شب قدر، شبی است که در آن قرآن کریم بر پیامبر نازل شده است. خداوند به عظمت و فضیلت شب قدر در قرآن نیز اشاره کرده و سوره ای به نام، سوره ی قدر را نازل کرده است. در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است که شب قدر قلب رمضان است. قدر به معنی اندازه و تعیین کردن است. در این شب تمام اعمال انسان ها طی یک سال گذشته، روزی و سرنوشت انسان ها تعیین می گردد. در روایات و احادیث به شب زنده داری و عبادت کردن در این شب ها توصیه های فراوان شده است. چرا که اعمال نیک در این ماه بر اعمال هزار ماه دیگر برتری دارد. در روایاتی اشاره شده است که در این شب فرشتگان به اذن پروردگار به زمین فرود می آیند و برای هرفرد آن چه که مقدر شده است را در محضر امام زمان (ع) عرضه می کنند. برای آشنایی بیشتر با "فضیلت شب قدر" که در روایات و احادیث آمده است، مقاله زیر را مطالعه نمائید.
فضیلت شب قدر از دیدگاه امام رضا (ع)
امام رضا (ع)، در رابطه با فضیلت شب قدر می فرمایند شبی است که سرنوشت و تقدیر انسان ها در آن شب معین می شود. در حدیثی از امام رضا (ع) آمده است:« کانَ امیرُالمومِنینَ لا یَنامُ ثَلاثَ لَیال: لَیلَة ثَلاثَ و عِشرینَ مِن شَهرِ رَمَضانَ و لَیلَة الفِطرِ و لَیلَة النِّصفِ مِن شَعبانَ و فیها تُقسَمُ الاَرزاقُ و الآجالُ و ما یَکونُ فِی السِّنَه»: امام علی (ع) سه شب را نمی خوابید: شب های شب بیست و سوم ، عید فطر و نیمه شعبان. زیرا در این شب ها روزی ها و اجل و آنچه در طول سال اتفاق می افتد، تقسیم و تعیین می شوند.
همچنین امام رضا (ع)، به دعا کردن زیاد در این شب اشاره کرده اند. ایشان در رابطه با این موضوع فرموده اند: حواستان به اسلحه انبیاء باشد، شخصی از امام پرسید منظورتان از اسلحه چیست؟ امام فرمودند: دعا، سپس به اهمیت دعا اشاره کرده اند: در شب قدر، خداوند آنچه را که در طول یک سال آینده پیش خواهد آمد را در انواع زمینه ها تعیین می کند: زندگی یا مرگ، رزق و روزی و ... پس برای خود و نزدیکان دعا کنید.
در احادیث امام صادق (ع) کدام فضیلت شب قدر آورده شده است؟
همان طور که در بالا اشاره شد امام صادق (ع) در رابطه با فضیلت شب قدر می فرمایند: شمار ماه های سال نزد خداوند دوازده ماه است و سرآمد همه ماه ها، رمضان است و قلب ماه رمضان، لیله القدر است. در روایتی دیگر امام به برتری اعمال در شب قدر اشاره می فرمایند که در رابطه با آن آمده است: کَیفَ تَکُونُ لَیلَة القَدرِ خَیراً مِن اَلفِ شَهرٍ قالَ العَمَل الصالِحُ فیها خَیرُ مِنَ العَمَلِ فِی اَلفِ شَهرٍ لَیسَ فیها لَیلَة القَدر: چگونه شب قدر برتر از هزار ماه است؟ که امام می فرمایند کار نیکی که در آن شب انجام می شود بهتر از اعمال شب های دیگر است.
همچنین در حدیثی دیگر از ایشان آمده است: اعمال در شب نوزدهم انجام می شود و تصویب آن در شب بیست و یکم و نفوذ آن در شب بیست و سوم انجام می گیرد و می فرمایند: هر کس در شب بیست و سوم، سوره عنکبوت و روم را بخواند به خدا سوگند اهل بهشت است.
فضیلت شب قدر در احادیث پیامبر اکرم (ص)
در شب قدر قرآن بر پیامبر(ص) نازل شده است و اهمیت زیاد شب قدر نیز به همین علت می باشد. پیامبر اکرم (ص) به آمرزش گناهان در شب قدر اشاره کرده اند. در تفسیر سوره قدر می فرمایند: هر کس شب قدر را زنده داری کند و مومن باشد و به روز قیامت اعتقاد داشته باشد ،گناهان وی آمرزیده و مورد بخشش خداوند قرار می گیرد. در روایتی از انس بن مالک آمده است که پیامبر اکرم (ص) فرموده اند: ماه مبارک به شما رو آورده است و در این ماه شبی است که بر هزار شب دیگری برتری دارد و کسی که از فضیلت شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات و نیکی ها بی نصیب مانده است، و کسی محروم نمی ماند از برکات شب قدر، مگر این که کسی خود را محروم کرده است.
در حدیثی دیگر پیامبر(ص)می فرمایند: کسی که شب قدر را شب زنده داری کند، تا شب قدر آینده، عذاب دوزخ از او دور گردد. این حدیث پیامبر به این معنی می باشد که برخی پاداش هایی که از اعمال شب قدر به انسان ها می رسد، مانند دور شدن از عذاب دوزخ است و سرنوشت هر انسان در این شب توسط خودش تعیین می شود.
و همچنین می فرمایند: از خداوند به دور باد و نفرین بر کسی که به شب قدر برسد و زنده باشد، اما آمرزیده نشود.
فضیلت شب قدر از منظر دیگر عارفان و بزرگان دین
آیت الله مکارم شیرازی از فضیلت شب قدر به آمرزش گناهان اشاره کرده است و می فرماید: ماه رمضان ماه رحمت خداوند بوده و این ماه جلوه ای از روشنایی و مهربانی و بخشش خداوند است. خداوند ماه رمضان را فرصتی برای آمرزش بندگانش قرار داده است و سپس به توبه، ترک معیصت و قرب الهی توصیه بسیار کرده است.
در حدیثی از امام باقر (ع) آمده است که: هر کس شب قدر را احیا دارد، گناهان وی بخشیده می شود، حتی اگر زیاد باشد. به نقل از علامه مجلسی بهترین اعمال در این شب ها طلب آمرزش گناهان وهمچنین دعا کردن برای امور دنیا و آخرت می باشد و همچنین دعا برای پدر و مادر و خویشاوندان و برادران مومن، چه زنده باشند و چه از دنیا رفته باشند.
امام کاظم (ع) در رابطه با فضیلت شب قدر می فرمایند: کسی که در شب قدر غسل کرده و تا سپیده صبح شب زنده داری کند، گناهانش آمرزیده می شود.
در نتیجه، شب قدر فرصتی برای تمامی انسان ها می باشد. پس چه نیک است که شب زنده داری کنیم و اعمال این شب پرفضیلت را به جا آوریم و به درگاه خداوند استغفار و توبه کنیم تا مورد لطف خداوند واقع شویم انشالله، التماس دعا.
