در شامگاه 27 نوامبر 2019 (6 آذر 1398) در اقدامی غیر معمول شاهد آتش زدن کنسولگری ایران در نجف، توسط برخی افراد نقابپوش تحت عنوان معترض به حکومت بودیم. اعتراضات مردمی در کشور عراق از اول ماه اکتبر (نهم مهر ماه) در نتیجه مطالبات بر حق برخی از فارغالتحصیلان بیکار از میدان تحریر بغداد آغاز شد اما در فاصلهای اندک دستهایی پنهان روند اعتراضات مسالمتآمیز را به انحراف کشیدند، و با نزدیک شدن به دوماه از تداوم اعتراضات اکنون برخی جریانها قصد دارند مسیر را به سمت ضدیت با ایران هدایت کنند. بر اساس همین قاعده ماجرای آتش زدن کنسولگری ایران در نجف را نمیتوان رخداد عادی و در نتیجه خواست واقعی معترضان مورد ارزیابی قرار داد و اساس مساله نیازمند تحلیلی چند سطحی است.
سفر مایک پنس و تداوم سلسله بحران
مایک پنس، معاون رئیسجمهور آمریکا تنها 5 روز قبل از حمله به کنسولگری ایران در نجف، در سفر سرزده رهسپار کشور عراق میشود و همانند رئیس خود، دونالد ترامپ در سال 2018 وارد پایگاه نظامی عین الاسد، در استان انبار عراق میشود و در ادامه به تماس تلفنی پروتکلی با نخست وزیر عراق اکتفا میکند و سپس راهی اربیل شد و توسط مقامات اقلیم کردستان عراق مورد استقبال رسمی قرار میگیرد. همزمان با پایان سفر معاون رئیسجمهور آمریکا، موج اعتراضات خشونتآمیز افزایش پیدا کرد و در ادامه شاهد حمله برخی معترض نما به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شهر نجف هستیم. این روند را به هیچعنوان نمیتوان امری اتفاقی و طبیعی ارزیابی کرد.
واقعیت این است که طی دو ماه اخیر بسیاری از منابع بر این امر حکایت دارند که آمریکاییها و برخی از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در حمایت مالی و نظامی معترض نمایان مسلح و سازماندهی شده دست دارند. این رابطه برخی از گزارشات حاکی از آن هستند که بیش از هفت هزار حواله بانکی از آمریکا، چهار هزار حواله بانکی از کویت و هشت هزار حواله بانکی از امارات و عربستان، برای حمایت از شخصیتهای مشکوک وارد عراق شده است. این امر به وضوح نشان میدهد که سفر مایک پنس نمیتواند بدون ارتباط با حادثه اخیر باشد و نوعی خوش خدمتی نیروهای اجیر شده آمریکا برای معاون رئیس جمهوری این کشور است.
نقابپوشانی داعش در لباس معترض مدنی
ماجرای حمله به کنسولگری ایران در نجف را میتوان در ادامه و به موازات اعتراضات اواسط آبان ماه به کنسولگری تهران در شهر کربلا ارزیابی کرد. در آن رخداد تعدادی از نیروهای حرفهای و اموزش دیده با بستن نقاب کنسولگری ایران را تخریب و به آتش کشیدند اما تحقیقات نشان داد، حملهکنندگان که حدود 300 نفر بودند از منطقه «طویریج» واقع در خارج کربلا به این شهر منتقل شده و تحت امر شیخ محمود بن عبدالرضا بن محمد الصرخی، روحانی نمای عراقی هستند که بدون پذیرش هیچ یک از مراجع خود را به عنوان یکی از رهبران دینی کشور عراق معرفی میکند.
در حادثه حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شهر نجف نیز همان سناریو نقاپوشان تکرار شد و حتی 47 نیروهای امنیتی عراقی نیز در نتیجه حمله این افراد مجهول الهویت مجروح شدند. نیروهای الصرخی، به عنوان نیروهای مخل امنیت قصد دارند اقدامات تروریستی خود را بر شعلهور کردن هر چه بیشتر خشونتها در کشور عراق افزایش دهند. در این مسیر، تهیج شهروندان در مسیر ضدیت با تهران و معرفی ایران به عنوان عامل مشکلات کشور عراق، سیاستی است که توسط این نقابپوشان با تفکر داعشی تبلیغ میشود.
اختلاف افکنی در میان دوستی تاریخی ملتهای ایران و عراق
هدف اصلی مجموعه بازیگران خارجی پشتپرده در اعتراضات کشور عراق با همکاری نیروهای دستنشانده و نیابتی در داخل کشور، مشخصا برهم زدن مناسبات حسنه و تارخی ایران و عراق در برهه زمانی کنونی است. واقعیت این است که در منطقه غرب آسیا، هیچ دو کشوری پیدا نمیشوند که با اندازه ایران و عراق به پیوستگی منافع و تهدیدات را داشته باشند. در چنین شرایطی از یک سو، دولت دونالد ترامپ به عنوان مهمترین راهبرد خود قصد دارد از نفوذ ایران در عراق بکاهد و با طرحریزی برنامهای تبلیغاتی مسیر اعتراضات کشور عراق را به سمت دشمنی با تهران هدایت کند.
از سوی دیگر، کشورهای عرب منطقه، علیالخصوص عربستان سعودی به هیچ عنوان از جایگاه و نفوذ ایران در میان ملت عراق رضایت ندارند و در مقام راهبردی کلیدی قصد دارند از طریق هزینههای مالی سنگین علیالظاهر، به دوستی ویژه میان رهبران سیاسی دو کشور پایان دهند. در مجموع، نقشهراه بازیگران منطقهای و فرامنطقهای این است که در ابتدا میان دو ملت ایران و عراق اختلاف افکنده شود و در ادامه این سطح از اختلافات به حلقه سیاستمداران عراقی گسترش پیدا کند.