حج از مهمترین مناسک عبادی مسلمانان شمرده میشود که طبق فرموده خداوند در قرآن و طبق شرع اسلام، انجام آن برای هر آن کس که استطاعت دارد، یک بار در طول عمر واجب است.
در این روزهای منتهی به حج که حجاج قصد زیارت خانه خدا را دارند، لازم است با برخی مقدماتی که منجر به بهره بیشتر از معنویات این سفر مقدس میشود، آشنا شوند؛ از جمله آنکه امام باقر علیهالسلام فرمود: کسی که قصد این خانه میکند، اگر سه خصلت نداشته باشد، مورد اعتنا قرار نخواهد گرفت:
1- ورعی که او را از گناهان باز دارد.
2- حلمی که جلوی خشمش را بگیرد.
3- حسن معاشرت با همراهان.
مَا یُعْبَأُ مَنْ یَسْلُکُ هَذَا الطَّرِیقَ إِذَا لَمْ یَکُنْ فِیهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِی اللَّهِ وَ حِلْمٌ یَمْلِکُ بِهِ غَضَبَهُ وَ حُسْنُ الصُّحْبَةِ لِمَنْ صَحِبَهُ. (الکافی، ج4، ص286)
اما ورع، مرتبهای بالاتر از تقوا و طبق احادیث، «اساسُ التّقوی» و نیز سختترین عبادت «أَشَدَّ الْعِبَادَةِ» شمرده شده است و در صورت کلی، حالتی که سبب میشود انسان به ورطه گناهان ریز و درشت نیفتد؛ لذا با محاسبه نفس و خروج از هر شبههای همراه است.
دوم آنکه حلم و صبری بورزد که مالک غضب خود شود و در سختیها و شدائد به ویژه سختیهای سفر از کوره خارج نشود و با عزت برخورد کند.
سوم آنکه با همراهان حسن معاشرت داشته باشد و با بیاعتنایی و بیتفاوتی و تندی با آنان برخورد نکند تا سفر برایشان تلخ شود بلکه مستحب است در سفر انسان به شوخیهای حلال بپردازد و سفر را به کام همسفران شیرین کند. جالب است که در احادیث، حرمت مؤمن برتر از خانه کعبه و آزار او مساوی با آزار پیامبر صلی الله علیه و آله شمرده شده است.
التزام به همین ویژگیهای آسمانی، سبب رفع حجابهای رفتاری و اخلاقی از فرد میشود و بهره زائر را از سفر حج بیشتر میکند.