سفر اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به عراق نشان از عمق نفوذ و روابط سطح بالای دو کشور دارد که عزم خود را جزم کردند تا ضمن افزایش همکاری، خروج نیروهای آمریکایی از عراق را نیز محقق کنند.
محمد مهدی ملکی - به عقیده برخی تحلیلگران سیاسی، شرایط منطقه و روند تحولات آن را باید به دو دوره پیش و پس از ترور شهدای مقاومت یعنی سرداران شهید «حاج قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» تقسیم کرد.
امروز تلاش جبهه مقاومت معطوف به خروج نیروهای آمریکایی از منطقه شده و در مقابل هم آمریکا و ایادی آن نیز، همه توان خود را به کار بستند تا با تضعیف حداکثری کشورهای عضو جبهه مقاومت آنها را مشغول به امور دیگری کرده تا بلکه از خواست خود مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از منطقه عقب نشینی کنند.
قطع به یقین فرآیند خروج نیروهای آمریکایی از منطقه زمان بر خواهد بود و موانعی هم پیش روی این مسیر خواهد بود که نیازمند برنامه ریزی مناسب و عزم و اراده همه طرف های تاثیرگذار در منطقه هستیم تا بتوانیم به این خواست و اراده مردمی جامه عمل پوشانیم.
خروج نیروهای آمریکایی از منطقه به صورت گام به گام و تدریجی صورت خواهد گرفت و اولین و شاید مهمترین گام در این مرحله، خروج آمریکا از عراق است که محل اقدام تروریستی آمریکایی بوده و امروز شاهدیم که پارلمان آن کشور در اقدامی قابل تحسین خروج نیروهای آمریکایی را به قانون بدل کرده است.
در این میان اما رابطه میان ایران و عراق علی‌رغم خواسته و میل بدخواهان، تنها کاهش پیدا نکرده بلکه شواهد نشان از سیر صعودی همکاری‌ها و افزایش سطح روابط به خصوص پس از ترور فرماندهان ایرانی و عراقی مقاومت توسط آمریکا دارد.
اخیراً سفری رسمی یک مقام عالی رتبه امنیتی ایران به عراق را شاهد بودیم که در آن سفر هیئت ایرانی دیدارهای جداگانه ای را با مقامات عالی عراق به ترتیب داد و گفتگوهای خوبی میان دو طرف در زمینه های مختلف همکاری صورت گرفت.
سفر اخیر دریابان علی شمخانی به عراق به عنوان اولین سفر رسمی یک مقام ایرانی به آن کشور پس از ترورسردار قاسم سلیمانی و آن هم در این برهه زمانی که دو کشور در شرایط خاصی قرار داشته و تحولات ویژه ای را در منطقه و عرصه بین المللی شاهد هستیم، می تواند حائز اهمیت بالایی برای دو طرف به حساب آید.
شمخانی در این سفر با «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر دولت پیشبرد، «برهم صالح» رئیس جمهور، «محمد الحلبوسی» رئیس مجلس، «فالح فیاض» مشاور امنیت ملی، «مصطفی کاظمی» رئیس دستگاه اطلاعاتی عراق و برخی دیگر از شخصیت‌های تاثیرگذار سیاسی از جمله «سید عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی، «نوری مالکی» رئیس ائتلاف دولت قانون، «حیدر العبادی» رهبر ائتلاف نصر و «هادی العامری» رهبر ائتلاف فتح دیدار و در خصوص موضوعات مشترک و مورد علاقه دو طرف، مسائل مهم دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی گفتگو کرد.
وجه مشترک دیدارهای صورت گرفته طرف ایرانی با مقامات عراقی، تاکید دو طرف بر لزوم افزایش سطح روابط و همکاری‌های دوجانبه میان ایران و عراق در زمینه های مختلف از جمله همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اطلاعاتی بود.
این سفر و دیدارهای انجام شده آن، دربردارنده نکات مختلف و مهمی بود که تلاش می‌شود در این گفتار به برخی از آنها به صورتی موجز پرداخته شود:
_ هیچ مقام آمریکایی پس از ترور فرماندهان مقاومت تاکنون سفری به عراق انجام نداده که این موضوع به اعتقاد برخی کارشناسان می‌تواند به دلیل فضای ضد آمریکایی ایجاد شده در عراق و نگرانی مقامات کاخ سفید از عواقب حضور احتمالی خود در آن کشور باشد. در مقابل اما، سفر رسمی شمخانی به عراق نشان از عمق نفوذ و روابط سطح بالای ایران با عراق دارد.
