دومین نشست گفت‌وگوی امنیت منطقه‌ای با حضور دبیران و مشاوران امنیت ملی و مقامات عالی امنیتی کشورهای ایران، روسیه، چین، هند، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان امروز( چهارشنبه )در تهران برگزار می‌شود. با توجه به طولانی شدن بی ثباتی و افراطی گری در افغانستان، کشورهای منطقه و همسایه افغانستان به دنبال ایجاد سازوکارهای جدید و ابتکاری برای برقراری ثبات و امنیت در افغانستان هستند. با توجه به اهمیت این موضوع، نشست امنیت منطقه ای تهران، دستور کار اولین و دومین نشست خود را برموضوع امنیت و مقابله به تروریسم در افغانستان قرار داده است.
نشست امنیت منطقه ای
در نهمین نشست سوچی در مورد سوریه و مساله انتقال داعش توسط آمریکا به افغانستان، با ابتکار ایران تصمیم گرفته شد نشست امنیت منطقه ای درمورد مساله انتقال داعش با حضور کشورهای منطقه تشکیل شود. موفقیت نشست‌های سوچی در مورد سوریه، این امید را زنده کرد که در کنار کنفرانسهای مختلفی که برای امنیت افغانستان تشکیل شده این نشست امنیتی بتواند به نحو موثری به ثبات و امنیت در این کشور کمک کند.
دستور کار اولین نشست مبارزه با تروریسم و افراطی گری، در منطقه غرب آسیا با محوریت تروریسم در افغانستان بود که در مهرماه سال گذشته با حضور مشاوران امنیت ملی کشورهای منطقه با حضور کشورهای ایران، چین، روسیه، هند و افغانستان در تهران برگزار شد. عمده مسائل مطرح شده در اولین نشست بررسی مسائل ریشه ای در تولید تروریسم در افغانستان بود. از جمله این مسائل نقش تجارت مواد مخدر در تقویت تروریستهای افغانستان و نقش آمریکا در پیچیده تر شدن مسائل امنیت منطقه ای نظیر افغانستان بود که نیکلای پاتروشف مشاور امنیت ملی روسیه روی آن تاکید داشت.
از دستاوردهای اولین نشست منطقه ای، تقویت روابط دوجانبه و چندجانبه امنیتی کشورهای منطقه در امنیت و ثبات افغانستان و تقویت سازوکارهای امنیتی سایر سازمانهای مهم منطقه ای نظیر شانگهای برای پیشبرد و به نتیجه رساندن این نشست بود که توسط چین پیشنهاد شد.
در نشست امسال تاجیکستان و ازبکستان نیز حضور دارند. دریابان شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در دیدار روز گذشته با محمد علی وطن زاده دبیر امنیت ملی تاجیکستان گفت:«ترویج اسلام داعشی از راهبردهای آمریکا و رژیم صهیونیستی برای گسترش اسلام هراسی و ایجاد اختلاف، جنگ و بحران در کشورهای اسلامی‌منطقه است. »
چین و هند به عنوان دو اقتصاد نوظهورجهانی اهتمام ویژه ای به امنیت و ثبات در افغانستان دارند. بر همین اساس چین‌ها حضور پررنگی در این نشست از خود نشان داده اند. «چین ون چینگ» وزیر امنیت ملی جمهوری خلق چین که در صدر هیئت بلند پایه امنیتی روز گذشته در تهران حضورپیدا کرد در دیدار با علی شمخانی گفت: نهادهای امنیتی ایران و چین می توانند در محقق نمودن توافقات دوکشور در ابعاد سیاسی، اقتصادی و دفاعی نقش ویژه ای داشته باشند. »
اهمیت نشست امنیت منطقه‌ای
پس از جداسازی افغانستان از ایران، به دلایل مختلفی از جمله نفوذ کشورهای فرامنطقه ای و ناتوانی این کشورها از درک پیچیدگی های قومی و فرهنگی افغانستان، این کشور در مسیر دولت-ملت سازی با چالشهای جدی مواجه شده است که این نقیصه یکی از سرچشمه های اصلی تولید تروریسم و افراطی گری در این کشور بوده است.
18 سال حضور آمریکا در این کشور نه تنها کمکی به این روند نکرده، بلکه در نتیجه ای معکوس باعث متنوع شدن گروههای افراطی نظیر داعش در این کشور شده است. به جرات می‌توان گفت ایران به دلیل جایگاه مهم راهبردی و اشتراکات فرهنگی مهمترین کشوری است که میتواند به افغانستان در مسیر دولت-ملت سازی کمک کند. در کنار این نقش ایران، چین و هند در تجارت وسرمایه‌گذاری در آینده افغانستان نقش مهمی دارند که میتواند به کاهش تاثیری که فقردر تروریسم افغانستان داشته است ،کمک کند. افغانستان یکی از کشورهایی است که قبلا در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و اکنون نیز در کریدورهای تجاری هند و چین جایگاه ویژه ای دارد. ایران با تمام کشورهای همسایه افغانستان روابط مناسب وعلائق امنیتی یکسانی دارد.
تهران در روابط اخیر خود باافغانستان به دنبال تعریف سازوکارهای امنیتی ملموس و منطقه ای است که برای افغانستان و سایر کشوهای منطقه قابل تحقق باشد. محمدجواد ظریف در دیداری که مهرماه از مجلس سنای افغانستان داشت ضمن تاکید بر اینکه روابط با همسایگان «ابر اولویت سیاست خارجی» ایران است گفت:« ما در افغانستان مذاکرات صلح را با همه طرف‌ها پیگیری می‌کنیم اما صلحی که خارجی‌ها (آمریکا)در افغانستان تمایل داشته باشند را قبول نداشته و در آن شرکت نکردیم.»
تهران و کابل همکاری های امنیتی خود را طی دوسال اخیر افزایش داده اند. دریابان شمخانی درسفری که سال گذشته درصدرهیاتی عالی به افغانستان داشت گفت:« باز گشایی بازارچه های مرزی، تسریع در حل وفصل اختلافات مرزی و برگزاری نشست مشترک مرزی میان کشورهای ایران،افغانستان، پاکستان، ترکیه و ترکمنستان از عوامل موثر برای افزایش ضریب امنیتی مرزها است.» در طرف مقابل افغانستان نیز با فرستادن «حمدالله محب» مشاور امنیت ملی، در هر دو نشست منطقه ای حضور فعالی داشته و در کنار آن دیدارهای مختلفی نیز بین مشاورین امنیت ملی دو کشورانجام شده است. نماینده کابل در نخستین نشست امینت منطقه ای ضمن تاکید بر ایجاد کارگروه مشترک برای دستیابی به ساز و کارهای منطقه ای برای مقابله با تهدیدات ناشی از تروریسم گفت :«ایران درکنارافغانستان در خط مقابله با تروریسم قرار دارد.» او در مورد دخالتهای مخرب برخی کشورهای فرامنطقه ای گفت:« تا زمانی که گروه های تروریستی در افغانستان از حمایت مالی و تسلیحاتی خارجی برخور دارند امکان برخورد موثر با آنها وجود ندارد».
در واقع باتوجه به مثلث گروههای ترویستی در سوریه، عراق و افغانستان و نقشی که برخی کشورهای عربی وآمریکا در تقویت این مثلث داشتند، موقعیت ژئوپلیتک ایران نقش مهمی در فروپاشی ضلع های این شبکه تروریسم منطقه ای دارد. در مجموع می توان گفت دومین نشست منطقه ای تهران میتواند راهکارهای دقیق تری برای ایجاد ثبات در افغانستان ارائه دهد.
