به‌تازگی ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از مأموریت بازگشت؛ مأموریتی که از سواحل جنوبی ایران آغاز شد. ناوگروه قاره آفریقا را دور زد و از راه اقیانوس اطلس و در نهایت کرانه‌های اروپای شمالی، به بندر سن پترزبورگ در خلیج فنلاند رسید. در اهمیت این مأموریت همین بس که رهبر معظم انقلاب با صدور پیامی «بازگشت مقتدرانه و عزت‌آفرین از این مأموریت خطیر را تبریک» گفتند.

روز گذشته امیر دریادار سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش که خود پیشتر فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز بود، اهمیت و جزئیات بیشتری از این مأموریت را در حاشیه نشست هم‌اندیشی ارتش و کمیسیون آموزش مجلس مطرح کرد.

دریادار سیاری با اشاره به اینکه حضور در اقیانوس اطلس، تدبیر رهبر معظم انقلاب بوده است، گفت: «در سال 92 حضور در اقیانوس اطلس پیش‌بینی شد و زمانی که این موضوع رسانه‌ای شد، پنتاگون عکس‌العمل نشان داد و «سی‌ان‌ان» کلیپی درست کرد که در آن خطی از بندرعباس تا سواحل امریکا کشید که اینجا از مسیر جبل الطارق 22 هزار کیلومتر است و گفت ایران با کشتی‌هایی که دارد، امکان حضور در این پهنه را نخواهد داشت.»

معاون هماهنگ‌کننده ارتش با اشاره به اینکه در آن زمان خطاب به «سی‌ان‌ان» گفتیم که شما و پنتاگون بدانید ما به حرف خود عمل می‌کنیم، اظهارکرد:  ناوگروه 75 اردیبهشت حرکت کرد و طولانی‌ترین مسیر ممکن را انتخاب کرد، یعنی قاره آفریقا را دور زد، از اقیانوس هند شمالی عبور کرد و تا شمالی‌ترین نقطه اطلس شمالی در خلیج فنلاند حضور پیدا کرد که با برگشت آن حدود 46 هزار کیلومتر دریانوردی کرد.

دریادار سیاری ادامه داد: «امریکایی‌ها بدانند آن 22 هزار کیلومتری که آنها گفتند دو برابر و نیم شد و گفتند که بدون پهلوگیری در بندری نمی‌توانند این مسیر را طی کنند که در هیچ بندری هم پهلو نگرفتیم. 135 روز نیروهای ما دریانوردی کردند و در خلیج فنلاند در بندر سن‌پترزبورگ پهلو گرفتند چرا که آنان میزبان ما بودند و با اقتدار هم برگشتند.»

فرمانده سابق نیروی دریایی ارتش تأکید کرد که «این سفر قدرت دریایی ایران را به معرض نمایش گذاشت» اما مروری بر سابقه مأموریت‌های نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران نشان خواهد داد که توان و قدرت این نیرو، فراتر از آن چیزی است که صرفاً در این مأموریت به نمایش در آمد.

*12 سال حضور ایران در آب‌های آزاد

بیش از 12 سال است که از اعزام اولین ناوگروه ایرانی به آبهای آزاد می­گذرد و در طی این سالها 75 ناوگروه عملیاتی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی برای مقابله با دزدان دریایی و ماموریتهای دیگر به آبهای بین المللی رفته و پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران را به اهتزاز درآوردند.

همانطور که می­‌دانید بیش از سه چهارم کره زمین را دریاها و اقیانوس­ها تشکیل داده­‌اند که این نشان از وسعت میدان عمل شناورها در جهان است و بی‌شک با اینتفاسیر در همه کشورهایی که دسترسی به دریا و اقیانوس دارند، نیروی دریایی یکی از ارکان قدرت آن کشورها محسوب می‌شود.

از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران از طریق دریای عمان به 20 درصد اقیانوس‌های دنیا اشراف دارد و می‌تواند از این طریق ارتباط گسترده­ای با دیگر کشورهای جهان برقرار کند که این مستلزم این است که توسعه توان دریایی و بنادر مورد توجه قرار گیرد.

در همین راستا نیروی راهبردی دریایی ماموریت یافته بود تا گستره عملیاتی خود را تا مدار 10 درجه شمالی افزایش دهد از طرفی ظهور و بروز پدیده دزدی دریایی در خلیج عدن و دریای سرخ موجب شد تا نیروی دریایی ارتش کشورمان از سال 87 مقابله با این پدیده نوظهور را در دستور کار قرار دهد و پس از آماده کردن مقدمات، اولین ناوگروه نیروی دریایی ارتش در تاریخ 20 اردیبهشت سال 88 به منظور حفاظت از خطوط مواصلاتی تجاری ایران در آب‌های آزاد، به این منطقه اعزام شد.

