Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD) raporuna göre, İran’ın Ekim ayında günlük 2 milyon varilin üzerinde petrol ihracatı yapması, Washington’un “maksimum baskı” politikasının başarısız olduğunu gösteriyor.
Amerikan düşünce kuruluşu Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD), yayımladığı yeni raporda İran’ın Ekim 2025’te yaklaşık 66,8 milyon varil petrol ihraç ettiğini bildirdi. Bu rakam, günlük ortalama 2,15 milyon varile denk geliyor ve Eylül ayına kıyasla hafif bir artış anlamına geliyor.
Rapor, ihracatın yüzde 89,8’ini ham petrolün (1,93 milyon varil/gün), yüzde 9’unu fuel oilin (193,6 bin varil/gün) ve yüzde 1,2’sini gaz kondensatının (26 bin varil/gün) oluşturduğunu belirtiyor.
FDD’ye göre, İran’ın petrolünü Brent fiyatına kıyasla yüzde 5 ila 10 arasında indirimle sattığı tahmin ediliyor. Buna göre, Ekim ayındaki ihracatın 3,9 ila 4,2 milyar dolar arasında brüt gelir sağladığı tahmin ediliyor ki bu, Eylül ayı kazançlarıyla neredeyse aynı seviyede.
Çin Başlıca Alıcı, BAE İkinci Sırada
Petrol sevkiyatlarını takip eden TankerTrackers verilerine göre, Çin İran’ın petrol ihracatında açık ara en büyük alıcı olmaya devam ediyor.
Çin toplam ihracatın %90,6’sını, Birleşik Arap Emirlikleri %6,7’sini, Singapur %1,5’ini ve Yemen %0,4’ünü oluşturuyor.
Tanker Yaptırımlarında ABD Başarısız Oldu
Rapor, İran petrolünü taşıyan 58 tankerden 39’unun ABD, 2’sinin İngiltere, 3’ünün Avrupa Birliği tarafından yaptırıma tabi tutulduğunu; buna karşılık 14 tankerin hâlen hiçbir yaptırıma dahil edilmediğini ortaya koydu.
Bu durum, İran petrol ticaretinde rol oynayan “gölge filo”nun yaklaşık dörtte birinin hâlâ serbest şekilde çalıştığını gösteriyor. Üstelik yaptırım altındaki tankerlerin de küresel deniz taşımacılığında serbestçe faaliyet göstermeye devam ettiği bildiriliyor.
ABD’nin Yeni Yaptırım Dalgası Sonuç Vermedi
Ekim ayında ABD Hazine Bakanlığı, İran’la bağlantılı üç ayrı yaptırım paketi açıkladı. Bunlardan 9 Ekim tarihli paket, enerji sektörünü hedef alan en geniş kapsamlı yaptırım dalgası olarak öne çıktı.
Bakanlık, bu paketle birlikte İran’ın sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ihracatında rol alan 50’den fazla kişi, kurum ve tankeri yaptırım listesine aldı. Listede ayrıca:
Çin’deki Rizhao Xinhua Petrol Terminali,
Shandong Jincheng Petrochemical Group Rafinerisi,
Dünyanın çeşitli bölgelerinde faaliyet gösteren örtülü şirketler de yer aldı.
Ancak tüm bu yaptırımlar, İran’ın petrol ihracatında herhangi bir düşüşe yol açmadı.
ABD Sigortalı Tankerlerle Taşınan İran Petrolü
FDD’nin verilerine göre, İran petrolünün 27 tankeri, merkezi New York’ta bulunan Amerikan sigorta şirketi “American Club” tarafından sağlanan sorumluluk sigortasına sahipti.
Bu durum, ABD yönetiminin, şirketi sigorta sözleşmelerini iptal etmeye yönlendirseydi İran petrol ticaretini kolaylıkla durdurabileceğini gösteriyor. Ancak ABD Hazine Bakanlığı, bu konudaki sorulara yanıt vermedi.
Tahran’ın Ekonomik Direnci ve Washington’un Yenilgisi
FDD raporu, Washington’un tek taraflı yaptırım stratejisinin nihai olarak başarısız olduğunu kabul ediyor. Raporun sonuç bölümünde şu değerlendirme yer aldı:
“ABD’nin tanker yaptırımları da dahil olmak üzere tüm maksimum baskı politikaları, İran ekonomisini diz çöktürmeye yetmedi. İran, ihracat akışını sürdürmeyi, gelirlerini istikrara kavuşturmayı ve ana alıcılarla ilişkilerini korumayı başardı.”
Bu tablo, İran’ın ekonomik esnekliği ve stratejik direncinin altını çizerken, Batılı politika yapıcılara da açık bir mesaj veriyor:
“İran ekonomisini sınırlama çabaları, ülkenin esnek mekanizmalarını ve geniş ticaret ağlarını anlamadan sürdürüldüğü sürece, başarısızlığa mahkûmdur.”
Sonuç olarak, ABD’nin tanker savaşı stratejisi çökmüş, İran ise petrol piyasasındaki konumunu koruyarak ekonomik damarlarını açık tutmayı başarmıştır.
Kaynak: Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD) Raporu
