حدود یک سال قبل بود که در میان بحران شدید سوخت در لبنان، اولین محموله سوخت ایرانی با ابتکار سید «حسن نصرالله» دبیر کل حزب‌الله در میان استقبال و قدردانی گرم مردم و مسئولان لبنانی وارد این کشور شد؛ اتفاقی که یک نقطه عطف در میان اقدامات ملی مقاومت برای کاهش مشکلات ملت لبنان تلقی می‌شود و محور آمریکایی-صهیونیستی را به وحشت و تکاپو انداخت.

ابعاد استراتژیک ابتکار حزب‌الله برای نجات مردم لبنان

اواخر تابستان سال گذشته و در آستانه رسیدن فصل پاییز به‌دنبال تشدید بحران سوخت در لبنان و احتکار آن در بازار سیاه خشم عمومی در این کشور بالا گرفت و حزب‌الله پس از مشاهده وضعیت وخیم مردم، با جمهوری اسلامی ایران تماس برقرار و مذاکرات در خصوص واردات سوخت از این کشور به لبنان را آغاز کرد. حزب‌الله سپس این تصمیم را با جدیت با احزاب و گروه‌های مختلف لبنانی در میان گذاشت و سپس وارد مرحله تکمیل مسائل لجستیکی واردات سوخت از ایران به لبنان شد.

برای درک بهتر علت هراس آمریکایی‌ها و متحدانشان از ورود سوخت ایرانی به لبنان لازم است چند نکته را مد نظر قرار دهیم:

-در وهله نخست در سطح داخلی لبنانی‌ها فارغ از مناطق یا مؤلفه‌های خود و حتی کسانی که وابستگی‌های ضدحزب‌اللهی دارند نسبت به واردات سوخت از ایران ابراز رضایت کرده و امیدوار شدند که این مسئله می‌تواند در حل بحران مواد غذایی و دارو و کنترل وضعیت اقتصادی لبنان تأثیرگذار باشد.

- علاوه بر آن موفقیت سید حسن نصرالله در روند نجات مردم لبنان از بحران سوخت یک بار دیگر وی را به‌عنوان یک ناجی برای همه لبنانی‌ها و رهبری که با جدیت برای حل بحران‌های کشور تلاش می‌کند معرفی کرد، در مقابل چهره واقعی برخی سیاستمداران لبنانی که در همسویی با مواضع غرب و آمریکا در محاصره لبنان و بحران‌آفرینی و فتنه‌افروزی در داخل این کشور نقش دارند نیز برای همگان روشن شد.

- همچنین با واردات سوخت از ایران انحصار شرکت‌های بزرگ تحت سیطره آمریکا و مزدوران آن در داخل لبنان که بازار این کشور را بدون توجه به وضعیت مردم به احتکار در آورده‌اند و قیمت کالاها را هرگونه که خودشان می‌خواهند تعیین می‌کنند شکسته شد.

- حزب‌الله نه‌تنها توانست معادله تعامل صرف با کشورهای وابسته به دولت آمریکا در لبنان را بشکند بلکه معادله جدیدی ایجاد کرد که بر اساس آن لبنانی‌ها می‌توانند برای حل بحران اقتصادی خود به شرق روی بیاورند که در صدر آن جمهوری اسلامی ایران است و پس از آن لبنان می‌تواند در زمینه تجاری و اقتصادی آزادانه عمل کند و به‌مرور از سیطره آمریکا خارج شود.

- در بعد استراتژیک واردات سوخت از ایران به‌معنای شکستن محاصره غرب ضد لبنان بود و بر این نکته تأکید می‌کرد که کشورهای شرق می‌توانند محاصره آمریکا ضد کشورهای مختلف را بشکنند و از معادله‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری اقتصادی در لبنان استفاده کنند، علاوه بر جمهوری اسلامی ایران کشورهایی همچون چین و روسیه نیز می‌توانند پس از این نقش فعالی در سطح اقتصادی لبنان ایفا کنند.

تکاپوی آمریکایی‌ها برای مقابله با نتایج انتقال سوخت ایران به لبنان

این موارد چند عامل اولیه بود که موجب شد آمریکا به تکاپو افتاده و از زبان «دوروتی شیا» سفیر خود در بیروت به مقامات لبنانی وعده دهد که حاضر است گاز و برق مورد نیاز لبنان را از مصر و اردن تامین کند. از آنجایی که انتقال انرژی از این کشورها به لبنان مستلزم عبور از خطوط کشور سوریه بود، واشنگتن مجبور شد در این زمینه به شکل غیرمستقیم امتیازاتی نیز به دولت دمشق بدهد؛ به طوری که روابط لبنان و سوریه بعد از 10 سال از سرگرفته شد و یک هیئت ارشد از وزرای لبنانی بعد از گذشت 10 سال از بحران سوریه، سال گذشته جهت صحبت درباره انتقال انرژی به لبنان از طریق خاک سوریه، در میان استقبال گرم «بشار اسد» رئیس جمهوری این کشور به دمشق سفر کرد و باب روابط میان دو طرف مجددا گشوده شد.