منطقه خلیج عدن و دریای سرخ یکی از مهمترین خطوط مواصلاتی کشتی‌های نفتکش و باری ایرانی بود که با شیوع پدیده دزدی دریایی با مشکلاتی مواجه شده بود لذا نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با این موضوع وارد میدان و فاز عملیاتی شد.

این موضوع باعث شد تا شناورهای نیروی دریایی ارتش هزاران مایل دریانوردی کردی تا در منطقه شمال اقیانوس هند، خلیج عدن و دریای سرخ حاضر شوند و از کشتی­‌های ایرانی و حتی خارجی در برابر حمله دزدان دریایی حفاظت کنند.

نیروی دریایی راهبردی ارتش تاکنون با اعزام 75 ناوگروه به آب‌های بین‌المللی توانسته حدود 4 هزار و 700 نفتکش و کشتی باری و تجاری را اسکورت کند و از آنها در برابر دزدان دریایی محافظت به عمل آورد که این موضوع تاثیر بسزایی در امنیت دریایی و اقتصادی ایران و دیگر کشورها داشته است.

البته اهمیت ماموریت‌های دریایی ارتش کشورمان وقتی خود را بیشتر نشان می­‌دهد که بدانید ناوگان حدود 30 کشور جهان، به نوعی مشغول حراست از منطقه خلیج عدن هستند و شناورهای نداجا با این وجود توانستند بیش از 4 هزار کشتی تجاری را اسکورت کنند.

بی شک این حضور مقتدرانه نیروی دریایی ارتش تعجب و حتی تحسین کشورهای قدرتمند دریایی را نیز در پی داشت زیرا آنان می­‌دانند که این حضور شناورها و سامانه‌های ایرانی در آب‌های دوردست علیرغم تحریم‌های سنگین در حوزه نظامی، نشان از توانمندی و قدرت دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دارد.

از طرفی شایان ذکر است که اکثر ناوگان دریایی کشورهای خارجی در خلیج عدن تحت فرماندهی واحد ارتش آمریکا به فعالیت می­‌پردازند و تنها برخی کشورهای معدود مانند ایران، روسیه و چین به صورت مستقل عمل می­‌کنند.

در طول این 12 سال و اعزام 75 ناوگروه، شناورهای ارتش جمهوری اسلامی ایران علاوه بر دریانوردی در همه اقیانوس­‌های کره زمین از جمله اقیانوس­‌های هند، آرام و اطلس، در مهم‌ترین گذرگاه­‌های آبی جهان نیز از جمله تنگه باب‌ المندب، مالاکا، کانال سوئز، دماغه امید نیک و ... نیز حضور یافته و توانستند قدرت دریایی ایران را به رخ جهانیان بکشند.

*ناوگروه 75؛ پرچمدار طولانی­ترین دریانوردی

بی‌شک ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش را می‌توان مهم‌ترین ناوگروه در میان دیگر ناوگروه­‌ها نامید، ناوگروهی کاملا ایرانی که متشکل از ناوشکن سهند و ناوپشتیبان مکران است. این ناوگروه با طی مسافت حدود 30 هزار مایل(بیش از 60 هزار کیلومتر) توانست رکورد طولانی‌ترین ماموریت دریایی را به خود اختصاص دهد. میزان دریانوردی این ناوگروه بیش از یک دور، گرد زمین گشتن بشمار می­‌رود.

این ناوگروه متشکل به منظور شرکت در رژه به مناسبت سالروز تشکیل نیروی دریایی روسیه در سنت پترزبورگ اواسط اردیبهشت ماه 1400 ماموریت خود را آغاز کرد.

سهند و مکران برای اولین بار با دور زدن قاره آفریقا وارد اقیانوس اطلس جنوبی و سپس شمالی شدند و از دریای بالتیک، کانال مانش و سواحل کشورهایی چون آلمان، دانمارک و انگلیس عبور کرده و به سواحل سنت پترزبورگ روسیه رسیدند.

حضور بی‌نقص شناورهای ایرانی در این آب‌ها که برای نخستین‌بار صورت می‌گرفت مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفت و پیام روشنی به دوستان و دشمنان جمهوری اسلامی ایران بود و دست بلند و توانمند ارتش را در آب‌های دوردست نمایان کرد بگونه‌ای که ناوهای ایرانی در این مسیر مورد عکس‌برداری واحدهای نظامی چندین کشور قرار گرفتند و مورد بحث کارشناسان نظامی قرار گرفتند.

