«مایکل کوهن»، ستون‌نویس پایگاه خبری «ام‌اس‌ان‌بی‌سی» در یادداشتی ضمن انتقاد از سیاست‌های «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا در قبال برجام، دلایل تعلل دولت او در بازگشت به این توافق هسته‌ای را به نقل از تحلیلگران و منابع آگاه تشریح کرده است.
کوهن در در این یادداشت که روز سه‌شنبه (۲۵ ژانویه/ ۵ بهمن‌ماه) در پایگاه «نیوریپابلیک» منتشر شده تصریح کرده جو بایدن با در پیش گرفتن سیاست‌های محافظه‌کارانه و اجتناب از بازگشت به برجام اشتباهات سلفش «دونالد ترامپ» در خصوص این توافق را پیچیده‌تر کرده است.
این تحلیلگر آمریکایی خروج از برجام در دولت ترامپ را «اقدامی فاجعه‌بار» توصیف کرده و در ادامه این سوال را طرح کرده است: «اما سوال بزرگتر این است که چرا بایدن این وضع ملال‌انگیز را پذیرفته و آن را وخیم‌تر کرده است؟»
آب سرد تیم بایدن بر پیکر وعده‌های برجامی
وی می‌نویسد امتناع بایدن از بازگشت از برجام در حالی صورت گرفت که اظهارات او در دوران تبلیغات انتخاباتی در سال ۲۰۲۰ تردید چندانی درباره مقاصد او در قبال برجام باقی نمی‌گذاشت. رئیس‌جمهور فعلی آمریکا در آن زمان در یادداشتی در سی‌ان‌ان نوشته بود: «چنانچه ایران به توافق هسته‌ای پایبند شود ایالات متحده به عنوان مقدمه‌ای برای مذاکرات متعاقب به توافق بازخواهد گشت.»
مطابق این گزارش، بسیاری از تحلیلگران مسائل ایران انتظار داشته‌اند بایدن به فاصله کوتاهی بعد از ورود به کاخ سفید، کشورش را به برجام بازگرداند، اما ژانویه سال پیش، «آنتونی بلینکن» که در آن زمان گزینه پیشنهادی بایدن برای تصدی سمت وزیر خارجه آمریکا بود و «آوریل هاینس»، گزینه پیشنهادی مدیر اطلاعات ملی آمریکا «آب سردی» بر پیکر این انتظارات ریختند.
کوهن به اظهارات بلینکن و هاینس اشاره نکرده، اما این دو مقام آمریکایی در آن زمان در پاسخ به قانونگذاران مخالف برجام که خواستار در نظر گرفتن مواضع رژیم صهیونیستی بودند تصریح کردند که واشنگتن فاصله زیادی با نقطه بازگشت به توافق هسته‌ای دارد.
ستون‌نویس ام‌اس‌ان‌بی‌سی در بخش دیگری از یادداشت به جدال‌های گفتمانی آمریکا و ایران در آن زمان بر سر اینکه کدام طرف بایستی ابتدا تعهداتش ذیل برجام را کامل اجرا کند پرداخته و اذعان کرده که استدلال ایران متقن‌تر از طرف آمریکایی بوده است.
او می‌نویسد: «ایرانی‌ها استدلال‌های بهتری داشتند. به هر حال، این ایالات متحده بود که در اقدامی یکجانبه از برجام خارج شده بود، حال آنکه کشورهای دیگری که عضو آن توافق بودند در آن باقی مانده بودند.»
به نوشته مایکل کوهن امتناع بایدن از بازگشت به برجام در حالی صورت گرفته که او کار چندان دشواری برای رفع تحریم‌ها علیه ایران نداشته است. او می‌نویسد: «از آنجا که اکثر تحریم‌های ایران مبتنی بر دستورات اجرایی هستند هیچ چیزی مانع از آن نمی‌شد که بایدن به برجام برگردد و همزمان به ایران اخطار بدهد که در صورت عدم پیشروی به سمت پایبندی به برجام او به سادگی تحریم‌ها را مجدداً اعمال خواهد کرد.»
دلایل تعلل بایدن
«جفری لوئیس»، کارشناسان مسائل منع اشاعه هسته‌ای، تحلیل خود را درباره اینکه چرا بایدن آمریکا را به برجام بازنگردانده در گفت‌وگو با مایکل کوهن اینطور بیان می‌کند: «بایدن فرد بزدلی است.»
لوئیس در مصاحبه با کوهن اظهاراتش را اینطور ادامه می‌دهد: «او (بایدن) با آزمودن بخت خود با ایران که ممکن بود موفق شود یا نشود مورد انتقاد سیاسی قرار می‌گرفت، اما انجام این کار توپ را به زمین ایران می‌انداخت و دست برتر را به کسانی در تهران می‌داد که خواهان توافق بودند.»
به باور لوئیس، بایدن در ماه‌های آغازین ورود به کاخ سفید از تبعات این کار بیم داشته و نگران بوده که مبادا اینطور به نظر برسد که قصد دارد به ایران امتیاز بدهد.
