نشست دوستان بریکس از 24 ژوئیه (دوم مرداد) در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی آغاز شده و جمهوری اسلامی ایران نیز که پیش از این درخواست عضویت در بریکس را ارائه کرده است یکی از مهمانان مهم این نشست به شمار می آید.

«علی اکبر احمدیان» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران علاوه بر شرکت و سخنرانی در نشست دوستان بریکس، در حاشیه این نشست با تعدادی از همتایان خود نیز دیدار کرد.

بریکس (BRICS) نام گروهی به رهبری قدرت‌های نوظهور اقتصادی است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده‌ است.

روند تحولات اقتصادی و صنعتی اعضای بریکس نشان می‌دهد که اساس حرکت و زیربنای فکری شکل‌‌‌‌‌‌‌‌گیری این گروه به‌عنوان یک تشکل نوظهور به‌منظور نقش‌‌‌‌‌‌‌‌آفرینی در دنیای چندقطبی آینده و به چالش کشاندن نظم کنونی حاکم بر نظام بین‌الملل است.

اکنون 22 کشور به طور رسمی برای عضویت در بریکس درخواست داده‌اند و 22 کشور دیگر نیز برای پیوستن به این ائتلاف ابراز علاقه کرده‌اند.

ایران جزو اولین کشورهایی است که تقاضای عضویت در گروه بریکس را مطرح کرده است، اما هنوز کشورهای عضو بریکس معیارهای خودشان را به طور کامل برای اعضای جدید مشخص نکرده‌اند.

عواملی همچون تولید ناخالص داخلی، جمعیت، مساحت، ذخایر منابع طبیعی، نقش سیاسی و امنیتی در منطقه و جهان و رابطه با کشورهای عضو از جمله معیارها برای پذیرش عضو جدید در بریکس محسوب می شود.

تاکنون همه اعضای بریکس از عضویت ایران در این ائتلاف حمایت و استقبال کرده و به طور ویژه چین و روسیه بر لزوم عضویت کشورهای جدید تاکید کرده اند و ایران را یکی از کشورهای دارای پتانسیل برای حضور در این گروه اقتصادی دانسته اند.

برای جمهوری اسلامی ایران که اخیرا عضو سازمان همکاری شانگهای شده است، پیوستن به بریکس، گامی جدید در راستای تقویت روابط سیاسی و تجاری با سازمان های منطقه ای محسوب می شود.

گروه بریکس به واسطه دارا بودن نیمی از جمعیت جهان و بین 25 تا 28 درصد از ظرفیت اقتصاد جهانی و همچنین منابع انسانی و طبیعی غنی، پتانسیل بالایی برای تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی دارد، به همین دلیل برای ایران که تحت تحریم های اقتصادی یکجانبه آمریکا قرار دارد، مجموعه بریکس می‌تواند جایگاه و فرصت مناسبی محسوب شود.

پتانسیل های ایران، مورد توجه اعضای بریکس

این در حالی است که عضویت ایران به عنوان یکی از تأمین‌کننده‌های بزرگ انرژی نیز می تواند نقش حیاتی برای بریکس داشته باشد؛ همچنین موقعیت جغرافیایی منحصر به‌ فرد ایران و ظرفیت‌های آن در ترانزیت و تجارت از مولفه هایی محسوب می شود که مورد توجه اعضای بریکس است.

یکی دیگر از مهم‌ترین مزایای پیوستن به بریکس، به خصوص برای ایران و روسیه که مشمول تحریم‌های غرب هستند، انفصال از دلار به عنوان ارز معیار تجارت بین‌المللی و تاسیس بانک کشورهای بریکس است که «بانک توسعه نوین» نام دارد؛ این بانک که یک بانک توسعه چندملیتی توصیف شده، سامانه اعلام پرداختی دارد که بدیلی برای سوئیفت، است.

به طور کلی، پیوستن ایران به بریکس می‌تواند یک گام مثبت و مؤثر در جهت تقویت نقش ایران در جهان باشد. پیوستن به بریکس هم می تواند به تنش زدایی منطقه‌ای کمک کند و هم موجب افزایش توان چانه زنی بین المللی جمهوری اسلامی ایران شود. ایران همچنین می تواند از ظرفیت‌ها و فرصت‌های این گروه، برای توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود استفاده کند.

«سیدابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران پیشتر در نشست ویدئو کنفرانسی سران کشورهای گروه بریکس که ژوئن 2022 به میزبانی چین برگزار شد، تصریح کرد: روندهای متعارض جهانی، یکجانبه‌گرایی، ترجیحات ملی‌گرایانه و چالش‌هایی مانند تحریم و اقداماتِ قهرآمیزِ اقتصادی، اهمیت ایجاد و تقویت نهادهای نوین را در کنار سازمان ملل متحد ضروری می‌کند تا ضمن احترام به حاکمیت و منافع ملی کشورها، گام مهمی برای تحقق «جامعه بشری با آینده مشترک» برداشته شود.