_ شمخانی در این دیدارها به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران ضمن تاکید مجدد بر لزوم فراهم شدن شرایط جهت ایجاد ثبات امنیتی و سیاسی در عراق، تسریع روند انتخاب دولت مورد نظر مردم عراق را امری مهم برای این کشور دانست و حمایت ایران را از دولت آینده و شخص نخست وزیر عراق اعلام کرد.
_ حضور شخصی چون شمخانی در عراق و دیدارهای مهم وی با مقامات عالی رتبه آن کشور، آن هم در شرایطی که گروه ها و شخصیت های مختلف سیاسی عراق در حال رایزنی در به اجماع رسیدن انتخاب فردی به عنوان نخست وزیر هستند، می تواند به منزله تلاش های ایران در تسریع روند انتخاب دولت مردمی عراق به منظور رسیدن به ثبات سیاسی و امنیتی آن کشور به حساب آید.
_ تاکید بر «نقش مرجعیت» به عنوان رکن اصلی اتحاد و انسجام در عراق و اینکه ایشان در شرایط حساس کنونی کشور نقشه راه سیاسیون و مردم را به خوبی ترسیم کردند و از طرفی دشمن با آگاهی از این مسئله در صدد تضعیف جایگاه مرجعیت در عراق بر آمده است.
_ دیدار شمخانی با «مصطفی کاظمی» رئیس دستگاه اطلاعاتی عراق حائز اهمیت ویژه‌ای بود به این دلیل که وی به عنوان یکی از نامزدهای تصدی پست نخست وزیری به حساب می آید و از طرفی پیشتر از سوی برخی گروه‌های حشد شعبی عراق از وی به عنوان فردی که در ترور شهدای مقاومت در فرودگاه بغداد دست داشته یاد کردند که این موارد بر اهمیت دیدار صورت گرفته می افزاید.
_ تاکید دو طرف برعدم دخالت بازیگران خارجی و جلوگیری از تبدیل شدن عراق به زمین بازی و تسویه حساب و درگیری دیگر کشورها با یکدیگر و اینکه امروز عراق به قدری توانمند شده که می‌تواند امنیت خود را بدون نیاز به کمک خارجی تامین کند، بنابراین نیازی به حضور نیروهای خارجی و از جمله آمریکا در آن کشور به بهانه تامین امنیت عراق نیست.
_ تاکید دو طرف بر «افزایش سطح روابط دوجانبه و همکاری ها» در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی و همچنین تداوم برنامه های ایران و عراق در راستای مبارزه با تروریسم و خشکاندن ریشه های آن، از دیگر مواردی بود که در این سفر مورد تاکید قرار گرفت.
_ تاکید بر «وجود دشمنی مشترک» در مقابل دو ملت ایران و عراق یعنی آمریکا، به نحوی که امروز ایران را با شدیدترین تحریم ها مواجه کرده و از طرفی عراق را هم تهدید به تحریم می‌کند تا مبادا حضورش در عراق با چالش و تهدید مواجه شود.
_ ایران همواره خواستار صلح، ثبات و امنیت در عراق و دیگر کشورهای منطقه بوده و هست و در جهت تحقق این مهم تاکنون هزینه‌های بسیاری را هم پرداخت کرده که نقش انکارناپذیر ایران در سال‌های مبارزه با تروریست‌ها در خاک عراق را می‌توان به عنوان یکی از مصادیق این امر به حساب آورد. مقامات عراقی در این سفر بارها از کمک های ایران در مبارزه با تروریست ها تشکر و قدردانی کردند.
_ با توجه به فراگیر شدن ویروس کرونا در کشورها مختلف جهان، ایران پیشنهاد همکاری و ارائه تجربیات خود در «مقابله با کرونا» را به عراق مطرح کرد و آنها هم از این موضوع در راستای گسترش همکاری های دوجانبه استقبال کردند.