چندین منبع مطلع در مصاحبه با مایکل کوهن دلیل محافظه‌کاری بایدن در مسائل مربوط به ایران را اکراه او از ناامید کردن قانونگذاران تندرو ضد ایرانی در کنگره آمریکا و به خصوص «باب منندز»، رئیس کمیته روابط مجلس سنای آمریکا می‌دانند.
منندز با اینکه عضو حزب دموکرات است از مخالفان توافق هسته‌ای با ایران است و تیم بایدن از این هراس داشته که چنانچه آمریکا بدون دریافت امتیاز از ایران وارد برجام می‌شد او فرایند تأیید صلاحیت گزینه‌های دولت در سنا را کند و یا مختل می‌کرد.
«مت داس»، مشاور «برنی سندرز»، سناتور دموکرات آمریکایی در مصاحبه با «نیوریپابلیک» تلاش برای مصالحه با مخالفان برجام را «اقدامی احمقانه» توصیف کرده و گفته است: «آنها به این دلیل که برجام توافق بدی است از آن متنفر نیستند بلکه به این دلیل از آن نفرت دارند که این توافق با ایران صورت گرفته. ختم کلام! در خصوص برجام، توافقی وجود ندارد که بتوان با تندروهای ضد ایران به آن دست پیدا کرد.»
منابع دیگری که کوهن با آنها گفت‌وگو کرده به مشکل اطرافیان بایدن هم به عنوان مشکلی دیگر در این خصوص ایران اشاره کرده‌اند. قبل از تأیید صلاحیت بخش زیادی از تیم سیاست خارجی بایدن در مجلس سنا اعضای میز ایران در تیم شورای امنیت ملی آمریکا (که نیازی به تأیید در سنا نداشتند) مثل برت مک‌گورک چندان موافق توافق هسته‌ای برجام نبودند.
کوهن نوشته است: «منطق بایدن هر آنچه که بوده، راهبرد او کارساز نبوده است. مذاکرات اکنون یک سال است که امتداد یافته‌اند و به سرعت به نقطه بدون بازگشت نزدیک می‌شوند. همزمان، ایران به توسعه توانمندی‌های هسته‌ای خودش ادامه داده است.»
مایکل کوهن با اشاره به مطالبه ایران در مذاکرات وین برای اخذ تضمین از طرف‌های آمریکایی درباره ماندگاری برجام نوشته با توجه به دولت بایدن کنترلی بر دولت آینده آمریکا ندارد نمی‌تواند هیچ تضمینی در این خصوص بدهد.
او در ادامه تصریح کرده که ایران ممکن است به این جمع‌بندی برسد که ادامه برنامه هسته‌ای ممکن است بهتر از توافقی باشد که رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه بعدی آمریکا می‌تواند به سادگی از آن خارج شود.
مت داس می‌گوید: «اگر از منظر ایرانی‌ها به قضیه نگاه کنیم، آنها ممکن است به این جمع‌بندی برسند که "آمریکایی‌ها طی چند سال گذشته ما را به دردسر انداخته‌اند. حالا رئیس‌جمهور جدیدی سر کار آمده است. آیا می‌توانیم به او اعتماد کنیم؟ آیا او کنترلی روی سیاست‌های داخلی خودش دارد؟"»
پاسخ این پرسش‌ها منفی است. مت‌داس می‌گوید حتی اگر همین الان تحریم‌ها رفع شوند «آیا شرکت‌ها واقعاً تمایلی برای بازگشت به ایران خواهند داشت؟ آیا بانک‌ها [به طرف‌های ایرانی] وام خواهند داد؟ با وجود تهدید بازاعمال تحریم‌ها از سوی یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه در سال ۲۰۲۵ مشخص نیست چرا ایران باید بخواهد وارد چنین مسیری شود.»
کارنامه آمریکا در نقض توافقات هسته‌ای
اما لوئیس مسئله مربوط به عدم امکان اعتماد به آمریکا را از این هم جدی‌تر می‌داند. او می‌گوید: «به هر حال، برای توافق با آمریکایی‌ها جای چه بحث دیگری مانده است؟ آمریکا هیچ‌وقت به وعده‌هایش عمل نمی‌کند.»
مایکل کوهن در ادامه به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با کره شمالی در سال ۱۹۹۴ به عنوان مصداق دیگری از رفتارهای غیرقابل اعتماد آمریکا اشاره کرده است. او می‌نویسد: «در سال ۱۹۹۴، آمریکا اقدام به امضای "چارچوب توافق" با کره شمالی کرد تا به برنامه هسته‌ای این کشور پایان دهد، اما آمریکا هیچگاه به تعهداتش در این توافق... پایبند نماند.»
این تحلیلگر نوشته بایدن با توجه به چنین تاریخچه‌ای از بدعهدی‌های آمریکا بایستی به جای درخواست امتیازات بیشتر از ایران فعالانه برای احیای برجام اقدام کند.