در رژه سنت پترزبورگ تنها 3 کشور خارجی از جمله ایران، هند و پاکستان شرکت داشتند و همانطور که می‌دانید هند و پاکستان ارتباط نظامی بسیار قوی با روسیه دارند و لذا حضور ایران در این رژه نشان از جایگه و اهمیت روابط دریایی تهران و مسکو دارد.

البته همان‌گونه که مشاهده کردیم ناو عظیم مکران به دلیل حجم بسیار بزرگ به صورت مستقیم در رژه شرکت نکرد و در نزدیکی شهر سنت پترزبورگ روسیه حاضر شد.

نکته دیگر این مراسم حضور امیر خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این مراسم در کنار ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه بود و برای بازدید از ناو مکران از شناور تشریفاتی پوتین استفاده کرد.

* جماران، سهند، مکران؛ اولین شناورهای ایرانی در آبهای آزاد

ناوشکن‌های جماران و سهند و ناو پشتیبان مکران اولین شناورهای ایرانی بودند که در قالب ناوگروه‌های ارتش در آب‌های آزاد حضور یافتند.

جماران بعنوان اولین ناوشکن ساخت جمهوری اسلامی ایران، در 30 بهمن 1388 با حضور فرماندهی معظم کل قوا به ناوگان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پیوست. این ناوشکن 1400تُنی با طول طول 94 متر، عرض 10 متر و سرعت 28 گره دریایی، مجهز به انواع سامانه‌های پیشرفته موشکی و توپخانه‌ای است.

ناوشکن جماران در 5 ماموریت ناوگروهای نیروی دریایی ارتش شرکت کرده است.

سهند ناوشکن دیگر ساخت متخصصین جمهوری اسلامی در کلاس موج است که بسیار پیشرفته‌تر و با تجهیزات بروز نسبت به جماران توانست طی مدت کوتاهی در 4 ماموریت شرکت کند که آخرین و مهم‌ترین آن‌ها دریانوردی طولانی و حضور در سواحل سن‌پترزبورگ است.

سهند با طولی حدود 97 متر و وزن 1300 تن، می‌تواند به سرعتی معادل 25 گره دریایی برسد و دارای سامانه‌های موشکی، ضدهوایی، ضد زیردریایی و راداری پیشرفته است.

و اما ناوبندر مکران، این شناور با قابلیت حمل 5 بالگرد، 6 قایق تندرو و انواع پهپاد ظرفیت پشتیبانی از ناوگروه‌های اعزامی ارتش به آب‌های آزاد را به شکل زیادی افزایش داد.

مکران با طول حدود 228 متر قابلیت سه بار دور زمین گشتن بدون توقف را دارد و مخازن عظیم آن قابلیت پشتیبانی از 5 ناوشکن را دارد.

مکران نیز در قالب ناوگروه 75 در کنار سهند به آب‌های روسیه رفت و نماینده شایسته‌ای از سوی ارتش کشورمان بود.

*بندرعباس؛ سرباز خستگی‌ناپذیر نداجا با 20 ماموریت

در میان ناوهای پشتیبانی رزمی (لجستیک)، ناو جمهوری اسلامی «بندرعباس» با 20 ماموریت، بیشترین ماموریت را در میان شناورهای نداجا از آن خود کرد.

این شناور لجستیک 4670 تُنی با شماره بدنه421 که در سال 1351 در کشور آلمان ساخته و اندکی بعد تحویل ناوگان دریایی ایران شد، این شناور 108 متری با 16.6 متر عرض و سرعت 37 کیلومتر بر ساعت، دارای تُناژ جابجایی 3786 تُن در حالت استاندارد و 4673 تُن در حالت بارگیری کامل است.

بندرعباس علاوه بر مخازن بزرگ سوخت و آب و انبارهایی جهت حمل کالا، مهمات، آذوقه و قطعات یدکی، دارای پد و آشیانه بالگرد نیز هست که برای سفرهای اقیانوسی یک ویژگی مهم به شمار می رود و می‌تواند بالگردهای AB212 را با خود حمل کند.

3 قبضه توپ 20 م.م تک لول و 2 قبضه تیربار 12.7 م.م ازجمله تجهیزاتی است که بر روی بندرعباس نصب شده است.

