آیت الله جوادی آملی درکتاب حکمت عبادات خود با بیان اینکه ماه رمضان، ماه آزاد شدن است، بیان می دارند: گرچه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولي لذت شنيدن اين نداي خداوند كه می فرمايد: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ) [۱] خستگی روزه را از انسان می گيرد، با شنيدن اين ندا عبادت براي ما سهل و روان می گردد.

رسول خدا(ص) در آخرين جمعهٴ ماه شعبان خطبه‌اي ايراد فرمودند كه: مردم شما آزاد نيستيد؛ در قفس هستيد. و نمی دانيد كه در قفس هستيد. گناهانتان شما را در قفس زنداني كرده ‌است. در ماه مبارك رمضان با استغفار، خود را آزاد كنيد. [۲] انسان گناهكار بدهكار است و بدهكار بايد گرو بسپرد. اينجا خانه و زمين را به عنوان گرو قبول نمیكنند؛ بلكه جان را به گرو مي گيرند. آنكه میگويد من هر چه بخواهم میكنم، هر جا بخواهم میروم و هر چه بخواهم میگويم، او اسير است؛ آزاد نيست.  گرفتار هوس و آز، برده است نه آزاد.

راه تشخيص بنده بودن يا آزاد بودن اين است كه اگر به دلخواه خود عمل می كنيم معلوم میشود در قفس آز و طمع زنداني هستيم؛ و اگر به خواستهٴ خداي سبحان عمل كنيم، آزاد هستيم. انسان آزاد به غير خدا نمیانديشد.

از برجسته ترين وظايف در ماه مبارك رمضان آزاد شدن و رهيدن است.  انسان بايد اين قفسها و ميله‌هاي پولادين را كه با دست خود ساخته بشكند.

راه آزادی، استغفار و طلب آمرزش است.  از اين رو گفته‌اند: در شبانه روز چندين بار بگوييد «استغفر الله ربي وأتوب إليه». در نماز و غير نماز براي خود و ديگران طلب آمرزش كنيد، نه براي رهايی از آتش و نه برای رفتن به بهشت و متنعم شدن در آن بلكه بايد هدف بالاتر از اين مسائل باشد.

ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روزكه می گذرد، يك بند از بندهايی كه با دست خود تنيده‌ايم، بايد بگسلد تا آزاد شويم.  بهترين راه برای آزاد شدن پی بردن به حكمت های عبادات است.

پاورقی:
[۱]ـ سورة بقره، آية ۱۸۳
[۲]ـ الأمالي والمجالس (صدوق)، ص۸۵، مجلس ۲۰، ح۴، عيون اخبار الرضا، ج۱، ص۲۹۵. / مهر