این درحالی است که پیش از این آمریکا به بهانه «قانون سزار» (تحریم‌هایی که ایالات متحده علیه سوریه وضع کرده است) لبنانی‌ها را از ارتباط با دمشق منع کرده بود. بنابراین ناظران معتقدند که شاید احیای روابط سوریه و لبنان را بتوان یکی از برجسته‌ترین نتایج واردات سوخت ایران به لبنان دانست که بیانگر شکست سیاست‌های آمریکا در محاصره تهران و دمشق و بیروت است. به ویژه اینکه محموله‌های سوخت ایران از بندر بانیاس سوریه و با همکاری کامل دولت دمشق وارد لبنان شد.

به این ترتیب همه اقشار لبنان از هر فرقه و طایفه‌ای توانستند در فصل سرما از سوخت ایران بهره‌مند شوند و با وجود اینکه جریان غرب‌گرای 14 مارس و افرادی همچون «سمیر جعجع» رئیس حزب نیروهای لبنانی (که در شرایط بحرانی این کشور اقدام به احتکار سوخت کرده بودند) تلاش داشتند در همسویی با آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها ثمرات واردات سوخت ایران به لبنان را کمرنگ جلوه دهند؛ اما حتی «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر مکلف به تشکیل دولت لبنان که همواره در تلاش برای جلب رضایت آمریکا بوده، نتوانست نتایج این ابتکار حزب‌الله را انکار کرده و به معترضان گفت که اگر جایگزینی برای این ابتکار جهت نجات مردم دارند ارائه دهند. سنی‌های لبنان نیز با ابراز نارضایتی از عملکرد رهبران خود و کشورهایی همچون عربستان اعلام کردند که حزب‌الله و سید حسن نصرالله بیشتر از سران مولفه اهل سنت به فکر این قشر هستند.

وعده‌های سرخرمن آمریکا

همانطور که گفته شد آمریکایی‌ها برای خنثی کردن تاثیر واردات سوخت ایران، وعده انتقال انرژی از مصر و اردن به لبنان را داده و تاکید کرده بودند که این اقدام نهایتا ظرف چند ماه انجام خواهد شد اما اکنون بعد از گذشت یک سال خبری از گاز و برق نیست.

آمریکایی‌ها که وعده داده بودند برای انتقال گاز مصر و اردن به لبنان از طریق خاک سوریه، دو کشور مذکور را از تحریم‌های مربوط به قانون سزار معاف می‌کنند بعد از چند ماه بهانه‌جویی اعلام کردند، بانک جهانی که باید وام مورد نیاز لبنان جهت تامین هزینه انتقال انرژی را بپردازد نگران بهره‌مند شدن دولت سوریه از روند واردات انرژی به لبنان است.

بر همین اساس مقامات مصری می‌گویند که هنوز مجوز مستقیم و واضح از جانب آمریکا برای معافیت شرکت‌های خود از تحریم‌های مربوط به قانون سزار را دریافت نکرده‌اند. همچنین در شرایطی که «آموس هوکستاین» فرستاده آمریکایی که نقش واسط را در پرونده مناقشه مرزی لبنان و فلسطین اشغالی ایفا می‌کند، چند هفته قبل وعده داده بود روند انتقال انرژی به لبنان فعال خواهد شد اما واشنگتن بهانه‌های جدیدی در این زمینه مطرح کرده است.

گزارش‌ها در این زمینه نشان می‌دهد، وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا تحت فشار گروه‌هایی در مجلس نمایندگان و سنا هستند که تاکید دارند موافقت با مستثنی شدن پرونده انتقال گاز مصر به لبنان از قانون سزار ، به معنای حمایت غیر مستقیم از نظام سوریه و همچنین عدم تعهد دولت لبنان به اقدامات اصلاحی در بخش انرژی است و به طور کلی مخالفان آمریکا از انتقال انرژی به لبنان سود می‌برند.

از طرف دیگر طی ماه گذشته «ولید فیاض» وزیر انرژی در دولت پیشبرد امور لبنان از امضای قرارداد نهایی با طرف مصری برای دریافت گاز خبر داده و اعلام کرده بود که سازوکار انتقال آن به لبنان فراهم شده است. اما منابع وزارت انرژی لبنان اعلام کردند، سفیر ایالات متحده به فیاض گفته است که واشنگتن توافقنامه گازی امضا شده لبنان با مصر را به لحاظ حقوقی بررسی خواهد کرد تا اطمینان حاصل شود که شرکت‌ها و موسسات مربوطه در این قرارداد در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار ندارند.

این درحالی است که منابع مسئول لبنانی گزارش دادند، این درخواست آمریکا از دولت بیروت بر خلاف آن چیزی است که قبلا با آمریکا توافق شده و قرار بود لبنان ابتدا به بودجه مالی انتقال گاز مصر به لبنان دست پیدا کرده و سپس دست به اصلاحات بزند.

بدعهدی آمریکا و درخواست مسئولان لبنانی برای دریافت سوخت ایران

بر همین اساس ناظران بر این باورند که آمریکا همچنان درحال بازی و مانور دادن روی پرونده گاز و برق لبنان بوده و جدیتی در این زمینه ندارد؛ آن هم در شرایطی که بحران برق در فصل تابستان ملت لبنان را به ستوه آورده و آنها هم‌زمان نگران بحران سوخت در فصل سرما نیز هستند.

در این میان که چشم‌اندازی برای انتقال گاز و برق مصر و اردن به لبنان دیده نمی‌شود، اخیرا زمزمه‌هایی از درخواست‌ لبنانی‌ها و مسئولان این کشور برای دریافت سوخت ایران به گوش رسیده است. بارزترین مسئول لبنانی که طی چند روز گذشته این درخواست را مطرح کرد «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی لبنان بود که با اشاره به مانع‌تراشی‌های آمریکا در روند انتقال گاز و برق به لبنان اعلام کرد که قصد دارد برای صحبت درباره دریافت سوخت ایران به وزارت انرژی و نزد سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله برود.

سید حسن نصرالله نیز دوشنبه شب در گفتگو با شبکه المیادین درباره این درخواست جبران باسیل اعلام کرد که حاضر است سوخت ایران را در اختیار نیروگاه‌های برق بگذارد اما دولت لبنان باید اعلام کند که این مسئله را پذیرفته است.

«ولید فیاض» وزیر انرژی در دولت پیشبرد امور لبنان نیز با استقبال از ابتکار سید حسن نصرالله برای حل بحران سوخت این کشور اعلام کرد، ما از هر کمک و بخششی که از طرف دولت‌های دوست بیاید استقبال می‌کنیم. ما در این راستا مشخصات سوخت مورد نیاز برای نیروگاه‌های تولید برق را آماده کردیم و به طرف‌های ذیربط اعلام می‌کنیم و بر روی سایت وزارت انرژی نیز قرار خواهیم داد. نیروگاه‌های تولید برق به هر یک لیتر سوخت نیاز دارند و با توجه به افزایش دمای هوا در تابستان این امر بر هیچ کس پوشیده نیست.

«وئام وهاب» رئیس حزب «التوحید العربی» لبنان نیز تاکید کرد که پیشنهاد سید حسن نصرالله برای آوردن سوخت از ایران تحولی مثبت است و باید اجرایی شود. هرکس که با این پیشنهاد مخالفت کند باید رسوا گردد. به عقیده من مخالفت با این پیشنهاد خیانت به مردم و منافع لبنان است زیرا نفتی که از عراق وارد کردیم آخر ماه آگوست به پایان خواهد رسید. ما تاکید داریم که از سوخت ایرانی استقبال می‌کنیم.

به این ترتیب درحالی که مقامات لبنانی از اجرای وعده‌های آمریکا ناامید شده‌اند انتظار می‌رود که اصرار ملت و مسئولان این کشور برای دریافت سوخت ایران بیشتر شده و جهت نجات از این شرایط بحرانی بار دیگر به ابتکار سید حسن نصرالله متوسل گردند. روشن است که در این شرایط آمریکایی‌ها نیز ساکت نخواهند نشست و موتور مانع‌تراشی‌ها و اتهام‌‌زنی‌های واشنگتن و مهره‌های آن در لبنان علیه مقاومت آغاز می‌شود اما در هر صورت این مردم لبنان هستند که با تشخیص درست دوست و دشمن باید برای خروج از این وضعیت بغرنج تصمیم بگیرند. به ویژه اینکه پس از پایان تابستان و فرا رسیدن فصل سرما ملت لبنان به یاد می‌آورند که حزب‌الله سال گذشته با واردات سوخت ایران چگونه از وقوع یک فاجعه در لبنان جلوگیری کرد.

بسیاری معتقدند واردات سوخت از ایران در مرحله جدید علاوه بر نتایج راهبردی متعدد می‌تواند یک شکست بزرگ دیگر به محور آمریکایی-صهیونیستی در لبنان تحمیل کرده و همه کارت‌های آن را به هم بریزد.