تعداد ماموریت شناورهای 75 ناوگروه اعزامی

*البته قابل ذکر است که علاوه بر این شناورها، زیردریایی یونس در 2 ماموریت و بالگرد SH در 3 ماموریت و بالگرد 212 AB در 6 ماموریت شناورها را همراهی کرده است.

* الوند؛ رکورددار میان رزم‌ناوها

ناو رزمی «الوند» با شماره بدنه 71، نیز با 16 ماموریت برون‌مرزی نداجا، رکورددار ناوهای رزمی ایران است. شناورهای کلاس الوند معروف‌ترین شناورهای نیروی دریایی کشورمان هستند که در گذشته، از آنها تحت عنوان ناوهای کلاس «سام» نیز یاد می‌شد.

«الوند» با 94.5 متر طول، 11.07 متر عرض و سرعت 39 گرده دریایی، توانایی حمل 1540 تُن بار را دارد. انواع سامانه‌های توپخانه‌ای، تیربار و موشک‌ها و سامانه‌های ضدهوایی و ضدسطحی و ضدزیرسطحی مدرن، بر روی این ناو نصب شده است.

* ناوگروه 44؛ طولانی‌ترین مدت ماموریت

ناوگروه 44 متشکل از ناوشکن الوند و ناو پشتیبانی بوشهر با 145 روز ماموریت رکورددار طولانی‌ترین زمان در میان دیگر ناوگروه‌ها هستند.

این ناوگروه در سال 95 به ماموریت رفت و در علاوه بر بندر دارالسلام، به سواحل آفریقای جنوبی رفت و در بندر دوربان پهلو گرفت.

*پهلوگیری در 20 بندر؛ صلاله بیشترین میزبان ایران

در طول این 12 سال و اعزام 75 ناوگروه، طبیعی است که در برخی ماموریت‌ها و در راستای تقویت دیپلماسی نظامی و آشنایی و همکاری با دیگر کشورها، شناورهای نیروی دریایی ارتش کشورمان در بنادر کشورهای مختلف پهلو گرفته‌اند.

در این راستا ناوگروه‌های اعزامی در 20 بندر خارجی پهلو گرفتند که بیشترین آنها بندر صلاله با 41 بار پهلوگیری است و در کل کشور عمان با بنادر صلاله، مسقط و دقم بیشترین میزبانی را از شناورهای ایرانی داشته است.

* ناوگروه 12؛ اولین حضور در مدیترانه

اولین ناو رزمی جمهوری اسلامی ایران که به دریای مدیترانه وارد شد، ناوشکن «الوند» بود، این ناوشکن به همراه «خارک» بزرگترین ناو لجستیک غرب آسیا در سال 89 در قالب ناوگروه 12 با عبور از کانال سوئز وارد دریای مدیترانه شدند.

این ناوگروه ابتدا وارد دریای سرخ شد و در بندر جده عربستان پهلو گرفت و سپس به سمت کانال سوئز حرکت کرد.

عبور از کانال سوئز و حضور در دریای مدیترانه بعد از 32 سال صورت گرفت. ناوگروه دوازدهم نیروی دریایی ارتش همچنین در دریای مدیترانه، به بندر لاذقیه سوریه رفت و پس از مدتی توقف در این بندر، در مسیر بازگشت به سمت ایران در بندر مسقط (عمان) نیز پهلوگیری کرد.

در جمع‌بندی این گزارش جا دارد که به موضوعاتی چون مواجهه با ناوگان دریایی اسرائیل در مدیترانه، مواجهه با ناو امریکایی، دستگیری 13 دزد دریایی پس از 48 ساعت درگیری، درگیری برای آزادسازی کشتی چینی، نجات کشتی ایرانی در دریای سرخ، نجات کشتی خارجی در شمال اقیانوس هند، مقابله با دزدان دریایی در ربایش کشتی گازبر ایرانی، نجات کشتی آمریکایی توسط ناوگروه نیروی دریایی ایران و موارد بسیاری از این دست اشاره کنیم که توسط نیروهای شجاع نیروی راهبردی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در قالب این 75 ناوگروه صورت گرفته است.

و البته باید اشاره کرد که علاوه بر این 75 ناوگروه، نیروی دریایی ارتش 15 ناوگروه دیگر در قالب ناوگروه­‌های صلح و دوستی و عملیاتی نیز به آب‌های آزاد اعزام کرده است که از جمله آن شرکت در مسابقات باکو جام دریا بود.

در پایان طی جدولی به آمار کلی اعزام 75 ناوگروه نیروی راهبردی دریایی ارتش به اقصی نقاط جهان اشاره می­‌کنیم: