از اصول مشترک در زندگی همه امامان معصوم علیهم السلام بوده که علاوه بر آراستگی باطن و روح و روان، ظاهری زیبا، پاکیزه و آراسته داشته ‏اند.[۶۱]

بعضی خیال می‏ کنند همین مقدار که انسان ایمان محکم، و باطنی پاک داشته باشد کافی است، و ظاهر و شکل و قیافه، هرگونه باشد عیبی ندارد، چنین خیالی از نظر اسلام خیال باطل می‏ باشد، بلکه به عکس بخشی از برنامه ‏ها و دستورهای اسلام مربوط به نظافت، زیبایی و آراستگی ظاهر، مثل قیافه و لباس و رنگ و بو است.[۶۲]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir

منابع:

۱. تفسیر نمونه

۲. گفتار معصومین (علیهم السلام)

[۱] برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: دائرة المعارف فقه مقارن، ج ۱، ص ۶۵- ۷۲ ؛ پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏۱۳، ص۶۹.

[۲] کنز العمال، ج ۹، ص ۲۷۷، ح ۲۶۰۰۲.

[۳] مجمع الزوائد، ج ۵، ص ۱۳۲.

[۴] دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۲، ص۲۱۶.

[۵] گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۸۷.

[۶] پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏۱۳، ص۶۹.

[۷] سورۀ مائده، آیۀ۱۰۰.

[۸] لغات در تفسیر نمونه، ص۳۵۸.

[۹] تفسیر نمونه، ج‏۲، ص۳۳۴.

[۱۰] لغات در تفسیر نمونه، ص۳۵۸.

[۱۱] سورۀ نحل، آیه ۷۲(تفسیر نمونه، ج ۱۱، ص ۳۴۶)؛ سورۀ مؤمن، آیه ۶۴(تفسیر نمونه،ج ۲۰، ص ۱۷۷)؛ لغات در تفسیر نمونه، ص ۳۵۹.

[۱۲] سورۀ اعراف، آیۀ ۱۵۷؛ (اخلاق در قرآن، ج‏۱، ص۶۸).

[۱۳] اخلاق در قرآن، ج‏۱، ص۶۸.

[۱۴] سورۀ مدثر، آیۀ۴.

[۱۵] تفسیر نمونه، ج‏۲۵، ص۲۱۲.

[۱۶] مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۳۸۵.

[۱۷] تفسیر نمونه، ج‏۲۵، ص۲۱۲.

[۱۸] تفسیر نمونه، ج‏۴، ص۲۸۵.

[۱۹] سورۀ مائده، آیۀ۶.

[۲۰] پاسخ به پرسش های مذهبی، ص۲۸۶.

[۲۱] وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۲۵۷؛ (یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ، ص۳۹۷).

[۲۲] اسلام در یک نگاه، ص۷۶.

[۲۳] سیری در فلسفه احکام، ص ۱۲۲؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۱، ص۴۱۳.

[۲۴] سورۀ اعراف، آیه ۳۱.

[۲۵] دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۲، ص۳۹۷.

[۲۶] سورۀ توبه، آیۀ۱۰۸.

[۲۷] چهره منافقان در قرآن با استفاده از تفسیر پر ارزش نمونه، ص۱۳۴.

[۲۸] تفسیر نمونه، ج‏۸ ، ص۱۴۰.

[۲۹] سورۀ مائده، آیۀ۶؛ (تفسیر نمونه، ج‏۴، ص۲۹۴).

[۳۰] تفسیر نمونه، ج‏۴، ص.۲۹۵

[۳۱] سورۀ فرقان، آیۀ۴۸.

[۳۲] پیام قرآن، ج‏۲، ص۲۴۸.

[۳۳] تفسیر نمونه، ج‏۱۵، ص۱۱۶.

[۳۴] پیام قرآن، ج‏۲، ص۲۴۸.

[۳۵] سورۀ فرقان، آیۀ۴۹.

[۳۶] پیام قرآن، ج‏۲، ص۲۴۸.

[۳۷] گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۱۱۴.

[۳۸] سورۀ واقعه، آیۀ۷۹؛ (تفسیر نمونه، ج‏۲۳، ص۲۷۱).

[۳۹] گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۱۱۵.

[۴۰] برگزیده تفسیر نمونه، ج‏۵، ص۸۷.

[۴۱] وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۲۶۹، ح ۳. (طبق این حدیث نفی در آیه فوق کنایه از نهی است)؛ (تفسیر نمونه، ج‏۲۳، ص۲۷۱).

[۴۲] المحاسن، ج ۲، ص ۵۵۸، ح ۹۲۸؛ گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۱۱۵.

[۴۳] المحاسن، ج ۲، ص ۵۵۹، ح ۹۲۹؛ گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۱۱۵.

[۴۴] اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج‏۲، ص۳۶۷.

[۴۵] سورۀ اعراف، آیۀ۳۱.

[۴۶] تفسیر نمونه، ج‏۶، ص۱۵۳.

[۴۷] دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۲، ص۴۰۷.

[۴۸] اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج‏۲، ص۳۶۸.

[۴۹] میزان الحکمه، ج ۱، ص ۸۸؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۲، ص۴۰۸.

[۵۰] میزان الحکمه، ج ۱، ص ۸۹؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۲، ص۴۰۸.

[۵۱] غررالحکم، ح ۷۴۰۴؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ج‏۲، ص۴۰۸.

[۵۲] ر.ک: محاسن برقی، ج ۱، ص ۱۴؛ پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏۱۵، ص۲۷۳.

[۵۳] بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۲۲، ح ۳.

[۵۴] پیام امام امیر المومنین علیه السلام، ج‏۱۵، ص۲۷۳.

[۵۵] فروع کافی، ج ۶، ص ۴۷۸.

[۵۶] تحف العقول، ص ۱۰۲؛ گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۸۷.

[۵۷] بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۳۳۵؛ تحف العقول، حکمت ۴.

[۵۸] گفتار معصومین(ع)، ج‏۱، ص۸۳.

[۵۹] همان، ص۸۴.

[۶۰] همان.

[۶۱] همان.

[۶۲] همان.

(الْحَقُّ مَعَنا فَلَنْ يُوحِشَنا مَنْ قَعَدَ عَنّا، وَنَحْنُ صَنائِعُ رَبِّنا، وَالْخَلْقُ بَعْدُ صَنائِعُنا)[1]

حق با ما اهل بيت است و كناره گيرى عده اى از ما هرگز سبب وحشتمان نمى شود; چرا كه ما دست پرورده هاى پروردگاريم، و ديگر مخلوقين خداوند، دست پرورده هاى ما هستند.
شرح
اين حديث شريف را شيخ طوسى(رحمه الله)، با سند معتبر، از ابوعمرو عمرى، از امام زمان(عليه السلام) نقل كرده است.حضرت(عليه السلام) در اين فقره از حديث، به سه نكته اشاره مى فرمايد:

1. تمام حقّ و حقيقت، با اهل بيت(عليهم السلام) و همراه با آنان است. بايد توجه داشت كه جمله ى «الحقّ معنا» با جمله ى «اهل البيت مع الحق» فرق مى كند; زيرا مفهوم جمله ى نخست آن است كه اهل بيت(عليهم السلام) محور اساسى براى تشخيص حقّ از باطل اند و براى شناخت اين دو از هم ديگر بايد به سنّت و رفتار و كردار آنان رجوع كرد; بر خلاف مفهوم جمله ى دوم. همين معنا، از حديث «عليّ مع الحقّ والحقّ مع عليّ»[2] نيز استفاده مى شود.

2. كسى كه حقّ با اوست نبايد از اِعراض ديگران از او و تنها ماندنش، به وحشت بيفتد و به كمى يا زيادى طرف داران خود نگاه كند.
حضرت موسى بن جعفر(عليه السلام) به هشام مى فرمايد:
اى هشام! اگر در دست تو گردويى است و همه ى مردم مى گويند كه آن دُرّ است، براى تو نفعى ندارد; زيرا تو مى دانى كه در دستت گردو است; و نيز اگر در دست تو دُرّ است، و مردم مى گويند گردو است، به تو ضررى نمى رسد; زيرا تو مى دانى كه آن چه در دست توست دُرّ است[3].
هم چنين امام على(عليه السلام) مى فرمايد:
در راه هدايت، از كمى اهل آن وحشت نكنيد[4].

3. درباره ى جمله ى سومى كه در اين حديث آمده است، دو تفسير متفاوت وجود دارد كه مانعى در جمع اين دو نيست. در ذيل به آن ها اشاره مى كنيم:
الف) همانا اهل بيت(عليهم السلام)، در عقايد و اعمال دينى، محتاج به مردم نيستند، و آن چه از جانب خداوند به واسطه ى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)به آنان رسيده است، آنها را كفايت مى كند; در حالى كه امّت، در اين امور، محتاج به اهل بيت اند، و تنها رجوع به كتاب و سنّت، آنان را كفايت نمى كند، و بدون مراجعه به اهل بيت(عليهم السلام) قطعاً گمراه و هلاك مى شوند.
ب) نعمت هاى خداوند بر اهل بيت(عليهم السلام)، مباشرتاً و بدون واسطه ى كسى نازل مى گردد، در صورتى كه نعمت هايى كه خداوند بر مردم نازل مى كند، بدون واسطه ى اهل بيت(عليهم السلام)نخواهد بود.

[1]. الغيبة، شيخ طوسى، ص285، ح245 ; احتجاج، ج2، ص278 ; بحارالأنوار، ج53، ص178، ح9
[2]. احتجاج، ج1، ص97 ; بحارالأنوار، ج29، ص243، ح11 .
[3]. تحف العقول، ص386 ; بحارالأنوار، ج75، ص300، ح1 .
[4]. نهج البلاغه، حكمت201 ; بحارالأنوار، ج64، ص158، ح1 .

منبع : شرح چهل حديث از حضرت مهدى(عج)